UPRAWA WARZYW POD OSA
ONAMI Uprawa z nasion -Temperatura przechowywania 12,5oC a wilgotność 85-90%.
Warzywnictwo w Polsce -Z 1g nasion uzyskuje się 200-250 szt. rozsady. -Przechowywanie krótkotrwałe: zapalone 12-13oC
Powierzchnia upraw polowych � 250 tyś. ha=1,3% UR, 1,8% zasiewów -Podłoże substrat torfowy (drobna frakcja) lub gotowe podłoże do produkcji rozsad z lekko różowe 10-12oC
Zbiory warzyw polowych około 5,5 mln ton dodatkiem nawozu wieloskładnikowego 1-1,5 kg�m-3 o pH 6,0. różowe do pomarańczowych 8-10 oC
Uprawy pod osłonami �5446 ha -Ilość podłoża do wyprodukowania 1000 szt. rozsady: pomarańczowe do czerwonych 8-10 oC
-Wysiew 40 dm3 pikowanie 120-140 dm3 czerwone 6-8 oC
w tym szklarnie � 2145
-Doniczkowanie X
7 cm 0,4 m3
tunele � 3279
X
8 cm 0,5 m3 METODY UPRAWY
inspekty � 41
X
9 cm 0,7 m3
Zbiory z upraw pod osłonami �674 tyś. ton
X
10 cm 1,1 m3
szklarnie � 352
" UPRAWA W GLEBIE
X
11 cm 1,4 m3
tunele � 320
X
12 cm 1,8 m3
inspekty � 2
" SYSTEMY BEZGLEBOWE W PODA
OŻACH TRADYCYJNYCH I
UPRAWA POMIDORA
" Nasiona wysiewamy do skrzynek w ilości 1g lub 100-150 szt. punktowo na
INERTNYCH
głębokość 0,5 cm i przykrywamy torfem lub piaskiem.
CZYNNIKI ŚRODOWISKA
" Siewki pikujemy pod liścienie w fazie 2 liścia właściwego do doniczek lub
Uprawa w gruncie szklarni
Światło
cylinderków o � 9-10 cm wypełnionych substratem lub ziemią uniwersalną z
Wady  konieczność odkażania lub wymiany gleby
Do prawidłowego wzrostu natężenie światła 4000-6000 lx, długość dnia 10-12 godzin
-3
Deficyt światła powoduje: dodatkiem nawozu wieloskładnikowego w ilości 2-3 kg�m i pH 6,0. - nieodpowiednie właściwości gleby
- niższa temperatura
- słaby wzrost,
- póz
niejszy i niższy plon
- póz
ne wytwarzanie gron, UPRAWA ROZSADY W WEA
NIE MINERALNEJ
Stosowano w nowo wybudowanych szklarniach obecnie w tunelach foliowych
- słabe kwitnienie -Nasiona wysiewamy do  paluszków z wełny
- wyciąganie roślin, -Po 14-20 dniach siewki  pikujemy do kostek z wełny owijając część podliścieniową
UPRAWA OGÓRKA
- jasne zabarwienie liści. wokół  paluszka co stymuluje rozwój systemu korzeniowego.
Obniżenie intensywności światła o 1% -Kostki z wełny mają wymiary 10x10x7,5 cm lub 15x10x7,5 cm i mogą mieć 1 lub 2
Można uprawiać w szklarniach wolno stojących, zblokowanych i wysokich
od optimum powoduje spadek plonu o 1%. otwory w które sadzimy siewki.
tunelach foliowych.
-Podobnych wymiarów są kostki z torfu lub włókna drzewnego
" Korzystne warunki świetlne panują w południowej części
Uprawa w obiektach nie ogrzewanych możliwa jest tylko w pewnyh okresach,
kraju, natężenie światła w północnej części Polski jest niższe: Wymagania termiczne rozsady  temperatura powietrza
glownie na przelomie lata i jesieni. W okresie póżno jesiennym brak ogrzewania
- w grudniu o 25%, -Po wysiewie do wschodów 22-25oC
może być przyczyna gorszego wiazania owoców. I stworzenia korzystnych
- w styczniu o 40%, -Temperatura powietrza Dzień Noc
warunkow do rozwoju patogenów.
