Bezpieczeństwo pracy przy
robotach budowlanych
Podstawy prawne:
Rozporządzenie Ministrów Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej
i Ochrony Środowiska z 10.02.1977 r. - w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6.02.2003r. - w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.
Rozporządzenie Ministra PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ - w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny. - Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650
Dokumentacja prowadzona na budowie.
- instrukcja bezpiecznego wykonania robót budowlanych*,
ż 2 rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6.02.2003r. - w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.
- kopie zapisu pomiarów skuteczności zabezpieczenia przed porażeniem prądem
elektrycznym,
ż 59 ust. 2 rozporządzenia&
- książki konserwacji urządzeń elektrycznych,
ż 59 ust. 3 rozporządzenia &
- dokumenty poświadczające fakt dopuszczenia do eksploatacji maszyn i innych
urządzeń technicznych, podlegających dozorowi technicznemu,
ż 62 ust. 2 rozporządzenia&
- dokumenty potwierdzające sprawdzenie pod względem sprawności technicznej
i bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń technicznych o ile wymagane
jest prowadzenie dokumentacji,
ż 70 ust. 2 rozporządzenia&
- wyniki kontroli narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym,
ż 105 rozporządzenia &
- zapisy w dzienniku budowy protokoły odbioru technicznego rusztowań,
ż 110 ust. 2 rozporządzenia &
- projekt robót ziemnych określający położenie instalacji i urządzeń
podziemnych, mogących się znalez
ć w zasięgu prowadzonych robót,
ż 143 rozporządzenia &
- projekt montażu dla robót montażowych konstrukcji stalowych
i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych,
ż 214 rozporządzenia &
- pisemne potwierdzenie osób o zapoznaniu ich z przepisami i zasadami
bezpieczeństwa i higieny przy wykonywaniu robót z użyciem materiałów
wybuchowych,
ż 246 ust. 2 rozporządzenia &
- *plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia o ile jest wymagany na podstawie
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie
informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
( Dz. U. nr 120, poz. 1126 ).
Zagospodarowanie terenu budowy winno obejmować:
ogrodzenie terenu i wyznaczenie stref niebezpiecznych:
- oznakowanie terenu znakami ostrzegawczymi
- uniemożliwienie wejścia osobom nieupoważnionym
- zapewnienie stałego nadzoru
- ogrodzenie do wysokości 1,5m
- strefa niebezpieczna, w której istnieje zagrożenie spadania z wysokości przedmiotów 
szerokość min 6m lub 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty
- taśma i tablice ostrzegawcze
- przejścia i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej powinny być zadaszone
wykonanie dróg, wejść i przejść dla pieszych,
- na poboczu drogi głównej droga piesza przynajmniej po jednej stronie.
- ruch pieszy szerokość przejść 0,75m lub 1,2m (jedno- lub dwukierunkowy)
- przy ręcznym przenoszeniu ciężarów pochylenie max 10% (także taczki)
- wysokość zawieszonych przewodów linii napowietrznych min 6 m
- utwardzone i utrzymywane w należytym stanie technicznym
doprowadzenie energii elektrycznej oraz wody, a także odprowadzenie lub
utylizacja ścieków.
