PRYWATNA PRACOWNIA PROJEKTOWA SIECI I INSTALACJE SANITARNE
09-407 Płock, ul. Powstańców Styczniowych 17/8 tel:[phone] fax:[phone] [e-mail]
P R O J E K T
P.B. kanalizacji deszczowej w projektowanej drodze wewnętrznej
z tymczasowym odprowadzeniem do zbiornika bezodpływowego
na dz. o nr ewid.: 93, 88, 87/1, 75, 65 w miejscowości Maszewo
Duże gm. Stara Biała.
T E M A T
P.B. BUDOWY DROGI WEWN
TRZNEJ W MASZEWIE DUŻYM
WRAZ Z PARKINGAMI PRZY ZESPOLE SZKÓA
W MASZEWIE
DUŻYM NA DZIAA
KACH O NR EWID.: 93, 88, 90, 92, 87/7, 94/1
W MIEJSCOWOŚCI MASZEWO DUŻE
INWESTOR
Urząd Gminy Stara Biała
09-411 Biała
Projekt i opracowanie
mgr inż. GRAŻYNA DZI
GLEWSKA
upr. proj. 82/92; upr. spraw.(94r.)
upr. kons. 15/94; upr. wyk. 86/94
rej. w Izbie Inż. Bud. MAZ/JS/4132/02
Płock ..........................................................................kwiecień 2008 r.
ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA
CZ
ŚĆ OPISOWA
1. Opis techniczny
2. Całkowita lista węzłów
3. Całkowita lista włączeń
4. Załączniki
CZ
ŚĆ RYSUNKOWA
1. Projekt zagospodarowania terenu  część I  na dz. nr 93, 88 - rys. nr 1
2. Projekt zagospodarowania terenu część II  na dz. nr 88, 87/1, 75, 65 - rys. nr 2
3. Profil sieci kanalizacji deszczowej D1  D6 - rys. nr 3
4. Profil sieci kanalizacji deszczowej D6  WL - rys. nr 4
5. Profile przykanalików wpustów ulicznych - rys. nr 5
6. Wylot kanału do rowu wraz z rowem - rys. nr 6
7. Studnia kanalizacyjna Å‚ 1200  rys. typowy - rys. nr 7
8. Studnia kanalizacyjna ł 1200 z pierścieniem odciążającym  rys. typowy - rys. nr 8
9. Studzienka ściekowa z pojedynczym wpustem i osadnikiem  rys. typowy - rys. nr 9
10.Osadnik O/S 2000  karta katalogowa - rys. nr 10
11. Separator lamelowy 10/100  karta katalogowa - rys. nr 11
12.Zabezpieczenie kabla w wykopie - rys. nr 12
INFORMACJA BEZPIECZEC
STWA I OCHRONY ZDROWIA
OPIS TECHNICZNY
P.B. kanalizacji deszczowej w projektowanej drodze wewnętrznej z tymczasowym odprowadze-
niem do zbiornika bezodpływowego na dz. o nr ewid.: 93, 88, 87/1, 75, 65 w miejscowości Ma-
szewo Duże gm. Stara Biała.
1. Podstawa opracowania.
" Zlecenie Inwestora
" Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Maszewo Duże oraz wschodniej
części wsi Mańkowo.
" Koncepcja kanalizacji deszczowej dla osiedla w miejscowości Maszewo Duże .
" Wypis wyrys miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
" Warunki techniczne projektowania budowy kanalizacji deszczowej
" Protokół ZUD OGGK  III  7424/287/2008
" ObowiÄ…zujÄ…ce normy techniczne
" Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 02.09.2004r. w sprawie szczegółowego za-
kresu i formy dokumentacji projektowej.
" Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 08.07.2004 r. w sprawie warunków jakie nale-
ży spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi.
" Katalog produktów: Separatory 2000 EKOL  UNICON
2. Cel i zakres opracowania.
Celem opracowania jest rozwiÄ…zanie techniczne budowy sieci kanalizacji deszczowej w projekto-
wanej drodze wewnętrznej, z tymczasowym odprowadzeniem oczyszczonych wód opadowych do
zbiornika bezodpływowego w m. Maszewo Duże gm. Stara Biała.
Zakres projektu obejmuje rozwiązania techniczne: sieci kanalizacji deszczowej, przykanalików od
studzienek ściekowych ulicznych, systemu oczyszczającego wraz z tymczasowym wprowadze-
niem oczyszczonych wód opadowych do odbiornika jakim jest zbiornik bezodpływowy wody po-
przez wylot oraz rów. Zakres opracowania projektu obejmuje wykonanie następujących sieci i
urządzeń:
" sieć kanalizacji deszczowej o dÅ‚ugoÅ›ci 397 m z rur PVC-U Ø 315 mm
" przykanaliki kanalizacji deszczowej 11 sztuk o dÅ‚ugoÅ›ci 42,6 m z rur PVC-U Ø 200 mm
" studzienki kanalizacyjne Ø 1200 - szt. 4
" studzienki kanalizacyjne Ø 1200 z pierÅ›cieniem odciążajÄ…cym  szt. 8
" studzienki Å›ciekowych Ø 500 z pojedynczym wpustem ulicznym i osadnikiem  szt. 11
" osadnik piasku Ø 2000  szt. 1
" separator lamelowy Ø 1200  szt. 1
" wylotu do rowu  szt.1
" rów odpływowy  dł. 35m
3. Metoda opracowania.
W ramach niniejszego opracowania nie prowadzono bezpośrednich pomiarów ilości i jakości ście-
ków deszczowych. Przyjęto studialną metodę opracowania zagadnienia ilości i jakości ścieków
deszczowych. W toku opracowania przyjęto jako wyjściowe ustalenia literatury fachowej posługu-
jąc się w szczególności:
1. Osuch  Pajdzińska E, Roman M.  Warunki odprowadzenia ścieków opadowych do wód
powierzchniowych oraz zasady ograniczenia zrzutu i unieszkodliwienia ładunków zanie-
czyszczeń zawartych w tych sciekach . Cz.I.  Zasady, cz. II  Przykłady /Biuletyn Tech-
niczny Centrum Techniki Komunalnej nr 2/1980 nr 3/80.
2
2. Osuch  Pajdzińska E, Roman M.  Opracowanie wytycznych projektowania i odprowa-
dzania ścieków deszczowych . Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Budownictwa Wodnego Po-
litechniki Warszawskiej: Warszawa 1987 r.
3. Osuch  Pajdzińska E, Roman M.  Wyznaczenie wymaganego stopnia ograniczenia za-
nieczyszczenia wód odbiornika ściekami deszczowymi . Mat.III. Seminarium pt. Ścieki
deszczowe PZITS o Kielce, Szelpia 1983 r.
4. Osuch  Pajdzińska E.  Metoda wyznaczania ładunków i stężeń zanieczyszczeń w ście-
kach deszczowych. Materiały seminarium j.w.
Wykorzystując zalecenia metodyczne powyższych publikacji oraz dane o wysokości opadu desz-
czu, przerw między opadami ustalono skład i warunki odprowadzania ścieków deszczowych do
odbiornika.
4. Dane ogólne.
Zgodnie z założeniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Maszewo Duże
oraz wschodniej części wsi Mańkowo tereny objęte opracowaniem przeznaczone zostały:
- MN  pod zabudowÄ™ jednorodzinnÄ…,
- ZU  do zagospodarowania zieleniÄ… urzÄ…dzonÄ… rekreacyjnÄ…, towarzyszÄ…cÄ…, przydomowÄ…
itp.
- UO  tereny usług oświaty i urządzeń towarzyszących
- W  do pozostawienia w dotychczasowym użytkowaniu istniejących stawów i zbiorników
wód otwartych. Na w/w terenach dopuszcza się możliwość prowadzenia prac regulacyjnych
i zmian ukształtowania terenu zmierzających do dostosowania ich dla ustalonych funkcji.
W zakresie obsługi infrastruktury technicznej wszystkie tereny przeznaczone w planie na cele bu-
downictwa mieszkaniowego, usługowego i przemysłowo  składowego oraz pozostałych form za-
inwestowania, wymagają wyposażenia w zbiorowe systemy uzbrojenia. Odprowadzenie wód opa-
dowych z utwardzonych nawierzchni ulic przewiduje siÄ™ do kanalizacji deszczowej projektowanej
w systemie zlewniowym.
