Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
Vim  konkurent
prawie doskonały!
A
ukasz Ciesielski
W poprzednim numerze poruszyliśmy temat jednego z dwóch najdoskonalszych edytorów tekstu 
Emacsa. W tym artykule zajmiemy się największym konkurentem Emacsa, którym niezaprzeczalnie jest
Vim. Od wielu lat trwa spór pomiędzy użytkownikami wspomnianych edytorów o doskonałość i przewagę
jednego nad drugim.
rudno jednak w sposób jednoznaczny okre- z nazwy poprzednika stanowiącego swoisty fundament,
ślić, który z nich jest bardziej funkcjonalny, czy czyli Vi oraz angielskiego słowa improved oznaczające-
wszechstronny. Oczywistością jest, że zarówno go rozbudowany.
TEmacs jak i Vim, poza niewątpliwymi zaletami Pierwowzór Vima został napisany przez Billa Joya,
posiadają także pewne niedoskonałości. Skupmy się jednak natomiast jego nazwa swój rodowód zaczerpnęła od sło-
na bohaterze tytułowym. Drugie posiedzenie sądu w sprawie wa visual. To właśnie na podwalinach tego programu
o wieloplatformowość, użyteczność i otwartość rozbudowa- holenderski programista  Bram Moolenaar  postano-
nego kodu z
ródłowego  wymierzone przeciwko oskarżone- wił napisać jeden z najlepszych edytorów tekstu. W ten
mu Vim  czas zacząć! sposób Vim stał się rozbudowanym i wieloplatformo-
wym oprogramowaniem. Pierwsza wersja ujrzała świa-
Powiew przeszłości tło dzienne w 1991 roku. Ciekawostką jest specyficzna
Przede wszystkim historię tego programu należy rozpo- licencja, na podstawie której autor zdecydował się podzie-
cząć od pewnego faktu. Otóż Vim nie jest pomysłem no- lić swoim dziełem z innymi użytkownikami, czyli chari-
watorskim, czy raczej przełomem. Dlaczego? Ponie- tyware. Podstawową cechą licencji jest kompatybilność
waż tak naprawdę edytor taki już istniał w momencie z licencją GPL. Odmienność jednak najwidoczniejsza
powstawania Vima. Zapewne zastanawiacie się jak to jest w samych założeniach twórcy Vima. W praktyce
możliwe lub jaka intencja przyświecała autorowi kiedy oznacza to możliwość nieodpłatnego korzystania z do-
tworzył to co już zostało stworzone? Aby poznać kom- skonałego edytora tekstu. Autor zachęca jednak do prze-
pletną anatomię drzewa nie wolno zapominać o korze- kazywania darowizn na cele charytatywne, np. pomoc
niach. Podobnie przedstawia się sprawa interesującego ofiarom AIDS w Ugandzie.
nas edytora. Czym więc jest Vim? Już sama nazwa wie- Aktualna wersja Vima (7.2) jest rozwijana przez wie-
le tłumaczy, ponieważ w rzeczywistości składa się ona lu doskonałych programistów. Dbają oni, aby wprowa-
16 styczeń 2009
[e-mail]
Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
dzać jak najwięcej poprawek ułatwiających wych, można powiedzieć, że dany tryb wa- dwa rodzaje. Jednym z nich jest wspomnia-
korzystanie z programu, pilnując jednocze- runkuje to, co użytkownik może w nim wy- ny już Insert mode, natomiast drugi to tzw.
śnie, aby nie zostały zatracone pozytywne konać, np. jeden będzie służył do wpisy- Replace mode. Na czym polega różnica? Za-
jego strony. Zanim przejdziemy do szczegó- wania tekstu, natomiast w innym wpisuje- sadniczo funkcja jaką spełniają oraz skróty
łowego omawiania Vima, chciałbym wspo- my polecenia, które mają zostać wykonane klawiaturowe są identyczne. Różnice moż-
mnieć o zaletach tego edytora. Pierwszą przez program. Twórca programu wyróżnia na jednak dostrzec podczas wprowadzania
i najważniejszą jest oczywiście bardzo wy- aż sześć podstawowych trybów pracy Vima tekstu, w momencie ,kiedy kursor znajdu-
soka konfigurowalność. Wszystko zostało oraz pięć dodatkowych. W praktyce jednak je się wewnątrz danej linii. W trybie Insert
jednak zorganizowane w taki sposób, aby korzysta się najczęściej z trzech: Normal, tekst będzie dodawany do już istniejące-