- rozdzielnice usytuowane w odległości max 50m od odbiorników energii
- zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych
- musi być zachowana ochrona przed dotykiem pośrednim i bezpośrednim
- przewody zabezpiecza się przed uszkodzeniami mechanicznymi
- pomiary oporności izolacji 2 razy do roku, a ponadto po dokonaniu zmian i napraw części
elektrycznych, po ponad miesięcznej przerwie w pracy urządzenia, po przemieszczeniu
urządzenia
- kopie zapisu pomiarów skuteczności zabezpieczenia przed porażeniem prądem powinny być u
kierownika budowy
urządzenie pomieszczeń higieniczno  sanitarnych:
- szatnia może być połączona z jadalnią, jeżeli na budowie jest do 20 pracujących
- każdy pracujący powinien posiadać dwudzielną szafkę ubraniową
- ławki muszą być trwale przytwierdzone do podłoża
- szatnie z 4 krotną wymianą powietrza
- suszarnie
- ustępy: maksymalna odległość od stanowiska pracy  125m, 1 miska ustępowa i
1 pisuar, na każdych 30 mężczyzn
- umywalnie: 1 umywalka na każdych 10 pracowników lub 1 stanowisko przy
umywalkach szeregowych na każdych 5 pracowników
zapewnienie oświetlenia naturalnego i sztucznego,
zapewnienie właściwej wentylacji,
zapewnienie łączności telefonicznej
urządzenie składowisk materiałów i wyrobów
- materiały drobnicowe układa się w stosy o wysokości nie większej niż 2m
- materiały workowane układa się w stosy o maksymalnej wysokości 10 warstw
- 0,75m  min odległość składowanego materiału od ogrodzenia lub zabudowań
- 5m  min odległość stałego stanowiska pracy od składowiska
- wchodzenie na stosy jest możliwe tylko przy użyciu drabin lub schodni
- preparaty chemiczne należy przechowywać w opakowaniach producenta z etykietą w języku
polskim
- preparaty niebezpieczne przechowuje się w magazynach opatrzonych tablicami
ostrzegawczymi
Maszyny
Na budowie muszą być dostępne:
- dokumenty dopuszczające do eksploatacji urządzenia poddozorowe
- przy innych urządzeniach instrukcja obsługi
- potwierdzenia uprawnień operatorów
Stanowiska pracy operatorów maszyn, które nie posiadają kabin powinny być
zadaszone i zabezpieczone przed spadającymi przedmiotami
Odległość pomiędzy skrajnią podwozia żurawia a zewnętrznymi częściami
konstrukcji obiektu bądz
stosami składowanych materiałów - min. 0,75m
Prace bitumiczne wykonywane pod nadzorem wykwalifikowanych pracowników
Zabrania się stosowania otwartego ognia przy podgrzewaniu bitumu w zbiornikach
i cysternach
MASZYNY I URZ
DZENIA TECHNICZNE STOSOWANE PRZY ROBOTACH ZIEMNYCH,
BUDOWLANYCH I DROGOWYCH, DO OBSA
UGI KTÓRYCH WYMAGANE JEST ODBYCIE
SZKOLENIA I UZYSKANIE POZYTYWNEGO WYNIKU ZE SPRAWDZIANU
Grupa I. Maszyny do robót ziemnych
Jednostka charakteryzująca
maszynę lub urządzenie
Lp. Nazwa maszyny lub urządzenia Klasa określona w świadectwie
III II I
1 2 3 4 5 6
wszystkie
1 Koparki jednonaczyniowe pojemność naczynia m3 do 0,8 do 1,5
typy
wszystkie
2 Koparkoładowarki - - -
typy
wszystkie
3 Koparkospycharki - - -
typy
wszystkie
4 Koparki wielonaczyniowe wydajność m3/h do 100 do 500
typy
wszystkie
5 Koparki drenarskie moc silnika kW do 175 -
typy
Koparki wielonaczyniowe wszystkie
6 - - -
łańcuchowe typy
wszystkie
7 Spycharki moc silnika kW do 110 do 220
typy
wszystkie
8 Równiarki moc silnika kW do 110 do 220
typy
wszystkie
9 Zgarniarki pojemność skrzyni m3 do 10 do 15
typy
wszystkie
10 A
adowarki jednonaczyniowe pojemność naczynia m3 do 2,5 do 5,0
typy
Pogłębiarki jednoczerpakowe wszystkie
11 pojemność czerpaka m3 do 1,5 _
pływające typy
