plik


ÿþhttp://e-prawnik.pl PozostaBe Wszystko o protokoBach w postpowaniu karnym Data: 19-08-2009 r. Zagadnienia ogólne Kodeks postpowania karnego rozró|nia czynno[ci, z których protokóB musi by sporzdzony, oraz czynno[ci, z których protokóB mo|na sporzdzi, ale nie jest to bezwzgldnie konieczne. Zgodnie z art. 143 § 1 k.p.k., zawsze nale|y sporzdzi protokóB z: przyjcia ustnego zawiadomienia o przestpstwie, wniosku o [ciganie i jego cofnicia, przesBuchania oskar|onego, [wiadka, biegBego i kuratora, dokonania ogldzin, dokonania otwarcia zwBok oraz wyjcia zwBok z grobu, przeprowadzenia eksperymentu, konfrontacji oraz okazania, przeszukania osoby, miejsca, rzeczy i systemu informatycznego oraz zatrzymania rzeczy i danych informatycznych, otwarcia korespondencji i przesyBki oraz odtworzenia utrwalonych zapisów, zaznajomienia podejrzanego z materiaBami zebranymi w postpowaniu przygotowawczym, przyjcia porczenia, przebiegu posiedzenia sdu, je|eli stawi si na nim uprawnione osoby albo ich obecno[ jest obowizkowa, przebiegu rozprawy. Natomiast z wszelkich pozostaBych czynno[ci postpowania protokóB sporzdza si tylko wówczas, gdy wymaga tego przepis szczególny, lub gdy przeprowadzajcy czynno[ uzna to za potrzebne. W przeciwnym przypadku czynno[ utrwalona zostaje w formie notatki urzdowej . Warto zaznaczy, |e notatka urzdowa utrwalajca czynno[, z przebiegu której wedBug przepisów powinien by sporzdzony protokóB, nie ma |adnej warto[ci dowodowej w procesie. W innych wypadkach mo|e stanowi dowód (por. wyrok SO w Tarnowie z dn. 9 sierpnia 2002, sygn. akt II AKa 318/2002, Krakowskie Zeszyty Sdowe 2002/9 poz. 29). Czynno[ci protokoBowane mog by równocze[nie utrwalane w inny sposób, tj. za pomoc stenogramu czy te| urzdzeD rejestrujcych obraz i/lub dzwik. ProtokóB z czynno[ci utrwalanej za pomoc stenogramu (dzi[ ju| metoda praktycznie zarzucona) mo|na ograniczy jedynie do zapisu najbardziej istotnych o[wiadczeD osób biorcych w niej udziaB. Mimo to ani pierwopis stenogramu, ani jego dokonany przez stenografa przekBad na pismo zwykBe (opatrzony wzmiank, jakim systemem posBu|ono si przy sporzdzeniu pierwopisu) nie zastpuj protokoBu, a jedynie staj si zaBcznikami do niego (art.145 § 1 k.p.k.). Czynno[ci procesowe mo|na równie| utrwala za pomoc urzdzeD rejestrujcych obraz lub dzwik (kamery, mikrofony), przy czym przeprowadzajcy czynno[ ma obowizek przed uruchomieniem urzdzenia poinformowa o tym osoby w niej uczestniczce. Niekiedy taki sposób utrwalenia czynno[ci jest wrcz zalecany, o ile tylko wzgldy techniczne nie stoj temu na przeszkodzie. I tak kodeks postpowania karnego wskazuje w szczególno[ci trzy przypadki, które ró|ni si przesBankami zastosowania takiej formy utrwalenia przebiegu czynno[ci: pierwszym z nich jest przesBuchanie [wiadka lub biegBego przez sdziego wyznaczonego wyznaczonego lub sd wezwany w trybie art. 396 k.p.k. ? dziki rejestracji czynno[ci w takiej formie skBad orzekajcy uzyska peBne, obiektywne i nieznieksztaBcone informacje o jej przebiegu; drugi przypadek ma miejsce wtedy, gdy zachodzi niebezpieczeDstwo, |e powtórne przesBuchanie danej osoby nie bdzie mo|liwe w dalszym postpowaniu (np. ze wzgldu na jej zBy stan zdrowia czy planowany dBu|szy wyjazd za granic). Wówczas utrwalenie gwarantuje mo|liwo[ powrotu do peBnej i nieznieksztaBconej tre[ci zeznania lub opinii w ka|dym momencie