nawet początkujący użytkownik mógł z ła- Insert i Command Line lub Ex. Pierwszy ze go, powodując jego przesunięcie, natomiast
twością przebrnąć przez proces dostrajania wspomnianych jest podstawowym trybem, w trybie Replace stary tekst będzie podmie-
edytora do własnych potrzeb. Ponadto, Vim który uruchamia się wraz z programem. niany przez nowy, czyli istniejące znaki zo-
został wyposażony w szereg dodatków, któ- Można w nim wykonać wszystkie podsta- staną podmienione na wprowadzane. Aby
re w znacznym stopniu ułatwiają nie tylko wowe polecenia edytora. Drugi tryb  In- przejść do Replace wystarczy użyć klawisza
edycje dokumentów, ale pracę w ogóle. Za- sert mode  pozwala na wpisywanie tekstu R w trybie poleceń. Powrót do Insert mo-
gadnieniem tym zajmiemy się jednak w dal- z klawiatury do bufora. To właśnie w tym de jest możliwy za pośrednictwem klawisza
szej części artykułu. Bardzo ważnym za- trybie użytkownik może tworzyć tekst i do- [Insert]. Jak przejść do trybu poleceń? Moż-
gadnieniem jest intuicyjność. Choć jest to wolnie nim manipulować. Nazwa tego trybu na skorzystać z dwóch skrótów klawiaturo-
pojęcie czysto abstrakcyjne, odgrywa czoło- nie jest przypadkowa, ponieważ przełącza- wych. Pierwszy to klawisz [Esc], natomiast
wą rolę podczas użytkowania danego opro- my się do niego wciskając właśnie klawisz drugu to [Ctrl+c]. Pewnym problemem mo-
gramowania. W grę wchodzą tu wszelkiego [Insert]. Aby opuścić tryb Insert korzystamy że być kompatybilność Vima z Vi. Jeżeli
rodzaju skróty klawiaturowe, umiejscowie- z klawisza [Esc]. Trzeci wspomniany już w pliku konfiguracyjnym jest włączona taka
nie najczęściej używanych elementów, na- tryb, Command Line, służy do wydawania opcja, edytor nie będzie oferował możliwo-
zewnictwo dodatkowych funkcji, np. szyb- programowi poleceń, podobnie jak w kon- ści poruszania się kursorem po tekście. Wy-
ciej użytkownik zapamięta nazwę save niż soli systemowej. Uogólniając, tryby moż- nika to z tego, że pierwowzór Vima nie da-
save-this-text-now. Choć podany przykład na podzielić na wstawiania i poleceń. Tryb wał takiej możliwości. Problem ten można
nie jest skomplikowany, zdarzają się jed- wstawiania został jednak rozdzielony na w prosty sposób rozwiązać. Wystarczy edy-
nak nazwy, z którymi prawdopodobnie nie
mają problemów jedynie ich twórcy. Nie Listing 1. Parametry przypisujące skrót klawiaturowy oraz kompilator do określonego typu plików  tu *.pas.
wolno również zapominać o dokumantacji. autocmd BufEnter *.pas imap :!fpc % ;
Mało kto podczas wyboru edytora tekstu za- autocmd BufEnter *.pas map :!fpc % .
stanawia się nad tym zagadnieniem. Jest to
niewybaczalny błąd, ponieważ słaba doku- Listing 2. Ustawienia pozwalające na sprawdzanie pisowni z uwzględnieniem języka polskiego.
mentacja lub jej całkowity brak w przyszłości set spelllang=pl;
zaowocują tym, że użytkownik będzie zmu- map :setlocal spell!;
szony poświęcić długie godziny na przeszuki-
wanie Internetu w celu uzyskania odpowiedzi imap :setlocal spell!i.
na nurtujące go pytania związane np. z kon-
figuracją. W przypadku Vima, podobnie jak
w przypadku Emacsa dokumentacja jest bar-
dzo rozbudowana. Co jest bardzo ważne, do-
stępna jest polska wersja dokumentacji, cho-
ciażby po wpisaniu w konsoli man vim.
Zatrybiły skróty
Każdy edytor tekstu oferuje własne zesta-
wienia skrótów klawiaturowych. Ich zna-
jomość stanowi podstawę obsługi i spraw-
nego poruszania się po tekście. Również
funkcje posiadają najczęściej przypisane so-
bie układy klawiszy. Zanim jednak przej-
dziemy do poznawania poszczególnych
zestawów, musimy poznać schemat działa-
nia Vima. Przede wszystkim nie wolno za-
pomnieć, że jest to edytor modularny, co
oznacza, że potrafi pracować w kilku try-
bach. Pewnie zapytasz, czym są te tryby?
Trudno to wyjaśnić w sposób przejrzysty.
