OszczÄ™dzanie miejsca na dysku twardym (maÅ‚e JTZ) Guido Gonzato, [e-mail] v1.0.1, 07 kwietnia 1999 WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: TToommaasszz ''ttssccaa'' SSiieenniicckkii,, ttssccaa@@eeddbb..ddkk v1.01, 14 grudnia 2001 Dokument zawiera informacje pomagajÄ…ce w najwiÄ™kszym możliwym stopniu ograniczyć miejsce zajmowane przez Linuksa na twardym dysku. Przyda siÄ™ szczególnie użytkownikom laptopów. ______________________________________________________________________ Spis treÅ›ci 1. WstÄ™p 2. Potrzebne oprogramowanie 3. Procedura odzyskiwania miejsca 3.1 Usuwanie źródeÅ‚ jÄ…dra 3.2 Usuwanie zbÄ™dnych aplikacji 3.3 Usuwanie symboli z plików binarnych ("strip") 3.4 Kompresowanie plików wykonywalnych 3.5 Kompresowanie pozostaÅ‚ych plików 4. PrzykÅ‚ad z życia wziÄ™ty 5. FormalnoÅ›ci 5.1 Prawa autorskie 5.2 Zastrzeżenia 6. Od tÅ‚umacza ______________________________________________________________________ 11.. WWssttęępp Posiadam laptopa, na którym obok fabrycznie doÅ‚Ä…czonego Windows 95 zainstalowaÅ‚em Linuksa. ZajmowanÄ… przez Windows przestrzeÅ„ dyskowÄ… ograniczyÅ‚em do 500 MB, co daÅ‚o mi 240 MB wolnego miejsca. Niby niewiele, a jednak dziÄ™ki rozsÄ…dnej gospodarce wolnÄ… przestrzeniÄ… zmieÅ›ciÅ‚em tam w peÅ‚ni funkcjonalnÄ… instalacjÄ™ Linuksa (Red Hat 4.1). JeÅ›li brakuje ci wolnej przestrzeni na twardym dysku, wykorzystaj informacje zawarte w niniejszym dokumencie -- pomogÄ… ci one znacznie zwiÄ™kszyć jej ilość. Zanim jednak przejdziemy do rzeczy, muszÄ™ ciÄ™ ostrzec: nie obwiniaj mnie, jeÅ›li coÅ› pójdzie nie tak. Niektóre z wykorzystywanych w procedurze odzyskiwania wolnego miejsca programów mogÄ… być niebezpieczne pomimo, iż sprawdziÅ‚y siÄ™ u mnie. 22.. PPoottrrzzeebbnnee oopprrooggrraammoowwaanniiee Potrzebować bÄ™dziesz: · w peÅ‚ni sprawnej dowolnej wersji Linuksa, · popularnego programu do kompresji gzip lub jego zamiennika: bzip2. bzip2 kompresuje lepiej, niż gzip, jest jednak nieco powolniejszy i zużywa mnóstwo pamiÄ™ci. Oba te programy znajdziesz pod adresem , · programu kompresujÄ…cego pliki wykonywalne upx dostÄ™pnego pod adresami oraz , · pakietu zlibc dostÄ™pnego pod adresem . Plik nazwany jest zlibc-X.X.tar.gz, gdzie X.X jest numerem najnowszej wersji programu. IstniejÄ… też inne programy do kompresji plików wykonywalnych. Jednym z nich jest gzexe -- najlepiej od razu o nim zapomnij. tcx byÅ‚ niezÅ‚y, zostaÅ‚ jednak zdetronizowany przez upx. Kolejny program, tzx, teoretycznie powinien sprawować siÄ™ nawet lepiej, niż tcx. Niestety, kompletnie zawiódÅ‚ podczas prób, które przeprowadziÅ‚em na zapasowym komputerze; być może z mojej winy. Najlepiej użyj wiÄ™c upx -- jest to program sprawdzony, wydajny i wygodny. IstniejÄ… Å‚atki umożliwiajÄ…ce jÄ…dru obsÅ‚ugÄ™ skompresowanych systemów plików "w locie", jednak w momencie pisania tego tekstu żadna z nich nie cieszy siÄ™ opiniÄ… stabilnej i bezpiecznej. Najbezpieczniej jest trzymać siÄ™ od nich z daleka. 