Europejskiej. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Prawo Unii Europejskiej w wewnętrznym porządku pań-
Komentarz, pod red. Z. Brodeckiego, Warszawa 2006, s. 517. stwa członkowskich, Warszawa 2004, s. 90 i n.
2. Witkowska J., Wysokińska Z.: Integracja europejska. War- 14. Kornobis-Romanowska D.: Sąd krajowy w prawie wspól- Mgr Michał Rudy, Zakład Prawa Administracyjnego Insty-
szawa 1999, s. 84. notowym, Kraków 2007, s. 27.
tutu Nauk Administracyjnych, Wydział Prawa, Administra-
3. Synowiec E.: Zarys historii Wspólnot Europejskich. W:
15. Biernat S.: Prawo Unii Europejskiej a prawo państw człon-
cji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Uniwersytecka
Unia Europejska, integracja Polski z Unią Europejską, pod kowskich. W: Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia sys-
red. E. Kaweckiej i E. Synowiec, Warszawa 1996, s. 11.
temowe, pod red. J. Barcza, Warszawa 2003, s. 246. 22/26, 50-145 Wrocław
następstwie ukazania się rozpo- Korzystna nowelizacja rozporządzenia
Wrządzenia Rady Ministrów z 9 mar-
dotyczącego programu zwalczania
ca 2008 r. w sprawie wprowadzenia pro-
gramu zwalczania choroby Aujeszkyego
choroby Aujeszkyego u świń
u świń (Dz. U. 08.64.397), w marcu 2008 r.
rozpoczęto w Polsce działania zmierzają-
ce do eradykacji wirusa tej choroby z te-
rytorium Polski. Ogólnopolski program Zygmunt Pejsak1, Janusz Związek2, Andrzej Lipowski1
zwalczania choroby został poprzedzony
programem pilotażowym, który wdrożo- z Zakładu Chorób Świń Państwowego Instytutu Weterynaryjnego  Państwowego Instytutu
no w województwie lubuskim na podsta- Badawczego w Puławach1 oraz Głównego Inspektoratu Weterynarii w Warszawie2
wie rozporządzenia Rady Ministrów z 22
czerwca 2006 r. w sprawie wprowadzenia serologicznie dodatniego, a w innych od- Niemniej jednak należy wyraz
nie pod-
programu zwalczania choroby Aujeszky- setek tego typu chlewni sięga 20%. kreślić, że jest on wielokrotnie niższy
ego u świń na obszarze województwa lubu- Dane dotyczące realizacji programu od rejestrowanego w takich krajach Unii
skiego (Dz. U. 06.109.751) i kontynuowa- zwalczania choroby w poszczególnych wo- Europejskiej, jak Niemcy, Holandia czy
no w 2007 r. na podstawie rozporządze- jewództwach w 2008 r. są przedstawione Belgia. Tylko w nielicznych powiatach
nia Rady Ministrów z 24 sierpnia 2007 r. w tabeli 1. Zamieszczone w niej wyniki ba- o największej gęstości populacji świń sy-
w sprawie wprowadzenia programu zwal- dań serologicznych dowodzą, że sytuacja tuacja w zakresie intensywności rozprze-
czania choroby Aujeszkyego u świń na ob- epizootyczna naszego kraju jest mniej ko- strzenienia się wirusa choroby Aujeszky-
szarze województwa lubuskiego (Dz. U. rzystna niż zakładano. Średnio około 4,3% ego była podobna do tej, którą rejestrowa-
07. 156. 1098). stad świń jest zakażonych (dane z 31 listo- no w krajach Europy Zachodniej.