- w lutym o 30%. Po wschodach do rozłożenia liścieni 20 oC 16oC
Po przepikowaniu : z doświetlaniem 16 oC 14 oC
Sytemy grzewcze: - podstawowy (przy ścianach)
Wymagania termiczne pomidora  temperatura powietrza bez doświetlania 18 oC 16 oC
- drugi (przy gruncie kolo roślin)
Wzrost rozsady doniczkowanej:
- trzeci (podłoże pod roślinami)
" Styczeń - dzień 16-180C, noc 130C dni pochmurne 13-15 oC 13 oC
" Luty - dzień 18-200C, noc 13-140C dni słoneczne 16-18 oC 14-15 oC
Dobór odmian
" Marzec - dzień 20-220C, noc 15-160C
-tolerancyjne na niska intensywność swiatla
" Kwiecień - dzień 22-240C, noc 16-180C Wymagania termiczne rozsady  temperatura podłoża
-wczesność
" Maj i miesiące letnie - w dni słoneczne 25-270C, dni -Generalnie powinna się zawierać w przedziale 15-25 oC
-plennosc
pochmurne 230C, noc15-190C -Po wysiewie przez 5 dni 22-25oC (szybkie wschody)
-jakość systemu korzeniowego
Okres jesienny dzień 16-180C, noc 14-160C -Temperatura podłoża Dzień Noc
-odporność na patogeny typ wzrostu.
Termiczne minimum rozwojowe <10-120C Po rozłożeniu liścieni 20 oC 16oC
Termiczne maksimum rozwojowe > 300C
Produkcja rozsady
Temperatura podłoża Wpływ temperatury na I i II grono
Do uzyskania dobrej jakości rozsady potrzebne jest oświetlenie, o intensywności
Optymalna temperatura podłoża 15-180C, zawsze niższa od temperatury -Wysokość osadzenia i liczba kwiatów w gronie zależą od temperatury po wschodach.
ok. 5 000 lx na m2.
powietrza, szczególnie nocą -Zawiązki I-go grona tworzą się 10 dni po wschodach a II-go 8 dni póz
niej.
Obecnie produkowane jest wiele typów lamp, mających zastosowanie w
- zimą 14-160C -W tym celu przechładzamy siewki (14-21 dni)
produkcji ogrodniczej. Naj bardziej ekonomiczne i najkorzystniejsze są lapmy
- wiosną 16-180C w dzień pochmurny 10-12 oC
sodowe
- kiełkowanie i wschody � 250C w dzień słoneczny 12-14 oC
W Polsce produkowane sa lampy o mocy od 250 do 600 W wraz z
- siewki 120C (około 2 tyg.) sprzyja szybkie tworzeniu 1-go kwiatostanu w nocy 8-10 oC
dostosowanymi do nich oprawami.
- pikówki i rozsady 170C Takiej rozsady nie doświetlamy bo liście ulegają deformacji
Intensywność swiatla wynosząca 5 000 lx uzyskuje się dla lamp o mocy 400 W
- po posadzeniu 160C
(NAVT-400 PLANTA)
W temp.<120C następuje zahamowanie wzrostu korzeni i pobierania P. Przechładzania nie stosuje się w
Zbyt niska temp. podłoża sprzyja rozwojowi chorób grzybowych i bakteryjnych.
Wymagania termiczne
Wilgotność powietrza " Uprawach bardzo wczesnych  za mało światła i owoce nie wyrosną, roślina
Od wysiewu do pojawienia się pierwszych wschodów należy utrzymywać
" Po posadzeniu do kwitnienia 65% zrzuci nadmiar zawiązków.
temperature w zakresie 22-24C, po czym należy ją obniżyć do 22C, w dzień i 20
" W czasie kwitnienia 60% " W uprawie odmian mięsistych  w gronie maksymalnie 5 owoców.