33.. PPrroocceedduurraa ooddzzyysskkiiwwaanniiaa mmiieejjssccaa 33..11.. UUssuuwwaanniiee źźrróóddeeÅ‚Å‚ jjÄ…Ä…ddrraa ŹródÅ‚a jÄ…dra zajmujÄ… ponad 20 MB, możesz wiÄ™c rozważyć ich usuniÄ™cie. JeÅ›li siÄ™ na to zdecydujesz, proponujÄ™, żebyÅ› najpierw raz a dobrze skompilowaÅ‚ jÄ…dro odpowiednie dla twojego komputera; potem możesz źródÅ‚a skasować. Ale uważaj: NNiiee kkaassuujj źródeÅ‚ jÄ…dra dopóki nie jesteÅ› pewien, że twój system jest prawidÅ‚owo skonfigurowany. PamiÄ™taj również, że kompilacja programów napisanych w C wymaga plików nagłówkowych (#include) jÄ…dra. PrzemyÅ›l to! KasujÄ…c źródÅ‚a jÄ…dra _o_s_z_c_z_Ä™_d_ź katalog include/linux/, chyba, że jesteÅ› pewien, że nigdy niczego nie bÄ™dziesz na swoim komputerze kompilowaÅ‚. 33..22.. UUssuuwwaanniiee zzbbęęddnnyycchh aapplliikkaaccjjii Teraz musisz zadecydować, których programów _n_a_p_r_a_w_d_Ä™ potrzebujesz. Niektóre aplikacje mogÄ… okazać siÄ™ w twoim przypadku zbÄ™dne; na przykÅ‚ad zastanów siÄ™, czy naprawdÄ™ musisz mieć na dysku emacsa? Zamiast niego możesz używać jeda. Decyzja należy do Ciebie; przed jej podjÄ™ciem rozważ nastÄ™pujÄ…ce fakty: · gcc jest bardzo dużym pakietem używanym do kompilowania jÄ…dra oraz wszelkich aplikacji, które rozprowadzane sÄ… w formie kodów źródÅ‚owych. Pakiet ten jest oczywiÅ›cie również niezbÄ™dny, jeÅ›li piszesz wÅ‚asne programy w C lub Fortranie (z f2c lub g77). Zastanów siÄ™ nad swoimi potrzebami, zanim usuniesz gcc. Alternatywne kompilatory, jak np. lcc też sÄ… niezÅ‚e, ale ustÄ™pujÄ… gcc. PodsumowujÄ…c, proponujÄ™ pozostawić ten pakiet na dysku. · X Window System zajmuje na olbrzymiÄ… ilość miejsca na dysku twardym, czasem jednak szkoda z niego rezygnować. JeÅ›li czujesz, że nie mógÅ‚byÅ› tego zrobić, spróbuj przynajmniej ograniczyć zajmowanÄ… przez X przestrzeÅ„ dyskowÄ…. W tym celu pozostaw sobie tylko wÅ‚aÅ›ciwy dla twojego sprzÄ™tu serwer X, jakiegoÅ› niewielkiego Window-Managera, tylko jeden xterm, usuÅ„ czcionki 100 dpi, itd. · TeX i towarzyszÄ…ce mu pakiety zajmujÄ… naprawdÄ™ wiele miejsca. Zrezygnowanie z LaTeXa i ograniczenie siÄ™ do czystego TeXa znacznie zwiÄ™kszy ilość dostÄ™pnej przestrzeni dyskowej. Dodatkowe miejsce możesz uzyskać rezygnujÄ…c z dziaÅ‚ajÄ…cych pod X przeglÄ…darek plików dvi i ps, takich jak xdvi czy ghostview. Zamiast nich użyj programów dvitty, dvivga i podobnych. Przy okazji zastanów siÄ™: skoro nie używasz X do przeglÄ…dania dvi, może wcale tego pakietu nie potrzebujesz...? · gry nigdy nie sÄ… ``niezbÄ™dne''. 