10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 1
Szczotki węglowe
dla przemysłu i kolei
Problemy w pracy silników szczotkowych
Mówiąc o zakłóceniach bądz
prob- Poszczególne wskazówki uzupełni- Aby mieć skalę porównawczą,
lemach w pracy silników szczotkowych, liśmy o zdjęcia typowych szczotek dokonaliśmy oceny iskrzenia do
należy pamiętać, że nie każde i kolektorów (patrz str. 5 i 6). wartości 5.5, przyporządkowując
odchylenie od stanu idealnego jest poszczególnym liczbom jego
awarią. Dzięki temu użytkownik naszych odpowiedni stopień (patrz str. 12).
produktów, mówiąc o kwestiach
Należy przy tym odróżniać zja- dotyczących szczotek węglowych, Możliwe przyczyny nadmiernego ognia
wiska będące zagrożeniem dla ma- będzie używać tych samych pojęć. szczotkowego:
szyny i zakładu (np. silny ogień Pozwoli to uniknąć nieporozumień " Komutator lub pierścień ślizgowy
szczotkowy) lub wymagające zbyt i ułatwi identyfikację problemu. nie jest okrągły
wysokich nakładów na konserwację Inżynierowie pracujący w lokalnych " Silne wibracje
(np. znaczne nierównomierne zu- oddziałach naszej firmy oraz siedzibie " Zbyt słaby docisk szczotek
życie szczotek) od problemów bę- głównej chętnie odpowiedzą na " Zbyt duży luz szczotek
dących w mniejszym lub większym wszystkie Państwa pytania. w szczotkotrzymaczu
stopniu wadą natury estetycznej " Izolacja działek zbyt płytka lub
(np. nierównomierna politura).  Wad wystająca
takich nie można przeceniać, jeżeli " Nieprawidłowy podział sworzni
Ogień szczotkowy i iskrzenie
poza tym maszyna pracuje bez " Zbyt duże lub za małe krycie
Ogień szczotkowy dopiero wówczas
zarzutu. działek komutatora
jest niepokojÄ…cy, gdy dochodzi do
" Wada w uzwojeniu twornika
uszkodzenia szczotek węglowych i/lub
Jeżeli praca silnika nie jest " Nieprawidłowe położenie
kolektora.
zadawalająca należy pamiętać, mostów ze szczotkotrzymaczami
że przyczyna tego niekoniecznie " Nieprawidłowo ustawione pole
Niewielki ogień perłowy w maszynach
zawsze leży w samych szczotkach. biegunów zwrotnych
komutatorowych zwykle nie stanowi
Często bardzo trudno znalez
ć " Przeciążona maszyna
żadnego zagrożenia i można przyjąć,
właściwe z
ródło danego problemu, " Brudny komutator lub pierścień
że jest normą. Jeżeli jednak są
gdyż jest wiele wywołujących go ślizgowy
widoczne czerwonawe iskry, oznacza
czynników. " Wadliwe połączenia między
to, że pali się także węgiel. Na
działkami a uzwojeniem
krawędziach działek mogą wystąpić
Poniżej przedstawiamy kilka z naj- " Nierówny rozdział prądu,
przebarwienia politury. Ogień
częstszych problemów, wymienia- przeciążone pojedyncze szczotki
bryzgający wymaga przeciwdziałania
jąc ich możliwe przyczyny. " Nieprawidłowo zeszlifowane szczotki
w krótkim czasie, natomiast zielone,
Sposób usunięcia danego proble- " Niewłaściwy materiał szczotkowy
trzaskające wyładowania łukowe
mu jest zwiÄ…zany z jego przyczynÄ…
wymagajÄ… natychmiastowych
i polega np. na korekcie nacisku
środków zaradczych.
szczotek lub przetoczeniu nierów-
nego komutatora. Dlatego też nie
poświęcono im zbyt dużo uwagi.
