Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie
Poziom rozszerzony
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
MATERIAA
ĆWICZENIOWY 2010 poziom rozszerzony
Zadania od 1 do 18 (50 pkt)
Zasady oceniania:
" za rozwiązanie zadań z arkusza poziomu rozszerzonego mo\
na uzyskać maksymalnie
50 punktów,
" model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorem
sformułowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadań zamkniętych),
uznaje się ka\
dą inną pełną i poprawną merytorycznie odpowiedz
, przyznając za nią
maksymalną liczbę punktów,
" za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty,
" za zadania otwarte, oceniane w skali 0  1, punkt przyznaje się wyłącznie
za odpowiedz
w pełni poprawną,
" za zadania, za które mo\
na przyznać więcej ni\
jeden punkt, przyznaje się tyle punk-
tów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi (zgodnie z wyszczególnieniem
w kluczu) przedstawił zdający,
" jeśli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) ni\
wynika z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierw-
szej), ile jest w poleceniu,
" je\
eli podane w odpowiedzi informacje (równie\
dodatkowe, które nie wynikają
z polecenia w zadaniu) świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego za-
gadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidłowej odpowiedzi, odpowiedz
taką na-
le\
y ocenić na zero punktów.
Zadania Schemat punktowania
nr część Punkty za po- Punkty
Model odpowiedzi
szczególne części za całe
zadania zadanie
1. A 0  1
2. C 0  1
1) Nieznajomość prawa szkodzi.
0  1
a)
2) Prawo nie działa wstecz.
1) np.:
" Obywatel nie mo\
e usprawiedliwiać przekroczenia
prawa faktem, i\
nie wiedział, \
e dany czyn jest
zabroniony.
" Obywatel jest zobowiązany znać prawo w takim
3. 0  2
zakresie, w jakim go ono dotyczy.
0  1
b)
2) np.:
" Wszystkie akty prawne wchodzą w \
ycie najwcze-
śniej w dniu ogłoszenia (lub po vacatio legis).
" Nie narusza prawa ten, kto podjął działanie przed
wejściem w \
ycie aktu prawnego regulującego
daną kwestię.
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie odpowiedzi.
1 pkt za podanie
Osoba: (Thorbjłrn) Jagland
nazwiska; 1 pkt
4. 0  2
Funkcja: Sekretarz Generalny Rady Europy
za podanie funkcji
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie
Poziom rozszerzony
Państwo demokratyczne: 4, 6, [8]
5. Państwo autorytarne: 2, 7 0  1
Państwo totalitarne: 1, 3, [5]
6. A  4, B  2, C  1, D  5. 0  1
a)
0  1
Trybunał Stanu (drugi skład orzekający).
np.: W I instancji Trybunał Stanu wyrok wydaje
w składzie 7-osobowym, a poniewa\
Trybunał Stanu
7. 0  2
nie ma struktury pionowej, jego wyroki podlegają
0  1
b)
zaskar\
eniu i są rozpatrywane raz jeszcze przez Try-
bunał Stanu, obradującym w pełnym składzie.
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie odpowiedzi.
1. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego [Pakt
Północnoatlantycki]
8. 0  1
2. Unia Europejska
3. Rada Europy
9. Kategoria społeczna. 0  1
A. Zachodni Brzeg
0  1
a)
B. Strefa Gazy
Hamas [Islamski Ruch Oporu]
0  1
b)
10. 0  3
np.: Strefy buforowe mają zapobiegać atakom mili-
0  1
c)
tarnym na Izrael z terytorium Syrii i Libanu.
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie odpowiedzi.
0  1
11. B  zdanie fałszywe
1) Z jednej strony sformułowanie mo\
e dotyczyć
roli prasy w ujawnianiu ró\
nych nieprawidłowo-
ści czy faktów przekroczenia prawa (dziennikar-
stwo śledcze). po 1 punkcie
za podanie jednego
12. 0  2
2) Z drugiej strony zainteresowania prasy przebie-
sposobu interpretacji
giem śledztwa (procesu)  przekazywanie relacji
(jeśli prasa jest obecna, to znak, ze sprawa jest wa\
-
na).
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie odpowiedzi.
Generacje praw człowieka
a) 0  1
13.
I Prawa oraz wolności osobiste i polityczne
b) Amnesty International
0  1
Jeden z poni\
szych argumentów:
" problem nie jest jednoznaczny,
" nie uzyskano wiedzy na temat faktów, ale na temat
0  1
a)
sądu o nich,
" problem stanowi przedmiot dyskusji publicznej,
14. 0  3
" problem istotny dla du\
ej liczby ludzi.
Opinia publiczna w tej sprawie ukształtowała się,
gdy\
72% ankietowanych [niemal 3/4, zdecydowana
0  1
b)
większość] opowiada się za jedną z opcji.
I [styczeń] 2004 r.
0  1
c)
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie
Poziom rozszerzony
Autor twierdzi, \
e dzięki badaniom mo\
na się sporo
dowiedzieć o stanie społeczeństwa. Jednocześnie
uwa\
a, \
e badania są zawsze obcią\
one powa\
nym
0  1
15. a)
marginesem błędu. Skoro tak, to tak\
e informacji
o stanie społeczeństwa nie mo\
na uznać za rzetelne.
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie odpowiedzi.
Opinie ankietowanych i faktyczne działania polity-
0  2
ków pokrywają się [są zbie\
ne, wykazują podobień-
stwo]. Autor w tekście pisze, \
e politycy coraz czę-
ściej dostosowują swoje postępowanie do tego, czego
0  1
b)
oczekuje społeczeństwo i 56% [ponad połowa] an-
kietowanych chciałaby, aby wyniki badań były zo-
bowiązujące dla władz.