C w nocy. Tylko rozsadę produkowaną w kostkach z welny mineralnej należy
" Zbyt wysoka wilgotność: " W uprawie odmian u których zbieramy całe grona.
systematycznie podlewać roztworem pożywki. Aby nie ochładzać kostek w czasie
- pyłek nie pyli
podlewania pożywka powinna być podgrzana do 25 C.
- sprzyja chorobom grzybowym Uprawa z sadzonek pędowych
" Zbyt niska wilgotność: -Stosuje się gdy brak jest wystarczającej ilości nasion.
W okresie produkcji rozsady doświetlanie jej trwa w okresie wiosennym około 1
- utrudnione kiełkowanie pyłku
miesiąca. W koncowym okresie produkcji rozsady należy ją rozstawić aby nie
- zwiększone porażenie roślin przez przędziorki Zalety: - krótszy o około 2 tyg. okres produkcji
dopuścić do jej wybiegnięcia.
Wilgotność podłoża
" Zależy od: - niższe koszty
Rozsada dobrej jakości powinna być krępa i mieć wykształcone 4-5 liści
- terminu sadzenia, Sadzonki o długości 10-15 cm pozyskuje się z pędów bocznych i wierzchołków roślin
właściwych, wysokość 25-40 cm, korzenie białe o intensywnym zapachu owoców
- pogody, (ogławianie).
ogórka.
- właściwości podłoża, Umieszcza się je w podłożu lub wodzie (nie wymagają ukorzeniacza), ukorzeniają się po
- fazy rozwojowej. 10-20 dniach.
W zależności od pokroju roślin i ich wielkości na 1 m2 wysadza się maksymalnie
1. W momencie sadzenia 80%, Stosuje do nasadzeń póz
ną wiosną i jesiennych w tunelach.
30 do 40 doniczek.
2. W czasie kwitnienia do 60%,
3. W czasie zawiązywania owoców 70%, SZADZENIE I PIEL
GNACJA
SZADZENIE I PIEL
GNACJA
Nawożenie rozsady
4. Podczas owocowania 75-80%
Zawartość składników pokarmowych w 1 litrze podłoża powinna wynosić:
Zapotrzebowanie na wodę DOŚWIETLANIE ROZSADY
N- 150-200 ,P- 120-180 K- 300, Mg- 60, Ca- 2000, pH- 6,0-6,3
" W uprawie tradycyjnej zużycie wody wynosi 500-800 -Rozpoczynamy po rozłożeniu liścieni max 12h na dobę
dm3/m2, w uprawie wiosennej 300-400 dm3/m2. -Zazwyczaj doświetlamy przez 8h łącząc je ze światłem dziennym czyli od 16 do 24 lub
Do produkcji rozsady przygotowuje się pożywkę o słabej koncentracji nawożów:
Zużycie wody w uprawie bezglebowej w dm3/roślinę od 24 do 8 rano
(2 EC) i pH 5,5, która powinna zawierać:
-Doświetalnie skraca okres produkcji rozsady o 10-14 dni i jest ona b. dobrej jakości.
�� Sadzenie 0,6-1,0
N- 180, N-NH4- 5 ,P- 50, K- 190, Ca- 170, Mg- 40
-Lampy sodowe 400 lub 600 W
�� Kwitnienie gron 1do 3 0,8- 1,2
Oraz mikroelementy
-NAŚWIETLANIE  produkcja rozsady wyłącznie przy świetle sztucznym w
�� Kwitnienie gron 3 do 5 1,2-1,8
zamkniętych obiektach (piwnice, magazyny itp.) lampy o mocy 250 W/m2
�� Początek plonowania 1,8-2,5
Rozsada szczepiona
-Okres produkcji rozsady naświetlanej około 50 dni
�� Plonowanie 2,5-3,5
Jeśli w obiekrach uprawowych nie ma możliwości wymiany podłoża i użycia
Zakładany przelew na poziomie 15-25%.