Aktualnie programem zwalczania cho- pada 2008 r.). Największy odsetek stad se- Biorąc pod uwagę wysoce zróżnicowane
roby Aujeszkyego objęte są wszystkie wo- rologicznie dodatnich stwierdzono w wo- natężenie występowania wirusa choroby Au-
jewództwa. W części z nich całkowicie za- jewództwach, w których liczba świń oraz jeszkyego na terenie Polski, za słuszną nale-
kończono pierwszy etap programu, to jest gęstość populacji świń jest szczególnie wy- ży uznać przyjętą dla naszego kraju strate-
pierwsze pobranie próbek krwi, w innych soka, w wielkopolskim, kujawsko-pomor- gię zwalczania choroby opartą na metodach
na ukończeniu jest już drugie pobranie skim i świętokrzyskim. W województwach  szczepienie-eliminacja oraz administracyj-
krwi, a w nielicznych rozpoczęto trzecie tych odsetek gospodarstw serologicznie nej. Pierwsza metoda była zalecana do sto-
pobieranie próbek. dodatnich po pierwszym pobraniu pró- sowania na obszarach, na których stwier-
Na podstawie uzyskanych wyników bek krwi kształtuje się, odpowiednio, na dzono znaczny odsetek stad serologicznie
można stwierdzić, że sytuacja epizootycz- poziomie 7,9, 7,4 i 8,8%. dodatnich  średnio więcej niż 5%, a druga
na w poszczególnych województwach, Podsumowując dotychczas uzyskane  tam gdzie odsetek stad zakażonych wiru-
a zwłaszcza w powiatach i gminach, jest dane można stwierdzić, że średni dla Pol- sem choroby Aujeszkyego był niski.
bardzo różna. W niektórych powiatach ski odsetek gospodarstw zapowietrzonych W trakcie prawie 10 miesięcy realiza-
nie stwierdzono ani jednego gospodarstwa jest istotnie wyższy od spodziewanego. cji programu zdobyto doświadczenia oraz
Życie Weterynaryjne " 2009 " 84(3)
196
Prace poglądowe
zebrano wnioski od Inspekcji Weterynaryj- programu, jest rezygnacja z obowiązku
nej, prywatnych lekarzy weterynarii oraz tworzenia przez powiatowego lekarza we- Advantageous amendment to Ministry
hodowców i producentów świń, upoważ- terynarii obszaru zapowietrzonego o pro- Council Regulation concerning the national
niające do podjęcia działań zmierzających mieniu 1,5 km od ogniska choroby. Zapis Aujeszky s disease eradication programme
do nowelizacji cytowanego na wstępie roz- ten, skądinąd potrzebny z epizootycznego
porządzenia Rady Ministrów. i naukowego punktu widzenia, był przyczy- Pejsak Z.1, Związek J.2, Lipowski A.1. Department
Celem przedmiotowej nowelizacji jest ną wielu napięć. Niekiedy zamiast dawać of Swine Diseases, National Veterinary Research
przede wszystkim dostosowanie regula- efekty pozytywne, utrudniał podejmowanie Institute in Pulawy1, General Veterinary
cji prawnych do istniejącej sytuacji epizo- właściwych decyzji, w tym przede wszyst- Inspectorate in Warsaw2.
otycznej, ocenionej obiektywnie dopiero kim ograniczał możliwości wykorzystywa-
na podstawie badania krwi z pierwszego nia metody  szczepienie  eliminacja . After 12 months of realization of the national Aujesz-
pobrania. Należy podkreślić, że we wszyst- Zamiast  obszaru zapowietrzonego ky s disease (AD) eradication programme it is clear that
kich krajach, w których dotychczas reali- wprowadzono pojęcie  stada powiązane- not accurate presumption of AD seroprevalence in pig
zowano program zwalczania choroby Au- go epizootycznie ze stadem zakażonym . population caused some problems in the effective and
jeszkyego, również miało miejsce dostoso- Na podstawie tego zapisu powiatowy le- economically accepted method of AD eradication. In
wywanie programu do bieżącej sytuacji. karz weterynarii, analizując ewentualne general, strategy of AD eradication in Poland was too
Dlatego też zagadnienie nowelizacji nale- bezpośrednie i pośrednie powiązania stada, restrictive. The above-discussed amendment of the still
ży traktować jako działanie zupełnie nor- w którym stwierdzono seroreagentów z in- obligatory Ministry Council Regulation will emphasized
malne. Można sądzić, że prawdopodobna nymi chlewniami oraz zabezpieczenia epi- that the main method of AD eradication should based
jest kolejna nowelizacja, jeżeli dla spraw- zootyczne obowiązujące w  stadach powią- on  vaccination  eradication principle. Administra-
ności realizacji programu zwalczania cho- zanych epizootycznie , może podjąć decyzję tive method, i.e. killing or slaughtering pigs should
roby będzie ona niezbędna. o wprowadzeniu szczepień w tych gospodar- be used rarely, only in exceptional cases and in gener-
Potrzeba nowelizacji rozporządzenia stwach, które w związku z tego rodzaju kon- al at the final stage of eradication campaign. Vaccina-
wynikała z wielu przesłanek, w tym przede taktami lub brakiem właściwej bioasekura- tion of pigs in infected herds according to the scheme
wszystkim z nadmiernej restrykcyjności cji narażone są na wprowadzenie wirusa do provided by the amended Regulation and regulation
w zakresie postępowania w chlewniach za- stada. Powiatowy lekarz weterynarii nie jest concerning reproduction of pigs in the infected farm
powietrzonych oraz w chlewniach zloka- zobowiązany do wprowadzenia szczepienia will enable almost normal production.