postpowania, w którym wystpi taka potrzeba; trzecim przypadkiem s przesBuchania w charakterze [wiadka pokrzywdzonych, którzy nie ukoDczyli 15 lat, w sprawach o przestpstwa przeciwko rodzinie i opiece oraz przestpstwa przeciwko wolno[ci seksualnej i obyczajno[ci. Zgodnie z art. 185a k.p.k., przesBuchanie takiego [wiadka przeprowadza si tylko raz w toku postpowania, chyba |e wyjd na jaw istotne okoliczno[ci, których wyja[nienie wymaga ponownego przesBuchania, lub za|da tego oskar|ony, który nie miaB obroDcy w czasie pierwszego przesBuchania pokrzywdzonego. Unormowanie to ma na celu oszczdzenie maBoletniemu pokrzywdzonemu wielokrotnego prze|ywania stresu zwizanego z przesBuchaniem i przypominaniem sobie traumatycznych zdarzeD. Std te|, zgodnie z art. 185a § 3 k.p.k., protokóB takiego przesBuchania odczytuje si na rozprawie gBównej; je|eli zostaB sporzdzony zapis obrazu i dzwiku przesBuchania, nale|y go odtworzy. Analogiczne unormowana zostaBa kwestia utrwalenia przesBuchania [wiadka, który nie ukoDczyB 15 lat, sprawach dotyczcych przestpstw popeBnionych z u|yciem przemocy lub grozby bezprawnej oraz przestpstw przeciwko wolno[ci seksualnej i obyczajno[ci, jednak tylko wówczas, je|eli zeznania tego [wiadka mog mie istotne znaczenie dla rozstrzygnicia sprawy. Utrwalanie przebiegu czynno[ci za pomoc urzdzenia rejestrujcego obraz lub dzwik pozwala na ograniczenie tre[ci protokoBu do zapisu najbardziej istotnych o[wiadczeD osób biorcych w niej udziaB . Zapis obrazu lub dzwiku, a tak|e przekBad zapisu dzwiku staj si zaBcznikami do protokoBu. (art. 147 § 3 k.p.k.). Ka|dy z zaBczników (stenogram, kaseta magnetofonowa, ta[ma wideo czy inny no[nik przechowujcy obraz lub dzwik) korzysta z takiej samej ochrony prawnej jak protokóB i nie mo|e zosta usunity z akt sprawy przez zwrot jego jako rzeczy zbdnej (por. wyrok SA w Katowicach z dn. 16 maja 2002, II AKa 64/2002, Krakowskie Zeszyty Sdowe 2003/2 poz. 49 lub OSA 2003/6 poz. 62 str. 34 lub Prokuratura i Prawo - dodatek 2003/5 poz. 26). Istotne uprawnienie strony stanowi mo|liwo[ otrzymania ? na wBasny koszt ? jednej kopii zapisu dzwiku lub obrazu. Mo|liwo[ ta jest wyBczona w przypadku zapisów przesBuchaD na rozprawach odbywajcych si z wyBczeniem jawno[ci, a tak|e w trakcie postpowania przygotowawczego (art.147§ 4). Co powinien zawiera protokóB? Katalog obligatoryjnych elementów protokoBu zawiera art. 148 § 1 k.p.k. Ze wzgldu na du| ró|norodno[ charakteru protokoBowanych czynno[ci, konieczne byBo sformuBowanie owych minimalnych formalnych wymogów w sposób ogólny. W ka|dym protokole powinny si wic znalez: oznaczenie czynno[ci, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczcych, przebieg czynno[ci oraz o[wiadczenia i wnioski jej uczestników, wydane w toku czynno[ci postanowienia i zarzdzenia, a je|eli postanowienie lub zarzdzenie sporzdzono osobno, wzmiank o jego wydaniu, w miar potrzeby stwierdzenie innych okoliczno[ci dotyczcych przebiegu czynno[ci. Wyja[nienia, zeznania, o[wiadczenia i wnioski oraz stwierdzenia okre[lonych okoliczno[ci przez organ prowadzcy postpowanie zamieszcza si w protokole z mo|liw dokBadno[ci. Nie jest to jednak równoznaczne z konieczno[ci dosBownego przytaczania tre[ci wypowiedzi , a jedynie zachowania sensu o[wiadczeD, wyja[nieD czy zeznaD. Jak orzekB Sd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 14 marca 2007 (sygn. akt II AKa 13/2007, Krakowskie Zeszyty Sdowe 2007/5 poz. 42), protokóB czynno[ci procesowej sporzdza si z mo|liw dokBadno[ci, która ma oddawa zeznania [wiadka, ale nie jest naruszeniem tej zasady u|ycie innych okre[leD ni| u|yte przez [wiadka, byle tylko nie deformowaBo to sensu zeznaD. Zdarza si czsto, |e zapis dosBowny nie pozwoliBby poj owego sensu z powodu sposobu posBugiwania si przez [wiadka jzykiem bdz te| pozostawiaBby zbyt du|y margines odczytywania znaczenia u|ytych sBów. Ten|e sd porusza równie| t kwesti w wyroku z dnia 17 maja 2001 (II AKa 100/2001), precyzujc, |e protokóB zeznaD (wyja[nieD) ma utrwala tre[ wypowiedzi w sposób oddajcy istot rzeczy, mo|e wic zawiera sBowa czy zwroty, których wysBuchiwany nie u|ywaB, o ile s one u|yteczne dla speBnienia celu protokoBowania. Zatem pewien stopieD dowolno[ci, w tym stosowanie omówieD i skrótów, z zachowaniem sensu wypowiedzi jest dopuszczalny, a niekiedy, gdy [wiadek posBuguje si trudno zrozumiaBym jzykiem, wrcz wskazany dla usprawnienia postpowania. ProtokóB winien zawiera tak|e, w jakich momentach [wiadek milczaB, wahaB si, czy nie udzielaB jednoznacznej odpowiedzi. Mo|liwo[ weryfikacji tre[ci protokoBu dla uczestników czynno[ci procesowej przewiduje art. 148 § 4 kpk, przyznajcy im prawo |dania odczytania fragmentów ich wypowiedzi wcignitych do protokoBu (odczytuje go osoba przeprowadzajca czynno[). Istotn gwarancj procesow stanowi równie| zastosowanie do protokoBów zasady bezpo[rednio[ci, czyli zakaz zastpowania zapisu tre[ci zeznaD lub wyja[nieD odwoBywaniem si do innych protokoBów, zawarty w art. 148 § 3 k.p.k. Warto pamita, |e osoby biorce udziaB w czynno[ci maj prawo |da zamieszczenia w protokole z peBn dokBadno[ci wszystkiego, co dotyczy ich praw lub interesów. Szczególne wymogi formalne protokoBów Dla niektórych czynno[ci procesowych kodeks postpowania karnego przewiduje dodatkowe wymogi formalne. I tak zgodnie z art. 229 k.p.k. protokóB przeszukania powinien dodatkowo zawiera oznaczenie sprawy, z któr zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie ma zwizek, oraz podanie dokBadnej godziny rozpoczcia i zakoDczenia czynno[ci, dokBadn list zatrzymanych rzeczy i w miar potrzeby ich opis, a nadto wskazanie polecenia sdu lub prokuratora. Je|eli polecenie nie zostaBo uprzednio wydane, zamieszcza si w protokole wzmiank o poinformowaniu osoby, u której czynno[ przeprowadzono, |e na jej wniosek otrzyma postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia czynno[ci. Z kolei w protokole zatrzymania nale|y zawrze imi, nazwisko i funkcj dokonujcego tej czynno[ci, imi i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemo|no[ci ustalenia to|samo[ci - jej rysopis oraz dzieD, godzin, miejsce i przyczyn zatrzymania z podaniem, o jakie przestpstwo si j podejrzewa. Nale|y tak|e wcign do protokoBu zBo|one przez zatrzymanego o[wiadczenia oraz zaznaczy udzielenie mu informacji o przysBugujcych prawach (art. 244 § 3 k.p.k.). Za[ w protokole czynno[ci przeprowadzonej z udziaBem specjalistów nale|y wskaza ich imiona i nazwiska, specjalno[, miejsce zamieszkania, miejsce pracy i stanowisko oraz poda rodzaj i zakres czynno[ci wykonanych przez ka|dego z nich (art. 205 § 3 k.p.k.). Kto sporzdza protokóB? Katalog osób uprawnionych do sporzdzania protokoBu przedstawia si odmiennie w przypadku rozprawy, a odmiennie w przypadku innych