Schunk Kohlenstofftechnik GmbH (technika węglowa)
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 2
Problemy w pracy silników szczotkowych
przypadku maszyn stacjonarnych
Zbyt duże i nierównomierne Plamy i nadpalenia pierścieni
mieści się zwykle w zakresie 2  7
zużycie szczotek węglowych ślizgowych i komutatorów
mm/1000 h. Jeżeli długość szczotki
Jak już wspomniano, bez dokładnej Powodem plam i nadpaleń są
podlegająca zużyciu wynosi np. 20
znajomości warunków eksploatacji mechaniczne zakłócenia pracy
mm, daje to trwałość w zakresie od
trudno jednoznacznie stwierdzić, szczotki, podczas których, na skutek
2900 do 10 000 godzin.
które zużycie (utrata długości w czasie) przerywanego kontaktu, powstają iskry
należy uznać za normalne, a które prowadzące do uszkodzenia po-
W przypadku urządzeń trakcyjnych
za nadmierne. wierzchni komutatora lub pierścienia
zużycie liczy się zwykle w mm na
ślizgowego.
1000 przejechanych kilometrów. Jako
Dla użytkownika szczotek węglowych
normalne, w zależności od obciążenia,
pożądane byłoby zużycie minimalne, Na początku pojawiają się słabo
należy traktować zużycie rzędu
gdyż dzięki temu wydłużyłyby się widoczne plamy, których intensywność
0,2  0,35 mm/1000 km.
okresy konserwacji, zmniejszyłoby się rośnie wraz z upływem czasu
zanieczyszczenie maszyny, a koszty eksploatacji. Po pewnym czasie
Nierównomierne zużycie szczotek ma
jej utrzymania byłyby niższe. zgorzały materiał komutatora bądz

miejsce, gdy po dłuższym okresie
pierścienia ślizgowego tworzy wraz
eksploatacji wystąpią duże różnice
Zbyt małe zużycie mogłoby jednak pyłem szczotkowym tzw. nadpalenia.
długości pomiędzy szczotkami.
w dłuższym okresie czasu spowo-
Nieznaczne różnice, np. < 10 %
dować inny problem, gdyż w wyniku Szczególny rodzaj plam powstaje
długości podlegającej zużyciu, należy
zmniejszonego tarcia na szczotkach na nieruchomych komutatorach lub
uznać za normalne.
powstałyby gładkie i szczelne pierścieniach, kiedy na skutek
powierzchnie ślizgowe, które przy nadmiernej wilgotności powietrza para:
Nadmierne bÄ…dz
nierównomierne
większych prędkościach obwodowych szczotka węglowa i wirnik tworzy
zużycie może być skutkiem nastę-
powodowałyby efekty aerodynamiczne element galwaniczny. Aby tego
pujących czynników:
i zakłócenia styku. Niższe prędkości uniknąć, należy  o ile zachodzą
" Komutator lub pierścień ślizgowy
obwodowe i gładkie powierzchnie wspomniane, niekorzystne warunki
nie jest okrągły
ślizgowe mogłyby natomiast w otoczenia  podłożyć pod szczotki
" Niejednolity komutator lub
niekorzystnych warunkach powodować węglowe płytki wykonane z materiału
pierścień ślizgowy
tarcie statyczne, a tym samym wibracje izolacyjnego.
" Obecność oleju lub innych
szczotek węglowych.
zanieczyszczeń
Usterki powodujÄ…ce plamy i nad-
" Zapylone powietrze
Aby przepływ prądu był zapewniony, palenia:
" WystajÄ…ca mika
wymagana jest minimalna liczba pól " Komutator lub pierścień ślizgowy
" Wibracje
kontaktowych, które w wyniku ślizgu nie jest okrągły
" Obecność w powietrzu żrących
ulegają naturalnemu zużyciu. Stopień " Wystająca izolacja działek
gazów lub oparów
tego zużycia zależy od panujących " Wystające lub luz
ne działki
" Zbyt niska wilgotność powietrza
warunków eksploatacji, otoczenia oraz " Niewyważony twornik
" Niewłaściwa komutacja
materiału użytego do produkcji " Zbyt słaby docisk szczotek
" Przeciążona maszyna
szczotek węglowych. Ze względu na " Wibracje lub drgania
" Nierównomierny lub zbyt słaby
wpływ wielu czynników jednoznaczna szczotkotrzymaczy lub szczotek
docisk szczotek
ocena zużycia jest bardzo trudna lub węglowych
" Nierówny rozdział prądu
wręcz niemożliwa. " Uszkodzone uzwojenie.