lizowanych w obszarze zapowietrzonym. nawet w blisko zlokalizowanych gospodar- The same strategy will be adopted for the farms ep-
W aspekcie zapisów wspomnianego roz- stwach, jeżeli są one właściwie zabezpieczo- idemiologically connected with infected ones (so-called
porządzenia stado, w którym stwierdzono ne i przestrzegane są tam regulacje związa- contact holdings). Moreover, animal trade, although un-
nawet jeden dodatni wynik badania sero- ne z obrotem trzodą chlewną. der some restrictions, will be allowed between farms
logicznego, w zasadzie traciło możliwości Drugą, z praktycznego punktu widzenia with the same epidemiological status or from herds with
kontynuowania produkcji. Podobnie sy- niezwykle ważną zmianą jest umożliwienie, higher to herds with lower health status in regard to
tuacja układała się we wszystkich stadach pod pewnymi warunkami, prowadzenie AD, including those vaccinated ones. Amended Regu-
zlokalizowanych w strefie zapowietrzo- niezakłóconej produkcji tuczników, a na- lation will be not as restrictive as before for semen col-
nej. Wspomniany zapis często decydował wet prosiąt w stadach zakażonych, w któ- lection centers. Also, much easier to achieve will be AD
o tym, że z wielu względów, także dla do- rych prowadzi się szczepienia. Zlikwidowa- free status for farms that have been serologically tested
bra sąsiadów, stado mające status zakażo- ny bowiem został obowiązujący bezwzględ- for years by producers themselves, and for their own ex-
nego likwidowano, przez co ginął problem nie w poprzednim rozporządzeniu, zakaz penses, and always were ADV seronegative.
 obszaru zapowietrzonego . wprowadzania świń do zakażonego stada. Summarizing, all those above-mentioned amend-
Trudny do przestrzegania był również za- Zgodnie z duchem nowelizacji, w drodze od- ments will focus on reducing, to the necessary mini-
pis dotyczący postępowania w stacjach una- stępstwa, powiatowy lekarz weterynarii bę- mum, negative economical consequences of the pro-
sieniania loch, a w szczególności dotyczący dzie mógł decyzją wyrazić zgodę na wpro- gram to the pig production sector.
obrotu nasieniem. Wyjątkowo skompliko- wadzanie do szczepionego stada zakażone-
wana była sytuacja stacji unasieniania loch, go świń, ich nasienia i komórek jajowych ze Keywords: Aujeszky s disease, pigs, eradication pro-
które znalazły się w strefie zapowietrzonej. stad o statusie potencjalnie wolnych od wi- gramme, amendment.
W zasadzie na bankructwo były też skaza- rusa choroby Aujeszkyego, stad seronega-
ne chlewnie produkujące prosięta w przy- tywnych i o statusach wyższych. A także, co
padku stwierdzenia w nich seroreagentów bardzo ważne, ze stad potencjalnie wolnych W omawianej nowelizacji doprecyzowa-
lub wtedy, gdy znalazły się w strefie zapo- od wirusa choroby Aujeszkyego  szczepio- no, które stada świń są objęte programem
wietrzonej. Zgodnie z rozporządzeniem nie nych, seronegatywnych  szczepionych oraz zwalczania choroby Aujeszkyego. Zgod-
było bowiem możliwości wyprowadzenia ze stad wolnych od wirusa choroby Aujesz- nie z nowym zapisem programem objęte
prosiąt z takich gospodarstw. Wątpliwości kyego  szczepionych. W przypadku gdy są wszystkie stada świń, których dotyczy
związane z realizacją budził także zapis do- świnie pochodzą ze stad nieszczepionych, obowiązek rejestracji, zgodnie z ustawą
tyczący zasad prowadzenia szczepień. przed wprowadzeniem do chlewni zapo- z 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfika-
Przedstawione, a także inne argumen- wietrzonej muszą one zostać dwukrotnie cji i rejestracji zwierząt.