33..33.. UUssuuwwaanniiee ssyymmbboollii zz pplliikkóóww bbiinnaarrnnyycchh ((""ssttrriipp"")) Rozpoczynamy proces zmniejszania wielkoÅ›ci plików binarnych. Wejdź do katalogu /usr/bin i wydaj w nim polecenie: /usr/bin# strip * Usunie to symbole z plików binarnych. Powtórz ten krok w /usr/X11R6/bin/ i pozostaÅ‚ych zawierajÄ…cych binarne pliki wykonywalne katalogach (nie zapomnij też odnaleźć binariów pakietów TeX i gcc). JeÅ›li cenisz sobie swój system, nniiee wwyykkoonnuujj tteeggoo ppoolleecceenniiaa w katalogach /sbin, /bin ani /usr/sbin/ ! 33..44.. KKoommpprreessoowwaanniiee pplliikkóóww wwyykkoonnyywwaallnnyycchh Rozpocznij od zainstalowania pakietu upx i przeczytania jego dokumentacji. NastÄ™pnie wejdź do katalogu /usr/bin i wykonaj w nim polecenie /usr/bin# upx * Skompresuje to wszystkie pliki wykonywalne, w tym te z suid (txc nie poradziÅ‚by sobie z tym). Powtórz ten krok w kolejnych katalogach wedÅ‚ug opisu zawartego w poprzednim podrozdziale. PamiÄ™taj o kompresowaniu plików wykonywalnych pojawiajÄ…cych siÄ™ po instalacji nowego oprogramowania! 33..55.. KKoommpprreessoowwaanniiee ppoozzoossttaaÅ‚Å‚yycchh pplliikkóóww W systemie znajduje siÄ™ mnóstwo plików, które możesz raz na zawsze skompresować. Rozpocznij od wejÅ›cia do katalogu /usr/doc/ (od tÅ‚umacza: w nowszych dystrybucjach jest to /usr/share/doc/) i wydaj w nim polecenie: /usr/doc# find . -type f -exec gzip -9 {} \; 2> /dev/null PamiÄ™taj o kompresowaniu dokumentów doÅ‚Ä…czanych do później instalowanych programów! Powtórz ten krok w katalogu zawierajÄ…cych dokumentacjÄ™ systemu TeX (u mnie jest to /usr/lib/texmf/texmf/doc/). JeÅ›li _n_a_p_r_a_w_d_Ä™ wiesz, co robisz, możesz katalogi z dokumentacjÄ… caÅ‚kowicie skasować. Zainstaluj teraz program zlibc i skompiluj go. JeÅ›li twój system przypomina mój, podczas kompilacji zobaczysz komunikaty o braku statycznej biblioteki libc. Nie przejmuj siÄ™: jest to kwestia odnalezienia pliku uncompress.o, przeniesienia go do /usr/local/lib/ i dodania nastÄ™pujÄ…cej linii do pliku /etc/profile: export LD_ELF_PRELOAD=/usr/local/lib/uncompress.o DziÄ™ki powyższemu bÄ™dziesz teraz mógÅ‚ kompresować gzipem nie tylko dokumentacjÄ™, ale również pliki z wykorzystywanymi przez różne programy danymi; programy bÄ™dÄ… nadal mogÅ‚y ich używać. Teoretycznie sztuczka ta powinna dziaÅ‚ać z wiÄ™kszoÅ›ciÄ… aplikacji, praktycznie nie zawsze tak jest -- w moim przypadku sukces nie byÅ‚ oszaÅ‚amiajÄ…cy. 44.. PPrrzzyykkÅ‚Å‚aadd zz żżyycciiaa wwzziięęttyy Oto co ja osiÄ…gnÄ…Å‚em zastosowawszy wyżej opisanÄ… procedurÄ™. Przed rozpoczÄ™ciem operacji system wg df zajmowaÅ‚ 398.798 bloków 1024. · Nie usunÄ…Å‚em źródeÅ‚ jÄ…dra ani plików nagłówkowych, · UsunÄ…Å‚em kilka aplikacji i wszystkie gry. ZostawiÅ‚em sobie X11, X11-narzÄ™dzia, C- i Fortran-narzÄ™dzia, Tcl/Tk, programy obsÅ‚ugujÄ…ce sieć oraz kilka standardowych aplikacji. ZajÄ™tych bloków: 244.668, · SkompresowaÅ‚em programem