Oskarżony
Przeglądaj tym dziale:
Odpowiedzi | Artykuły | Opinie prawne | Dokumenty | Ustawy | Forum
Data: 28.05.2008 r.
Jak doręcza się pisma w postępowaniu karnym?
W postępowaniu karnym istotne jest, aby uczestnicy, a przede wszystkim oskarżony był
należycie zawiadamiany o wszelkich czynnościach procesowych. Ważne jest więc, aby
wszelkie pisma sądowe zostały mu prawidłowo doręczone. W pewnych jednak wypadkach
uznaje się pismo za doręczone, mimo że w rzeczywistości adresat wcale go nie otrzymał.
Jak powinno wyglądać prawidłowe wezwanie czy zawiadomienie?
W wezwaniu należy:
" oznaczyć organ wysyłający
" oraz podać, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić
adresat iczy jego stawiennictwo jest obowiązkowe,
" a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa (np. o możliwości wydania wyroku
zaocznego w postępowaniu uproszczonym czy zastosowania kar porządkowych,
gdy stawiennictwo jest obowiązkowe).
To samo dotyczy odpowiednio zawiadomień, tj. pism informujących osobę uprawnioną do
wzięcia udziału o czasie i miejscu czynności procesowej, bądz
o czynności już dokonanej.
Jeżeli od dnia doręczenia pisma biegnie termin wykonania czynności procesowej, należy
pouczyć o tym adresata.
W jaki sposób powinny być doręczane pisma w postępowaniu karnym?
Orzeczenia i zarządzenia doręcza się w uwierzytelnionych odpisach, jeżeli ustawa
nakazuje ich doręczenie. Obowiązek doręczenia orzeczeń (tzn. wyroków czy postanowień)
i zarządzeń istnieje więc tylko w wypadkach przewidzianych ustawą. Dotyczy to
postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego.
Wszelkie pisma przeznaczone dla wszystkich uczestników postępowania doręcza się w
taki sposób, by treść ich nie była udostępniona osobom niepowołanym.
Pisma doręcza się za pokwitowaniem odbioru. Odbierający potwierdza odbiór swym
czytelnym podpisem zawierającym imię i nazwisko na zwrotnym pokwitowaniu, na
którym doręczający potwierdza swym podpisem sposób doręczenia. Dotyczy to każdego
pisma. Warunkiem prawidłowego doręczenia pisma jest więc potwierdzenie jego odbioru
poprzez zamieszczenie na dołączonym do pisma zwrotnym pokwitowaniu odbioru
własnoręcznego czytelnego podpisu odbiorcy i podpisu doręczającego, który stanowi
potwierdzenie sposobu doręczenia.
Wezwania, zawiadomienia oraz inne pisma, od których daty doręczenia biegną terminy,
doręcza się przez pocztę lub inny uprawniony podmiot zajmujący się doręczaniem
korespondencji albo pracownika organu wysyłającego, a w razie niezbędnej konieczności
- przez Policję. W przypadku doręczania pisma sądowego przez pracownika organu
wysyłającego lub inny uprawniony podmiot zajmujący się doręczaniem korespondencji
albo przez Policję, czynności związane z uzyskaniem pokwitowania odbioru pisma przez
adresata, zawiadomieniem adresata o miejscu pozostawienia pisma i terminie jego
odebrania oraz zwrotem pisma organowi wysyłającemu są dokonywane odpowiednio
przez pracownika organu wysyłającego albo funkcjonariusza Policji lub osobę występującą
w imieniu podmiotu uprawnionego do doręczania korespondencji.
Jeżeli w sprawie ustalono tylu pokrzywdzonych, że ich indywidualne zawiadomienie o
przysługujących im uprawnieniach spowodowałoby poważne utrudnienie w prowadzeniu
postępowania, zawiadamia się ich poprzez ogłoszenie w prasie, radiu lub telewizji. Tę
zasadę stosuje się odpowiednio, jeśli istnieje obowiązek doręczenia postanowienia. Należy
jednak zawsze doręczyć je temu pokrzywdzonemu, który w zawitym terminie 7 dni od
dnia ogłoszenia o to się zwróci.
Pismo doręcza się w zasadzie adresatowi osobiście (czyli do rąk własnych).
W razie jednak chwilowej nieobecności adresata w jego mieszkaniu, pismo doręcza
się dorosłemu domownikowi (tj. osobie pozostającej z adresatem we wspólnym
gospodarstwie domowym), a gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub
sołtysowi, jeżeli podejmą się oddać pismo adresatowi. Osoby odbierające pismo powinny
więc zobowiązać się oddać pismo adresatowi.
Pismo może być także doręczone za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej.