ty i uwagi, pochodzące przede wszystkim zaszczepione. Odstęp pomiędzy szczepie- Powtórzono za poprzednim rozporzą-
od Inspekcji Weterynaryjnej, zadecydowa- niami musi wynosić cztery tygodnie. Zwie- dzeniem, ale w sposób bardziej wyraz
ny
ły o tym, że podjęto i w zasadzie ukończo- rzęta będzie można włączyć do stada naj- i jednoznaczny, że pobieraniu próbek krwi
no już prace nad nowelizacją wspomnia- wcześniej tydzień po szczepieniu. w ramach realizacji programu podlegają
nego rozporządzenia. Ważne jest to, że w stadach zakażonych świnie w wieku od 12 tygodnia życia.
Najważniejsze zmiany, które wprowa-  szczepionych dopuszczone będzie wyko- Zamiast istniejącego w poprzednim roz-
dzono do znowelizowanego projektu są rzystywanie knurów do krycia naturalne- porządzeniu określenia  ubój po gospodar-
następujące. go, pod warunkiem, że są one serologicz- czym wykorzystaniu wprowadzono ter-
Nowelizacją, mogącą mieć najwięk- nie ujemne i zostały zaszczepione prze- min  uboju odroczonego , który w praktyce
sze pozytywne implikacje dla realizacji ciwko chorobie Aujeszkyego. oznacza tę samą procedurę postępowania,
Życie Weterynaryjne " 2009 " 84(3)
197
Prace poglądowe
Tabela 1. Realizacja programu zwalczania choroby Aujeszkyego w Polsce w 2008 r. wprowadzenie regulacji, która zakłada,
że w przypadku odbudowy lub tworzenia
Liczba stad % stad
stada od podstaw zyskuje ono status sta-
Województwo
przewidzianych da, z którego pochodzą nowo wprowadzo-
zbadanych zakażonych zbadanych zakażonych
do zbadania
ne świnie. Zwierzęta muszą pochodzić ze
stad wolnych lub urzędowo wolnych od
Dolnośląskie 11 252 8 259 3 73,40 0,04
choroby Aujeszkyego. Zasada ta pozwo-
Kujawsko-pomorskie 42 717 31 061 2498 72,71 8,04
li przyznać stadu status bez konieczności
Lubelskie 48 529 25 450 102 52,44 0,04
ponownego prowadzenia badań.
Lubuskie 3 725 1 429 8 38,36 0,21 Istotne jest wprowadzenie czytelnych
przepisów dotyczących badania zwierząt
A
ódzkie 40 300 29 525 706 73,26 2,39
na koszt właściciela, w przypadku gdy nie
Małopolskie 22 413 13 072 822 58,32 6,29
przestrzega on zasad przemieszczania świń
Mazowieckie 54 371 28 417 975 52,26 3,43
lub innych zawartych w programie. Zapis
ten ma zmobilizować rolników do prze-
Opolskie 12 589 9 249 34 73,47 0,37
strzegania zasad przemieszczania świń oraz
Podkarpackie 26 166 13 756 439 52,57 3,19
nakazów i zakazów nałożonych przez po-
Podlaskie 21 415 11 908 27 55,61 0,23
wiatowego lekarza weterynarii. Gdy wła-
Pomorskie 15 394 11 037 43 71,70 0,39
ściciel stada wprowadzi do gospodarstwa
świnie lub materiał biologiczny świń nie-
Śląskie 10 906 8 310 223 76,20 2,68
znanego pochodzenia, powiatowy lekarz
Świętokrzyskie 21 302 15 651 1498 73,47 9,57
weterynarii uznaje stado za podejrzane
Warmińsko-mazurskie 12 919 9 212 358 71,31 3,89
o zakażenie i nakazuje badanie wszystkich
Wielkopolskie 68 806 57 380 5723 83,39 9,97
świń w stadzie na koszt właściciela.
