OPERATOR SPRZ
TU
DO ROBÓT ZIEMNYCH
Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Szczecinie
ul. A. Mickiewicza 41
70-383 Szczecin
tel. [phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]
Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Koszalinie
ul. Słowiańska 15A (IV piętro)
75-846 Koszalin
tel. [phone]
tel./fax [phone]
e-mail: [e-mail]
Operator sprzętu do robót ziemnych
Operator sprzętu do robót ziemnych wykonuje ró\
norakie prace
związane z budową obiektów ziemnych, podziemnych, przygotowaniem
mieszanek betonowych i bitumicznych, a tak\
e z budową i eksploatacją
dróg. Swoją pracę operatorzy wykonują za pomocą urządzenia lub
zespołu urządzeń sterowanych mechanicznie, hydraulicznie, a coraz
częściej elektronicznie.
Zadania i czynności robocze
Operator sprzętu do robót ziemnych wykonuje prace związane
z budową obiektów ziemnych (nasypy drogowe, kolejowe, zapory),
podziemnych (tunele, schrony, zbiorniki), przygotowaniem mieszanek
betonowych i bitumicznych a tak\
e z budową i eksploatacją dróg. Swoją
pracę operatorzy wykonują za pomocą urządzenia lub zespołu urządzeń
sterowanych mechanicznie, hydraulicznie i coraz częściej elektronicznie.
Najwa\
niejszym zadaniem operatora maszyn i urządzeń do robót
ziemnych jest umiejętność u\
ytkowania ich zgodnie z przeznaczeniem,
przy uwzględnieniu w pełni ich mo\
liwości i ograniczeń oraz
obowiązujących norm i reguł eksploatacji.
Operatorów mo\
na podzielić na kilka grup, zale\
nie od celu ich pracy
i rodzaju wykonywanych czynności. Operatorzy urządzeń do produkcji
mieszanek betonowych i mineralno - bitumicznych, wytwarzają masy na
podstawie precyzyjnych receptur, które ustalają rodzaj i proporcje oraz
czas i kolejność mieszania ich składników.
Operatorzy maszyn do robót ziemnych: koparek, spycharek,
zgarniarek, ładowarek, równiarek, kafarów itp. biorą udział w budowie
obiektów podziemnych oraz ziemnych, odkrywek kopalnianych,
przygotowywaniu posadowień pod fundamenty i niwelowaniu naturalnego
terenu pod zabudowę. Ich praca polega na przygotowaniu terenu robót,
odspajaniu gruntu od podło\
a, wydobywaniu ziemi z wykopów
i wywo\
eniu na miejsce zwałki lub przemieszczaniu i formowaniu z nich,
w wyznaczonym miejscu, budowli ziemnych. Operator kafara wbija
i wybija z podło\
a pale fundamentowe, ścianki szczelne (tzw. ścianki
Larsena) oraz formuje pale bezpośrednio w gruncie.
Operatorzy maszyn drogowych wykonują: formowanie nasypów,
profilowanie dróg, rozprowadzanie i zagęszczanie podsypki, układanie
i wykańczanie powierzchni betonowych, rozściełanie i zagęszczanie mas
bitumicznych.
Operator pługa odśnie\
nego usuwa śnieg i gołoledz
na drogach
pojazdom korzystającym z nich w zimie. Zajmuje się uprzątaniem śniegu
i usuwaniem zasp oraz posypywaniem nawierzchni mieszankami
chlorowo- lub piaskowo-solną.
Chocia\
sposób działania, przeznaczenie i czynności związane
z obsługą maszyn do robót ziemnych są bardzo ró\
norodne, to jednak
obowiązki i zadania operatorów tych urządzeń są bardzo podobne.
