NAJÅšWI
TSZE TRZY
Zapomniany cud Eucharystyczny z 1399 r.
przypomniano ostatnio w Poznaniu. Wznowiona
została książka Mieczysława Noskowicza z 1926
r., która poświęcona jest temu wydarzeniu.
Świętokradztwo
W 1399 r. żydzi przekupili dwie kobiety w Po-
znaniu, matkę i córkę, by postarały się o konse-
krowane Hostie. Kobiety postanowiły wykraść je
z kościoła Dominikanów przy ul. Szewskiej (dziś
kościół o. Jezuitów). Po nabożeństwie ukryły się w
kącie, czekając na zamknięcie kościoła. Kiedy zo-
stały same, matka dwukrotnie próbowała otworzyć
drzwiczki tabernakulum, ale za każdym razem ja-
kaś siła rzucała ją o ziemię. Wreszcie za trzecim
razem, podtrzymywana przez córkę, wyjęła cybo-
rium, a z niego trzy Hostie, które zawinęła w białą
chusteczkę. Obie znów ukryły się w kącie, czeka-
jąc na otwarcie kościoła i na popołudniowe nabo-
żeństwo. A
atwo im było zmieszać się z wiernymi, a
po nabożeństwie opuściły kościół bez przeszkód.
Od razu udały się do żydów, którzy zapłacili
im umówioną sumę i zabrali trzy Najświętsze Ho-
stie. Rabini i starsi kahału, w sumie trzynastu ży-
dów, poszli z Hostiami do kamienicy zwanej Świ-
dwińską przy ul. Sukienniczej (dziś ul. Żydowska) i
tam w piwnicy ustawili stół, na który rzucili Hostie.
Chcieli sprawdzić, czy jest to prawdziwe Ciało Pa-
na Jezusa. Najstarszy z żydów przebił nożem jed-
ną z Hostii i wtedy wytrysnęła z niej krew na jego
twarz. Za chwilę reszta żydów przy świetle po-
chodni kłuła bez opamiętania trzy Najświętsze Ho-
stie, mimo że krew z nich lała się po całym stole.
Bluz
nili przy tym i  rzucali najpotworniejsze obelgi
przeciw Chrystusowi .
W 1570 r. kustosz poznański i kanonik war-
miński ks. Tomasz Treter opublikował po łacinie hi-
storię trzech Hostii, która wydarzyła się w Pozna-
niu w 1399 r. Do dziś, jak pisał, a więc do czasu,
kiedy powstała jego książka, ślady Krwi Najświęt-
szej wylanej z Hostii  wprawiajÄ… wpatrujÄ…cych siÄ™
w wielkie podziwienie i uszanowanie. PobudzajÄ…
też cudownie pobożne serca do oddania Chrystu-
sowi-Odkupicielowi powinnego dziękczynienia, za
to, że nie tylko na Golgocie, podczas gorzkiej męki
Swej raczył dla zbawienia rodzaju ludzkiego wylać
obficie Krew Swoją Najświętszą, ale i tutaj w Po-
znaniu, na udowodnienie prawdy wiary katolickiej,
jako w Najświętszym Ołtarza Sakramencie jest
prawdziwie Ciało i prawdziwa Krew Jego .
Cudowne uzdrowienia
Żydzi coraz większy podnosili wrzask, pa-
stwiąc się nad Hostiami. Im więcej krwi tryskało,  w
tym większy szał nienawiści i większą żądzę wy-
Monstrancja z trzema Najświętszymi Hostiami
warcia całej swej złości popadli . Ponieważ kamie-
w kościele Bożego Ciała w Poznaniu
nica znajdowała się w dzielnicy żydowskiej, więc
8 www.michael.org.pl
marzec-kwiecień 2012
wał go do magistratu. Tam Maciej opowiedział wszystko
burmistrzowi Poznania. Ten uznał to za brednie i kazał
zamknąć Macieja w wieży. Drzwi więzienia zamknięte na
ZY HOSTIE
ciężkie rygle same się otworzyły, a więzy opadły z rąk
pasterza. Cudownie uwolniony poszedł znowu do radcy i
powtórzył to, co już raz opowiedział. Radca kazał jeszcze
raz zamknąć Macieja, ale zwołał urzędników magistratu,
słyszący te krzyki żydzi zbiegli się na tę  Boga zniewa-
ławników i proboszcza kościoła farnego, którzy udali się
żającą ceremonię . Tylko jedna żydówka, niewidoma od
na miejsce wskazane przez pasterza. Zobaczyli klęczą-
urodzenia, kiedy dowiedziała się, że rabini doświadcza-
ce bydło i trzy Najświętsze Hostie latające w powietrzu.