Cieszyć powinna, przede wszystkim sta-
Zachodniopomorskie 7 684 6 168 10 80,27 0,16
cje unasieniania loch, wprowadzona zmia-
Razem 420 488 279 884 13 469 66,56 4,81
na zasady stałego monitorowania choro-
by Aujeszkyego w tych podmiotach. Cen-
czyli ubój świń po osiągnięciu masy ubo- Ważne znaczenie ma wprowadzenie tra pozyskiwania nasienia mają prawny
jowej lub ubój loch po wyproszeniu i od- w stadach seronegatywnych-szczepionych obowiązek prowadzenia stałego monito-
sadzeniu prosiąt. Zmiana ta ma celu spre- możliwości przeprowadzania badań sero- rowania choroby Aujeszkyego od 2004 r.
cyzowanie, w jakich sytuacjach powiatowy logicznych. Dzięki tym badaniom stada te Po uzyskaniu przez nie statusu urzędo-
lekarz weterynarii może odstąpić od naka- będą miały nadawane statusy: wo wolnego od choroby badania kontro-
zu natychmiastowego uboju zwierząt. Od- 1) stada zarodowe i o pełnym cyklu pro- lne obejmą w ciągu rok u 100% zwierząt
roczony ubój ma przede wszystkim umoż- dukcji, potencjalnie wolne-szczepione, w centrum, przy założeniu, że co kwartał
liwić dotuczenie prosiąt lub warchlaków do seronegatywne-szczepione, wol- badanych będzie 25% knurów.
masy ubojowej i ich sprzedaż do rzez
ni. ne-szczepione. Zniesiony zostanie również uciążliwy
Możliwe będzie również, pod pewny- 2) tuczarnie, seronegatywne-szczepione, dla stacji unasieniania loch obowiązek wy-
mi warunkami, przemieszczanie prosiąt ze wolne-szczepione. stawiania świadectwa zdrowia dla nasienia
stada zakażonego szczepionego do innego Złagodzono rygory wobec stad, w któ- świń. Wystarczająca będzie odpowiednia ad-
stada zakażonego. rych nie wykryto seroreagentów, ale pod- notacja lekarza weterynarii nadzorującego
Wprowadzono możliwość szybszego jęto decyzję o ich zaszczepieniu. Możli- centrum w orzeczeniu lekarsko-weteryna-
uzyskania przez niektóre stada świń sta- wość prowadzenia reprodukcji pozwoli ryjnym.
tusu wolnego od choroby Aujeszkyego. takim stadom na prawie normalne utrzy- Nowelizacja rozporządzenia zakłada
Stado, w którym właściciel prowadził ba- manie hodowli i produkcji. wprowadzenie obowiązku wystawiania świa-
dania serologiczne na własny koszt, może Wprowadzono także możliwość, dectwa zdrowia dla każdej przesyłki świń,
zostać uznane za wolne od wirusa po jed- a w przypadku trzeciego pobrania krwi w tym dla przesyłek świń kierowanych ze
nym pobraniu krwi. Właściciel takiego obowiązek, ponownego zbadania prób- stad wolnych do rzez
ni. Świadectwa zdro-
stada musi wykazać, że w ciągu 12 mie- ki krwi, w przypadku gdy w stadzie zosta- wia dla świń pochodzących ze stad zakażo-
sięcy poprzedzających badanie w ramach nie stwierdzony tylko jeden wynik dodatni. nych, podejrzanych o zakażenie oraz zawie-
programu wszystkie zwierzęta hodowla- Przepis ten ma na celu wykluczenie możli- szonych muszą być dodatkowo oznakowane.
ne, czyli knury, knurki, lochy i loszki prze- wości wprowadzenia szczepień lub elimi- Zmiana ta pozwoli na sprawowanie pełnej
bywające w tym stadzie zostały przebada- nacji stada, w przypadku gdy pojedynczy kontroli Inspekcji Weterynaryjnej nad obro-
ne w ramach badań własnych i nie stwier- wynik dodatni jest tak zwanym wynikiem tem krajowym świń, co zapobiegnie niekon-
dzono u nich żadnego dodatniego wyniku fałszywie dodatnim  co zawsze jest moż- trolowanemu ich przemieszczaniu.
