Ibn al-Arabi z Hiszpanii przekazał swoim uczniom tę pradawną prawdę:
Istnieją trzy formy poznania. Pierwsza z nich to gromadzenie informacji i
faktów, a następnie ich przetwarzanie. To jest intelektualizm.
Druga to poznanie stanów wewnętrznych. To jest emocjonalizm.
Trzecia to poznanie prawdziwe, zwane poznaniem rzeczywistości. W tej
formie poznania człowiek wychodzi poza granice myśli i zmysłów i
postrzega, co jest słuszne, co jest prawdziwe. Naukowcy posługują się
pierwszą formą poznania, emocjonaliści drugą, a pozostali obiema lub też
używają ich na przemian.
Ludzie, którzy dążą do prawdy, umieją dotrzeć do rzeczywistości, która
leży poza zasięgiem obu tych form poznania. Ludzie ci to prawdziwi sufi,
derwisze, którzy osiągneli Cel.
Ibn al-Arabi