Określając to w sposób najprostszy z możli- Rysunek 1. Ekran powitalny programu Vim w pełnej okazałości
www.lpmagazine.org 17
Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
tować plik ~/.vimrc i wpisać set nocompa- sługiwać się myszą komputerową. Jaki jed- się być o wiele wygodniejsze. Do poruszania
tible lub set nocp. Po ponownym urucho- nak sens miałoby uczenie się tego, co jest dla się po tekście w pionie służą klawisze J (dół)
mieniu edytora zostaną wczytane nowe wszystkich jasne i zrozumiałe? Nie miałoby i K (góra), natomiast aby przemieszczać się
parametry. Konfiguracja taka pozwoli na po- żadnego sensu. Skupimy się więc na obsłudze kursorem w linii, czyli w poziomie używamy
ruszanie się po tekście za pomocą strzałek, Vima w konsoli. Po uruchomieniu edytora H (lewo) i L (prawo). Jeżeli przyjrzymy się
a także klawiszy [Home] i [End]. Drugim bez środowiska graficznego okaże się, że nie ich ułożeniu na klawiaturze, spostrzeżemy, że
trybem jest oczywiście tryb, w którym użyt- można korzystać z myszy. Niezbędna będzie układ taki jest przemyślany i sensowny. Waż-
kownik wydaje polecenia. Po przełączeniu znajomość skrótów klawiaturowych. Wspo- ną rzeczą, o której należy pamiętać jest wyj-
się do niego można korzystać ze wszyst- mnieliśmy już o pewnej drobnej modyfikacji ście z trybu wprowadzania tekstu przed sto-
kich poleceń służących do zarządzania nie pliku konfiguracyjnego, która umożliwia ko- sowaniem tych klawiszy do poruszania się po
tylko tekstem, ale także całym plikiem. Aby rzystanie ze strzałek umieszczonych na kla- tekście (klawisz [Esc]). Czasami jednak po-
wprowadzić program w tryb poleceń nale- wiaturze oraz klawiszy [Home] i [End]. Obec- ruszanie się po długim pliku znak po znaku
ży posłużyć się klawiszem [Esc]. Czasami nie każdy system zapewnia już możliwość jest uciążliwe, zwłaszcza jeśli np. musimy się
zdarza się, że niezbędne będzie kilkukrotne korzystania z tych klawiszy. Dawniej jednak dostać do n-tego wyrazu, aby go zamienić na
przyciśnięcie tego klawisza. Ma to związek użytkownicy musieli posługiwać się kombi- inny. Znacznie wygodniej jest w takim wy-
z trybami zagnieżdżonymi i program musi nacjami składającymi się z określonych liter padku przemieszczać się słowami. Aby prze-
opuścić każdy z nich po kolei. lub cyfr i klawiszy [Ctrl] oraz [Alt] (dawniej skakiwać słowa do przodu korzystamy z kla-
Poznaliśmy już tryby, czas więc przejść [Meta]). Aby artykuł był kompletny, a cieka- wisza W (ang. word), natomiast w tył poru-
do obsługi samego programu. Ponieważ są to wość Czytelnika zaspokojona, przyjrzymy szamy się klawiszem B (ang. back word).
prymarne informacje, najsensowniej będzie się tym skrótom bliżej. Czasem taki powiew Jest to bardzo wygodny i przede wszystkim
rozpocząć naukę od poruszania się po tekście. historii ma swój urok i duża część użytkow- szybki sposób na pokonywanie długich frag-
Myślisz, że to proste? Nic bardziej mylnego. ników korzysta właśnie z tradycyjnych ze- mentów tekstu. Może się jednak okazać, że
Oczywiście, korzystając z Gvima można po- stawień, które już po kilku próbach wydają w przypadku plików wielostronicowych
i ta metoda jest zbyt wolna. Co wtedy ro-
Tabela 1. Skróty, których znajomość jest niezbędna do swobodnej pracy z programem.
bić? Przewijać tekst całymi ekranami. Dzię-
Skrót Działanie
ki tej technice będziemy mogli przeskakiwać
H (analogicznie  strzałka w lewo) Przesuwa kursor w lewą stronę
naprawdę duże partie tekstu. Dzięki skróto-
L (analogicznie  strzałka w prawo) Przesuwa kursor w prawą stronę
wi [Ctrl+F] (ang. forward) jesteśmy w sta-
K (analogicznie  strzałka do góry) Przesuwa kursor do wyższej linii
nie przełączać kolejne ekrany w przód, na-
tomiast używając skrótu [Ctrl+B] (ang. bac-
J (analogicznie  strzałka w dół) Przesuwa kursor do linii poniżej
kward) powracamy do wcześniejszych. A co
0 (odpowiednik klawisza [Home]) Ustawia na początku akapitu lub strony
z [Home] i [End]? Ich odpowiednikami są
$ (odpowiednik klawisza [End]) Ustawia na końcu akapitu lub strony
klawisze 0 oraz $ (czyli [Shift+4]). Pierwszy
[Esc] Przełącza program w tryb poleceń
z nich przenosi na początek tekstu lub aka-
W Przeskakuje o jedno słowo do przodu
pitu, natomiast drugi analogicznie na koniec.
B Przeskakuje o jedno słowo wstecz
Istnieje jednak możliwość przemieszczenia
[Ctrl+F] Pokazuje kolejny ekran się na początek np. akapitu, w miejsce znaj-
dujące się za pierwszą spacją lub tabulatorem.
