Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Funkcjonowanie gospodarki.
Wprowadzenie do makroekonomii
Wydział Ekonomiczny
DR JOANNA ŚWIDERSKA
Czynności (operacje) bankowe
[e-mail]
[e-mail]
Lublin, paz
dziernik 13
Czynności (operacje) bankowe
Rodzaje operacji bankowych
operacje bankowe
sensu stricto aktywne finansujące
sensu largo pasywne depozytowe
pozostałe usługowe rozliczeniowe
różne
wg prawa wg bilansu banku z punktu
bankowego (k. przedmiotowe) widzenia klienta
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Czynności bankowe sensu stricto:
" przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z
nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków
tych wkładów
" prowadzenie innych rachunków bankowych
" udzielanie kredytów
" udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie
i potwierdzanie akredytyw
" emitowanie bankowych papierów wartościowych
" przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
" wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego
" wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla
banku w odrębnych ustawach
paz
dziernik 13 1
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Czynności zastrzeżone dla banku w innych ustawach:
" emitowanie hipotecznych i publicznych listów zastawnych
" prowadzenie tzw. kasy mieszkaniowej (prowadzenie rachunków
oszczędnościowo-kredytowych i udzielanie kredytów kontraktowych)
" tzw. bank domicylowy, oznaczony w dowodzie składowym jako
właściwy do przyjmowania, przechowywania i wypłacania kwot
posiadaczowi dowodu składowego
" pełnienie funkcji banku-reprezentanta emisji obligacji w sytuacji,
gdy jest ona zabezpieczona poręczeniem lub gwarancją Skarbu Państwa, a liczba
nabywców obligacji jest wyższa niż 15
" zaciąganie kredytów refinansowych w banku centralnym,
udzielanych w ramach polityki monetarnej w celu uzupełnienia zasobów
pieniężnych banku
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Czynności bankowe sensu largo:
" udzielanie pożyczek pieniężnych
" operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których
przedmiotem są warranty
" wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich
użyciu
" terminowe operacje finansowe
" nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych
" przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz
udostępnianie skrytek sejfowych
" prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Czynności bankowe sensu largo:
" udzielanie i potwierdzanie poręczeń
" wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją
papierów wartościowych
" pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz
rozliczeń w obrocie dewizowym
paz
dziernik 13 2
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Pozostałe czynności wykonywane przez banki:
" obejmowanie lub nabywanie akcji i praw z akcji, udziałów innej
osoby prawnej i jednostek uczestnictwa w funduszach
inwestycyjnych
" dokonywanie obrotu papierami wartościowymi
" dokonywanie, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem,
zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika
" nabywanie i zbywanie nieruchomości
" świadczenie usług konsultacyjno-doradczych w sprawach
finansowych
Czynności (operacje) bankowe
Czynności bankowe wg prawa bankowego
Pozostałe czynności wykonywane przez banki:
" świadczenie usług certyfikacyjnych w rozumieniu przepisów o
podpisie elektronicznym, z wyłączeniem wydawania
certyfikatów kwalifikowanych wykorzystywanych przez banki w
czynnościach, których są stronami
" świadczenie innych usług finansowych
" wykonywanie innych czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw
uprawniają banki do tego
" zaciąganie zobowiązań związanych z emisją papierów
wartościowych
Czynności (operacje) bankowe
Operacje bankowe wg kryterium przedmiotowego
Istotą omawianej klasyfikacji jest odniesienie
poszczególnych operacji do sprawozdania finansowego,
przede wszystkim - bilansu banku, co odzwierciedla również
stosowana terminologia  wyróżnia się operacje aktywne i pasywne, ale
także usługowe (pośredniczące).
Bilans jest jednak tylko punktem wyjścia dla określenia tej
klasyfikacji i w tym zakresie nie należy traktować go
dosłownie, ponieważ wiele operacji bankowych nie znajduje
w nim odzwierciedlenia.
paz
dziernik 13 3
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Czynności (operacje) bankowe
Operacje bankowe a sprawozdanie finansowe banku komercyjnego
AKTYWA PASYWA
Pozycje pozabilansowe:
1. zobowiązania warunkowe udzielone
i otrzymane (finansowe i gwarancyjne)
2. zobowiązania związane z realizacją operacji
kupna/sprzedaży
3. pozostałe
Czynności (operacje) bankowe
Operacje bankowe a sprawozdanie finansowe banku komercyjnego
Pozycje pozabilansowe banku:
" udzielone i otrzymane zabezpieczenia
" udzielone i otrzymane zobowiązania o charakterze finansowym
(np. potwierdzone linie kredytowe, otwarte akredytywy dokumentowe)
" udzielone i otrzymane zobowiązania o charakterze
gwarancyjnym (gwarancje i poręczenia)
" operacje walutowe
" zawarte przez bank kontrakty kupna-sprzedaży instrumentów
finansowych w okresie pomiędzy zawarciem transakcji i jej
rozliczeniem (np. transakcje na instrumentach pochodnych, terminowe
operacje finansowe)
Czynności (operacje) bankowe
Struktura aktywów bilansowych banków w Polsce w latach 2006-2010 (%)
100%
Pozostałe aktywa
90%
Aktywa trwałe
80%
Aktywa zagraniczne
70%
Papiery własn. wyemitowane
przez podm. krajowe
60%
Dłużne PW wyemitowane przez
poz. sektory krajowe
50%
Dłużne PW wyemitowane przez
sektor IRiS
40%
Dłużne PW wyemitowane przez
MIF
30%
Kredyty, pożyczki i inne należn.