" Różne typy szczotek
" Szczotki niewłaściwego typu.
W zależności od obciążenia, warunków
eksploatacji i materiału, z którego są
wykonane szczotki, wartość zużycia w
2
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 3
Problemy w pracy silników szczotkowych
szczotek elektrografitowych, przypadki istotnym czynnikiem w warunkach
Powstawanie rowków
takie należą do rzadkości. nadmiernej wilgotności może być
Istnieje szereg warunków eksploatacji zjawisko elektrolizy.
i czynników zewnętrznych po-
wodujących powstawanie wąskich Niskie obciążenie i skupiska miedzi
rowków w materiale komutatora na powierzchni ślizgowej szczotek Rowkowanie spowodowane
bÄ…dz
pierścienia ślizgowego. W eks- warstwami oleju i smaru
tremalnych sytuacjach rowki te mogą Jeżeli obciążenie maszyny jest
być stosunkowo głębokie i szerokie niskie, temperatura wirnika najczęściej Oleje, smary i pozostałe substancje
oraz mogą zajmować całą również jest bardzo niska. To samo nieprzewodzące obecne na kolek-
powierzchnię ślizgową szczotek dotyczy nadmiernego chłodzenia w torach tworzą warstwę izolacji,
węglowych. warunkach normalnego obciążenia. zmniejszając liczbę pól kontaktowych.
We wszystkich tych przypadkach Na pozostałych polach kontaktowych
Rowki te w początkowej fazie nie przewodność politury maleje, przez co wysoka temperatura powoduje topienie
stanowią bezpośredniego zagrożenia prąd zaczyna płynąć przez spieki. Ich się metalu wirnika, wywołując efekt
bezpieczeństwa maszyny. Nie- temperatura jest tak wysoka, że materiał podobny do spiekania. Poza tym olej i
potrzebnemu zużyciu ulega jednak wirnika paruje, powodując osadzanie się smar obecne na kolektorze krakują pod
drogi, wykonany z miedzi komutator, a na powierzchni ślizgowej szczotek wpływem wysokiej temperatury,
można temu zaradzić, dobierając maleńkich cząstek metalu, które w tworząc bardzo twardy nagar olejowy
szczotki wykonane z odpowiedniego ekstremalnej sytuacji sÄ… widoczne jako wzmacniajÄ…cy rowkowanie.
materiału lub zmieniając warunki tzw. zagnieżdżania miedzi.
eksploatacji i otoczenia. OceniajÄ…c
głębokość rowków, należy pamiętać, Czynnikiem powodującym powsta- Rowkowanie w wyniku zagazowania
że różnice w barwie bądz
jasności wanie rowków są szczotki katodowe, powietrza obiegowego
między ścieżkami czystej miedzi a ponieważ kierunek pola elektrycznego
strefami pokrytymi politurą często wpływa na kierunek migracji miedzi. W Gazy agresywne chemicznie bardzo
mylnie uznaje się za rowki, podczas przypadku obciążenia prądem szybko tworzą na powierzchni ko-
gdy w rzeczywistości są to wyraz
ne, przemiennym ten rodzaj rowkowania lektora warstwy trudno przewodzÄ…ce.
lecz nieszkodliwe smugi. jest praktycznie niezauważalny. Cząstki
miedzi osadzające się na powierzchni Warstwy te niszczeją pod wpływem
Do najczęstszych przyczyn ślizgowej szczotek niszczą politurę, intensywnego spiekania, powodując
powstawania rowków należą: prowadząc do tworzenia się rowków. tworzenie się rowków. Wówczas należy
użyć szczotek węglowych wykonanych
Rowki są tym większe, im mniejsza z materiału tworzącego gęstą,
jest zawartość węgla w politurze grafitową politurę.
Ciała obce
tworzonej przez szczotki węglowe.