[Ctrl+B] Pokazuje poprzedni ekran
Jest to polecenie rzadziej stosowane, jednak
X (odpowiednik klawisza [Delete]) Kasuje zaznaczone znaki lub znaki znajdujące się za
nadal funkcjonujące. Wystarczy użyć skrótu
kursorem
[Shift+6]. Vim został napisany w dużej mie-
[Shift+X] (odpowiednik klawisza [Backspace]) Kasuje znak poprzedzający kursor
rze jako edytor programistyczny. Co za tym
DD Kasuje cały wiersz
idzie, twórcy zadbali aby było to wygodne
[D+$] Kasuje wiersz od miejsca, w którym znajduje się kursor
środowisko pracy dla programistów. Nawet
[D+^] Kasuje znaki od miejsca, w którym znajduje się kursor do
takie czynności jak poruszanie się po tekście
początku linii
zostały odpowiednio wzbogacone przydatny-
mi dla nich funkcjami. Przykładem jest wy-
U Cofa wprowadzone zmiany
posażenie Vima w możliwość przeskakiwania
[Ctrl+R] Ponawia cofnięte zmiany
do linii kodu znajdujących się pod wskazany-
Y (odpowiednik [Ctrl+C]) Kopiuje zaznaczenie
mi numerami. Ponieważ edytor ten umożli-
P (odpowiednik [Ctrl+V]) Wkleja zawartość rejestru
wia także numerowanie poszczególnych linii,
:w Zapisuje zmiany
sprawia to, że programista znając położenia
! Wymusza wykonanie polecenia
interesujących go fragmentów pisanego kodu,
:q Wychodzi z programu może w prosty sposób przemieszczać się po-
między nimi. Dzięki temu omija konieczność
/ fraza Wyszukuje frazę do przodu
przewijania całości. Proces ten nie jest skom-
? fraza Wyszukuje frazę do tyłu
plikowany i ogranicza się jedynie do podania
N Przechodzi do kolejnej odnalezionej frazy
numeru linii, która nas interesuje oraz wci-
[Shift+N] Przechodzi do wcześniej odnalezionej frazy
śnięcia kombinacji [Shift+G].
18 styczeń 2009
Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
Kolejnym krokiem jest manipulowanie scu, w którym znajduje się kursor wpisuje- rycznymi. Podczas zaznaczania zostaniemy
zawartością pliku oraz samym plikiem. Mam my 10, a następnie korzystamy z odpowia- automatycznie przełączeni w tryb wizualny.
tu na myśli nie tylko takie operacje jak wy- dającego nam skrótu (X usunie 10 znaków Jest to trzeci z trybów Vima. Po zaznacze-
cinanie, wklejanie, czy kopiowanie fragmen- znajdujących się za kursorem, a [Shift+X] niu odpowiedniego fragmentu, co nie po-
tów tekstu, ale również otwieranie i zapisy- te które są przed kursorem). Jest to bardzo winno już sprawiać problemów wciskamy
wanie plików. Zacznijmy jednak od edycji dobra funkcja, jednak w przypadku pracy klawisz Y (pozostając w trybie wizualnym).
danego pliku, np. Test.txt. Najczęściej wy- na długich tekstach nieco uciążliwa. Trud- Nasz tekst znajduje się już w schowku. Aby
gląda to w taki sposób, że w konsoli urucha- no bowiem liczyć znaki, które chcielibyśmy wkleić go w odpowiednie miejsce, należy
miamy program Vim wraz ze ścieżką do od- usunąć. Jeśli zależy nam na kasowaniu ca- ustawić kursor, a następnie trybie poleceń
powiedniego pliku, który chcemy edytować. łych wierszy, to znacznie praktyczniejszym ([Esc]) wcisnąć klawisz P (ang. paste). Go-
Istnieje jednak możliwość wczytania pliku do poleceniem jest DD. Wydane w trybie po- towe! Można również włączyć obsługę [Ctr-
programu bez konieczności ponownego uru- leceń kasuje cały wiersz, w którym znaj- l+C] i [Ctrl+P], czyli alternatywną metodę
chamiania. Umożliwia to funkcja find. Aby duje się kursor. Istnieje także możliwość kopiowania i wklejania. Jednak tradycyjny
przyspieszyć wyszukiwanie możemy podać usuwania kilku wierszy jednocześnie. Wy- sposób Vima daje użytkownikowi znacznie
kompletną ścieżkę do istniejącego pliku (lub starczy polecenie DD poprzedzić liczbą większe możliwości, ponieważ podczas ko-
tworzonego). Jeżeli chcemy otworzyć (utwo- oznaczającą ilość wierszy. To jednak nie piowania może sam kontrolować do jakie-
rzyć) np. plik ~/Test.txt w trybie poleceń wpi- wszystko! Ilość dostępnych poleceń ofe- go rejestru i co jest kopiowane. Sprawia to,
sujemy :find ~/Test.txt. Może się jednak rowanych przez Vima jest tak ogromna, że że tak naprawdę można skopiować dwadzie-
zdarzyć, że operacja zakończy się błędem, trudno o wszystkich pamiętać. Bardzo przy- ścia sześć fragmentów bez konieczności na-
a edytor poinformuje o konieczności aktu- datnym poleceniem jest np. zestawienie tychmiastowego wklejania ich w obawie, że
alnej wersji innego, edytowanego wcześniej [D+$]. Efektem jego działania jest usunięcie kolejne kopiowania zamaże poprzednie. Je-
pliku. Tu mamy dwie możliwości. Pierwsza tekstu od znaku, na którym znajduje się kur- śli chcemy skopiować tekst do pierwszego
to zapisanie zmienionych danych i próba po- sor, aż do końca linii. Stosując [D+Shift+6], rejestru, czyli oznaczonego literą a, wyda-
nownego otworzenia pożądanego pliku, na- możemy skasować tekst od danego znaku jemy polecenie a i wciskamy klawisz Y. Po-
tomiast druga to tzw. wymuszenie na pro- do początku linii. A co jeżeli się pomyli- dobnie będzie wyglądać sytuacja z każdym
gramie danej operacji. Robimy to dodając my i chcemy cofnąć lub ponowić zmiany? rejestrem. Różnica będzie jedynie w poda-
do polecenia znak wykrzyknika. Jeżeli roz- Każdy edytor tekstu na wysokim poziomie wanej nazwie. Celowo nie wspominaliśmy
każemy Vimowi wykonanie polecenia :find! (a Vim do takich właśnie należy) oferuje takie jeszcze o wycinaniu fragmentów tekstu. Ist-
~/Test.txt to bez względu na stan zapisu funkcje. Aby cofnąć wprowadzone zmiany nieje kilka sposobów na osiągniecie tego ce-
otwartego aktualnie dokumentu, zostanie on używamy klawisza U (ang. undo), natomiast lu. Jednym z nich jest zaznaczenie fragmen-
zamknięty, natomiast edytor otworzy wska- jeżeli chcemy je ponowić [Ctrl+R] (ang. re- tu, następnie skopiowanie go i usunięcie.