Jeden z poni\
szych przykładów:
" w 2001 roku badania wskazywały na wyraz
nie
ni\
sze poparcie dla LPR ni\
wynik, jaki uzyskała
ta partia w wyborach.
" w 2001 roku badania wskazywały na nieco ni\
sze
0  1
a)
poparcie dla Samoobrony RP ni\
wynik, jaki uzy-
skała ta partia w wyborach.
" w 2005 roku badania wskazywały na wyraz
nie
ni\
sze poparcie dla Samoobrony RP ni\
wynik,
jaki uzyskała ta partia w wyborach.
Ocena:
16. 0  3
Postępowanie osób, którzy podają ankieterom od-
powiedzi niezgodne z prawdą nale\
y (z punktu wi-
dzenia demokracji) ocenić negatywnie.
Uzasadnienie, np:
1 pkt za sformułowa-
Demokracja stwarza obywatelowi mo\
liwość nie- nie oceny;
b)
1 pkt za uzasadnienie
skrępowanego wyra\
ania swoich opinii. Nie musi on
oceny
wprawdzie ujawniać swoich poglądów (choć mo\
na
mieć wątpliwości, dlaczego w świetle tolerancji ma
tak czynić), lecz podawanie nieprawdy jest łamaniem
zasady zaufania w społeczeństwie.
Uwaga: nale\
y uznać inne poprawne merytorycznie uzasadnienie.
Jedna z poni\
szych danych:
" a\
81% ankietowanych twierdzi, \
e wyniki son-
da\
y dają dobrą podstawę do oceny działalności
polityków, instytucji państwowych, działań rządu,
0  1
a) " tylko 9% twierdzi, \
e jest odwrotnie,
" tylko 20% badanych uwa\
a, \
e sonda\
e są ma-
nipulowane, a ich wyniki nie oddają tego, co lu-
17. 0  2
dzie myślą naprawdę,
" a\
58% uwa\
a, \
e tak nie jest.
1. opinia
2. fakt
0  1
b)
3. fakt
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie
Poziom rozszerzony
Zdający:
Temat 1.
Treść
A. Formułuje ogólną ocenę znaczenia opinii publicznej
0  1
dla funkcjonowania społeczeństwa i państwa.
B. Poziom I: (1  4 pkt.)
Określa zakres pozytywnego i negatywnego wpły-
wu wykorzystania badań opinii publicznej na funk-
cjonowanie społeczeństwa i państwa polskiego.
Poziom II: (5  8 pkt.)
Przedstawia przykłady z \
ycia społecznego i poli-
tycznego, wskazujące na jakościowe zró\
nicowanie
wpływu wykorzystywania wyników badań opinii
0  12
publicznej.
I
Poziom III: (9  12 pkt.)
Analizuje problem wpływu wykorzystania badań
18. 0  20
opinii publicznej na ró\
norodne aspekty \
ycia spo-
łecznego (np. model rodziny, struktura zawodowa,
wykształcenie) i państwowego (np. scena politycz-
na, prawodawstwo, administracja).
C. Zwraca uwagę na związki przyczynowo-skutkowe,
odwołuje się do z
ródeł niezamieszczonych w arku-
0  3
szu, polemizuje z opiniami, przeprowadza krytycz-
ną analizę materiałów z
ródłowych.
D. Zamieszcza we właściwych kontekstach dwa przy-
0  2
kłady z zamieszczonych w arkuszu z
ródeł.
Terminologia. Stosuje właściwą terminologię przy
0  1
II
opisie prezentowanych zagadnień.
Kompozycja. Przedstawia treści w sposób przemyśla-
ny, spójny i logiczny, dbając o właściwą strukturę pra- 0  1
III
cy.
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie
Poziom rozszerzony
Zdający:
Temat 2.
Treść
A. Formułuje ogólną ocenę opinii wyra\
onej przez
0  1
Marcina Króla.
B. Poziom I: (1  4 pkt.)
Podejmuje próbę uzasadnienia własnej oceny, poda-
jąc przykłady z \
ycia społecznego i politycznego,
(np. decyzje władz w sprawach międzynarodowych,
nowelizacja prawa, reformy instytucjonalne).
Poziom II: (5  8 pkt.)
Prowadzi polemikę z opinią wyra\
oną przez
M. Króla, wskazując w podanych przykładach za-
0  12
równo elementy wskazujące na słuszność jego opi-
nii, jak i jej nieadekwatność.
I
Poziom III: (9  12 pkt.)
Analizuje wskazane przykłady na ró\
nych płasz-
18. 0  20
czyznach, dostrzega pozytywne i negatywne efekty
podjętych działań w ró\
nych aspektach, odnosi się
do przykładów z ró\
nych państw.
C. Zwraca uwagę na związki przyczynowo-skutkowe,
odwołuje się do z
ródeł niezamieszczonych w arku-
szu, przeprowadza krytyczną analizę materiałów
0  3
z
ródłowych, prognozuje na temat rozwoju demo-
kracji w kontekście wyra\
anej opinii publicznej.
D. Zamieszcza we właściwych kontekstach dwa przy-
0  2
kłady z zamieszczonych w arkuszu z
ródeł.
Terminologia. Stosuje właściwą terminologię przy
0  1
II
opisie prezentowanych zagadnień.
Kompozycja. Przedstawia treści w sposób przemyśla-
ny, spójny i logiczny, dbając o właściwą strukturę pra- 0  1
III
cy.