Jeżeli w warunkach obciążenia prądem
Nawet najmniejsze, twarde czÄ…stki
stałym szczotki węglowe ślizgają się po Drganie i bicie szczotek
pyłu zawarte w powietrzu chłodzącym
śladach o różnej polaryzacji, podatność
mogą dostać się między powierzchnię
na tworzenie się rowków jest większa. Drgania szczotek, w zależności od
ślizgową szczotek węglowych i
Rowki powstają jednak wyłącznie pod intensywności, mogą w stosunkowo
kolektor, a niekiedy zatrzymać się na
szczotkami katodowymi. krótkim czasie doprowadzić do
szczotce. NiszczÄ…c politurÄ™, stopniowo
zniszczenia przewodów prądowych
prowadzÄ… do powstania rowka na
Wysoka wilgotność powietrza oraz powstawania  schodków
powierzchni kolektora.
szczotkowych , zaś bicie  do pęknięć
Powoduje ona wzmożone utlenianie i odprysków, zwłaszcza w obrębie
Również mineralne cząstki zawarte
metalu wirnika, przez co tworzą się powierzchni ślizgowych. Ponadto
w graficie naturalnym oraz węglowym
grube warstwy materiału obcego. drgania, a w szczególności bicie
prowadzą  choć w nieznacznym
Dochodzi wówczas  podobnie jak szczotek, prowadzą do przerwania
stopniu  do zużycia wirnika bądz

w przypadku zimnych komutatorów  kontaktu między szczotką węglową
powstania płytkich rowków. Jednak
do powstawania spieków i w a kolektorem.
dzięki zastosowaniu we współczesnych
konsekwencji rowków. Dodatkowym
maszynach wielkogabarytowych
3
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 4
Problemy w pracy silników szczotkowych
Jeżeli komutator lub pierścień ślizgowy zwiększa on wywołany tarciem moment eksploatacji zachodzi ryzyko wy-
danej maszyny są idealnie okrągłe, a obrotowy wokół dolnej krawędzi stąpienia bicia, do wykonania szczotek
szczotki biją (nierówności, wystająca szczotkotrzymacza. należy, po uwzględnieniu innych
mika itp. zwiększają oczywiście wymogów, wybrać materiał o dobrych
wibracje), przyczyną jest zwykle zbyt W położeniu reakcji szczotki węglowe zdolnościach do pracy przy małym
wysokie tarcie. biją częściej niż w położeniu wleczenia. obciążeniu.
Zwiększenie docisku nie likwiduje Jeśli jednak warunki eksploatacji są
Bardzo gładka, wypolerowana politura, bicia, gdyż równocześnie powiększa takie, że mimo zastosowania od-
powstająca w warunkach ciągłego, się tarcie. powiedniego materiału na szczotki nie
małego obciążenia bądz
ruchu da się całkowicie uniknąć ich bicia,
jałowego, powoduje, że ślizg szczotek Przepływ prądu zwiększa natomiast należy od czasu do czasu
węglowych odbywa się na granicy tarcia szorstkość politury i cząstek pyłu, co z przeszlifować politurę.