zany przez nas dokument. Może się zdarzyć, do). Ogromnym plusem jest to, że zarówno W ten sposób uzyskamy efekt identyczny
że nie będziemy chcieli zapisywać dopisane- cofanie, jak i przywracanie może być wy- jak w przypadku typowego wycinania. Jeże-
go fragmentu pliku, a chcielibyśmy wczytać konywane wielokrotnie. Oznacza to, że mo- li zależy nam, aby wycinany fragment zna-
ponownie jego zawartość, lub mówiąc pro- żemy cofać nie tylko ostatnie zmiany, ale lazł się w określonym rejestrze, możemy po-
ściej odświeżyć zawartość bez zapisywania również te wcześniejsze. Identycznie wyglą- służyć się poleceniem aX, gdzie a jest nazwą
nowych fragmentów. Wpisujemy w trybie da sytuacja przywracania. A co z kopiowa- konkretnego rejestru, natomiast X usuwa
poleceń :edit lub :edit!. niem i wycinaniem? W przypadku Vima nie tekst po uprzednim przypisaniu go do okre-
Skoro udało nam się edytować plik, zo- mamy do czynienia z dobrze znanym każde- ślonego schowka. Oczywiście tekst musi zo-
baczmy co Vim potrafi zrobić z jego zawar- mu schowkiem. Tutaj dane są umieszczane stać wcześniej zaznaczony.
tością. Poza pisaniem, wklejaniem i kopio- w tzw. rejestrach, które w rzeczywistości są Kiedy skończymy pracę z plikiem najczę-
waniem tekstu, najczęściej wykonywaną równoznaczne ze schowkami. Użytkownik ściej chcemy zapisać jej efekty. Vim oferuje
operacją jest kasowanie. Oczywiście może- ma do dyspozycji dwadzieścia sześć reje- dwie możliwości zapisywania. Pierwszą jest
my korzystać z takich klawiszy jak [Delete] strów oznaczonych kolejno literami alfabetu wyjście z trybu wprowadzania do trybu pole-
i [Backspace], jednak nie są to standardo- oraz jeden domyślny. Tak naprawdę jest ich ceń ([Esc]) i wydanie polecenia :w. Może się
we skróty w przypadku Vima. Odpowiedni- znacznie więcej, jednak są to tzw. rejestry jednak zdarzyć, że nasz edytor odmówi po-
kiem [Delete] jest X, natomiast [Backspace] specjalnego przeznaczenia, których raczej słuszeństwa i ujrzymy komunikat o błędzie.
zastępuje [Shift+X]. Na czym więc polega nie używamy. Kopiowanie nie jest już tak Najprawdopodobniej okaże się, że pracowa-
różnica? Otóż pierwsze ze wspomnianych proste jak opisane wyżej operacje. Istnie- liśmy w nowym dokumencie i np. nie podali-
działają w trybie wprowadzania tekstu. Aby je kilka metod jednak najwygodniejszą jest śmy jego nazwy i ścieżki (:w ~/Test.txt).
skasować znaki za pomocą standardowych modyfikacja pliku konfiguracyjnego w ta- Jeżeli istnieje inna przyczyna, można wymu-
zestawień Vima musimy najpierw przejść do ki sposób, aby możliwe było znane wszyst- sić na Vimie zapisanie dokumentu stosując
trybu poleceń ([Esc]), ustawić kursor w od- kim zaznaczanie z użyciem klawisza [Shift]. znak wykrzyknika. Należy jednak przed każ-
powiednim miejscu, a następnie skorzystać Na początek otwieramy plik ~/.vimrc. Tam dą tego typu operacją dokładnie zastanowić
z odpowiadającego naszym potrzebom skró- dopisujemy linię set keymodel=startse- się jaka była przyczyna wystąpienia ostrzeże-
tu. Twórcy programu zadbali o jego funkcjo- l,stopsel. Dzięki niej będziemy mogli za- nia. Z całą pewnością nie jest to metoda zale-
nalność. Jeśli chcemy usunąć większą ilość znaczać trzymając wciśnięty klawisz [Shift] cana i bezpieczna.
znaków, możemy to zrobić na kilka sposo- i posługując się strzałeczkami lub przedsta- W tym momencie nawet użytkownicy,
bów. Dla skasowania np. 10 znaków w miej- wionymi już w tekście skrótami alfanume- którzy spotkali się z Vimem pierwszy raz
www.lpmagazine.org 19
Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
są w stanie z niego korzystać. Wiemy czym nia polecenia. Recepta jest prosta. Aby prze- rozpoczynające się tym znakiem. Będzie to
są tryby, potrafimy otwierać, zamykać i mo- nieść się do kolejnej pozycji, poruszając się zarówno pojedyncza litera a, jak i ananas.