Pogłębiarki wieloczerpakowe wszystkie
12 wydajność m3/h do 75 -
pływające typy
wszystkie
13 Pogłębiarki ssące śródlądowe - - -
typy
wszystkie
14 Palownice Ć pala w mm do 600 -
typy
15 Kafary typ maszyny bez klasy
wszystkie
16 Młoty spalinowe - - -
typy
Urządzenia wibracyjne do wszystkie
17 - - -
pogrążania i wyrywania typy
18 Wiertnice do kotwi typ maszyny bez klasy
Wiertnice poziome z zasilaczem wszystkie
19 Ć rury w mm do 600 -
hydraulicznym typy
wszystkie
20 Świdroustawiacze słupów - - -
typy
Maszyny do czyszczenia i wszystkie
21 _ _ _
renowacji rowów melioracyjnych typy
Grupa II. Maszyny do robót drogowych
Jednostka charakteryzująca
maszynę lub urządzenie
Lp. Nazwa maszyny lub urządzenia Klasa określona w świadectwie
III II I
1 2 3 4 5 6
Zespoły maszyn do produkcji wszystkie
1 wydajność m3/h do 60 do 140
mieszanek bitumicznych typy
Maszyny do rozkładania wszystkie
2 maks. szerokość rozkładania m do 8 -
mieszanek bitumicznych typy
Skrapiarki do nawierzchni wszystkie
3 pojemność zbiornika m3 do 7 -
bitumicznych typy
4 Repavery i remixery typ maszyny bez klasy
wszystkie
5 Remontery nawierzchni - - -
typy
wszystkie
6 Recyklery - - -
typy
wszystkie
7 Frezarki do nawierzchni dróg szerokość frezowania mm do 1.200 do 2.200
typy
wszystkie
8 Przecinarki do nawierzchni dróg - - -
typy
9 Narzędzia udarowe ręczne rodzaj zasilania bez klasy
Maszyny do produkcji, sortowania wszystkie
10 wydajność t/h do 100 _
i uszlachetniania kruszyw typy
Zespoły maszyn do produkcji wszystkie
11 wydajność m3/h do 60 _
mieszanek betonowych *) typy
Maszyny do rozkładania wszystkie
12 wydajność m3/h do 30 -
mieszanek betonowych typy
wszystkie
13 Maszyny do stabilizacji gruntów - - -
typy
wszystkie
14 Walce drogowe masa walca t do 18 -
typy
wszystkie
15 Zagęszczarki i ubijaki wibracyjne - - -
typy
Samojezdne malowarki znaków na wszystkie
16 - - -
jezdni typy
wszystkie
17 Piły mechaniczne do ścinki drzew - - -
typy
wszystkie
18 Odśnieżarki mechaniczne moc silnika kW do 120 do 220
typy
*) Kwalifikacje operatora w tej specjalności upoważniają do obsługi betoniarek (grupa IV lp. 8).
Grupa III. Maszyny do transportu pionowego
Jednostka charakteryzująca maszynę lub
Nazwa maszyny lub urządzenie Klasa określona w
Lp.
urządzenia świadectwie
III II I
1 2 3 4 5 6
1 Żurawie wieżowe montaż bez klasy
Grupa IV. Maszyny różne i inne urządzenia techniczne
Jednostka charakteryzująca
maszynę lub urządzenie
Lp. Nazwa maszyny lub urządzenia Klasa określona w świadectwie
III II I
1 2 3 4 5 6
Wielozadaniowe nośniki
1 typ maszyny bez klasy
osprzętów
wszystkie
2 Wyładowarki wagonów - - -
typy
wszystkie
3 Lokomotywki wąskotorowe moc silnika kW do 37 -
typy
wszystkie
4 Sprężarki przewoz
ne wydajność m3/min do 10 do 25
typy
wszystkie
5 Elektrownie polowe moc kVA do 125 do 250
typy
Wielozadaniowe zasilacze wydajność pomp hydraulicznych wszystkie
6 - -
hydrauliczne l/min. typy
Maszyny do oczyszczania i wszystkie
7 - - -
izolacji rurociągów typy
wszystkie
8 Betoniarki*) - - -
typy
wszystkie
9 Pompy do mieszanki betonowej - - -
typy
wszystkie
10 Agregaty tynkarskie - - -
typy
wszystkie
11 Podajniki do betonu - - -
typy
12 Wózki podnośnikowe napęd spalinowy bez klasy
13 Wózki podnośnikowe akumulatorowe bez klasy
14 Wózki platformowe napęd spalinowy bez klasy
15 Wózki platformowe akumulatorowe bez klasy
Rusztowania budowlano-
16 montaż bez klasy
montażowe metalowe
*) Nie dotyczy napędu silnikami elektrycznymi jednofazowymi oraz silnikami trójfazowymi o mocy do 1 kW.