statycznego. W innych systemach kolei wpływa na zmniejszenie tarcia
powstaje tzw. efekt  stickslip . Przy (tzw. smarowanie prądowe). Z tego Przyczyny drgań i bicia szczotek:
odpowiednio silnym tarciu szczotki samego powodu bicie uspokaja się, " Zbyt gładkie kolektory
węglowe wykazują drgania chwiejne gdy kolektor jest lekko zeszlifowany. " Zbyt niskie obciążenie szczotek
zwane biciem. Bicie to jest mocniejsze, W tym miejscu warto wspomnieć, że, węglowych
gdy element dociskowy obrabiając komutatory i pierścienie, " Obecność w powietrzu obiegowym
szczotkotrzymacza tak dociska jej nie wolno nadmiernie wygładzać ich pyłu o własnościach polerujących
powierzchnię szczytową, że kierunek powierzchni (patrz także broszura " Zbyt duży odstęp między
siły docisku oddziałuje na krawędz
10.32). szczotkotrzymaczem a powierzchniÄ…
natarcia. Wówczas moment cofający, ślizgową kolektora,
istotny w warunkach nierównomiernej Niewielka ilość parafiny naniesiona " Zbyt duży luz szczotkotrzymaczy
siły tarcia ze względu na swoje za pomocą płóciennej szmatki na " Położenie szczotkotrzymaczy
własności stabilizujące i kompensujące, komutator lub pierścień również promieniowych lekko reakcyjne
jest na szczotce bardzo niewielki redukuje tarcie. Nie jest to jednak " Skrzywiony element dociskowy
(patrz rys. 1 i 1a). rozwiązanie trwałe, gdyż pod wpływem " Komutatory nie są okrągłe
Niekorzystny jest także zbyt duży wysokiej temperatury parafina dość " Zbyt niska wilgotność powietrza
odstęp między szczotkotrzymaczem i szybko ulatnia się. " Wystająca mika komutatora
powierzchnią komutatora, ponieważ Jeżeli z uwagi na panujące warunki " Niewłaściwy materiał szczotkowy
Rysunek 1
Rysunek 1a
a
a
Pµ Pµ
V V
K K
P
P P

P" a > Pµ" b P " a = Pµ" b

 stabil  labil
4
b
b
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 5
Porównanie powierzchni ślizgowych szczotek
Zjawiska pochodzenia elektrycznego
Wypalona smuga
Åšlady punktowe
z powodu iskrzenia
od Å‚uku ektrycznego
1 5  Komety 9 komutatora na
na krawędzi natarcia
krawędzi schodzącej
lub krawędzi
szczotki
schodzÄ…cej
Nadżerka na
Zmatowienie Silne nadpalenia
krawędzi natarcia
2 w środku 6 krawędzi (natarcia 10
lub schodzÄ…cej
powierzchni lub schodzÄ…cej)
szczotki
Wypalenie
Wypalona i Odbicie działki
pochodzÄ…ce z
popękana komutatora na
3 7 żarzenia na 11
powierzchnia powierzchni
krawędzi natarcia
ślizgowa szczotki
lub schodzÄ…cej
Wymieszanie
Kratery na całej
równych gładkich Smuga ogniowa
4 8 powierzchni 12
pasów z matowymi o ostrej krawędzi
szczotki
i porowatymi
Zjawiska pochodzenia mechanicznego
Odpryski na
Powierzchnia Wyraz
ne bruzdy i krawędzi natarcia
20 23 26
idealna rysy lub schodzÄ…cej
szczotki
Cienkie Zwierciadło Zagnieżdżenia
21 24 27
delikatne rysy uchylne miedzi
Lekko lśniące
Zwierciadło
plamy
22 Małe bruzdy 25 uchylne 28
spowodowane
wielokrotne
kroplami oleju
5
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 6
Możliwe uszkodzenia szczotek węglowych
30 Pęknięcia z powodu działania pyłów 33 Wytwarzanie się tzw.  schodków szczotkowych
obcych
a) b) a) b)
widok z boku
powstawanie pęknięcia mniejsze tworzenie schodków równoczesne
szczelin i pęknięć dzięki zastosowaniu z przyczyn zmurszenie
na skutek działania kanałów mechanicznych powierzchni na
pyłów powietrznych skutek przepływu
prÄ…du
31 Pęknięcia z powodu wibracji 34 Rozwarstwianie się szczotek
a) b)
Pęknięcie
rozwarstwienie na tworzenie się ząbków na
w wyniku drgań
powierzchni powierzchni natarcia
schodzÄ…cej szczotki szczotki
32 Powierzchnia szczytowa szczotki Uszkodzenia linek
Odcisk w miescu palca dociskowego
szczotkotrzymacza
35 36 37 38 39 40
a) odcisk równomierny spowodowany
wyłącznie czynnikiem mechanicznym
w następstwie wibracji
strzyżenie przepalenie korozja na skutek
wybrzuszenia przetarcia wypadanie odcinanie zanieczyszczeń
powietrza
b) odcisk wypalony dodatkowo przez
dodatkowy przepływ prądu i iskrzenie
6
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 7
Ilustracje typowych powierzchni komutatora
Równomierna politura koloru Równomierna politura koloru Równomierna politura koloru
jasnobrÄ…zowego brÄ…zowego ciemnobrÄ…zowego
P2 P4 P6
Wszystkie trzy przypadki ocenia się jako normalne i oznaczają one dobrą współpracę szczotek z komutatorem
Różnica odcieni związana jest tylko z rodzajem materiału węglowego, z którego wykonana jest szczotka..