świeżego, wolnego od patogenów glebowych lub przeprowadzenia dezynfekcji
SADZENIE
SADZENIE
DWUTLENEK W
GLA
podłoża, to należy produkować rozsadę szczepioną na na odpornej podkładce z
-Kierunek rzędów północ-południe.
Naturalne stężenie CO2 w atmosferze � 300 ppm (0,03%) w szklarniach może
dyni figolistnej (cucurbita ficifolia).
-Zagęszczenie od 2 do 4 szt.�m-2, zależy od terminu sadzenie, miejsca uprawy i odmiany.
spadać do poziomu 100 ppm.
Aby uzyskać odpowiednią do szczepienia fazę rozwojową dyni i ogórka, nasiona
-Najwcześniejsze nasadzenia (styczeń) do 2,7 szt.�m-2,
Korzyści z dokarmiania roślin CO2:
należy wysiać do skrzyneczek, 3-4 dni wcześniej. Podłożem może być substrat
w lutym do 3 szt.�m-2, w marcu do 4 szt.�m-2.
�� Przyśpieszenie tempa wzrostu roślin � 20-30%,
tofrowy, co zapewnia jak najmniejsze uszkodzenia systemu korzeniowego. Roślin
Szadzenie metodą pasowo-rzędową 2 rzędy w odległości 40-60 cm, miedzy pasami 70-90
�� Wzrost plonu wczesnego � 20-25%,
w momencie ich wyjmowania.
cm a w rzędzie 35-50 cm, lub rzędową co 35-50 cm w rzędzie i 100 cm miedzy
�� Wzrost plonu ogólnego � 25
Do wschodów należy utrzymać temperaturę 26-28C, a potem 22-24C w dzień i
rzędami.
�� Podwyższenie jakości owoców
18-21 w nocy. Po około 11 dniach od siewu ogórków rośliny osiągają
Nie opóz
niać sadzenia aby nie dopuścić do zdrewnienia rozsady i zbrązowienia korzeni.
�� Prawidłowy wzrost w gorszych warunkach świetlnych
odpowiednia na szczepienia fazę wzrostu. W momencie szczepienia obie rośliny
�� Ograniczone zrzucanie zawiązków i owoców
powinny mieć mniej więcej tą samą grubość, ogórek wykształcony pierwszy liść,
PODWI
ZYWANIE ROŚLIN I OPUSZCZANIE ROŚLIN
Sposoby dokarmiania roślin CO
2 a dynia jego zaczątek.
-Nad roślinami na wysokości 180-200 cm rozpina się konstrukcję z drutu. Do podstawy
łodygi przywiązuje się sznurek który owija się wokół pędu.
Stosowanie skroplonego CO2 w ilości 3-4 kg na 1000 m2 szklarni na godzinę.
Uprawa na słomie
-Następnie przypina się specjalnymi klipsami łodygę do sznurka.
Spalanie mieszanki propan-butan lub oczyszczonych spalin z kotłowni.
Drugą rozpowszechnioną metoda produkcji jest uprawa na belach sprasowanej
-W miarę wzrostu roślin opuszcza się je układając łodygi na specjalnej konstrukcji.
Fitotoksyczność dwutlenku węgla w stężeniu>3000 ppm.
słomy. Słoma jest materiałem tanim i stosunkowo łatwo dostępnym we
Pozostawianie liści po cięciu sprzyja wzrostowi zawartości CO .
2
wszystkich rejonach Polski.
FORMOWANIE OSI GRONA  na oś grona zakłada się plastikowy element
Najodpowiedniejsza do produkcji ogórka jest słoma twarda tj. żytnia, pszenna lub
 łuk który powoduje łagodne, łukowate zakrzewienie osi grona.