ją, czy w chlebie, którzy chrześcijanie uważają za swoją
Oddali cześć Bogu ukrytemu w cudownych Hostiach i
największą świętość, jest rzeczywiście prawdziwe Ciało
wrócili do miasta. Radca wypuścił Ma-
i Krew Jezusa, zaczęła się do niego modlić
cieja na wolność i zwołał naradę magi-
o uzdrowienie. Gdy tylko skończyła swoją
stratu. Potem wszyscy wraz z księdzem
modlitwę, Pan Jezus cudownie przywrócił jej
proboszczem poszli do biskupa poznań-
wzrok. Wyszła na ulicę i zaczęła głośno wy-
skiego Wojciecha Jastrzębca.
znawać Chrystusa.
Biskup po wysłuchaniu relacji urzęd-
Żydzi przestraszyli się następstw tego
ników magistratu, zwołał duchowieństwo
coraz głośniejszego czynu i postanowili po-
Poznania, do którego przyłączyły się
zbyć się Hostii. Próbowali je spalić, ale Ho-
bractwa i cechy oraz tysiÄ…ce wiernych.
stie wychodziły z ognia i unosiły się nad pło-
Przy dz
więku dzwonów wszystkich ko-
mieniami nietknięte. Wrzucali je wiele razy do
ściołów na miejsce cudu udała się cała
ustępu, a potem do studni, która do dziś znaj-
ta wielka procesja. Kiedy biskup nakazał
duje się w dolnej kaplicy kościoła Pana Jezu-
najstarszemu z kapłanów podnieść rę-
sa, a wtedy było to pomieszczenie, w którym
kami Najświętsze Hostie z błota, te, jak
bezcześcili oni Ciało Chrystusa, ale i te próby
żywe motyle, same uniosły się w górę i
zniszczenia Hostii okazały się daremne. W
opadły na patenę, którą trzymał ksiądz.
końcu postanowili zakopać je za miastem na
We wspaniałym pochodzie triumfalnym
trzęsawiskach. 15 sierpnia 1399 r. w Świę-
procesja powróciła do miasta, udając się
to Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
do kościoła farnego, gdzie złożono Naj-
zawinęli je w płótno i wysłali dwóch starszych
świętsze Hostie w tabernakulum.
kahału, którzy poszli przez miasto.
Kościół Bożego Ciała
Potem nastąpiły spory, w którym ko-
Po drodze mijali żebrzącego kalekę, któ-
w Poznaniu
ściele ostatecznie mają się znalez
ć cu-
ry został cudownie uzdrowiony. Przechodzili
downe Hostie. Ale Pan Bóg sam wskazał
obok domu, w którym leżał umierający człowiek.
miejsce. Hostie bowiem znikły z zamknię-
I on został uzdrowiony. Jednak nie zwracali w
tego tabernakulum kościoła farnego i prze-
ogóle uwagi na te znaki Boże, tylko  trwali w
niosły się tam, gdzie je znaleziono. W ten
swej zaciętości przeciw Chrystusowi . W końcu
sposób trzy razy Najświętsze Hostie po
przyszli na miejsce, które uznali za najlepsze
kilku godzinach przenosiły się na pastwi-
do pozbycia siÄ™ tu  zbrodniczo zbezczeszczo-
sko, chociaż za każdym razem umiesz-
nych Hostii Najświętszych . Dziś znajduje się tu
czano je w innym kościele. Unosiły się tam
kościół Bożego Ciała w Poznaniu. Wtedy było
w powietrzu i wszyscy mogli je zobaczyć.
to miejskie pastwisko bydła. Tam zakopali Ho-
Zrozumiano, że Pan Jezus chce, by to w
stie, zarzucili je błotem i wrócili do domu.
tym miejscu oddawano mu cześć. Biskup
polecił wybudować tu drewnianą kaplicę.