W takim wypadku dowodem doręczenia jest potwierdzenie transmisji danych.
Co jeśli w powyższy sposób nie da się doręczyć pisma?
Jeżeli doręczenia nie można dokonać w sposób wskazany wyżej, pismo przesłane pocztą
pozostawia się w najbliższej placówce pocztowej operatora publicznego, a przesłane w
inny sposób - w najbliższej jednostce Policji albo we właściwym urzędzie gminy. O
pozostawieniu pisma doręczający umieszcza wówczas zawiadomienie w skrzynce do
doręczania korespondencji bądz
na drzwiach mieszkania adresata lub w innym
widocznym miejscu ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz że należy je
odebrać w ciągu 7 dni; w razie bezskutecznego upływu tego terminu, należy czynność
zawiadomienia powtórzyć jeden raz; tak samo należy postąpić w razie doręczenia pisma
administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi. Zawiadomienie dla adresata o
pozostawieniu przesyłki listonosz sporządza na odrębnym formularzu.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie
szczegółowych zasad i trybu doręczania pism sądowych w postępowaniu karnym określa
szczegółowe zasady i tryb doręczania pism sądowych. I tak, do pisma sądowego
doręczanego w postępowaniu karnym dołącza się zwrotne pokwitowanie odbioru (na
określonym formularzu), na którym odbierający pismo wpisuje datę i potwierdza odbiór
pisma swym czytelnym podpisem zawierającym imię i nazwisko, a doręczający wpisuje
datę doręczenia i potwierdza swym podpisem sposób doręczenia lub przyczynę
niedoręczenia pisma.
Pismo sądowe, doręczane przez pocztę, wysyłane jest jako przesyłka polecona za
potwierdzeniem odbioru. Na stronie adresowej takiej przesyłki umieszcza się napis:
 Polecona - za potwierdzeniem odbioru". Przesyłka ta nie może być adresowana na
skrytkę pocztową adresata ani też doręczana przez skrytkę.
Przesyłkę, doręczaną przez pocztę, nadaje się w pocztowej placówce nadawczej za
potwierdzeniem nadania w wykazie przesyłek poleconych. Wzór wykazu przesyłek
poleconych nadanych w pocztowej placówce nadawczej określa również omawiane
rozporządzenie.
W dniu doręczenia przesyłki listonosz składa formularz pokwitowania odbioru we
właściwej pocztowej placówce oddawczej, która na formularzu pokwitowania odbioru
umieszcza odcisk datownika i odsyła je organowi wysyłającemu.
Na stronie adresowej niedoręczonej przesyłki listonosz dokonuje adnotacji  awizowano
dnia", składa podpis i niezwłocznie przekazuje przesyłkę do właściwej pocztowej placówki
oddawczej. Pozostawienie przesyłki w pocztowej placówce oddawczej placówka ta
potwierdza przez umieszczenie na stronie adresowej przesyłki - odcisku datownika oraz
podpisu przyjmującego. Przesyłkę taką przechowuje się w pocztowej placówce
oddawczej, wraz z pokwitowaniem odbioru, przez 7 dni. Jeżeli adresat nie zgłosi się po
odbiór przesyłki w tym terminie, pocztowa placówka oddawcza wysyła powtórne
zawiadomienie o możliwości jej odbioru, zaś na przesyłce umieszcza odcisk datownika i
dokonuje adnotacji o ponownym awizowaniu; w zawiadomieniu tym określa
siedmiodniowy termin do odebrania przesyłki, licząc go od dnia umieszczenia
zawiadomienia w skrzynce do doręczania korespondencji bądz
na drzwiach mieszkania
adresata lub w innym widocznym miejscu. Złożoną w pocztowej placówce oddawczej
przesyłkę wydaje się za pokwitowaniem odbioru adresatowi albo jego przedstawicielowi
ustawowemu lub ustanowionemu pełnomocnikowi po umieszczeniu na stronie adresowej
adnotacji  wydano dnia" i odcisku datownika. Odbierający potwierdza odbiór przesyłki na
formularzu pokwitowania odbioru. Wypełnione pokwitowanie odbioru pocztowa placówka
oddawcza, po umieszczeniu na nim odcisku datownika, odsyła niezwłocznie organowi
wysyłającemu. Przesyłkę niepodjętą w terminach określonych wyżej pocztowa placówka
oddawcza opatruje na stronie adresowej adnotacją  nie podjęto w terminie", odciskiem
datownika i podpisem oraz odsyła niezwłocznie organowi wysyłającemu.
Pismo można również pozostawić osobie upoważnionej do odbioru korespondencji w
miejscu stałego zatrudnienia adresata.
Jak doręcza się pisma adresowane do szczególnych osób?