upx pliki znajdujÄ…ce siÄ™ katalogach /usr/bin, /usr/X11R6/bin, /usr/lib/texmf/bin/i586-linux oraz /usr/lib/gcc-lib/i386-linux/2.7.2.1. ZajÄ™tych bloków: 226.270. · SkompresowaÅ‚em dokumentacjÄ™ w katalogach /usr/doc oraz /usr/lib/texmf/texmf/doc. ZajÄ™tych bloków: 198.745. Liczba zajÄ™tych bloków przed rozpoczÄ™ciem operacji: 398.798, po jej zakoÅ„czeniu: 198.745. UzyskaÅ‚em 200.000 wolnych bloków! A gdybym użyÅ‚ bzip2 zamiast gzipa, wolnych bloków byÅ‚oby jeszcze wiÄ™cej. JeÅ›li od samego poczÄ…tku dziaÅ‚asz Å›wiadomie, instalujÄ…c wyÅ‚Ä…cznie niezbÄ™dne aplikacje i kompresujÄ…c pliki wykonywalne i dokumentacjÄ™, oszczÄ™dzisz okoÅ‚o 20 MB. W przypadku laptopów jest to znaczÄ…ca liczba. 55.. FFoorrmmaallnnoośśccii 55..11.. PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee O ile nie zaznaczono inaczej dokumenty HOWTO chronione sÄ… prawami autorskimi należącymi odpowiednio do ich autorów. Zezwala siÄ™ na powielanie i dystrybucjÄ™ tych dokumentów w caÅ‚oÅ›ci lub w części na jakimkolwiek fizycznym bÄ…dź elektronicznym noÅ›niku pod warunkiem pozostawienia na wszystkich kopiach niniejszej informacji o prawach autorskich. Zezwala siÄ™ i zachÄ™ca do redystrybucji komercjalnej; autor jednak życzy sobie być powiadamiany o każdej z takiej dystrybucji. Niniejsze prawa autorskie dotyczÄ… również wszelkich tÅ‚umaczeÅ„, prac pochodnych, skÅ‚adajÄ…cych siÄ™ z, lub zawierajÄ…cych jakiekolwiek dokumenty HOWTO. Oznacza to, że niedozwolone jest stworzenie pracy pochodnej od dokumentu HOWTO i naÅ‚ożenie dodatkowych ograniczeÅ„ na jej dystrybucjÄ™. W pewnych szczególnych okolicznoÅ›ciach możliwe sÄ… odstÄ…pienia od tych zasad. Po bliższe informacje należy skontaktować siÄ™ z koordynatorem projektu Linux HOWTO pod adresem podanym poniżej. W skrócie: chcemy promować rozprzestrzenianie siÄ™ podanych tu informacji poprzez możliwie wiele kanałów. Zatrzymujemy jednak prawa autorskie do dokumentów HOWTO i chcielibyÅ›my być informowani o jakichkolwiek planach redystrybucji tych dokumentów. W przypadku pytaÅ„ skontaktuj siÄ™ z koordynatorem projektu Linux HOWTO Timem Bynymem, [e-mail]. 55..22.. ZZaassttrrzzeeżżeenniiaa Autorem niniejszego dokumentu jest Guido Gonzato, . Dokument ten jest udostÄ™pniony 'jak jest'. StaraÅ‚em siÄ™ napisać go jak najlepiej, jednak wszelkich zawartych tu informacji możesz użyć tylko na wÅ‚asne ryzyko. Nie ponoszÄ™ odpowiedzialnoÅ›ci za żadne szkody wynikÅ‚e z zastosowania tych informacji. UcieszÄ… mnie wszelkie reakcje: proÅ›by, sugestie, wyzwiska, itd. Ciesz siÄ™ Linuksem i życiem, Guido =8-) 66.. OOdd ttÅ‚Å‚uummaacczzaa Wersja oryginalna niniejszego dokumentu znajduje siÄ™ pod adresem . TÅ‚umaczenia pozostaÅ‚ych dokumentów HOWTO na jÄ™zyk polski: . Copyright for the translation (c) 2001 by Tomasz 'tsca' Sienicki, [e-mail]