Na podstawie rozporządzenia z dnia 28.04.2003r. w sprawie szczególnych zasad stwierdzania
posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz U 03 nr
89 poz. 828):
ż 4. Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u
użytkowników eksploatujących:
1) urządzenia elektryczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW,
jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;
2) urządzenia lub instalacje cieplne o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW
ż 1. Dozorowi technicznemu podlegają następujące rodzaje urządzeń technicznych:
1) urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym
od atmosferycznego:
a) kotły parowe o pojemności większej niż 2 dm3, przeznaczone do wytwarzania pary z
cieczy z użyciem ciepła uzyskiwanego z paliwa w wyniku reakcji egzotermicznej lub
z energii elektrycznej,
b) szybkowary ciśnieniowe,
c) kotły cieczowe o pojemności większej niż 2 dm3, przeznaczone do podgrzewania
cieczy bez zmiany jej stanu skupienia z użyciem ciepła uzyskiwanego z paliwa w
wyniku reakcji egzotermicznej lub z energii elektrycznej, z wyjątkiem kotłów
cieczowych w instalacjach systemu otwartego,
d) zbiorniki stałe, dla których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest większy niż
50 barów x dm3, a nadciśnienie jest wyższe niż 0,5 bara, przeznaczone do
magazynowania cieczy lub gazów albo prowadzenia w nich procesów
technologicznych, z wyjątkiem grzejników i nagrzewnic powietrza, zbiorników w
instalacjach ziębniczych o iloczynie nadciśnienia i pojemności nie większym niż 300
barów x dm3, zbiorników w instalacjach chłodniczych z rur o średnicy nie większej
niż DN 25 z kolektorami i rozdzielaczami o pojemności każdego z nich nie większej
niż 100 dm3 i przekroju nie większym niż 2 dm2 oraz zbiorników stanowiących
obudowy urządzeń elektrycznych, przewodów energetycznych i
telekomunikacyjnych,
e) zbiorniki przenośne - zmieniające miejsce między napełnieniem a opróżnieniem - o
pojemności większej niż 0,35 dm3 i nadciśnieniu wyższym niż 0,5 bara,
przeznaczone do magazynowania lub transportowania cieczy lub gazów, z wyjątkiem
pojemników aerozolowych jednorazowego użytku i pojemników przeznaczonych do
transportu i dystrybucji napojów gazowanych, dla których iloczyn nadciśnienia i
pojemności jest nie większy niż 500 barów x dm3, a nadciśnienie jest nie wyższe niż
7 barów,
f) zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony, służące do zasilania silników spalinowych
w pojazdach,
g) zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niezaliczonych jako
niebezpieczne, które są pod ciśnieniem napełniane, opróżniane lub przewożone, dla
których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest większy niż 50 barów x dm3, a
nadciśnienie jest wyższe niż 0,5 bara,
h) wytwornice acetylenu, stałe i przenośne, przeznaczone do wytwarzania acetylenu w
wyniku reakcji chemicznej między węglikiem wapnia a wodą oraz zasobniki węglika
wapnia, zbiorniki acetylenu, przeznaczone do magazynowania, schładzania i
osuszania, i rurociągi technologiczne acetylenu wraz z osprzętem, przeznaczone do
transportu acetylenu w obrębie instalacji, niezależnie od średnicy nominalnej DN,
i) rurociągi pary łączące kocioł z turbogeneratorem,