czynno[ci procesowych. ProtokóB rozprawy mo|e sporzdzi aplikant, pracownik sekretariatu lub asesor sdowy, je|eli nie nale|y do skBadu orzekajcego. ProtokóB ka|dej innej czynno[ci mo|e oprócz tego sporzdzi osoba przybrana przez przeprowadzajcego czynno[ (po odebraniu od niej przyrzeczenia) lub sam przeprowadzajcy czynno[ (art. 144 k.p.k.). Sam sdzia mo|e jedynie sporzdzi protokóB jedynie z czynno[ci wykonywanej w trybie art. 97 k.p.k. (sprawdzenie okoliczno[ci faktycznych przed wydaniem orzeczenia), art. 396 k.p.k. (czynno[ci wykonywane przez sdziego wyznaczonego lub sd wezwany) oraz art. 316 k.p.k. (niepowtarzalne przesBuchanie [wiadka), o ile nie uczestniczy w nich równie| protokolant. O szczególnym statusie i samodzielnej roli protokolanta w procesie [wiadczy postawienie mu takich samych wymogów, co do bezstronno[ci, jakie stawiane s sdziemu. O wyBczeniu protokolanta w trakcie rozprawy decyduje sd, a w pozostaBych przypadkach osoba przeprowadzajca czynno[ protokoBowan (art. 146 k.p.k.). Tak rygorystyczne podej[cie do kwestii bezstronno[ci protokolanta jest uzasadnione, gdy| przekBamania w protokole mog mie dla strony doniosBe negatywne konsekwencje procesowe - nie mo|na np. zwraca si o przywrócenie terminu do zBo|enia wniosku o dorczenie wyroku sdu odwoBawczego z powoBaniem si na brak zorientowania w przepisach procesowych, gdy w protokole znajduje si adnotacja o pouczeniu stron o terminie i sposobie wniesienia kasacji. ProtokóB sporzdza si pismem maszynowym bdz w formie wydruku komputerowego. W wyjtkowych sytuacjach protokóB mo|na sporzdzi odrcznie (§ 86 regulaminu urzdowania sdów powszechnych). Kto podpisuje protokóB? ProtokóB rozprawy oraz posiedzenia podpisuj niezwBocznie przewodniczcy i protokolant. Nie s zatem wymagane podpisy pozostaBych czBonków skBadu orzekajcego. Jedynie w przypadku, gdy przewodniczc nie mo|e podpisa protokoBu, czyni to za niego jeden z czBonków skBadu orzekajcego, z zaznaczeniem przyczyny braku podpisu przewodniczcego. Stenogram oraz jego przekBad podpisuje stenograf, a ponadto przewodniczcy rozprawy lub przeprowadzajcy czynno[ (art. 149 k.p.k.). ProtokoBy innych czynno[ci procesowych podpisuj natomiast, po jego uprzednim obligatoryjnym odczytaniu, wszystkie osoby biorce udziaB w tych czynno[ciach. Podpisujc protokóB, uczestnik czynno[ci ma prawo zgBosi zarzuty co do jego tre[ci. Musz one zosta wcignite do protokoBu wraz z o[wiadczeniem osoby przeprowadzajcej czynno[ (art. 150 k.p.k.). Je|eli osoba uczestniczca w czynno[ci procesowej odmawia podpisu lub nie mo|e go zBo|y, organ dokonujcy czynno[ci zaznacza przyczyn braku podpisu. Taki protokóB nie jest bynajmniej niewa|ny - jego moc dowodow oceni sd w [wietle caBoksztaBtu okoliczno[ci. Brak podpisu choby jednej z Bcznie zobowizanych osób pod protokoBem rozprawy lub posiedzenia skutkuje formalnym nieistnieniem protokoBu ? bez wymaganych podpisów stanowi on jedynie projekt. Oznacza to niedopuszczalno[ odczytania takiego protokoBu na rozprawie; nie speBnia on bowiem wymogów protokoBu jako dokumentu procesowego(por. postanowienie SN Izba Karna z dnia 4 stycznia 2006, sygn. akt V KK 150/2005). Jednak|e brakujce podpisy mog by zBo|one pózniej, ze wskazaniem daty ich zBo|enia i przyczyn opóznienia (art. 151 § 2 k.p.k.). Jest to zatem, mimo powa|nych konsekwencji procesowych, brak usuwalny. Sprostowanie protokoBu