dyfikować zawartość plików. W dalszej czę- w kierunku końca pliku wystarczy użyć skró- Istnieje również możliwość łączenia kilku
ści artykułu zajmiemy się metodami prze- tu klawiaturowego N, natomiast w celu poru- parametrów w jednym poleceniu. Dla zesta-
szukiwania tekstu, a także nauczymy się jak szania się ku początkowi [Shift+N]. Jeśli szu- wienia r*z, wynikiem będą wszystkie lite-
sprytnie można podmieniać jego określone kany fragment tekstu znajduje się przed ak- ry z oraz rz danego ciągu. Znacznie prościej
fragmenty. Jest to zagadnienie na tyle istot- tualną pozycją kursora, zamiast / wydajemy wygląda sytuacja z pytajnikiem. Dla zesta-
ne, że zasłużyło na umieszczenie go w od- polecenie ?, po czym wpisujemy pożądany wienia mż?awka zostaną znalezione zarówno
dzielnym akapicie. tekst. Dzięki temu Vim będzie przeszukiwał wyraz mżawka, jak i ciąg, w którym znajdu-
plik wstecz. Metody te pozwalają na wygod- je się zbiór awka, np. ławka. W ten sposób
Szukaj a znajdziesz ną pracę z programem. Jeżeli jednak zależy możemy wyszukać określone zbitki zbiory
Trudno wyobrazić sobie pracę z jakimkol- nam na sprecyzowanym wyszukiwaniu, nie- znaków. Czasem jednak jeden parametr to
wiek tekstem bez możliwości przeszukiwa- zbędne jest podanie dodatkowych parame- zbyt mało i niezbędne jest dołączenie ko-
nia treści, wyszukiwania określonych zwro- trów. Są to tzw. wyrażenia regularne. Dzię- lejnych. Do tego właśnie służy trzecie ze
tów i słów. Mechanizm ten został w Vimie ki nim edytor jest w stanie odnalez
ć nie tylko wspomnianych wyrażeń regularnych, czyli
bardzo skrupulatnie przemyślany i zaplano- podane wyrażenia, ale również wszystkie po- znak plusa. Jak łatwo się domyśleć powodu-
wany. Twórcy zadbali o dopracowanie de- krewne, które spełniają podane warunki. je on połączenie minimum dwóch ciągów, w
tali związanych między innymi z wyszuki- Czym jest wyrażenie regularne? Uogól- taki sposób, aby uściślić krąg odnalezionych
waniem i zastępowaniem wyrażeń. Dzięki niając, najczęściej jest to ciąg znaków okre- elementów. Dla zbioru aaaabbcc aacc aab-
temu edytor ten stał się potężnym konkuren- ślający, że inne ciągi znaków spełniają jego bcc warunek wyszukiwania aa+bbcc zosta-
tem dla dedykowanych środowisk programi- założenia. Najprymitywniejszą formą takie- nie spełniony jedynie dla pierwszego i ostat-
stycznych, takich jak np. Eclipse czy Anjuta. go ciągu jest oczywiście pojedynczy wyraz, niego ciągu. A gdybyśmy chcieli znalez
ć je-
Vim został wyposażony w umiejętność ope- który sam w sobie stanowi określony ze- den z dwóch ciągów spełniających określo-
rowania nie tylko na zwykłych fragmentach staw. Dla słowa Linux, jedynym pasującym ny warunek? Możemy posłużyć się znakiem
tekstu, ale także na maskach, podobnych do ciągiem będzie Linux. W ten sam sposób | ([Shift+\]). Oznacza on, że Vim ma odna-
tych, które są dostępne w konsoli. Vim będzie analizował każdy inny wyraz, lez
ć wyraz stojący przed nim lub za nim.
Jeżeli chcemy wyszukać jedynie jakiś podany jako ciąg do wyszukania. Można Bardzo interesujący efekt daje wyszuki-
wyraz lub określone zestawienie wyrazowe, jednak uściślić parametry przeszukiwania wanie z użyciem nawiasów kwadratowych.