Pisma adresowane do żołnierzy oraz funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej i Służby Więziennej
można doręczyć adresatom za pośrednictwem ich przełożonych, przy czym wezwania
przeznaczone dla żołnierzy pełniących zasadniczą służbę wojskową przesyła się do
dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę, w celu doręczenia i
zarządzenia stawienia się stosownie do wezwania. Jeżeli przesyłka ma być doręczona
takiej osobie, za pośrednictwem przełożonego, do przesyłki dołącza się dwa formularze
pokwitowania odbioru dla adresata oraz dla organu przełożonego adresata. Takie same
zasady stosuje się odpowiednio w razie doręczenia przesyłki osobie pozbawionej wolności,
za pośrednictwem administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego; Osobom
pozbawionym wolności doręcza się bowiem pismo za pośrednictwem administracji
odpowiedniego zakładu.
W wypadkach powyższych organ przełożony adresata lub administracja właściwego
zakładu przekazuje niezwłocznie potwierdzony egzemplarz formularza pokwitowania
odbioru pocztowej placówce oddawczej. Czynności związane z uzyskaniem potwierdzenia
odbioru przez adresata na drugim egzemplarzu formularza dokonywane są przez
funkcjonariusza organu przełożonego adresata lub właściwego zakładu, który
niezwłocznie po doręczeniu przesyłki adresatowi zwraca potwierdzony przez adresata
formularz pokwitowania odbioru do pocztowej placówki oddawczej. Pocztowa placówka
oddawcza po umieszczeniu na formularzu pokwitowania odbioru odcisku datownika odsyła
je organowi wysyłającemu.
Pismo przeznaczone dla adresata nie będącego osobą fizyczną albo dla obrońcy lub
pełnomocnika doręcza się w biurze adresata osobie tam zatrudnionej. Jeśli bowiem
przepisy ustawy nie stanowią inaczej, orzeczenia, zarządzenia, zawiadomienia i odpisy,
które ustawa nakazuje doręczać stronom, doręcza się również obrońcom, pełnomocnikom
i ustawowym przedstawicielom.
Prokuratora zawiadamia się o rozprawach i posiedzeniach przez doręczenie wykazu
spraw, które mają być w danym dniu rozpoznane.
Co jeśli adresat odmawia przyjęcia pisma?
W razie odmowy przyjęcia pisma lub odmowy albo niemożności pokwitowania odbioru
przez adresata, doręczający sporządza na zwrotnym pokwitowaniu odpowiednią
wzmiankę; wówczas doręczenie uważa się za dokonane. Pismo nie przyjęte przez
adresata zwraca zaś się organowi wysyłającemu. Jeżeli więc przesyłki, doręczanej przez
pocztę, nie można doręczyć z takich powodów, listonosz umieszcza o tym adnotację na
formularzu pokwitowania odbioru i niezwłocznie oddaje przesyłkę pocztowej placówce
oddawczej, która po umieszczeniu na formularzu pokwitowania odbioru odcisku
datownika odsyła pismo organowi wysyłającemu.
Jak wezwać osoby w przypadkach nagłych?
W wypadkach nie cierpiących zwłoki można wzywać lub zawiadamiać osoby telefonicznie
albo w inny sposób stosownie do okoliczności, pozostawiając w aktach odpis nadanego
komunikatu z podpisem osoby nadającej.
Kto powinien wyznaczyć adresata dla doręczeń?
Strona, a także osoba niebędąca stroną, której prawa zostały naruszone, przebywająca
za granicą, ma obowiązek wskazać adresata dla doręczeń w kraju; w razie nieuczynienia
tego pismo wysłane na ostatnio znany adres w kraju albo, jeżeli adresu tego nie ma,
załączone do akt sprawy uważa się za doręczone.
Co jeśli strona nie zawiadomiła o zmianie adresu?
Jeżeli strona, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa
pod wskazanym przez siebie adresem, pismo wysłane pod tym adresem uważa się za
doręczone. Nie dotyczy to pism wysłanych po raz pierwszy po prawomocnym
uniewinnieniu oskarżonego.
Kiedy jeszcze pismo uważa się za doręczone?
Doręczenie bez zachowania powyższych zasad uważa się za dokonane, jeżeli osoba, dla
której pismo było przeznaczone, oświadczy, że pismo to otrzymała. A zatem oświadczenie
osoby, dla której pismo było przeznaczone, że pismo otrzymała, jest równoznaczne z jego
doręczeniem.
Podstawa prawna:
" Ustawa z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U.
1997 r., Nr 89, poz. 555, ze zmianami);
" Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie
szczegółowych zasad i trybu doręczania pism sądowych w postępowaniu karnym
(Dz. U. 2003 r., Nr 108, poz. 1022)