j) rurociągi przesyłowe i technologiczne, w części stanowiącej urządzenia techniczne w
rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, do materiałów niebezpiecznych o
właściwościach trujących, żrących i palnych pod nadciśnieniem wyższym niż 0,5
bara i średnicy nominalnej większej niż DN 25, wyprodukowane lub
przebudowywane po dniu wejścia w życie rozporządzenia, przeznaczone do:
. gazów sprężonych, gazów skroplonych, gazów rozpuszczonych pod
nadciśnieniem, par oraz tych cieczy, dla których nadciśnienie pary przy
najwyższej dopuszczalnej temperaturze jest wyższe niż 0,5 bara,
. cieczy, których nadciśnienie pary przy najwyższej dopuszczalnej temperaturze
jest niższe niż 0,5 bara i iloczyn nadciśnienia dopuszczalnego cieczy i średnicy
nominalnej rurociągu DN jest większy niż 2.000 barów,
2) zbiorniki bezciśnieniowe i zbiorniki o nadciśnieniu nie wyższym niż 0,5 bara,
przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych o właściwościach
trujących lub żrących oraz do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych, których
prężność pary w temperaturze 50�C nie jest większa niż 3 bary, a temperatura zapłonu nie
jest wyższa niż 61�C, z wyjątkiem zbiorników w instalacjach zasilania silników
spalinowych pojazdów i zbiorników o pojemności nie większej niż 1.000 dm3,
3) zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niebezpiecznych, dopuszczone na
podstawie przepisów odrębnych, z wyłączeniem zbiorników ładunkowych, będących
integralną częścią konstrukcji statku żeglugi śródlądowej i objętych nadzorem
technicznym instytucji klasyfikacyjnej,
4) duże pojemniki do przewozu luzem materiałów niebezpiecznych (DPPL) określone w
przepisach odrębnych,
5) urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych,
6) maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu:
a) wciągarki i wciągniki,
b) suwnice,
c) żurawie,
d) układnice
e) dz
wigniki (podnośniki), w tym systemy do parkowania samochodów, z wyjątkiem
dz
wigników stanowiących wyposażenie pojazdów, dz
wigników do pochylania stołów
technologicznych i dz
wigników przenośnych z napędem ręcznym,
f) wyciągi towarowe,
h) podesty ruchome,
i) urządzenia dla osób niepełnosprawnych,
j) schody i chodniki ruchome,
k) przenośniki okrężne kabinowe i platformowe,
l) wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia,
7) dz
wigi do transportu osób lub ładunków, dz
wigi budowlane i dz
wigi towarowe małe,
8) dz
wignice linotorowe,
11) urządzenia załadowcze, wyładowcze lub podające ładunki w ciągach technologicznych
przeładowczych,
12) układarki do układania torów, wypornice, żurawie i korektory położenia służące do
zawieszania i regulacji sieci trakcyjnej,
Prace na wysokości
Prace na wysokości to prace na wysokości co najmniej 1m od poziomu podłoża
Stanowiska na wysokości powinny być zabezpieczone balustradą składającą się z deski
krawężnikowej o wysokości 0,15m i poręczy ochronnej na wysokości 1,1m. Wolną przestrzeń
należy wypełnić w sposób zabezpieczający przed wypadnięciem
Pomosty robocze powinny być szczelne, zabezpieczone przed zmianą położenia oraz posiadać
odpowiednią nośność
Przy braku możliwości stosowania zbiorowych środków ochrony chroniących przed upadkiem z
wysokości należy używać indywidualne środki ochrony dla każdego pracownika.