wystarczy w trybie poleceń wpisać znak /, tekstu. Najpopularniejszymi parametrami Określają one pewną klasę, na bazie której
a następnie poszukiwany tekst. Teraz wystar- są gwiazdka, znak zapytania oraz znak plus. znajdowane są określone znaki. W klasach
czy zaakceptować klawiszem [Enter] i jeśli Choć wygląda to na bardzo skomplikowa- takich litera lub cyfra określają same siebie,
Vim odnajdzie szukany zestaw zostanie on ne, w rzeczywistości takie nie jest. Mijałoby natomiast minus oznacza zakres całej opera-
odpowiednio oznaczony i wskazany kurso- się to z celem developerów, ponieważ celem cji. Przykładem może być [a-d] oznaczają-
rem. W tym przypadku przeszukiwanie do- który im przyświecał było właśnie uprosz- cy, że szukany znak musi mieścić się w ra-
kumentu odbywa się w kierunku jego koń- czenie pracy z tekstem. Zaczniemy od zna- mach zakresu od a do d, czyli może to być
ca. Warto jednak wspomnieć w jaki sposób ku gwiazdki zestawionego z danym cią- zarówno a jak i b, c i d. Aby Emacs odnalazł
możemy przeskakiwać do kolejnej pasującej giem. Jeśli umieścimy go np. za literą a (a*), znak minusa, należy umieścić go na począt-
wartości, bez potrzeby ponownego wydawa- okaże się, że Vim odnajdzie wszystkie ciągi ku definiowanej klasy. Dzięki zastosowaniu
tej metody możemy np. odnalez
ć wszyst-
kie samogłoski w tekście. Wystarczy jedy-
nie prosty zapis [aeiouyAEIOUY]. W podob-
ny sposób użytkownik jest w stanie wyszu-
kać niemal każde interesujące go zestawie-
nie znaków. Gdybyśmy chcieli odnalez
ć ja-
kiś znak z konkretnego przedziału, do tego
jeszcze dodać znak minusa oraz samogłoski
A i U pisane wielką literą, możemy dokonać
tego za pomocą jednej, nieskomplikowanej
definicji. Zaczynamy oczywiście od znaku
minusa, następnie określamy pozostałe za-
kresy. W gotowej postaci powinno to wyglą-
dać tak: [-f-nAU]. Efektem końcowym tej
klasy będzie znak minusa wraz z dowolną
literą z przedziału od f do n i duża litera A
lub U. Gdybyśmy jednak chcieli zanegować
określone znaki, posługujemy się znakiem
^, wstawiając go przed zbiór przeznaczony
do wykluczenia. W ten oto sposób jesteśmy
Rysunek 2. Vim po zastosowaniu wybranego schematu kolorów (tu: impact) w stanie wyeliminować z wyszukiwania
20 styczeń 2009
Dla początkujących
Vim  konkurent prawie doskonały!
np. wszystkie samogłoski ([^aeiouyAEIO- du i działania programu. Aby lepiej zrozu- można utworzyć mnóstwo innych użytecz-
UY]). Dla wyrażeń skomplikowanych bar- mieć w jaki sposób można samemu skonfi- nych skrótów, w zależności od tego jakie są
dzo przydatne okazują się nawiasy okrągłe. gurować Vima, omówimy przykładowy plik najczęściej wykorzystywane.
Ich zadaniem jest zespolenie w jedną całość konfiguracyjny. Na zakończenie skonfigurujemy opcje,
określonych fragmentów danego polecenia. Na początek warto wyłączyć kompa- pozwalające na sprawdzanie pisowni. Zanim
Doskonale komponują się z omówionymi tybilność ze starszym edytorem Vi. Dzię- jednak do tego przejdziemy należy zainsta-
wcześniej wyrażeniami regularnymi np. +. ki temu uzyskamy kilka bardzo przydat- lować pakiet vim-spellfiles-pl, który powi-
Jeżeli napiszemy (abcd)+, Emacs odnajdzie nych funkcji, takich jak chociażby porusza- nien znajdować się w większości dystrybu-
wszystkie ciągi abcd, abcdabcd itd. nie się po tekście za pomocą kursora. Aby cji. W pliku ~/.vimrc wskazujemy język, któ-
Nie wspomnieliśmy jeszcze o trzech tego dokonać, wystarczy w pliku konfigu- ry ma zostać uwzględniony podczas spraw-
godnych uwagi funkcjach. Bardzo często racyjnym dopisać set nocompatible. Te- dzania oraz skrót uruchamiający sprawdzają-
niezwykle przydatne są nawiasy klamrowe. raz najważniejsza część dla każdego pro- cy skrypt (Listing. 2).
Podobnie jak nawiasy kwadratowe, również gramisty. Ustawimy kolorowanie skład- Vim jest już gotowy do pracy. Aby wczy-
określają zbiór. Różnica polega na tych, że ni kodu (bez tego trudno mówić o jakim- tać nowy plik konfiguracyjny, należy urucho-
na zewnątrz, czyli poza nawiasem występu- kolwiek komforcie podczas pisania progra- mić program z opcją -u, podając po niej ścież-
je zawsze dodatkowy parametr, np. wyraże- mów) oraz skróty pozwalające na zapisywa- kę do nowych ustawień. Oczywiście moż-
nie a{5-10} zaowocuje tym, że litera a zo- nie i kompilowanie kodu za pomocą dwóch liwości manipulacji konfiguracją edytora są
stanie odnaleziona tylko wtedy, jeżeli bę- klawiszy. Zanim jednak przypiszemy okre- ogromne. Setki dodatków znajdujących się
dzie powtórzona od 5 do 10 razy. A co, jeśli ślony zestaw kolorów, należy włączyć opcję w Internecie (np. http://www.vim.org/scripts/
interesuje nas konkretny znak, ale jedynie syntax on, dzięki której operacja ta będzie index.php) sprawiają, że Vim jest pretenden-
w momencie, jeśli znajduje się on na począt- możliwa. Zestawienie zawierające informa- tem do zajęcia pierwszego miejsca na arenie
ku linii? I na to znajdzie się rada. Wystarczy, cje o kolorach zawsze zapisane jest w od- najlepszych edytorów na świecie.