Zlewnię zanieczyszczonych wód opadowych stanowi obszar projektowane drogi wewnętrznej
osiedlowej zabudowy jednorodzinnej przy Zespole Szkół w Maszewie Dużym. Całość wód opa-
dowych, z terenów odwadnianych siecią kanalizacji deszczowej przed wprowadzeniem do odbior-
nika będzie oczyszczona w stopniu zapewniającym zachowanie dopuszczalnych parametrów wg
 Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia
8.VII.2004 r. Wiąże się to z oczyszczeniem wód opadowych z piasku i odseparowaniem pochod-
nych ropy naftowej.
Projektowany system oczyszczania składał się będzie z osadnika pionowego piasku i separatora
lamelowego substancji ropopochodnych. W opracowaniu posłużono się materiałami katalogowymi
urządzeń oczyszczających firmy EKOL  UNICON; istnieje możliwość zastosowania urządzeń
oczyszczających innych firm spełniających warunek stopnia usuwania zanieczyszczeń wód opa-
dowych.
Budowa kanalizacji deszczowej obejmuje budowÄ™ kolektora deszczowego Å‚ 315 mm od studni D1
do studni D8 jako odcinka docelowego zbierajÄ…cego wody opadowe z projektowanej ulicy osie-
dlowej przy Zespole Szkół w Maszewie Dużym. Odcinek kanalizacji deszczowej ł 315 mm od D8
do WL projektuje siÄ™ jako tymczasowy, z tymczasowym odprowadzeniem poprzez urzÄ…dzenia
oczyszczające oraz rów do zbiornika bezodpływowego, zlokalizowanego na działce o nr ewid. 65
w Maszewie Dużym.
Woda deszczowa przed wprowadzeniem do rowu wpływa do pionowego osadnika piasku a na-
stępnie do separatora lamelowego, w którym nastąpi oddzielanie zanieczyszczeń ropopochod-
nych oraz zostanie wytrącony pozostały osad. Z separatora, oczyszczona woda kierowana będzie
do wylotu do projektowanego rowu.
Projektowany odcinek sieci Ø 315 mm bÄ™dzie zbieraÅ‚ wody opadowe z projektowanej ulicy w iloÅ›ci
47 l/s, co przy spadku 0,2% i prędkości 0,77 m/s daje napełnienie około 83% kanału.
3
7.1.Ustalenie wielkości zlewni.
W koncepcji na szkicach mapowych opracowanych na podstawie map planu zagospodarowania
przestrzennego w skali 1:2000 ustalono zlewnie projektowanego kanału kanalizacji deszczowej.
W związku z tymczasowym charakterem odcinka kanału D8  WL, oraz brakiem włączeń wpustów
ulicznych w/w odcinek zaprojektowano jako tranzytowy, nie zbierający wód opadowych.
" A
ączne powierzchnie zlewni wynosić będą:
F1 = 0,266 ha  drogi asfaltowe
F2 = 3,283 ha  pozostałe tereny
Frzecz. = 3,55 ha
7.2. Obliczenie spływów deszczowych.
Ustalenie deszczu miarodajnego i obliczenie max. przepływu.
Metoda natężeń granicznych
Obliczenia hydrauliczne kanalizacji deszczowej wykonano metodą natężeń granicznych przy za-
łożeniach:
" Średnia wysokość opadów do 800 mm
" Częstotliwość występowania deszczu p=100%, c= 1 rok  dla sieci kanalizacyjnej w małych
miastach lub na przedmieściach
" Czas koncentracji terenowej 5 min.
" Czas retencji kanałowej 0,2*tp ( tp  czas przepływu przez kanał)
" Długość kanału 589 m
" Prędkość przepływu v = (0,75  0,92) m/s
Czas trwania deszczu
t = 1,2*tp + 5 min
tp  czas przepływu przez kanał ( wg tabeli )
tp= 11,25 min
Czas deszczu miarodajnego
t = 1,2*11,25 + 5 = 18,5 min.
Natężenie deszczu miarodajnego
" Natężenie deszczu do liczenia przepływów zgodnie z w/w założeniami określono na pod-
stawie wzoru
q= 592 * t - 0,67
q= 592* t - 0,67 = 592* 18,5 - 0,67 = 84 dmł / s*ha
Obliczenie maksymalnego przepływu
" Współczynniki spływu powierzchniowego przyjęto w zależności od rodzajów powierzchni
¨1 = 0,90  drogi asfaltowe
¨2 = 0,10  pozostaÅ‚e tereny
" Średni ważony współczynnik spływu
F1*È1 + F2*È2
È =
F1+ F2
0,266*0,85 + 3,283*0,10
È = = 0,156
5
Fzred = 3,55 x 0,156 = 0,55 ha
Q= Fzred * q = 0,55 * 84 = 46,6 przyjęto 47 dm3/s
Obliczenia przepływów i czasu przepływu na poszczególnych odcinkach sieci, oraz obliczenia ka-
nalizacji deszczowej wykonano wg metody natężeń granicznych i zestawiono tabelarycznie w ta-
beli nr 1.
Przy doborze średnicy kanału deszczowego zastosowano program komputerowy opracowany wg
wzorów Manninga.
8. Kanalizacja deszczowa.
Kanalizację deszczową ł 315 mm projektuje się wykonać z rur kanałowych PVC-U z wydłużonym
kielichem, klasy S, typ ciężki. Rury PVC-U łączyć za pomocą złączy kielichowych na uszczelniają-
cym - wargowym z elastomeru. Sieć oraz obiekty stanowiące jej uzbrojenie należy posadowić na
gruntach nośnych. Należy przewidzieć całkowite usunięcie gruntu rodzimego aż do głębokości
zalegania i zastąpienie przez ławę tłuczniowo  żwirową (1:0,6), zagęszczoną o gr. 0,20 m ( po
zagÄ™szczeniu), z warstwÄ… wyrównawczÄ… 0,10 m, z wyprofilowaniem dna w obrÄ™bie kÄ…ta 120°.
Warstwa podsypki układana bezpośrednio pod przewodem nie powinna być zagęszczana bardziej
niż do stanu średniego zagęszczenia. Pozwoli to na elastyczne ułożenie przewodów przy wyko-
nywaniu zasypki. Warstwę tą dogęścić podczas zagęszczania zasypki wokół rury. Ułożony odci-
nek rury kanałowej po uprzednim sprawdzeniu wymaga zastabilizowania poprzez wykonanie ob-
sypki ochronnej z piasku dobrze zagęszczonego 95% do wysokości 0,3 m ponad wierzch rury.
Na trasie projektowanej kanalizacji deszczowej przewidziano studnie połączeniowe i rewizyjne
typowe o średnicy ł 1200 mm z pierścieniem odciążającym gr. 0,25 m. na odcinku docelowym,
oraz bez pierścienia odciążającego na odcinku tymczasowym. Studzienki połączeniowe i rewizyj-
ne zaprojektowano jako typowe, do wysokości około 1 m wylewane w dolnej części, powyżej z
kręgów żelbetowych. Studzienki przykryć płytą nastudzienną PP  1440/600 lub PP  1780/600, z
otworem ł 600 mm na właz żeliwny typu A15 w terenach zielonych na odcinku tymczasowym,
oraz D400 w drogach wg PN-H-74051-2. W ścianach studni zamontować stopnie złazowe żeliwne
w odstępie, co 30 cm rozmieszczone w dwóch rzędach. Kinety przepływowe wykonać z betonu B-
15 z dodatkiem środka wodoszczelnego. Studzienki posadowić na podłożu betonowym będącym
przedłużeniem podłoża piaskowego kanału. Powierzchnie zewnętrzne studzienek dwukrotnie izo-
lować abizolem R lub innym dostępnym środkiem Przy przejściu rur PVC-U przez ścianę betono-
wą studzienki zastosować przejścia szczelne, z uszczelnieniem gumowym.
Wody opadowe z powierzchni utwardzonych spływać będą do projektowanej kanalizacji żeliwnymi
wpustami ulicznymi klasy C wg PN-88/H- 74080/04 osadzonymi na studzienkach betonowych
ł 500 mm. Studzienki należy wykonać jako osadnikowe, tzn. z przegłebieniem wymuszającym
osadzanie się piasku i ograniczenie przedostawania się go do kanałów. Projektuje się osadniki o
wysokości 1,0 m. Kratę wpustu ulicznego należy osadzić z wykorzystaniem pierścienia odciążają-
cego.