Zapoznają się z dokumentacją prac i szacują na ich podstawie lub
na podstawie samodzielnego obmiaru zakres planowanych robót. A
ączą
maszyny w zespoły robocze. Zabezpieczają i konserwują sprzęt oraz
nadzorują ich transport lub samodzielne przeprowadzają maszyny na
miejsce robót i z powrotem. Na bie\
ąco kontrolują ich stan techniczny,
wykonują drobne naprawy i zajmują się konserwacją maszyn, a tak\
e
biorą udział w remontach generalnych. Prowadzą dokumentację robót -
obliczają zu\
ycie materiałów, zestawiają te dane z obowiązującymi
normami, rejestrują naprawy i remonty urządzeń, rozliczają wykonane
prace. Dbają o bezpieczeństwo pracy.
Środowisko pracy
materialne środowisko pracy
Operator mo\
e pracować w bardzo ró\
nych warunkach - w otwartej
przestrzeni, w sterowniach wytwórni mas asfaltowych lub betonowych,
kabinach maszyn, warsztatach remontowych. Praca na placu budowy jest
szczególnie ucią\
liwa. Operator ma tam do czynienia ze zmienną pogodą,
pyłem i kurzem, substancjami chemicznymi, wysokimi temperaturami,
hałasem, wibracjami, śliskimi i niestabilnymi powierzchniami, cię\
kimi
przedmiotami przenoszonymi w powietrzu.
Operator często pracuje wśród innych cię\
kich urządzeń i samochodów
transportowych. Musi nieustannie zwracać uwagę na ludzi znajdujących
się w zasięgu pracy jego maszyny. Operatorzy u\
ywają w pracy ubrań
roboczych i ochronnych: kombinezonów ocieplanych
i przeciwdeszczowych z elementami odblaskowymi, rękawic, zatyczek do
uszu, a gdy pracują na wodzie kamizelek ratunkowych.
społeczne środowisko pracy
Praca operatora jest z reguły pracą zespołową, chocia\
wiele czynności
wykonuje indywidualnie. Jego kontakty zawodowe obejmują pomocników,
operatorów innych maszyn współpracujących, przeło\
onych, inspektorów
nadzoru technicznego, administrację przedsiębiorstwa, robotników
budowlanych. Mają one bardzo ró\
norodny charakter. Operator mo\
e
wyznaczać zadania i kierować pracą podległych pracowników, dbać
o bezpieczeństwo osób pozostających w pobli\
u pracujących maszyn,
wykonywać polecenia przeło\
onych.
Praca operatora polega na ścisłym stosowaniu się do obowiązujących
przepisów budowlanych i eksploatacyjnych oraz wykonywaniu poleceń
przeło\
onych.
organizacyjne środowisko pracy
Czas pracy jest z reguły stały (7.00 15 00), ale ulega przedłu\
eniu do
12-14 godzin, jeśli wymaga tego termin wykonania zamówienia lub
dokończenie rozpoczętych prac na ruchliwych węzłowych trasach
komunikacyjnych lub konieczne jest usunięcie awarii. Tempo robót zale\
y
tak\
e od pory roku i pogody. Operatorzy sprzętu do robót ziemnych
pracują głównie w sezonie letnim. Wyjątkiem w tej dziedzinie jest
operator pługu śnie\
nego, którego praca wykonywana jest w miesiącach
zimowych.
Wymagania psychologiczne
Cechami niezbędnymi w tym zawodzie są odpowiedzialność, rozwaga,
ostro\
ność, dokładność, wyobraz
nia i zdolność przewidywania
konsekwencji swoich działań. Operator musi umieć skoncentrować się na
konkretnych czynnościach i jednocześnie mieć świadomość tego, co dzieje
się wokół niego na placu budowy. Potrzebny bywa szybki refleks, gdy\

trzeba podejmować decyzje w sytuacjach awaryjnych oraz umiejętność
pracy w warunkach niebezpiecznych. Jednocześnie operator powinien być
odporny na monotonię pracy, dokładny, sumienny, solidny. Do obsługi
maszyn do robót ziemnych potrzebne są zdolności techniczne.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Pracę operatora sprzętu do robót ziemnych, zale\
nie od rodzaju
obsługiwanego urządzenia, mo\
na zaliczyć do cię\
kich. Operator powinien
być w pełni sprawny fizycznie i ruchowo, dość silny, odporny psychicznie,
gdy\
jest nara\
ony na stres wynikający z du\
ej odpowiedzialności
i zagro\
enia wypadkami. Powinien mieć sprawny układ kostno-stawowy,
oddechowy i krwionośny, dobrą koordynację wzrokowo - ruchową.
Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu mogą być zaburzenia
równowagi i świadomości (padaczka), wady wzroku, których nie mo\
na
skorygować okularami, daltonizm, schorzenia słuchu, wady i choroby
kręgosłupa, choroby serca i układu krą\
enia, schorzenia układu
oddechowego, alergie. O przydatności do pracy na konkretnym
stanowisku decyduje lekarz, oceniając stan zdrowia ka\
dego
z kandydatów na podstawie badań.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do obsługiwania maszyn do robót ziemnych potrzebne jest
wykształcenie co najmniej podstawowe (do rocznika 1985), gimnazjalne
(od rocznika 1986), prawo jazdy kategorii C lub T (na ciągnik), jeśli
operator obsługuje urządzenia samojezdne włączające się w ruch
drogowy (spycharki, zgarniarki, równiarki i in.) oraz uprawnienia
operatorskie klas 1-3. Coraz częściej te\
przydatna staje się znajomość
języka niemieckiego lub angielskiego (bezpośredni dostęp do instrukcji
obsługi nowych maszyn, mo\
liwość udziału w szkoleniach zagranicznych)
oraz umiejętność obsługi komputera - wpisywanie danych.
Szkoleniem maszynistów cię\
kich maszyn budowlanych i drogowych
zajmuje się Zakład Kształcenia Kadr Instytutu Mechanizacji Budownictwa
i Górnictwa Skalnego. Wydawane przez tę instytucję uprawnienia są
wpisywane do Centralnego Rejestru Maszynistów i honorowane tak\
e
poza Polską.
Kursy w ośrodkach szkoleniowych Zakładu trwają zale\
nie od kategorii
i rodzaju urządzenia od 2 do 6 tygodni, bezpośrednio w przedsiębiorstwie,
lub bez odrywania operatorów od pracy od 2 do 3 miesięcy - wykłady
i ćwiczenia odbywają się wówczas w czasie wolnym.
Udział w kursie, zakończony egzaminem teoretycznym i praktycznym,
pozwala uzyskać uprawnienia maszynisty lub operatora w 3 klasach.
Minimalny poziom wymaganych uprawnień zale\
y od typu urządzenia i jego
parametrów technicznych. Klasa 3, najni\
sza, jest dostępna dla osób
z wykształceniem podstawowym, które po 3  10 miesiącach praktyki
w charakterze pomocnika operatora zostały skierowane na szkolenie przez
zakład pracy. Wy\
sze klasy uprawnień, 1 i 2 na maszyny sterowane za
pomocą rozbudowanych systemów elektronicznych, wymagają wiedzy
technicznej co najmniej na poziomie szkoły średniej.
Mo\
liwości zatrudnienia oraz płace
Pracodawcy najchętniej zatrudniają dobrych fachowców,
z uprawnieniami 2 i 1 klasy w kilku kategoriach oraz doświadczeniem
w pracy z konkretnym typem maszyny. Poszukiwani są przede wszystkim
pracownicy w pełni sił fizycznych, którzy nie przekroczyli 45 roku \
ycia.
Wynagrodzenie w tej grupie wg GUS za rok 2007 wynosiło 2760,00 zł
brutto miesięcznie.
Zawody pokrewne
kierowca ciągnika
kierowca samochodu cię\
arowego
operator koparki
maszynista maszyn dz
wigowo-transportowych
kierowca operator wózków jezdniowych
operator samojezdnych maszyn rolniczych i leśnych
technik budownictwa
in\
ynier budownictwa
ładowacz nieczystości
y
ródła:
Przewodnik po zawodach, wydanie II; www.psz.praca.gov.pl;
www.stat.gov.pl; www.pracuj.pl; www.wynagrodzenia.pl
Materiał opracowany przez Centrum Informacji i Planowania Kariery
Zawodowej Filii WUP w Koszalinie