Politura z wyraz
nymi liniami i Politura nierównomierna z małymi Politura nieregularna z różnymi
ścieżkami od szczotek rysami / nacięciami odcieniami w różnych miejscach
powierzchni komutatora
P12 P14
Taki rodzaj politury zazwyczaj spotyka Politura taka powstaje w przypadku
się w przypadkach gdy zachodzą oddziaływania czynników
częste zmiany obciążenia. Politura taka środowiskowych, jak np. opary oleju,
może pozostać stabilna, jeśli nie pył, gazy korozyjne, etc. Często P12
zachodzą dodatkowe, negatywne może zmienić się w P14. Środkiem
P16
czynnik zewnętrzne. zaradczym może być optymalizacja
warunków eksploatacji lub
Powodem nieregularnej politury z
zastosowanie materiału szczotkowego
obszarami o różnych odcieniach jest
redukujÄ…cego politurÄ™.
zwykle komutator odkształcony od
kołowości, wibracje maszyny lub
wibracje pochodzące ze współpracy
szczotki ze zbyt gładką powierzchnią
komutatora, etc.
7
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 8
Ilustracje typowych powierzchni komutatora
Pojedyncze, równomiernie lub Centkowane segmenty Rozmyte punkty lub wypalenia w
nierównomiernie rozłożone ciemne komutatora z jasnymi punktami śrdoku segmentów oraz małe
plamy fragmenty nadtopionej miedzi na
krawędziach segmentów
P26
Przy słabej komutacji lub wadliwie
wykonanym komutatorze. Powodem
może być także zbyt słaby docisk
szczotkotrzymacza, wibracje lub
niewłaściwy materiał szczotkowy.
P22 P24
Powody powstawania takie same jak w Często pojawia się gdy powierzchnia
przypadku P16, ale dodatkowo komutatora jest bardzo gładka a
Åšlady wypalenia na obu szczytach
mechaniczne uszkodzenia komutatora.. materiał szczotki posiada dużą
biegunów komutatora
rezystywność. Wypalanie małych
punktów i zły kontakt szczotka-
komutator mogą doprowadzić do
przejścia w stan jak na P22.
Rozmytye cienie  wzmacnajÄ…ce siÄ™  Pasy zebry  regularnie
w kierunku krawędiz segmentów zmianiające się jasne i ciemne
segmenty komutatora
P28
Jeśli zjawisko pojawia się na
wszystkich segmentach komutatora
może oznaczać to problemy z
P46
komutacjÄ….
Gdy rozmieszczenie cieni jest
Wypalenia tego typu spowodowane sÄ…
P42
nieregularne oznacza to słaby styk
problemami w tak zwanych
spowodowany odchyłkami komutatora
połączeniach wyrównawczych w
Przyczyny leżą w konstrukcji uzwojenia,
od kołowości.
uzwojeniu twornika oraz wadliwym
zwłaszcza w podwójnych uzwojeniach
przylutowaniem uzwojenia do
pętlicowych. Aby tego uniknąć lub
komutatora. Podobne zjawiska mogÄ…
osłabić niekorzystne działanie, szczotki
powstawać przy pracy maszyny na
należy wykonać z materiałów o
biegu jałowym.
dobrych własnościach stykowych.
8
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 9
Ilustracje typowych powierzchni komutatora
Wypalenia krawędzi segmentów Znaczne wypalenia na jednym lub Wypalenia na środkach
komutatora średniej intensywności większej liczbie segmentów z segmentów komutatora.
bez wyraz
nego topienia siÄ™ miedzi. wyraz
nym napływem topionej miedzi.