Układkę projektowanych sieci kanalizacji sanitarnej należy wykonać odcinkami o długościach nie
krótszych niż wynika to z zaprojektowanych odległości pomiędzy studniami.
Jakość wykonanych sieci przed odbiorem oprócz prób szczelności należy sprawdzić i potwierdzić
nagraniem video z zastosowaniem kamery wyposażonej w dalmierz i pomiar spadków.
Obliczenia statyczno  wytrzymałościowe przewodów
Obliczenia statyczno wytrzymałościowe rury wykonano programem komputerowym.
Parametry rury
" Typ rury  rura PVC klasa S  SN 8  SDR 34
" Åšrednica rury  315 mm
" Moduł Younga rury  3200 Mpa
6
" Sztywność obwodowa rury SN: 8 kPa
" Limit ugięcia krótkotrwałego  8 %
" Limit ugięcia długotrwałego  15%
" Ruch kołowy  ciężarowy
Parametry gruntu
" Ilość warstw  2
" Warstwa 1  żwiry i pospółki, ciężar właściwy: 19 kN/m3
" Warstwa 2  piaski grube i średnie, ciężar właściwy: 18,5 kN/m3
" Instalacja  wykop stopniowy bez nadzoru ( współczynnik If = 1,5 % )
" Podłoże  bez nadzoru, bez kamieni, wyk. staranne ( współczynnik Bf = 2 % )
" Zagęszczenie gruntu wokół rury wg ZMP: 90 %
Parametry wykopu
" Poziom wody [ -1 m ]
" Zagłębienie [ -1,5 m ]
Warunki obliczeniowe ugięć
" Obciążenie sumaryczne  71,80 kPa
" Ugięcie początkowe  5,43 %
" Ugięcie długotrwałe  7,37 %
Maksymalne obciążenie ze względu na wyboczenia
" Współczynnik bezpieczeństwa  2,0
" Pmax  dla gruntów zwięzłych  432,6 kPa
" Pmax  dla gruntów luz
nych  1080 kPa
9. Dobór urządzeń oczyszczających.
Urządzenia oczyszczające wody opadowe dobrano na podstawie katalogu produktów firmy
EKOL-UNICON z siedzibą ul. Równa 2; 80-391 Gdańsk, tel. [phone]
Według wytycznych producenta dobór separatorów lamelowych UNICON System wyznacza się
uwzględniając dwa kryteria:
o Maksymalny przepływ przez urządzenie
o Przepustowość nominalną urządzenia
Ad.1. Wymaganą maksymalna przepustowość urządzenia wyznacza się w oparciu o:
Maksymalny przepływ ścieków;
Maksymalny przepływ przez urządzenie obliczony przy przyjęciu deszczu o
natężeniu 130 dm3/s/ha, częstotliwości pojawiania się co c=2 lata i czasie
trwania t = 10 min.
Maksymalny przepływ ścieków Qo = 52,6 l/s
Maksymalny przepływ przez urządzenie Qu = 100 l/s
Ad.2. qobl.  obliczeniowe natężenia deszczu, dla którego odpływ ze zlewni jest równy przepusto-
wości nominalnej urządzenia Qn, nie powinno być mniejsze od zalecanych przez Instytut Ochrony
Środowiska 15 dm3/s/ha (deszcz, dla którego suma wysokości opadów o natężeniu nie większym
od qobl. Wynosi 88% rocznej wysokości opadu).
Dobrano separator lamelowy UNICON 10/100 UNISEP. Jest to monolityczny zbiornik betonowy z
kompletnym wyposażeniem wewnętrznym, krąg nadbudowy i pokrywa z włazem.
Dobór urządzeń przeprowadzony w oparciu o powyższe kryteria z zachowaniem 20% bezpie-
czeństwa wykonano za pomocą programu komputerowego i przedstawiono na rys nr 11.
Określenie jakości ścieków deszczowych.
W ramach opracowania nie prowadzono bezpośrednich pomiarów jakości ścieków deszczowych.
Ze względu na brak bezpośrednich badań, przyjęto na podstawie literatury następujące wielkości
wskaz
ników zanieczyszczeń dla całego spływu wód opadowych:
7
" zawiesina ogólna - 70 mg/dmł
" BZT5 - 30 mg/dmł
" utlenialność dwuchromianowa ChZT - 150 mg/dmł
" substancje ekstrahujące się eterem - 70 mg/dmł
Ilość zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach:
" zawiesina ogólna = 47 dmł/s x 70g/mł = 3290 mg/s
" BZT5 = 47 dmł/s x 30 g/mł = 1410 mg O2/s
" ChZT = 47 dmł/s x 150 g/mł = 7050 O2/s
" Substancje ekstrahujące się eterem = 47 dmł/s x 70 g/mł = 3290 mg/s
Dla ograniczenia powyższych stężeń zanieczyszczeń zaprojektowano oczyszczalnię wód opado-
wych składającą się z osadnika wstępnego oraz separatora lamelowego.
Dobrano separator lamelowy UNICON 10/100 UNISEP współpracujący z osadnikiem o pojemności
3 mł (Ćmin = 2000)
Zakładając redukcję zanieczyszczeń w osadniku wstępnym, do separatora dopływać będą ścieki
zawierające zanieczyszczenia zmniejszone wg teoretycznych założeń i praktyki o:
" Zawiesina ogólna  60 %
" BZT5  40 %
" ChZT  40 %
Wielkość zanieczyszczeń po opuszczeniu osadnika
" zawiesina ogólna = 3290 mg/s * (1- 0,6) = 1316 mg/s
" BZT5 = 1410 mg O2/s * (1-0,4) = 846 mg O2 /s
" ChZT = 7050 mg O2/s * (1-0,4) = 4230 mg O2/s
" Substancje ekstrahujÄ…ce siÄ™ eterem = 3290 mg/s
Zakładając 80% redukcję zanieczyszczeń w separatorze lamelowym, a dla substancji ekstrahują-
cych się eterem 90%, ( zgodnie z gwarancją producenta dla przepływów nominalnych urządzenia
97%), do odbiornika odpływać będą ścieki zawierające zanieczyszczenia w następującej wysokości:
" zawiesina ogólna = 1316 mg/s * (1- 0,8) = 263 mg /s
" BZT5 = 846 mg O2/s * (1-0,8) = 169 mg O2 /s
" ChZT = 4230 mg O2/s * (1-0,8) = 846 mg O2/s
" Substancje ekstrahujÄ…ce siÄ™ eterem = 3290 mg/s * (1-0,9) = 329 mg/s
Wielkość zanieczyszczeń na dm3 będzie wynosić:
" zawiesina ogólna = 263 / 47 = 5,6 mg/dm3
" BZT5 = 169 / 47 = 3,6 mgO2 /dm3
" ChZT = 846 / 47 = 18 mg O2/dm3
" Substancje ekstrahujÄ…ce siÄ™ eterem = 329 / 47 = 7 mg/dm3
Wszystkie wskaz
niki zanieczyszczeń przybierają wartości mniejsze od dopuszczalnych.
Dobrane urządzenia do oczyszczania wód opadowych dobrano więc właściwie, a odpowiednia ich
eksploatacja zapewni odprowadzenie oczyszczonych ścieków do odbiornika bez ryzyka jego zanie-
czyszczenia.
Separator lamelowy.
8
Wymiary i parametry użytkowe separatora typu UNICON 10/100 UNISEP:
- przepustowość nominalna  Qn = 10 l/s
- przepustowość maksymalna  Qmax = 100 l/s
- pojemność magazynowa oleju  200 dm3
- pojemność osadnika  400 dm3
- średnica wewnętrzna  1200 mm
Liczby oznaczające typ urządzenia odpowiadają wartościom Qn/Qm; Qn określa przepustowość
nominalna urządzenia przy której następuje zatrzymanie 97 % zanieczyszczeń ropopochodnych,
Qm maksymalną przepustowość hydrauliczną urządzenia. Wody zaolejone dostają się do komory
wlotowej separatora i poprzez otwory znajdujące się w jej dolnej części wpływają do komory sepa-
racji (środkowa komora urządzenia). Oddzielenie zanieczyszczeń następuje podczas poziomego
przepływu zanieczyszczonych wód przez specjalnie skonstruowane i chronione patentem sekcie
lamelowe (żaluzjowe) dzięki zjawiskom flotacji i sedymentacji. Ponadto, ze względu na sposób dzia-
łania separatory zatrzymują część zawiesiny łatwoopadającej, która gromadzi się w dolnej komorze
osadowej. Oleje i benzyny zostajÄ… odseparowane od wody i pozostajÄ… w komorze separacji. Szlam
i piasek gromadzą się w dolnej, osadowej części separatora. Separator wyposażony jest w za-
mknięcie komory wylotowej zapobiegające przedostaniu się do odbiornika zgromadzonych w komo-
rze magazynowej substancji ropopochodnych podczas spiętrzenia wody w systemie kanalizacyj-
nym.