Cud Eucharystyczny
Wyrok
W następną niedzielę 22 sierpnia pasterz
trzody miejskiej, Maciej, przyprowadził na pa-
Zrozumiano też, że Hostie objawiły się
stwisko bydło. Było to miejsce, gdzie żydzi za-
cudownie wskutek świętokradztwa, ponie-
kopali trzy Najświętsze Hostie. Zostawił tam
waż ktoś wcześniej musiał je wykraść z
swego syna, a sam poszedł na Mszę św. do
kościoła. Do ratusza zgłosili się świadko-
miasta. W pewnej chwili chłopiec zobaczył, jak
wie. Jednym z nich był cudownie uzdro-
wszystkie krowy i woły uklękły przednimi no-
wiony kaleka, a drugim żydówka, która
gami i głowy podniosły do góry. Zobaczył trzy
odzyskała wzrok. To ona przyczyniła się
Kościół Najświętszej Krwi
Hostie, unoszÄ…ce siÄ™ jak motyle w powietrzu.
do ujęcia żydów i wynajętych przez nich
Pana Jezusa
Kiedy ojciec wrócił z kościoła, syn opowiedział
kobiet. Żydów postawiono przed sądem,
przy ul. Żydowskiej
mu, co się wydarzyło na pastwisku. Maciej nie
ale najpierw wypierali siÄ™ wszystkiego. W
w Poznaniu
chciał w to uwierzyć. Lecz niedługo obaj zoba-
końcu przyznali się do winy i opowiedzie-
czyli klękające bydło i unoszące się w powietrzu
li szczegółowo,  jak się pastwili nad Naj-
trzy Hostie. Sami upadli na kolana. Zaraz potem Maciej
świętszymi Hostiami . Wskazali też kobiety-świętokrad-
pobiegł do miasta, by opowiedzieć o cudzie.
czynie, Krystynę i Annę, które przyznały się do swojej
winy. W tamtych czasach kradzieże, świętokradztwo i
Najpierw udał się do radcy grodzkiego, który jednak
nie uwierzył w to, o czym mówił pasterz. Radca skiero- zbezczeszczenie religijnych świętości karano śmiercią.
º%
www.michael.org.pl marzec-kwiecień 2012 9
go Ciała, którego budowę rozpoczęto w 1406 r. Przed
bitwą pod Grunwaldem król Jagiełło ślubował, że jeśli ją
wygra, odbędzie pieszą pielgrzymkę do Poznania, aby
nawiedzić kościół Bożego Ciała i pokłonić się Jezusowi w
Najświętszym Sakramencie, co też uczynił. Przyszedł do
Poznania 25 listopada 1410 r.
W latach 1465-1470 Karmelici na miejscu kościo-
ła Jagiełły wybudowali znacznie większy kościół wraz
z klasztorem. Jak pisze Noskowicz:  Świątynia Bożego
Ciała była swego czasu tak poważną, że biskupi poznań-
scy, wjeżdżając pierwszy raz do Poznania, aby objąć
rządy w diecezji, wstępowali najpierw do kościoła Bo-
żego Ciała, aby tutaj podziękować Bogu za wyniesienie
na godność biskupią . Kościół Bożego Ciała w Poznaniu
Rzez
ba przedstawiająca żydów usiłujących utopić Najświętsze Hostie
był słynny w całej Polsce jako miejsce cudowne. W roku
(kościół Bożego Ciała) 1609 ks. Tomasz Treter wydał  Księgę Cudów tego ko-
ścioła, która zawiera opis 376 cudownych interwencji z
º% Rabina i trzynastu starszych kahaÅ‚u oraz KrystynÄ™ i jej
okresu lat 1493-1604. Cudy te nastąpiły po nawiedzeniu
córkę skazano na spalenie na stosie.
kościoła Bożego Ciała i oddaniu tu pokłonu Najświętsze-
mu Sakramentowi.
 O fanatycznej nienawiści żydów ku Chrystusowi,
która najprawdopodobniej była powodem tak strasznego
Kult Bożego Ciała w Poznaniu miał w średniowieczu
wyroku, pisze jeszcze ks. Tomasz Treter w dziele swo- charakter ogólnopolski i był porównywalny z kultem Mat-
im, co następuje:  A co im do łatwiejszego duszy zba- ki Bożej Częstochowskiej. Kult ten wychodził poza grani-
wienia niemałej przydać mogło pomocy, tego oni na złe
ce Polski. Kościół poznański był w grupie kilkunastu naj-
zażywając i w ślepocie, zatwardziałości swojej zostając,
ważniejszych sanktuariów europejskich. W Polsce kult
na większe jeszcze bluz
nierstwa, ba nawet uszów chrze- poznański rozwinął się w XV i XVI w. i był w tym czasie
ścijańskich niegodne, podawali się, cieszyli i chlubili w
silniejszy niż kult jasnogórski, który rozwinął się w XVII i
rzeczach niegodziwych. A zatem, gdy na pozyskanie ich
XVIII w.