Osoby pracujące na dachu o nachyleniu pow. 20% muszą być zabezpieczone przed upadkiem
z wysokości
Zabezpieczone muszą być także osoby pracujące na dachu o nachyleniu do 20% jeżeli
stanowisko pracy jest w pobliżu krawędzi dachu
Rusztowania
Montaż i demontaż wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia
Zgodnie z dokumentacją producenta lub projektem
Odbiór potwierdzony wpisem do Dziennika budowy lub protokołem (kierownik budowy lub
osoba uprawniona)
Rusztowania:
Pełny stabilny pomost zabezpieczony przed przesunięciem
Piony komunikacyjne oddalone od stanowiska pracy max 20m
Poręcze ochronne na wysokości 1,1m (1m), krawężniki o wysokości 0,15m i poręcze pośrednie
Zakotwienie
Konstrukcja rusztowania może wystawać poza najwyżej położoną linię kotew max 3,0m, a
ostatni pomost 1,5m ponad
Równoczesne wykonywanie robót na różnych poziomach: stanowiska oddalone o 5m w
poziomie lub jednego szczelnego pomostu w pionie
Posadowienie
Uziemienie
Rusztowania usytuowane przy drogach i przejściach oprócz daszków ochronnych powinny
posiadać osłonę z siatek ochronnych
Montaż i demontaż rusztowań wymagane jest stosowania kasków ochronnych i środków
zabezpieczających przed upadkiem z wysokości
Zrzucanie demontowanych elementów jest zabronione
Wchodzenie i schodzenie na pomost podestu ruchomego jest dozwolone tylko w najniższym
położeniu lub położeniu przewidzianym przez dokumentację
Zabronione jest gromadzenie materiałów po jednej stronie pomostu, opieranie się o ścianę
obiektu, wychylanie przez poręcz
Montaż, demontaż i eksploatacja są zabronione gdy:
- nie zapewniono dostatecznego oświetlenia o zmroku
- w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz gołoledzi
- w czasie burzy lub wiatru o prędkości powyżej 10m/s
Rusztowania i podesty ruchome powinny być sprawdzane przez kierownika:
- po silnym wietrze
- opadach atmosferycznych
- przerwach dłuższych niż 10 dni
- okresowo, nie rzadziej niż raz w miesiącu
Protokół powinien zawierać:
- Dane użytkownika rusztowania
- Przeznaczenie rusztowania
- Wykonawcę montażu
- Dopuszczalne obciążenie pomostów
- Datę przekazania do użytkowania
- Oporność uziomu
- Terminy kolejnych przeglądów
Tablice wywieszone na rusztowaniu:
- wykonawca montażu (imię i nazwisko lub nazwa oraz nr telefonu)
- dopuszczalne obciążenie pomostów i konstrukcji
Roboty ziemne
Projekt robót ziemnych
- położenie instalacji i urządzeń podziemnych,
- sposób zabezpieczenia wykopu,
- warunki geotechniczne oraz poziom wód gruntowych,
- rodzaje zabudowy sąsiadującej,
- wyniki badań geologicznych,
- sposób budowy.
W miejscach ogólnie dostępnych należy ustawić wokół balustrady w odległości 1m od krawędzi
zaopatrzone w światło ostrzegawcze koloru czerwonego
Jeżeli wykop oznaczony jest taśmami to musi być dodatkowo przykryty szczelnie
Jeżeli nie można ogrodzić należy zapewnić dozór
Pionowe, nieumocnione ściany wykopu mogą być tylko do głębokości 1m w gruntach zwartych,
gdy teren wokół wykopu jest nieobciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu
Wykopy bez umocnień o głębokości od 1 do 2m można wykonywać tylko jeżeli pozwala na to
dokumentacja
Zejście do wykopu co 20m jeżeli wykop jest głębszy niż 1m
Codziennie należy sprawdzać stan obudowy lub skarp
Nie wolno dopuszczać do tworzenia nawisów
Przebywanie w wykopie jest możliwe tylko w części zabezpieczonej
Składowanie urobku i materiałów jest zabronione
w odległości mniejszej niż 0,6m od krawędzi wykopu, jeżeli ściany wykopu są obudowane, a
obciążenie było przewidziane przy doborze obudowy
w strefie klina naturalnego odłamu gruntu, jeżeli ściany nie są obudowane
Ruch środków transportu powinien odbywać się poza klinem odłamu gruntu
Koparka w czasie pracy powinna być ustawiona w odległości 0,6m poza granicą klina odłamu
gruntu
Przy wykonywaniu prac sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć strefę niebezpieczną
Roboty murarskie i tynkarskie
Roboty na wysokości powyżej 1m można wykonywać wyłącznie z rusztowań
Pomost powinien znajdować się co najmniej 0,5m od górnej krawędzi muru
