STAN WOJENNY W POLSCE 1981-83,






STAN
WOJENNY W POLSCE



Stan wojenny w Polsce wprowadzony
z 12 na 13 grudnia 1981 roku przez władze polityczne kraju był
uzasadniany wewnętrznym zagrożeniem Polski (załamanie
gospodarcze, aktywność przeciwników politycznych, groźba
utraty władzy przez PZPR),

Ponieważ Kreml nie był skłonny
do zaakceptowania niezależnej partii "Solidarność"
jako elementu systemu komunistycznego, jej los zależał
głównie od stopnia poparcia społecznego, stanowiska władz
PZPR, a także sytuacji globalnej.

Wypadkowa tych wszystkich
czynników pozwoliła "Solidarności" przetrwać 16
miesięcy, które wstrząsnęły światem komunistycznym i
wywarły piętno na polityce światowej. Nacisk Kremla oraz
chęć obrony własnej pozycji przed rodzimą nomenklaturę
spowodowały wprowadzenie 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego.

Z punktu widzenia obowiązującego
wówczas ustawodawstwa, akt ten był aktem niekonstytucyjnym.
Generał Wojciech Jaruzelski, pełniący wówczas funkcję I
sekretarza KC PZPR, premiera i ministra obrony, oraz grupa
wyższych wojskowych utworzyli Wojskową Radę Ocalenia
Narodowego (WRON), której dekrety, łamiąc procedury
konstytucyjne, zatwierdziła po fakcie Rada Państwa.

Zawieszono łączność, na ulicę
wyprowadzono wojsko, zakazano strajków oraz zmilitaryzowano
zakłady pracy, a także aresztowano kilka tysięcy działaczy
związkowych i opozycyjnych. W październiku 1982roku władze
zdelegalizowały "Solidarność". Stan wojenny był
uzasadniany także wyborem "mniejszego zła", w
przeciwstawieniu do "większego zła", czyli wojskowej
interwencji radzieckiej, a nie wiadomo jak dalece prawdopodobnej.

Na mocy dekretów
i rozporządzeń, m.in. o ograniczeniu podstawowych praw
obywatelskich, uwięziono lub internowano ok. 10 tys. osób,
zawieszono lub rozwiązano organizacje społeczne (związki
zawodowe). Część działaczy NSZZ "Solidarność"
podjęła działalność podziemną (ruch wydawniczy, kulturalny
i in.).

Opór społeczny, stawiany przez
ogarnięty obawami o przyszłość naród, liczne strajki i
demonstracje były łamane siłą z użyciem broni (Katowice -
kopalnia Wujek, Lubin). Pomocy represjonowanym udzielał
Kościół katolicki oraz organizacje międzynarodowe, m.in.
centrale związkowe.

31 grudnia 1982
stan wojenny został zawieszony, 22 lipca 1983 odwołany, a w
lutym 1992 uchwałą sejmu uznany za nielegalny.

 



POWRÓT DO SPISU