Częstotliwość opróżniania urządzenia należy ustalić w trakcie eksploatacji, ilość osadu zależy bo-
wiem od ilości ścieków napływających do obróbki.
Ilość osadu z jednego maksymalnego deszczu dla 10 min. wyniesie 0,63 kg; objętość osadu -
0,00042 m3. Ilość tłuszczu zatrzymanego w separatorze w czasie deszczu maksymalnego 10-cio
minutowego wyniesie  1,78 kg; objętość tłuszczu - 0,002 m3.
Separator powinien być czyszczony regularnie minimum 4 razy w roku.
Niedopuszczalną jest sytuacja, w której zgromadzony w komorze osadowej separatora szlam osią-
ga poziom dolnej krawędzi sekcji żaluzjowych, powodując zamulenie przestrzeni pomiędzy szcze-
belkami żaluzji. Niewłaściwa eksploatacja może spowodować uszkodzenie, a nawet zniszczenie
sekcji żaluzji.
Separator współpracuje z osadnikiem ł 2000, o pojemności 3 mł.
KartÄ™ katalogowÄ… separatora lamelowego przedstawiono na rys. nr 11
Osadnik pionowy.
W celu zatrzymania zawiesiny z wód deszczowych przed wprowadzeniem ich do separatora zapro-
jektowano osadnik pionowy firmy EKOL  UNIKON ł 2000 mm o pojemności 3 m3 .
W skład osadnika wchodzą : monolityczny krąg denny, kręgi pośrednie (wysokości 0,5 m), pokrywa
betonowa, uszczelki gumowe na styki, oraz właz żeliwny ł 600. W osadniku przy wylocie należy
zamontować kratę z prętów stalowych ł 12 mm z prześwitem 30 mm jako uchylną do góry i z za-
mknięciem. Przejścia przewodów przez ścianki zbiornika wykonać jako przejścia szczelne.
KartÄ™ katalogowÄ… osadnika piasku przedstawiono na rys. nr 10.
Osadnik piasku zapewnia 60 % redukcjÄ™ zawiesiny piaskowej.
Parametry osadnika:
" Średnica wewnętrzna 2,0 m
" Pojemność 3,0 m3
" Całkowita wysokość bez włazu 2,85 m
" Minimalna średnica zatrzymanego ziarna piasku piasku  0,125 mm
Częstotliwość opróżniania osadnika należy ustalić w trakcie eksploatacji urządzenia.
Ilość osadu z jednego maksymalnego deszczu dla 10 min. wyniesie 1,18 kg, objętość osadu wy-
nosi 0,00079 m3. Kontrolę wysokości nagromadzonych osadów należy prowadzić częściej w
okresach nasilających się opadów.
9
Obliczenia technologiczne urządzeń oczyszczających.
" Pojemność osadnika - 3 m3
" Pojemność osadnika w separatorze lamelowym  0,4 m3
" Pojemność magazynowa oleju  0,2 m3
" Przyjęta ilość piasku - 70 mg/dm3
" Przyjęta ilość tłuszczu - 70 mg/dm3
" Ciężar właściwy piasku  1,5 t/m3
" Ciężar właściwy tłuszczu  0,88 t/m3
" Minimalna średnica zatrzymanego ziarna piasku  0,150 mm  stopień redukcji 60% w
osadniku o przepływie poziomym typ O/S
Ilość wydzielonego piasku w osadniku
Przeciętny dopływ osadu wynosi 70 mg/dm3 z czego 42 mg/dm3 pozostaje w osadniku
Ilość osadu z jednego maksymalnego deszczu dla 10 min. wyniesie:
G = 42 x 10-6 x 47 x 10 x 60 = 1,18 kg
Objętość osadu
Vos = 1,18 / 1500 = 0,00079 m3
Ilość wydzielonego piasku w separatorze.
Dopływ osadu do separatora 28 mg/dm3 z czego 22,4 mg/dm3 pozostaje w komorze osadowej
separatora.
Ilość osadu z jednego maksymalnego deszczu dla 15 min. wyniesie:
G = 22,4 x 10-6 x 47 x 10 x 60 = 0,63 kg
Objętość osadu
Vos = 0,63 / 1500 = 0,00042 m3
Ilość wydzielonego tłuszczu w separatorze
Ilość tłuszczu pozostająca w separatorze wynosi 63 mg/dm3. Ilość tłuszczu zatrzymanego w sepa-
ratorze w czasie deszczu maksymalnego 10-cio minutowego.
G = 63 x 10-6 x 47 x 10 x 60 = 1,78 kg
Objętość tłuszczu
Vt = 1,78 / 880 = 0,002 m3
Częstotliwość czyszczenia osadnika i separatora należy ustalić w trakcie eksploatacji urządzeń.
Separator powinien być czyszczony regularnie minimum 4 razy w roku.
Niedopuszczalną jest sytuacja, w której zgromadzony w komorze osadowej separatora szlam osią-
ga poziom dolnej krawędzi sekcji żaluzjowych, powodując zamulenie przestrzeni pomiędzy szcze-
belkami żaluzji. Niewłaściwa eksploatacja może spowodować uszkodzenie, a nawet zniszczenie
sekcji żaluzji.
10. Wylot.
Oczyszczone wody opadowe ze studni połączeniowej zostaną skierowane do wylotu. Wylot zabez-
pieczono kratą stalową. Kratę na wylocie kanalizacji deszczowej wykonać z prętów stalowych ł 10
mm z prześwitem 20 mm.
Podstawowe wymiary wylotu są następujące :
- rzędna wylotu rurociągu: 106,62 m npm
- rzędna dna: 106,53 m npm
10
- rzÄ™dna dna rowu: od 106,53 ÷ 106,32 m npm
- rzÄ™dna korony: 107,30 ÷ 106,83 m npm
- długość: 1,00 m
- szerokość: 0,60 m
- wysokość: 1,06 m
Konstrukcja wylotu betonowa z betonu B-30 wylewana na mokro zbrojona konstrukcyjnie
siatką z prętów ł6 o oczku 12 x 12 cm w środku grubości przekroju.
Podstawowe przekroje i rzuty wlotu przedstawiono na rys. nr 6.
11. Rów otwarty.
Rów otwarty o długości 35 m odprowadza oczyszczone wody opadowe do istniejącego zbiornika
bezodpływowego. Skarpy i dno rowu umocnić płytami betonowymi wielootworowymi typu PA  1 o
wymiarach 90 x 60 x 9 cm na geowłókninie filtracyjnej HYDROTEX  300 i podsypce piaskowo 
żwirowej grubości 10 cm. Wykonać również zabezpieczenie zbiornika przy wlocie rowu za pomocą
 GABIONÓW na podsypce piaskowo - żwirowej gr.15 cm. Zabezpieczenie wykonać na długości 2
m w każdą stronę. Napełnienie rowu wynosi 0,12 m przy spadku 0,6 % i prędkości przepływu 0,6
m/s.
Budowę koryta cieku należy wykonać poprzez dokładne ubicie warstwami 20  30 cm ( dotyczy to
zarówno dna, jak też skarp cieku). Następnie skarpy zahumusować i zadarniować darniną na
płask z przybiciem szpilkami. Darń układa się pasami poziomymi, rozpoczynając od dołu skarpy.