Zgodnie z art. 151 § 1 k.p.k. skre[lenia i poprawki oraz uzupeBnienia dokonane w protokole wymagaj omówienia podpisanego przez osoby podpisujce protokóB. Ma to zagwarantowa, |e |adna zmiana nie zostanie dokonana w pózniejszym czasie, bez wiedzy uczestników czynno[ci. Zakwestionowanie tre[ci protokoBu posiedzenia lub rozprawy jest mo|liwe jedynie w trybie art. 152 k.p.k., czyli poprzez zBo|enie wniosku o sprostowanie (je[li pisemnie, to warto pamita o wymogach pisma procesowego). PrzesBank zBo|enia wniosku jest posiadanie interesu prawnego w dokonaniu sprostowania. Wystpujc z wnioskiem, nale|y wskaza na nie[cisBo[ci i opuszczenia. Zgodnie ze stanowiskiem SN, wyra|onym w wyroku z dnia 28 czerwca 2000 (V KKN 400/99, Krakowskie Zeszyty Sdowe 2001/4 poz. 17) o "nie[cisBo[ciach" mo|emy mówi wtedy, gdy zapisy s niewystarczajco precyzyjne lub bBdne. W wypadku "opuszczenia" niezgodno[ protokoBu z rzeczywisto[ci polega na tym, |e w protokole brak jest pewnej informacji co do zdarzeD, które miaBy miejsce, np. opuszczenie czynno[ci procesowej. SzczegóBow procedur rozpatrzenia wniosku o sprostowanie protokoBu normuje art. 153 k.p.k., zgodnie z którym: § 1. Przewodniczcy po wysBuchaniu protokolanta mo|e przychyli si do wniosku i wyda zarzdzenie o sprostowaniu protokoBu; w przeciwnym razie w przedmiocie sprostowania protokoBu orzeka, po wysBuchaniu protokolanta, sd w skBadzie, który rozpoznawaB spraw. § 2. Je|eli nie mo|na utworzy tego samego skBadu, postanowienie nie zapada, a poszczególni jego czBonkowie oraz protokolant skBadaj do akt sprawy o[wiadczenie co do zasadno[ci wniosku. § 3. W razie uwzgldnienia wniosku nale|y w sprostowanym protokole umie[ci odpowiedni wzmiank, któr podpisuj przewodniczcy i protokolant. § 4. Wniosek o sprostowanie protokoBu rozprawy lub posiedzenia pozostawia si bez rozpoznania, je|eli zostaB zBo|ony po wysBaniu akt sprawy do wy|szej instancji. Sd mo|e wyda postanowienie o sprostowaniu lub o odmowie sprostowania protokoBu. Na postanowienia te za|alenie nieprzysBuguje . Niezale|nie od sposobu jego zaBatwienia, wniosek o sprostowanie stanowi obligatoryjny zaBcznik do protokoBu (art. 155 § 2 k.p.k.). Osobn kategori stanowi sprostowanie oczywistych omyBek pisarskich lub rachunkowych, które mo|e nastpi na wniosek lub z urzdu w ka|dym czasie (art. 154 k.p.k.). O tre[ci sprostowania zawiadamia si strony, a o odmowie sprostowania osob, która zgBosiBa wniosek o sprostowanie (art. 155 § 1 k.p.k.). Podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - kodeks postpowania karnego (Dz.U. 1997 r., Nr. 89, poz. 555, ze zm.); Rozporzdzenie Ministra Sprawiedliwo[ci z dnia 23 lutego 2007 r. - regulamin urzdowania sdów powszechnych (Dz. U. 2007 r., Nr 38, poz. 49) http://e-prawnik.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Trocha O 13 Udzial dzieci w postepowaniu karnym
Odmowa składania zeznań w postępowaniu karnym
Protokoły w postępowaniu cywilnym
Pisma w postępowaniu karnym
Wpływ pokrzywdzonego na tok postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym
Wniosek o umorzenie postepowania egzekucyjnego biznesforum
02 Żydzi którzy napisali Protokoły Syjonu
23 ROZ warunki i tryb postępowania w spr rozbiórek obiek
metrologia cw 1 protokol
protokół różyca doc
Zasady postępowania w ogniskach zatruć pokarmowych
wzory protokołów pomiarowych zap1102012 z1

więcej podobnych podstron