Niezbędna ilość makroelementów do wyprodukowania 1 kg owoców pomidora
rzepakowa.
[w g]
Jest to podłoże, które w przeciwieństwie do obornika nie może być traktowane
Uprawa wiosenna : Azot 1,8-2,5, Fosfor 0,5-0,7, Potas 2,6-5,0, Magnez 0,3-0,5
" USUWANIE NADMIARU KWIATÓW W GRONIE
jako z
ródło łatwo dostępnych składników mineralnych dla ogórka.
,Wapń 4,5-5,0 -gdy jest za dużo kwiatów w gronie dla danej odmiany
Proces przygotowania bel za słomy trwa około 2 tygodnie. Bele zagłębia się
-gdy kwiaty są zdeformowane
bezpośrednio w gruncie dla zabezpieczenia przed szybkim wysychaniem. Po
Uprawa jesienna: Azot 2,5-3,5 Fosfor 0,5-1,0 Potas 3,4-6,0 Magnez 0,5-1,2 Wapń
-w celu uzyskania wyrównanych pod względem wielkości owoców
pierwszym podlaniu przeprowadza się pierwsze nawożenie stosując na około 100
4,5-5,0 -u odmian mięsistych aby nie dopuścić do drobnienia owoców
kg słomy suchej 1,5 kg saletry amonowej i 0,8 superfosfatu potrójnego.
-u odmian całogronowych aby równomiernie dojrzewały
Celem nazwożenia jest stymulacja rozwoju mikroorganizmów powodujących
TERMINY UPRAWY POMIDORA
zagrzewanie się słomy i równomierne rozmieszczenie nawozów w słomie. Przy
UPRAWA WIOSENNA: siew połowa I, sadzenie 20-28II, początek owocowania 20- USUWANIE P
DÓW BOCZNYCH  ich wyrastanie opóz
nia plonowanie,
następnym podlewaniu wprowadza się drugą dawkę nawozów 1 kg saletry
25V, koniec 10-20 VII (7-8 gron) dlatego należy to robić jak najszybciej.
amonowej, 1,1 kg siarczanu potasowego i 0,3 kg siarczanu
UPRAWA JESIENNA: siew 1-10 VI, sadzenie 15-20 VII, owocowanie 20 IX-15 XI POZOSTAWIANIE P
DÓW BOCZNYCH- u odmian silnie rosnących w
UPRAWA PRZEDA
UŻONA: siew 10-20 XII, sadzenie 10-20 II, owocowanie 10 V-30 dobrych warunkach świetlnych wyprowadza się dodatkowe pędy owocujące:
Uprawa w samej słomie
XI - przy 4 gronie co 2-3 rośliny
1.Zagrzewanie słomy
- przy 10 gronie co 2 rosliny
N- 0,8-1,1 kg P- 0,1 K- 0,5-0,6 Mg- 0,03-0,06 Na 100 kg słomy
Dobór odmiany Pod koniec VII można zostawić 1 grono na pędzie
Najważniejsze cechy odmianowe: bocznym na każdej roślinie
2. Wymywamy nawoży do słomy, zagrzewa się ona do 40-60C po 2 tygodniach
-Plenność i wczesność
gdy temperatura spadnie do 30C sadzimy rośliny i stosujemy fertygacje pełną
-Wielkość owoców, odmiany średnio owocowe 14-160g, mięsiste 180-200g, USUWANIE LIŚCI i OGA
AWIANIE
pożywką.
całogronowe, koktailowe -Lepsze doświetlenie gron
-jakość plonowania, plon owoców handlowych i I wyboru -Chore liście likwidacja z
ródeł infekcji
Uprawa na słomie jako podkładzie grzejnym
-Jakość owoców: kształt, masa, wybarwienie, trwałość, twardość, smak -Stare liście słabiej asymilują, pozostawiamy 10-14 liści na roślinie
Na zagrzaną słome nakładamy podłoże w ilości 10-20 litrów na roślinę.