Pas dolny powinien być oparty o element zabezpieczający podstawę skarpy. W przypadku braku
zabezpieczenia podstawy skarpy, dolny pas darniny powinien być zagłębiony w dno rowu lub te-
ren na głębokość od 5 do 8 cm. Pasy darniny należy układać tak, aby ściśle przylegały do siebie,
ale nie zachodziły na siebie. Powstałe szpary należy wypełnić odpowiednio przyciętymi kawałkami
darniny. Ułożoną darninę należy uklepać drewnianym ubijakiem tak, aby darnina od strony korzeni
przylegała ściśle do podłoża. Wykonując darniowanie płaty darniny należy przybić szpilkami, w
ilości nie mniejszej niż 16 szt./m3 i nie mniej niż 2 szt. na płat.
Wskazane jest wykonywanie robót ziemnych podczas niskich stanów wód i braku opadów atmosfe-
rycznych.
Podstawowe przekroje i rzuty rowu przedstawiono na rys. nr 6.
Obliczenia napełnienia rowu.
Rów otwarty
Obliczenia hydrauliczne rowu otwartego przeprowadzono przy użyciu wzoru Stricklera:
Q = F x v = F x ks x J1/2 x R2/3
F= Q / v
v = 0,6 m/s  prędkość przepływu wody w rowie
F = 0,047 / 0,6 = 0,078 m2  pole powierzchni przekroju czynnego cieczy przy przepływie maksy-
malnym,
R = F / U
R  promień hydrauliczny
U  obwód zwilżony
F  pole powierzchni przekroju czynnego cieczy
ks  wsp. szorstkości  dla rowów odarniowanych ks = 35
J  spadek podłużny J = 0,005
Przyjęto rów o przekroju trapezowym, przy szerokości dna b = 0,6 m i pochyleniu skarp 1 : 1
h = 0,12 m
B = 0,6 + 2 x 1,0 x 0,12 = 0,84 m
F = ½ x 0,12 ( 0,6 + 0,84 ) = 0,086 m2
11
Sprawdzenie:
U = 2 x "0,122 + (1,0 x 0,12)2 + 0,6
U = 0,94 m
R = F/U
R = 0,086 / 0,94 = 0,0915 m
R2/3 = 0,0915 2/3 = 0,203
Q = Fx v
v = ks x J1/2 x R2/3
v = 35 x 0,006 ½ x 0,203 = 0,55 m/s
Q=0,086 x 0,55 = 0,047 m3/s
Przy przepływie maksymalnym napełnienie w rowie wyniesie 0,12 m; prędkość przepływu 0,6 m/s.
Prace ziemne i fundamentowe zaleca się prowadzić w suchej porze roku, a wykopy
chronić przed niekontrolowanym dopływem wód opadowych i powierzchniowych. Należy
przy tym wykonać zabezpieczający drenaż otwarty wykopów, na wypadek wystąpienia ta-
kich sytuacji.
12. Wytyczne eksploatacyjne urządzeń.
Podczas eksploatacji kanalizacji deszczowej i urządzeń oczyszczających ścieki deszczowe należy :
" Usuwać piasek po każdym przejściu deszczu nawalnego i przynajmniej raz na kwartał (wio-
sna, lato, jesień),
" Dokonywać przeglądów wpustów ulicznych, kanałów i urządzeń oczyszczających
PrzeglÄ…d osadnika i separatora polega na :
" Przeglądzie otworów wlotowych i wylotowych,
" Usunięciu nagromadzonych zanieczyszczeń,
" Sprawdzeniu ilości nagromadzonych substancji ropopochodnych oraz osadu,
" Po stwierdzeniu napełnienia się komory urządzenia należy oczyścić,
" Po zabiegach czyszczących otworzyć przepustnicę na kanale prowadzącym do urządzeń i
zamknąć przepustnice na obejściu,
W czasie opróżniania separatora należy odpompować z powierzchni warstwę odseparowanych
substancji przy użyciu wozu asenizacyjnego. Następnie odpompować wodę i usunąć z komory osa-
dowej szlam. Usunięte substancje ropopochodne należy  odstawić do wtórnego przerobu, zaś
szlam minimalnie zanieczyszczony ropopochodnymi utylizować w sposób uzgodniony z odpowied-
nim Wydziałem Ochrony Środowiska. Czyszczenie separatora wykonać zgodnie z wytycznymi pro-
ducenta.
Na miejsce pobierania prób na badanie wskaz
ników zanieczyszczeń odprowadzanych wód desz-
czowych wyznaczono wylot z kolektora do rowu otwartego.
13. Roboty ziemne.
Wykopy pod przewody wykonać zgodnie z przepisami zawartymi w normie branżowej BN-
62/8836-02. Wykopy prowadzić mechanicznie, tylko w miejscach kolizji oraz na terenie ogródków
przydomowych ręcznie. Projektuje się wykopy wąskoprzestrzenne o ścianach prostych. Wykopy
zabezpieczyć obudowami z rozparciem brzegowym za pomocą płyt przenośnych lub przesuwnych
wyciąganych w trakcie wypełniania wykopu gruntem (zagęszczanie warstwowe) lub pionowego
deskowania ścian wykopu za pomocą lekkich profili, dyli, Rozstaw rozpór nie powinien być mniej-
szy niż 2,5 m ze względu na długości stosowanych rur. Z uwagi na fakt, że rodzaj zabezpieczenia
ścian wykopu ma duży wpływ na wyniki obliczeń statyki rurociągu, w przypadku zmian zabezpie-
czania oraz zasypywania i zagęszczania wykopu należy przeprowadzić obliczenia sprawdzające.
Zaprojektowano wykopy o szerokości :
" Rury Ć 315  1,00 m
12
Wykopy nie powinny być przekopane, ich głębokość powinna uwzględniać jedynie podsypkę pia-
skową i ewentualnie drenaż. Jeżeli w trakcie prowadzenia robót napotkamy grunt torfiasty lub gli-
niasty, należy go bezwzględnie wybrać, a miejsca te uzupełnić piaskiem. Przewiduje się, że w
większości konieczna będzie całkowita wymiana gruntu na żwir i piasek. Grunt z wykopów nada-
jący się do zasypki składować na odkład, natomiast pozostały wywiez
ć na wyznaczone stanowi-
sko nie dalej jednak jak 5 km od miejsca prowadzenia robót. Na odcinkach zlokalizowanych w
terenach zielonych należy oddzielić warstwę humusu i złożyć na odkład w celu ponownego roz-
ścielenia po zakończonych robotach. Wszystkie napotkane przewody podziemne na trasie prze-
wodów krzyżujące się lub biegnące równolegle z wykopem, zabezpieczyć przed uszkodzeniem w
sposób zapewniający ich działanie. Wszystkie przewody przewidziane do likwidacji, krzyżujące się
lub biegnące po trasie których prowadzony będzie nowoprojektowana kanalizacja zdemontować i
przekazać do dyspozycji właściciela. Powyższe prace wykonać pod nadzorem odpowiednich
służb eksploatacyjnych. Sieć oraz obiekty stanowiące jej uzbrojenie należy posadowić na grun-
tach nośnych. Należy przewidzieć całkowite usunięcie gruntu rodzimego aż do głębokości zalega-
nia i zastąpienie przez ławę tłuczniowo  żwirową (1:0,6), zagęszczoną o gr. 0,20 m ( po zagęsz-
czeniu), z warstwÄ… wyrównawczÄ… 0,10 m, z wyprofilowaniem dna w obrÄ™bie kÄ…ta 120°. Warstwa
podsypki układana bezpośrednio pod przewodem nie powinna być zagęszczana bardziej niż do
stanu średniego zagęszczenia. Pozwoli to na elastyczne ułożenie przewodów przy wykonywaniu
zasypki. Układanie projektowanej sieci i przykanalików należy wykonywać odcinkami o długo-
ściach nie krótszych niż wynika to z odległości pomiędzy studniami. W przeciwnym wypadku nie
można prawidłowo wykonać zasypki już ułożonych rur. Ułożony odcinek rury kanałowej po
uprzednim sprawdzeniu prawidłowości jej spadku wymaga zastabilizowania przez wykonanie ob-
sypki ochronnej z piasku dobrze zagęszczonego (do współczynnika 95%) do wysokości 0,3 m
ponad wierzch rury, następnie zasypki ręcznej do wysokości 0,5 m ponad lico rury. Najpierw trze-
ba podsypać rurę z boków, dobrze ubijając grunt warstwami 20 cm, do wysokości 30 cm ponad
lico rury. Należy zwracać szczególną uwagę na to by w zasypce nie było kamieni lub innych cięż-
kich przedmiotów. Wykopy zasypywać piaskiem z ręcznym zagęszczeniem, do wysokości 0,5 m
ponad wierzch rury warstwami 20 cm do uzyskania współczynnika 0,98; powyżej zasypywać łatwo
wiążącym się gruntem, może to być grunt rodzimy, oraz zagęszczać mechanicznie warstwami 20
cm do uzyskania współczynnika 1,0 w pasie jezdni, 0,95 poza pasem jezdni zgodnie z normą BN-
72/8932-01 oraz PN-68/13-06-50. Obsypkę należy wykonać z zachowaniem dostępu do dołka
montażowego. Dołki montażowe ulegają zasypaniu piaskiem po próbie szczelności złącz danego
odcinka.
Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe wykonanie i odwodnienie wykopu pod urządze-
niami. W trakcie prac przy wykonywaniu wykopów fundamentowych należy kierować się wymie-
nionymi niżej zaleceniami:
- pracę sprzętu mechanicznego zakończyć 0,3 m powyżej projektowanego poziomu posadowie-
nia, a pozostawiona w dnie wykopu warstwę ochronną wybrać narzędziami ręcznymi bezpo-
średnio przed przystąpieniem do fundamentowania,
- pod fundamentami posadowionymi w gruntach plastycznych należy wykonać warstwę filtacyj-
ną z chudego betonu o grubości min. 0,1 m;
- otwartych wykopów nie można pozostawić na dłuższy czas, szczególnie zimowy, ponieważ
mogłoby nastąpić przemoczenie lub przemarznięcie gruntów,
- wszystkie ewentualnie rozmoczone, przemarznięte lub naruszone partie gruntów należy wy-
brać z dna wykopu i zastąpić chudym betonem.
Ze względu na przewidywany wysoki poziom wód gruntowych odwadnianie wykopów wykonać za
pomocą igłofiltrów i odprowadzić do istniejących rowów. W tym przypadku prace odwodnieniowe
powinny być prowadzone na podstawie odpowiedniego projektu przez specjalistyczną firmę. W
przypadku zbierania się mniejszej ilości wód gruntowych i opadowych, na dnie wykopu wykonać
studzienki odwadniające z rur betonowych ł 500 mm, h=1 m. Wodę ze studzienek pompować
pompami P1-B. Decyzję o wyborze metody odwodnienia wykonawca powinien podjąć za zgodą
inwestora na etapie realizacji robót, dostosowując metodę odwodnienia do panujących aktualnie
warunków. W trakcie wykonywania robót należy zapewnić możliwość utrzymania ruchu kołowego
13
oraz przejścia dla pieszych w miejscach gdzie wykop przecina poprzecznie skrzyżowanie ulicy,
drogę dojazdową do poszczególnych posesji lub ciągi piesze. Na przejazdach należy wykonać
pomosty przejazdowe typu ciężkiego. Przejścia dla pieszych zapewnić wykonując kładki z bali
drewnianych o gr. 32 mm ułożonych na krawędziakach 120x60 mm. Balustrady wykonać na wy-
sokości 1,2 m. Wykopy należy prawidłowo zabezpieczyć i oznakować, aby uniknąć wypadków.
Wykopy muszą być zabezpieczone barierami. Od strony jezdni bariery należy zaopatrzyć w po-
marańczowe pulsujące światło ostrzegawcze oraz ustawienie odpowiednich znaków drogowych
zgodnie z Kodeksem Drogowym. Po zakończeniu robót należy nawierzchnię doprowadzić do sta-
nu pierwotnego z uwzględnieniem odbudowy nawierzchni drogowej, ułożenia nowych chodników,
a w terenach rolnych i zielonych wierzchniej warstwy humusu, uprzednio zdjętej.
Przed przystąpieniem do robót ziemnych należy:
- zapoznać się z oryginałem protokołu ZUD oraz uzgodnieniami dodatkowymi,
- uzgodnić z Zarządem Gminy Stara Biała warunki zajęcia pasa drogowego drogi gminnej lub
prowadzenia w nim robót,
- zawiadomić właścicieli gruntów o planowanym wejściu na ich teren,
- zawiadomić użytkowników istniejącego uzbrojenia terenu o przystąpieniu do robót w pobliżu
tego uzbrojenia,
- wykonać tzw. Przekopy kontrolne celem dokładnego zlokalizowania istniejącego uzbrojenia.
14. Kolizje - zabezpieczenie przewodów i obiektów kolidujących z wykopami.
14.1. Założenia lokalizacyjne i wysokościowe.
Trasa kanalizacji została uzgodniona w ZUD. Przed rozpoczęciem budowy wykonawca powinien
zwrócić się do ośrodka geodezyjnego o wytyczenie trasy kanalizacji w terenie. Ulica na której zo-
stała zaprojektowana kanalizacja deszczowa posiada istniejące uzbrojenie podziemne. Przed
rozpoczęciem budowy wykonawca powinien zwrócić się do ośrodka geodezyjnego o zaktualizo-
wanie na planie sytuacyjnym wskazania w terenie istniejÄ…cego uzbrojenia podziemnego. Nie wy-
klucza się istnienia nie wskazanego na mapach (nie zgłoszonego do inwentaryzacji) uzbrojenia
podziemnego tworzącego kolizje z projektowaną siecią. W miejscach skrzyżowań sieci kanalizacji
deszczowej z istniejącymi przewodami wodociągowymi i gazowymi należy zachować minimalną
odległość pionową równą 20 cm. W przypadkach uzasadnionych należy zastosować rury ochron-
ne po uzgodnieniu z jednostkami branżowymi.
Mapy geodezyjne nie posiadają wszystkich rzędnych zagłębienia istniejących urządzeń uzbrojenia
podziemnego takich jak sieci i przyłącza wodociągowe, sieci i przyłącza gazowe, kable energe-
tyczne i telekomunikacyjne. Dlatego założono, że:
- sieci wodociągowe są standardowo posadowione ok. 1,60  1,80 m poniżej poziomu terenu
- przyłącza wodociągowe są standardowo posadowione ok. 1,50  1,60 m poniżej poziomu
terenu
- sieci gazowe są standardowo posadowione ok. 0,8  1,0 m poniżej poziomu terenu
- kable telekomunikacyjne są standardowo posadowione ok. 0,6  0,8 m poniżej poziomu te-
renu.
- kable energetyczne są standardowo posadowione ok. 0,6  0,8 m poniżej poziomu terenu.
14.2. Zabezpieczenie sieci gazowej.
W miejscu skrzyżowania w obrębie 2 m na długości gazociągu, roboty prowadzić ręcznie do głę-
bokości posadowienia gazociągu pod nadzorem pracownika MOZG Rozdzielni Gazu w Płocku z
zachowaniem szczególnej ostrożności. Zbliżenia i skrzyżowania gazociągu wykonać zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.11.1995r. w sprawie warunków tech-
nicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe /Dziennik Ustaw Nr 139/ oraz zgodnie z PN-
91/M-34501.
14
W miejscach skrzyżowań sieci kanalizacji deszczowej z istniejącymi przewodami gazowymi nale-
ży zachować minimalną odległość pionową równą 20 cm. Należy zabezpieczyć rury gazowe w
okresie budowy przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz przed promieniowaniem słonecznym
rurami osłonowymi bez materiałów bitumicznych. Można zastosować rury osłonowe dzielone typu
PS firmy AROT  Polska Spółka z o.o. 64 - 100 Leszno ul.Spółdzielcza 2.
14.3. Zabezpieczenie kanalizacji telefonicznej.
Wykopy prowadzić ręcznie do głębokości posadowienia, w obrębie 5 m na długości kanalizacji
telefonicznej. Nad odkopaną kanalizacją ułożyć belkę drewnianą i podwiązać do niej co około 0,5
m kanał. Po zakończeniu prac ziemnych grunt pod kanalizacją ubić i na szerokość wykopu
wzmocnić ławą betonową w celu zabezpieczenia przed osiadaniem gruntu i naruszeniem kanali-
zacji. W przypadku kolizji z kanalizacją telefoniczną nie obudowaną kable należy zabezpieczyć
rurą osłonową dzieloną typu PS firmy AROT  Polska Spółka z o.o. 64 - 100 Leszno ul. Spółdziel-
cza 2. Prace ziemne wykonywać pod stałym nadzorem pracownika spółki PETROTEL Sp. z o.o.
Płock ul. Chemików 7.