Murowanie w wykopach tylko zabezpieczonych
Stanowisko między ścianą a skarpą powinno mieć szerokość min 0,7m
Roboty ciesielskie
Roboty ciesielskie z drabin można wykonywać do wysokości 3m
Przy montażu i demontażu deskowań należy zapewnić środki zapobiegające zawaleniu
konstrukcji
O kolejności montażu i demontażu decydują kierownik robót lub mistrz budowlany
Roboty zbrojarskie i betoniarskie
Stoły zbrojarskie i maszyny powinny być usytuowane w pomieszczeniach lub pod wiatami
Miejsca pracy powinny być wyposażone w pomosty drewniane
Poszczególne elementy zbrojenia powinny być składowane oddzielnie
Chodzenie po elementach zbrojenia jest zabronione
Zabronione jest:
- podchodzenie do transportowanego zbrojenia jeżeli jest w położeniu wyższym niż 0,5m ponad
miejscem ułożenia
- chwytanie rękami za skrajne elementy
- rzucanie elementów zbrojenia
Pręty o średnicy powyżej 20mm należy ciąć wyłącznie przy pomocy urządzeń mechanicznych
Wylewanie mieszanki betonowej powinno odbywać się stopniowo i równomiernie, aby nie
przeciążyć deskowania
Wylewanie mieszanki betonowej z wysokości większej niż 1m jest zabronione
Przy betonowaniu zaszalowanych stropów znajdujących się na wysokości pracownicy
rozkładający mieszankę powinni stać na pomostach opartych o stałe elementy konstrukcyjne
lub powinni być inaczej zabezpieczeni przed upadkiem z wysokości
Roboty montażowe
Roboty montażowe konstrukcji stalowych i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych
mogą być wykonywane na podstawie projektu montażu oraz planu bioz, przez pracowników
zapoznanych z instrukcją organizacji montażu oraz rodzajem używanych maszyn i urządzeń,
Urządzenia pomocnicze przeznaczone do montażu powinny być codziennie sprawdzane przez
kierownika robót lub mistrza
Nie wolno prowadzić montażu przy wietrze o prędkości powyżej 10m/s oraz przy złej
widoczności o zmierzchu, we mgle i w porze nocnej bez odpowiedniego oświetlenia
W czasie zakładania stężeń montażowych, robót spawalniczych, odczepiania elementów
prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków należy stosować wyłącznie pomosty
montażowe lub drabiny rozstawne
Podnoszenie ludzi na elementach prefabrykowanych jest zabronione
Podanie sygnału do podnoszenia może nastąpić po usunięciu ludzi ze strefy niebezpiecznej
 Należy stosować odpowiednie do transportowanego elementu sposoby zamocowania
Roboty spawalnicze
W czasie korzystania z gazu z butli powinny być one ustawione pionowo lub pod kątem 45�
Odległość płomienia od butli nie może być mniejsza niż 1m
Przewody powinny być dłuższe niż 5m ale nie dłuższe niż 20 m
W czasie opadów spawanie lub cięcie jest dozwolone wyłącznie po osłonięciu stanowiska pracy
Spawacz powinien być wyposażony w środki ochrony indywidualnej
Dopuszcza się przedłużania węży przy zastosowaniu znormalizowanych dwuzłączek
metalowych.
Roboty dekarskie i izolacyjne
Na dachach, których wytrzymałość nie zapewnia bezpieczeństwa należy wykonać mostki i
kładki zabezpieczające
Kotły do podgrzewania masy bitumicznej powinny być szczelnie zamknięte, wypełnione do �
ich wysokości
Osoby pracujące na dachu o nachyleniu pow. 20% muszą być zabezpieczone przed upadkiem
z wysokości
Zabezpieczone muszą być także osoby pracujące na dachu o nachyleniu do 20% jeżeli
stanowisko pracy jest w pobliżu krawędzi dachu
Roboty rozbiórkowe
Powinny być wykonywane na podstawie dokumentacji projektowej
Wszelkie zmiany powinny być uzgodnione z projektantem
Teren należy ogrodzić i oznakować
Należy odłączyć wszystkie media
Podkopywanie i podcinanie jest zabronione
Przebywanie ludzi na niższych kondygnacjach jest zabronione
Do usuwania gruzu należy stosować zsuwnice pochyłe lub rynny zsypowe
Przy stosowaniu materiałów wybuchowych należy zapoznać pracowników z przepisami bhp 
pracownicy muszą potwierdzić na piśmie, że zostali odpowiednio przygotowani do robót
ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ
Obowiązek zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej wynika obecnie z art.