B2 B6 B8
Wypalenia na krawędzi schodzącej Najczęstsza przyczyna to uszkodzone Wypalenia segmentów komutatora
spowodowane są problemami z uzwojenie twornika lub wady spowodowane słabą komutacją.
komutacjÄ… przy przeciwnym kierunku mechaniczne, n.p. wystajÄ…ce lub
obrotów. cofnięte segmenty, które powodują
intensywne lokalne iskrzenie.
Znaczne wypalenia prowadzÄ…ce do
powstawania odrębnych
łuszczących się małych punktów.
B10
Zaawansowane stadium problemów z
komutacjÄ… przy przeciwnym kierunku
obrotów oraz iskrzeniem szczotek na
powierzchni stykowej. W trybie pracy
rewersyjnej przyczyn uszkodzenia
krawędzi natarcia i zstępujących należy
szukać jak w przypadku B 2 i B 6.
9
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 10
Ilustracje typowych powierzchni komutatora
Wypalone pasma z wyraz
nie Lekkie ślady na jednej lub kilku Silniejsze podgrzewanie segmentów
zaznaczonymi konturami na krawędziach segmentów z drobnymi za złuszczaniem ich powierzchni
krawędziach schodzących wypalonymi kropkami.
segmentów komutatora wraz z
kropkami roztopionej miedzi
T14
T10
Pojawia siÄ™ w przypadku wibracji i
słabego docisku szczotki. Przeczyną
mogą być także odchyłki komutatora od
kołowości.
T12
Zwykle znak niesprawności
mechanicznej komutatora (np.
wystajÄ…ce segmenty lub przechylenie
szczotek, a także nierównomierne
tarcie i ruchy segmentów), która może
prowadzić do silnego iskrzenia
szczotki.
Małe wypalenia na krawędziach
schodzących segmentów
Obraz podobny do T10 ale bez
komutatora o relatywnie dobrej
kropek z roztopionej miedzi.
powierzchni.
T16
Stan spowodowany silnym iskrzeniem
wynikajÄ…cym z niezadawalajÄ…cej
komutacji przy przeciwnym kierunku
obrotów. To z kolei może mieć różne
przyczyny.
T18
Komutacja na granicy zadawalajÄ…cej.
W ostateczności należy zmienić
materiał szczotkowy na taki, który
posiada lepsze własności komutacyjne.
10
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 11
Ilustracje typowych powierzchni komutatora
Relatywnie duże zużycie komutatora z wyraz
nie Zużyty komutator ze żłobieniami i wypaleniami.
wyżłobionymi kanałami i wypalonymi bruzdami.
R2 R4
Długa praca maszyny z nieokreślonym obciążeniem przy Wypalone smugi spowodowane są złym stykiem
(słaby docisk szczotki) i zanieczyszczeniami.
zimnym komutatorze. Często spotykane w maszynach ze
szczotkami metalografitowymi.
L2 Segmenty wystajÄ…ce
L4 Segmenty cofnięte
L6 WystajÄ…ca izolacja mikowa
L8 Zęby na krawędziach segmentów
W razie pytań proszę posłużyć się
skrótami (P 2, P 4 itd.). Ułatwi to
jednolitÄ… ocenÄ™ i rozmowÄ™.
L10  Ciągnięcie miedzi
11
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 12
Ocena iskrzenia
Brak iskier
1
Słaby, przerywany ogień perłowy
1.5
Słaby, ciągły ogień perłowy
2
Mocniejszy ogień perłowy,
2.5
częściowo o czerwonej barwie
Silny ogień perłowy, sporadycznie tryskający
3
12
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 13
Ocena iskrzenia
Silny ogień perłowy, tryskający
3.5
Silny ogień tryskający
4
Silny ogień tryskający, część iskier
4.5
o zielonej barwie
Pojedynczy żar migrujący
5
Silny żar
5.5
13
10_36d_PL.qxp 13.06.2007 13:54 Seite 14
10.36p/2007
Schunk Kohlenstofftechnik GmbH
(technika węglowa)
ul. Rózana 12
PL-53226 Wroclaw
Telefon: [phone]
Telefaks: [phone]
[e-mail]
www.schunk-group.com