14.5. Zabezpieczenie przewodów wodociągowych.
Wykopy należy prowadzić ręcznie w obrębie 2 m na długości wodociągu. Nad wodociągiem uło-
żyć belkę drewnianą i opasać je linami co ok. 0,5 m. Po zakończeniu robót przestrzeń w obrębie
kolizji wypełnić piaskiem, dobrze go zagęszczając ręcznie w celu uniknięcia obsunięcia przewo-
du. W przypadku zbyt bliskiej odległości pionowej przewodów, zwłaszcza gdy wodociąg znajduje
się pod przewodem kanalizacji deszczowej, na wodociąg nałożyć rurę stalową ochronną.
14.6. Zabezpieczenie kabli i słupów energetycznych.
W miejscu zbliżenia i skrzyżowania z kablem energetycznym wykopy prowadzić ręcznie w obrębie
2 m na długości kabla pod nadzorem odpowiednich służb eksploatacyjnych, pracowników Rej.
Energetycznego PÅ‚ock, po uprzednim powiadomieniu o przystÄ…pieniu do prac. Kable energetycz-
ne należy zabezpieczyć rurami ochronnymi dwudzielnymi grubościennymi typu AROT wpuszczo-
nymi w boczne ściany wykopu.
Utrzymać odległość 1,5 m od słupów energetycznych. Wykopy należy wykonać ręcznie w obrębie
sÅ‚upów. SÅ‚upy podeprzeć wyporami drewnianymi o rozstawie koÅ‚owym 120°.
14.7. Zabezpieczenie ruchu.
Miejsca robót ziemnych i montażowych w obrębie pasa ruchu drogowego należy zabezpieczyć
przez ustawienie barier oświetleniowych, świecących w nocy światłami ostrzegawczymi oraz
ustawienie odpowiednich znaków drogowych zgodnie z Kodeksem Drogowym.
15. Warunki BHP.
Roboty budowlane prowadzone w zwiÄ…zku z realizacjÄ… projektowanej sieci kanalizacji sanitar-
nej oraz obiektów z nimi związanych stwarzają zagrożenie dla osób postronnych jak również dla
personelu wykonujÄ…cego prace.
W związku z tym należy przestrzegać wymogów określonych w:
a) OBWIESZCZENIU MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOA
ECZNEJ z dnia 28
sierpnia 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Poli-
tyki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) ROZPORZ
DZENIU MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 lutego 2003 r.,
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych,
15
c) ROZPORZ
DZENIU MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 23 czerwca 2003 r., w sprawie
informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia,
d) USTAWIE z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (wraz z póz
niejszymi zmianami),
e) ROZPORZ
DZENIU MINISTRA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA z dnia
14 grudnia 1994 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i
ich usytuowanie (wraz z póz
niejszymi zmianami),
f) ROZPORZ
DZENIU MINISTRA SPRAW WEWN
TRZNYCH I ADMINISTRACJI a dnia 16
czerwca 2003 roku , w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budow-
lanych i terenów (wraz z póz
niejszymi zmianami),
g) Warunkach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych,
h) Polskich Normach majÄ…cych zastosowanie do przedmiotu dokumentacji budowlanej.
i) Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997r w sprawie ogólnych przepi-
sów BHP (DZ.U. nr 129, poz.844),
j) RozporzÄ…dzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 1.10.1993r w sprawie
BHP przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (DZ.U. nr 96, poz. 437),
k) Rozporządzeniu Ministra Budownictwa i Przemysłu z 26.03.1972r (Dz.U.nr 13/72, poz.93),
l) RozporzÄ…dzeniu Ministra Gospodarki przestrzennej i Budownictwa z 1.10.1193r w sprawie
BHP w oczyszczalniach ścieków (Dz.U.nr 96, poz. 438).
Roboty budowlano-montażowe prowadzić zgodnie z:
- warunkami Instytucji uzgadniających i dokonujących odbiorów technicznych.
- Instrukcjami wykonania i montażu opracowanymi przez producentów materiałów i urządzeń
zastosowanych w projekcie, oraz przepisami ze szczególnym uwzględnieniem przepisów BHP.
Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowiązany opraco-
wać instrukcję bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomić z nią pracowników w zakresie wyko-
nywanych przez nich robót.
Wszyscy pracownicy zatrudnieni na budowie, przed dopuszczeniem do robót powinni posiadać
aktualne przeszkolenie w zakresie BHP. Za przestrzeganie przepisów i zasad BHP na budowie
odpowiedzialni są kierownicy budowy, kierownicy robót, majstrzy, brygadziści oraz inspektorzy
nadzoru.
Do obiektów o potencjalnym zagrożeniu zatruciem kwalifikuje się separator lamelowy oraz osad-
nik przepływowy, ze względu na czasowe przetrzymywanie ścieków i osadów.
Osadniki opróżniane są z terenu za pomocą wozu asenizacyjnego. Obsługa obiektów sprowadzi
siÄ™ do:
- Okresowej kontroli stanu urządzeń ,
- Usuwania na bieżąco występujących usterek i zakłóceń w funkcjonowaniu ( bieżąca kon-
serwacja),
- Okresowego opróżniania i czyszczenia osadników
Schodzenie pracowników obsługi do wnętrza zamkniętych zbiorników może być czynnością okre-
sową, po uprzednim stwierdzeniu takiej konieczności przez osobę sprawującą nadzór na obsługą
obiektów (na polecenie). W normalnym stanie pompy wyciąga się stojąc na płycie stropowej
zbiornika. Okresowa konserwacja zaworów odbywać się będzie z pomostu umieszczonego w
przepompowni.
Wymagania spełniające warunki BHP przy schodzeniu pracownika do zbiorników zagrożonych
zatruciem:
1. Przed wejściem do zbiornika należy obiekt przewietrzyć przez otwarcie pokryw włazo-
wych na stropie pompowni oraz najbliższej komory na kanale dopływowym, na okres 24
godzin. Otwarte włazy należy zabezpieczyć przez nakrycie kratą i oznakowanie ostrze-
gawcze.
2. Po zakończeniu wietrzenia należy sprawdzić za pomocą wykrywacza gazu i lampy bez-
pieczeństwa obecność substancji szkodliwych lub niebezpiecznych.
3. W sytuacjach gdy wietrzenie naturalne okaże się nieskuteczne należy przewietrzyć
obiekt stosując wentylatory przenośne.
16
4. Przed wejściem do zbiornika należy ustalić system porozumiewania się pomiędzy pra-
cownikami wewnÄ…trz i pracownikami ubezpieczajÄ…cymi.
5. Podczas schodzenia należy sprawdzić stan techniczny drabiny zejściowej.
6. Pracownik schodzący do zbiornika powinien być wyposażony w wykrywacz gazów i lam-
pę bezpieczeństwa (zapaloną), ponadto posiadać szelki bezpieczeństwa z linką aseku-
racyjną długości 15m zakończona zatrzaśnikami.
7. Przed rozpoczęciem robót należy zabezpieczyć pracownika przed nagłym podniesieniem
poziomu ścieków lub przekroczeniem dopuszczalnych stężeń substancji szkodliwych dla
życia lub zdrowia, przez opróżnienie zbiornika ze ścieków i odcięcie dopływu ścieków.
8. Pracownik pracujący w zbiorniku musi być ubezpieczony przez dwóch pracowników
znajdujÄ…cych siÄ™ na powierzchni terenu.
9. Pracownik powinien być wyposażony w sprzęt ochrony dróg oddechowych, jeżeli tak
stanowi polecenie wykonania pracy.
10. Przy stanowisku pracy obok włazu powinna znajdować się podręczna apteczka, zapa-
sowe latarki elektryczne, linka asekuracyjna dł. 15m zakończona zatrzaśnikami, aparat
powietrzny oraz aparat tlenowy.
11. Nad włazem do zbiornika powinno znajdować się urządzenie mechaniczne na czas robót
do ewakuacji pracowników w razie zagrożenia życia lub zdrowia.
16. Oddziaływanie na środowisko.
Zgodnie z pismem w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na re-
alizację przedsięwzięcia z dnia 12.02.2008 r wydanym przez Urząd Gminy Stara Biała, przedmio-
towe przedsięwzięcie nie wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia robót wszelkie przepisy doty-
czące ochrony środowiska naturalnego a w szczególności:
- Ustawa z dn. 27 kwietnia 2001 r.  Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627)
- Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r.  Prawo wodne (Dz.U.Nr 115, poz. 1229 z póz
niejszymi
zmianami).
- Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa z dnia 28
kwietnia 1998 r. w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczają-
cych w powietrzu (Dz.U.Nr 55, poz. 355),
- Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13
maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.Nr 66, poz.
436),
- RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994
r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budunki i ich usytuowanie
(Tekst jednolity: Dz.U.Nr 15, poz. 140 z 1999 r.)
Głównymi z
ródłami uciążliwości przepompowni i osadników może być emisja uciążliwych zapa-
chów i gazów emitowana przez osady ściekowe. Poprawne wykonanie i eksploatacja obiektów,
przestrzeganie zaleceń eksploatacyjnych, dbałość o czystość i porządek w obiektach i na terenie
uciążliwość znacznie ogranicza.
Oddziaływanie inwestycji na środowisko występuje w trakcie budowy z powodu pracy sprzętu me-
chanicznego i transportowego oraz prowadzenia robót odwodnieniowych. Hałas i zanieczyszcze-
nie powietrza substancjami pyłowo-gazowymi będzie typowe dla zanieczyszczeń komunikacyj-
nych.
W okresie trwania budowy wykonawca będzie:
a) utrzymywać teren budowy i wykopy bez wody stojącej,
b) podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i
norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół terenu budowy, oraz będzie uni-
kać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub własności społecznej i innych, a wynikające ze
skażenia , hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania.
Stosując się do tych wymagań musi mieć szczególny wzgląd na:
17
a) lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk, ukopów i dróg dojazdowych
b) środki ostrożności i zabezpieczenia przed:
- zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami i substancjami tok-
sycznymi,
- zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami,
- możliwością powstania pożaru,
Aby zminimalizować oddziaływanie inwestycji na środowisko w trakcie budowy, należy budowane
obiekty liniowe i punktowe (przepompownie, zbiorniki, studnie) wykonać całkowicie szczelnie. Na-
leży zapewnić organizację pracy pozwalającą na zminimalizowanie robót odwodnieniowych, mon-
tażowych i szybkie odtworzenie terenu po robotach.
Poprawne wykonanie i eksploatacja obiektów, przestrzeganie zaleceń eksploatacyjnych, dbałość
o czystość i porządek w obiektach i na terenie uciążliwość znacznie ogranicza.
Emitowany hałas ma zasięg lokalny i będzie mało dokuczliwy dla otoczenia ze względu na jego
czasowe oddziaływanie. y
ródłem zanieczyszczenia powietrza będą silniki spalinowe pojazdów i
maszyn wykorzystywanych na potrzeby inwestycji. Samochody będą pracowały na powietrzu, a
więc będą z
ródłem emisji niezorganizowanej. Dla ograniczenia tego zjawiska będą wygaszane
silniki urządzeń w czasie, gdy nie będzie występowała konieczność ich eksploatacji, w okresie
przestojów itp. Stan techniczny i sposób obsługi sprzętu zapewni ochronę gleby i wód przed za-
nieczyszczeniami (paliwa i smary).
Wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług
oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na
możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środo-
wisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowa-
nia z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony
środowiska oraz planami gospodarki odpadami. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej
kolejności do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub
nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszko-
dliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami.
Odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwiane, aby składo-
wane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przy-
czyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych.
Przy realizacji inwestycji będą powstawały niewielkie ilości odpadów jedynie podczas budowy.
Odpady, które powstaną zostaną zagospodarowane np.:
- grunt z wykopów nr 170504  zostanie wykorzystany w znacznej części do zasypania wy-
kopów.
- papier i tektura nr 150101  oddawane do punktu skupu surowców wtórnych.
- opakowania z drewna i palety nr 150103  oddawane do indywidualnego wykorzystania.
- folia nr 150102 i mieszanina odpadów komunalnych nr 200301  posegregowane i odwo-
żone na składowisko odpadów komunalnych.
17. Warunki odbioru.
Roboty montażowe w czasie ich wykonywania podlegają kontroli ze strony przyszłego użytkowni-
ka. W trakcie wykonywania robót dokonywane są odbiory częściowe tzw. roboty zanikowe, tzn.
roboty nie dające się sprawdzić po całkowitym zakończeniu budowy. Odbiory te obejmują:
- sprawdzenie wykonania podłoża,
- sprawdzenie faz układania rurociągów (spadki, rzędne posadowienia, trasa).
- sprawdzenie połączenia rur,
Odbiór końcowy obejmuje całokształt robot na określonym odcinku. Do odbioru końcowego Wy-
konawca winien przygotować kompletną dokumentację budowy tzn.
- inwentaryzacjÄ™ geodezyjnÄ…,
- protokół robót zanikowych,
18
- dokumentacjÄ™ powykonawczÄ… ze wszystkimi zmianami dokonanymi w czasie prowadzenia ro-
bót, naniesionymi na planie sytuacyjnym.
UWAGI!
1. Roboty budowlano-montażowe prowadzić zgodnie z normami przedstawiającymi zasady
przeprowadzania prób i odbiorów dotyczące robót budowlanych
PN-92/B-10735 Kanalizacja. Przewody kanalizacyjne. Wymagania i badania przy odbiorze.
PN-B-10729 Kanalizacja Studzienki kanalizacyjne.
PN-B-10702 WodociÄ…gi i kanalizacja. Zbiorniki. Wymagania i badania.
PN-B-10725 Wodociągi. Przewody zewnętrzne. Wymagania i badania.
BN-83/8836-02 Przewody podziemne. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze.
BN-72/8932-01 Budowle drogowe i kolejowe. Roboty ziemne.
BN-81/B-03020 Grunty budowlane. Posadowienie obiektów budowlanych.
BN-82/9192-07 Szczelność przewodów z PVC. Wymagania i badania przy odbiorze.
PN-68/B-06050 Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wykonywania i badania przy
odbiorze
2. Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych  Tom II
 Instalacje sanitarne i przemysłowe
3. Warunkami Instytucji uzgadniających i dokonujących odbiorów technicznych.
4. Instrukcjami wykonania i montażu opracowanymi przez producentów materiałów i urzą-
dzeń zastosowanych w projekcie oraz przepisami ze szczególnym uwzględnieniem prze-
pisów BHP.
5. Przed przystąpieniem do robót w pasie drogowym wykonawca zobowiązany jest do uzy-
skania projektu organizacji robót w pasie drogowym oraz zgłoszenia i uzyskania pozwole-
nia na zajęcie pasa drogowego u zarządców dróg.
6. W terenie może znajdować się uzbrojenie nie zinwentaryzowane i nie naniesione na plan
sytuacyjny dlatego wykonawca powinien roboty ziemne rozpocząć po zlokalizowaniu i wy-
kryciu urządzeń uzbrojenia podziemnego przy pomocy lokalizatorów np. typu USCAN i
SCANSMITTER itp.  w porozumieniu z jednostkami eksploatującymi poszczególne urzą-
dzenia uzbrojenia podziemnego.
7. Roboty montażowe w wykopach należy wykonać bezwzględnie po ich umocnieniu zgodnie
z projektem i instrukcją producenta systemu obudów.
8. Na budowie należy stosować materiały i urządzenia posiadające wymagane:
- Certyfikaty na znak bezpieczeństwa
- Certyfikaty zgodności z PN lub aprobatami technicznymi
- Deklaracje zgodności z PN lub aprobatami technicznymi
Stosowanie materiałów i urządzeń nie posiadających w/w certyfikatów i deklaracji zgod-
ności zgodnie z obowiązującymi przepisami jest niedopuszczalne.
9. Rzeczywiste ilości:
" Gruntów przeznaczonych do wymiany i składowania
" Elementów szalunku i rozpór zużytych na budowie
" Elementów stalowych ścianki szczelnej
" Czasu pompowania i urządzeń zastosowanych do odwodnień należy określić na
etapie realizacji robót.
10. Zasypkę wykopów i zagęszczenie wykonać zgodnie z normą PN-68/13-06050
oraz BN-72/8932-01.
Przed przystąpieniem do robót kierownik budowy zobowiązany jest dostarczyć inwestorowi (in-
spektorowi nadzoru)  Program Zapewnienia Jakości (PZJ) dotyczący sposobu realizacji inwe-
stycji.
19