233 znowelizowanego Kodeksu pracy (dawniej art. 222), oraz z ż 115 rozporządzenia
ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 03.169.1650).
Podział środków ochrony indywidualnej
- odzież ochronna
- środki ochrony głowy
- środki ochrony kończyn górnych
- środki ochrony kończyn dolnych
- środki ochrony twarzy i oczu
- środki ochrony słuchu
- środki ochrony układu oddechowego
- środki izolujące cały organizm
- środki ochrony przed upadkiem z wysokości
 Instrukcja użytkowania  producent ma obowiązek dołączyć do każdego środka
ochrony instrukcję zawierającą:
- nazwę i adres producenta
- sposób użytkowania jeśli jest konieczny
- zasady przechowywania
- zasady czyszczenia, konserwacji i dezynfekcji
- zakres ochrony
- klasę ochrony
- datę ważności lub okres trwałości
- opis znakowania i umieszczonych piktogramów.
Uprawnienia i kwalifikacje w budownictwie.
Kierownik budowy ( robót ): obowiązek objęcia kierownictwa budowy ( rozbiórki )
lub określonych robót budowlanych przez osobę posiadającą uprawnienia
budowlane w odpowiedniej specjalności:
- do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń,
- do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie,
- do wykonywania prac na budowie na stanowisku majstra budowlanego
i kierowania w powierzonym zakresie robotami budowlanymi.
Art. 12 ust. 1 pkt 2, 14 ust. 3, 42 ust. 1 Prawa Budowlanego
Osoby obsługujące maszyny i urządzenia techniczne stosowane przy robotach
ziemnych, budowlanych i drogowych - do obsługi wymagane jest odbycie
szkolenia i uzyskanie pozytywnego wyniku ze sprawdzianu, co potwierdza
świadectwo i wpis do książki operatora, na przykład: koparki, zgarniarki, żurawie,
betoniarki*, rusztowania budowlano - montażowe metalowe.
ż 64 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 06 lutego 2003 r. &
ż 23 rozrządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń
technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych.
( Dz. U. nr 118, poz.1263 )
Osoby obsługujące maszyny i urządzenia techniczne podlegające dozorowi
technicznemu  osoby obsługujące i konserwujące urządzenia techniczne obowiązane
są posiadać zaświadczenia kwalifikacyjne potwierdzające umiejętność praktycznego
wykonywania tych czynności oraz znajomość warunków technicznych dozoru
technicznego, norm i przepisów prawnych w tym zakresie.
- ż 64 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 06 lutego 2003 r. &
- Art. 22 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym.
( Dz. U. nr 122, poz. 1321 z póz
n. zm. oraz z 2002 r. nr 74, poz. 676 ).
Osoby wykonujące prace związane z podłączaniem, sprawdzaniem, konserwacją
i naprawą instalacji i urządzeń elektrycznych  mogą wykonywać wyłącznie osoby
posiadające odpowiednie uprawnienia.
- ż 54 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 06 lutego 2003 r. &
- Art. 54 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne.
( jednolity tekst: Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1504 z póżn. zm. ).
Osoby wykonujące prace związane ze spawaniem, lutowaniem, zgrzewaniem
i cięciem termicznym metali i tworzyw termoplastycznych  powinny posiadać
 zaświadczenie o ukończeniu szkolenia albo świadectwo egzaminu spawacza
lub  Książkę spawacza .
- ż 27 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy przy pracach spawalniczych.
( Dz. U. nr 40, poz. 470 ).