20% od pozostałych sektorów
krajowych
Kredyty, pożyczki i inne należn.
10%
od sektora IRiS
Kredyty, pożyczki i inne należn.
0%
od pozostałych MIF
06 III V VII IX XI 07 III V VII IX XI 08 III V VII IX XI 09 III V VII IX XI 10 III V VII IX
I I I I I
paz
dziernik 13 4
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Czynności (operacje) bankowe
Struktura pasywów bilansowych banków w Polsce w latach 2006-2010 (%)
100%
Pozostałe pasywa
90%
Pasywa zagraniczne
80%
70% Rezerwy
60%
Fund. własne i uzupełniające
50%
Emisja dłużnych papierów
40%
wartościowych
30%
Depozyty i in. zobow. wobec
pozostałych sektorów kraj.
20%
Depozyty i in. zobow. wobec
10% centralnych IR
0% Depozyty i in. zobow. Wobec
06 I III V VII IX XI 07 I III V VII IX XI 08 I III V VII IX XI 09 I III V VII IX XI 10 I III V VII IX MIF
Czynności (operacje) bankowe
Działania banku a rodzaj operacji bankowych
Rodzaj operacji bankowych S L P
dokonywanie obrotu papierami wartościowymi we własnym imieniu
dokonywanie, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności
na składniki majątku dłużnika
emitowanie bankowych papierów wartościowych w rozumieniu ustawy prawo
bankowe
emitowanie listów zastawnych
korzystanie ze skarbca nocnego (wrzutni)
nabywanie dłużnych papierów wartościowych we własnym imieniu
nabywanie i zbywanie nieruchomości
nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, w tym kredytowych
obejmowanie lub nabywanie akcji i praw z akcji, udziałów innej osoby prawnej i
jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych
Czynności (operacje) bankowe
Działania banku a rodzaj operacji bankowych
Rodzaj operacji bankowych S L P
operacje czekowe
operacje wekslowe z udziałem banku centralnego
operacje, których przedmiotem są warranty
otwieranie i potwierdzanie akredytyw
pełnienie funkcji banku-reprezentanta emisji określonych obligacji
pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie
dewizowym
prowadzenie rachunków oszczędnościowo-kredytowych w tzw. kasach
mieszkaniowych
prowadzenie rachunków powierniczych
prowadzenie rachunków wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z
nadejściem oznaczonego terminu
paz
dziernik 13 5
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
Czynności (operacje) bankowe
Działania banku a rodzaj operacji bankowych
Rodzaj operacji bankowych S L P
prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych
przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie
skrytek sejfowych
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem
oznaczonego terminu
przyjmowanie, przechowywanie i wypłacanie kwot posiadaczowi dowodu
składowego
świadczenie usług certyfikacyjnych w rozumieniu przepisów o podpisie
elektronicznym
świadczenie usług konsultacyjno-doradczych w sprawach finansowych
terminowe operacje finansowe
udzielanie akceptów weksli
Czynności (operacje) bankowe
Działania banku a rodzaj operacji bankowych
Rodzaj operacji bankowych S L P
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
udzielanie i potwierdzanie poręczeń
udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych
udzielanie poręczeń wekslowych
wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego
wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu
wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych
zaciąganie kredytów refinansowych w banku centralnym (np. kredytu
lombardowego, technicznego)
zaciąganie zobowiązań związanych z emisją papierów wartościowych, np. obligacji
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Funkcjonowanie gospodarki.
Wprowadzenie do makroekonomii
Wydział Ekonomiczny
JOANNA ŚWIDERSKA
Czynności (operacje) bankowe
Dziękuję za uwagę
paz
dziernik 13 6
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej dr Joanna Świderska
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Literatura
1. T. Galbarczyk, J. Świderska, Bank komercyjny w Polsce. Podręcznik akademicki, Difin,
Warszawa 2011, rozdz. 3.1-3.3
2. W. Jaworski, Z. Zawadzka (red.), Bankowość. Podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa 2002,
cz. II, rozdz. 1
3. Srokosz W., Czynności bankowe zastrzeżone dla banków, Wyd. Brandta, Bydgoszcz-Wrocław
2003, rozdz. 3.1, rozdz. 4
4. Głuchowski J., Szambelańczyk J. (red.), Bankowość. Podręcznik dla studentów, Wyd. WSB,
Poznań 1999, rozdz. 3.5, rozdz. 6
5. Inne pozycje  rozdz. o definiowaniu i klasyfikacji operacji bankowych
6. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jednolity), Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz.
665, ze zm., art. 5-6
19
paz
dziernik 13 7