-Odporność na choroby i szkodniki -Jednorazowo wolno usunąć do 3 liści (zaburzenia w gospodarce wodnej, pękanie
Po zakończeniu uprawy ze słomy można zrobć kompost
-Tolerancja na niekorzystne warunki uprawowe tj. temperaturę powietrz i podłoża, owoców)
Podłoże ekologiczne dość tanie i powszechnie dostępne.
zasolenie, deficyt światła -Po obcięciu liści ranę należy zdezynfekować
-Usuniecie wierzchołka wzrostu w celu umożliwienia dorośnięcia owoców w ostatnim
Nawożenie
Do upraw bezglebowych plonującym gronie na 2 miesiące przed końcem uprawy.
Zawartość podstawowych składników mineralnych w podłoży takich jak , azot
-Tolerancja na uprawę w zmniejszonej objętości podłoża
fosfor i potas, jest uzależniona od fazy wzrostu roślin, warunków klimatycznych
-Nieprzerwana siłą wzrostu powyżej 10-go grona PRZESPIESZANIE DOJRZEWANIA OWOCÓW  dojrzewanie zależy od
(głownie oświetlenie i rodzaju podłoża). Zawartość pozostałych mikroelementów
-Tolerancja na niekorzystne warunki uprawy tj. prawidłowy wzrost, kwitnienie i zawartości C2H2
jest mniej wiecej podobna dla wszystkich rodzajów upraw.
zawiązywanie owoców, dobre wypełnienie, właściwe wybarwienie przy wahaniach i
-Zbieramy dojrzałe owoce i umieszczamy w temp. 20-25 oC, wilgotności 85-95% i dodajemy
Zawartość azotu azotanowego (N-NO3) w głębie o wysokiej zawartości materii
wysokiej temperaturze etylen w stężeniu 0,1%.
organicznej (pow 10%) powinna mieścić się w granicach 250-400mg /l, a na
-Tolerancja na choroby powodujące uszkodzenia i zamieranie szyjki korzeniowej -Nanosimy etylen (np.. Ethrel) w stężeniu 2,5% na szypułkę grona twardym pędzlem i
uboższych w materię organiczną glebach (>7%) 200-300mg/l. Przy słabszym
pocieramy aż do uszkodzenia skórki. Zabieg wykonujemy na dwóch pierwszych gronach
oświetleniu zawartość azotu powinna być utrzymana na nieco niższym poziomie
Produkcja rozsady wiosną.
tj. odpowiednio dla wymienionych podłożu 200-300 i 150.
Cechy dobrej rozsady:
-200mg/l Stosując systematyczną fertygacje zawartość w podłożu może być
-Średnica bryły korzeniowej 8-12 cm ZBIÓR OWOCÓW
niższa 100-200mg/l.
-Wysokość roślin 18-30 cm -Owoce zbiera się w miarę ich dojrzewania gdy są  zapalone bez szypułki natomiast
W wełnie mineralnej zawartość azotu jest mniej wiecej podobna jak w pożywce
-Liczba liści 5-10 szt. przeznaczone do bezpośredniego spożycia i z genem LSS w pełni wybarwione z
stosowanej do 250 mg/l.
-Średnica łodygi u podstawy 4-7 mm szypułką.
-Wykształcone pierwsze grono -Owoce handlowe powinny być zdrowe, jędrne, błyszczące, gładkie lub lekko
karbowane, równomiernie wybarwione.
Doświetlanie rozsady skraca okres jej produkcji o 10-14 dni -Dzieli się je na wybory: Extra IA X
> 6,0 cm
IB X
4,5-6,0 cm
sposoby rozmnażania pomidora II X
3,5-4,5 cm
1.Uprawa z nasion Plony do 55 kg z metra kwadratowego
2.Uprawa z sadzonek pędowych
3.Rozsada szczepiona PRZECHOWYWANIE OWOCÓW
-Owoce dojrzałe 7-10 dni, zielone wyrośnięte 4-8 tygodni.