że przed poszukiwanym znakiem wstawimy dzielnym pliku z rozszerzeniem *.vim. Na-
znany nam już ^, czyli tzw. daszek. Dla wy- szym zadaniem jest jedynie umieszczenie Wyrok
rażenia ^lucas, zostaną odnalezione słowa takiego gotowca w katalogach programu, Vim jest doskonały rozwiązanie dla osób,
lucas, ale tylko te, które znajdują się na po- np. /usr/share/vim/vim71/colors. Po zain- które wymagają od swojego edytora, aby
czątku linii. Analogicznie przeciwnym para- stalowaniu Vima, w katalogu tym znajduje pracował na najwyższych obrotach nie tracąc
metrem jest znaczek $, czyli dolar. się kilka ciekawych propozycji koloryzują- przy tym na funkcjonalności. Każda osoba
Poznaliśmy najpopularniejsze metody wy- cych składnię. Warto poeksperymentować zajmująca się programowaniem już po krót-
szukiwania w Vimie. Oczywiście bardzo czę- i wybrać ten, który nam najlepiej odpowia- kim użytkowaniu zauważy zalety i olbrzymi
sto łączy się je w celu uzyskania lepszej efek- da i przede wszystkim najmniej męczy na- potencjał tego programu. Nie jest to co praw-
tywności i precyzyjności. Dla początkujących sze oczy. Do przypisania danego tematu słu- da środowisko programistyczne, jednak po
użytkowników, z całą pewnością wystarczą ży polecenie: colorscheme impact, gdzie niewielkich modyfikacjach pliku konfigura-
przedstawione powyżej. impact jest przykładem gotowego motywu. cyjnego, doskonale może je zastąpić. Do-
Warto również wspomnieć o możliwości pa- datkowym atutem Vima jest jego konfiguro-
Wszystko po swojemu rowania nawiasów, czyli podświetlania np. walność. To ona sprawia, że popularność te-
Po zainstalowaniu Vima jest on już w pew- otwierającego podczas pisania zamykające- go edytora nieustannie rośnie. Jedynym pro-
nym stopniu skonfigurowany. To jednak go. Efekt ten (bardzo pomocny) uzyskamy gramem tego typu, który może zagrozić Vi-
żadna przyjemność korzystać z gotow- dopisując do ~/.vimrc linię set showmatch. mowi, jest Emacs. Trudno rozstrzygnąć, któ-
ców, które nie zawsze rozumiemy. Naj- I gotowe! Od tej pory Vim jest prawie przy- ry z nich jest lepszy, czy wygodniejszy. Są
lepszą konfiguracją programu jest ta, któ- gotowany do programowania. Dlaczego to dwa całkowicie odmienne edytory, ofe-
rą sami stworzymy, ponieważ dopasuje ona prawie? Ponieważ w tym momencie, aby rujące jednak te same możliwość. Nie nale-
edytor do naszych potrzeb, np. ustawi kolo- skompilować program będziemy musie- ży rezygnować z chęci poznawania nowego,
rowanie dla języka programowania, którego li wpisywać niewygodne polecenia. Można na rzecz pamięciożernych i wolnych środo-
używamy. Najlepszym pomysłem jest stwo- jednak temu zaradzić. Jeżeli chcemy kompi- wisk programistycznych. Nauka obsługi Vi-
rzenie katalogu Vim w katalogu domowym. lować kod napisany w Pascalu, dopisujemy ma lub Emacsa z całą pewnością zaowocu-
Dzięki temu zachowamy większy porzą- dwie linie, które określają typ pliku, kom- je w przyszłości. Zapoznaj się z tymi edyto-
dek, ponieważ wszystkie dodatkowe pliki pilator oraz skrót, którego będziemy uży- rami  warto!
będą umieszczone w jednym miejscu. Dla- wać (Listing. 1). Teraz wystarczy nacisnąć
czego jest to takie ważne? Ponieważ dla Vi- klawisz [F6] aby Vim uruchomił kompila-
ma stworzono mnóstwo rozmaitych dodat- tor dla Pascala. W identyczny sposób mo-
O autorze
ków, w które po pewnym czasie zapewne żemy przypisać skróty dla innych języków
każdy będzie chciał wyposażyć swój edy- programowania. A w jaki sposób przypisać
Autor jest dziennikarzem, którego pasją sta-
tor. Doskonałym przykładem jest cvim, ale skrót np. [F2] zapisujący zmiany w pliku?
ło się programowanie (C/C++, Java, Pascal,
o tym za chwilę. Wróćmy jednak do na- Właściwie jest to okrojona wersja polece-
Qt, Gtk+) oraz systemy spod znaku pingwi-
szego pliku konfiguracyjnego. Kiedy ma- nia, które zostało użyte w powyższym przy-
na (Slackware, Debian).
my już odpowiedni katalog, tworzymy no- kładzie. W pliku konfiguracyjnym dopisuje-
Kontakt z autorem:
wy plik  vimrc. To właśnie w nim znajdują my imap :w oraz map
[e-mail]
się wszystkie ustawienia dotyczące wyglą- :w. Analogicznie do tego przykładu
www.lpmagazine.org 21