Bogu, czas daremnie i staranie trawiono, dekret śmierci
W 1704 r. po długich staraniach, po uzyskaniu kamie-
odebrali na siebie, na którą ochotnym sercem szli, jakoby
nicy Świdwińskiej, gdzie żydzi kłuli nożami Ciało Pana
z Abrahamem, Izaakiem i Jakóbem patryarchami wiecze-
Jezusa znajdujące się w trzech Hostiach, gdzie nastąpił
rzą jeść mieli . Jak z powyższego słusznie można przy-
cud krwi wytryskujÄ…cej z tych Hostii i gdzie zamurowali
puszczać, że do tak strasznego wyroku przyczyniła się
oni w filarze okna pocięty na kawałki, zakrwawiony stół,
najwięcej nienawiść fanatyczna żydów oraz ich bluz
nier-
na którym bezcześcili ciało Pańskie, oraz po wsparciu
stwa, jakich nawet wobec sądu nie szczędzili Bogu utajo-
uzyskanym w dekrecie papieskim na soborze trydenc-
nemu w Najświętszych Hostiach , pisze Noskowicz. Wy-
kim, Karmelici wznieśli na gruzach tej kamienicy nową
rok wykonano na podmiejskich polach.
świątynię zwaną dziś kościółkiem Pana Jezusa. Kościół
Żydzi postanowili jednak zaprzeczyć, że zbrodni
został poświęcony przez ówczesnego biskupa poznań-
świętokradztwa dokonali oni. Zwalili całą winę na syna
skiego Hieronima Wierzbowskiego.
pasterza Macieja  Pawełka, któremu przypisali kradzież
Pierwszą historię trzech Najświętszych Hostii napisał
cyborium z kościoła Dominikanów, zbezczeszczenie Ho-
wielki historyk Jan Długosz. Uczynił to kilkanaście lat po
stii, a następnie zrzucenie winy na żydów. Według nich
wydarzeniach z 1399 r. Pisali o cudzie również: Kromer,
trzynastu żydów z rabinem i dwoma kobietami zostało
Miechowita i cytowany ks. Tomasz Treter. W 1926 r. wy-
spalonych niewinnie. Gmina żydowska
dano w Poznaniu książkę Mieczysła-
wniosła do króla Władysława III prośbę
wa Noskowicza pt.  Najświętsze trzy
o wznowienie procesu. ZarzÄ…dzono po-
Hostie 1399 . Niedawno wznowiono tÄ™
wtórne bezstronne śledztwo w 1434 r.
książkę w tym samym Poznaniu.  Ga-
i wznowiono proces, który trwał 20 lat.
zeta Wyborcza i inne podobne media,
Żydzi nie umieli jednak dostarczyć prze-
szukajÄ…ce we wszystkim, co polskie i
konywających dowodów na niewinność
katolickie, antysemityzmu, uznały ją
uprzednio skazanych osób. Sąd po roz-
za antysemicką. Tymczasem książka
patrzeniu materiału zaostrzył jeszcze
ta nie ma nic wspólnego z antysemi-
wyrok. Gmina żydowska musiała co ro-
tyzmem. Opisuje cud Eucharystyczny,
ku wpłacać na procesję Bożego Ciała
który miał miejsce, który widziało tysią-
datek w wysokości 800 tynfów, a co sto
ce ludzi i który opisali historycy, w tym
lat trzech starszych z gminy musiało iść
Jan Długosz. Wielki polski król Włady-
z nożami w ręku na czele procesji.
sław Jagiełło ufundował w miejscu cu-
du kościół, który stał się słynny w całej
Kościoły
Europie. Dopiero potem miejsce to zo-
Król Władysław Jagiełło ufundował
stało zapomniane i  wyciszone . Trze-
w miejsce drewnianej kaplicy na polu,
ba mu przywrócić pamięć.
gdzie miał miejsce cud trzech Najświęt-
Marianna Dark
szych Hostii, murowany kościół Boże-
Malowidło na suficie kościoła Bożego Ciała
10 www.michael.org.pl
marzec-kwiecień 2012