badania. liwe. Znane jest także zjawisko tzw. poje- W nowelizacji rozporządzenia zawar-
Warunkiem uznania stada za wolne od dynczych seroreagentów (single reactors). ty zostanie szczegółowy program szcze-
choroby Aujeszkyego jest również zacho- Zwierzęta takie wykazują wielokrotnie do- pień, który przedstawiać się będzie na-
wanie odstępu pomiędzy badaniami po- datni wynik badania, mimo że nigdy nie ze- stępująco.
przedzającymi badanie w ramach pro- tknęły się z wirusem. Zjawisko to nie zo-
gramu, który powinien wynosić od 2 do stało do końca wyjaśnione, niemniej jed- Program szczepień w stadach
6 miesięcy. Zmiana ta była szczególnie nak komplikuje proces zwalczania choroby zakażonych prowadzących produkcję
potrzebna dla gospodarstw zarodowych Aujeszkyego. Ze względów ekonomicznych w cyklu zamkniętym
oraz stacji unasieniania loch, które od lat musi być ono brane pod uwagę.
we własnym zakresie prowadzą badania Ważne z praktycznego punktu widzenia Szczepienia świń w stadzie zakażonym
w kierunku choroby Aujeszkyego. i uzasadnione ekonomicznie jest ponadto przeprowadza się w następujący sposób:
Życie Weterynaryjne " 2009 " 84(3)
198
Prace poglądowe
1) stado podstawowe po raz pierwszy od terminu uboju. Tuczniki przeznaczone 6) zwierzęta wprowadzone spoza stada
szczepi się dwukrotnie, przy czym od- do uboju w okresie miesiąca przed ubojem (loszki, knurki), przeznaczone do od-
stęp między szczepieniami wynosi 4 ty- immunizuje się jednokrotnie. Natomiast nawiania stada podstawowego, przed
godnie, wszystkie inne zwierzęta szczepi się dwu- włączeniem do stada szczepi się dwu-
2) kolejne szczepienie stada podstawowe- krotnie w odstępie 4 tygodni. Z regulacji krotnie, z zachowaniem 4 tygodni od-
go powtarza się co 4 miesiące, dotyczących zasad stosowania szczepionek stępu miedzy szczepieniami; zwierzę-
3) w tym samym czasie szczepi się wszyst- w naszym kraju wynika, że nie immunizu- ta można włączyć do stada tydzień po
kie zwierzęta stada podstawowego, nie- je się świń w okresie 3 tygodni przed ubo- pierwszym szczepieniu.
zależnie od ich stanu fizjologicznego, jem. Wszystkie świnie wprowadzane do
4) prosięta od matek szczepionych szcze- tuczarni szczepi się w dniu wprowadzenia Program szczepień w tuczarniach
pi się dwukrotnie: zwierząt do obiektu. Szczepienie powtarza potencjalnie wolnych od wirusa choroby
a) pierwsze szczepienie przeprowadza się po 4 tygodniach. Tucznikom, które nie Aujeszkyego, seronegatywnych oraz
się między 10 a 12 tygodniem życia, osiągnęły wagi rzez
nej do 6 miesiąca ży- wolnych od wirusa choroby Aujeszkyego,
b) drugie szczepienie przeprowadza się cia, podaje się trzecią dawkę szczepionki mających powiązania epizootyczne
między 14 a 16 tygodniem życia. w 8 miesiącu życia. z ogniskiem choroby
5) prosięta od matek nieszczepionych
szczepi się w 6 i 10 tygodniu życia, Program szczepień w stadach o cyklu Wszystkie zwierzęta w tuczarni w wieku po-
6) tucznikom powyżej 6 miesiąca życia, zamkniętym, potencjalnie wolnych od wyżej 12 tygodnia życia szczepi się jedno-
znajdującym się w stadzie, szczepionym wirusa choroby Aujeszkyego, stadach krotnie. Wszystkie świnie wprowadzane do
w ramach programu, podaje się trzecią seronegatywnych oraz stadach wolnych tuczarni szczepi się jednokrotnie do 3 dnia
dawkę szczepionki w 8 miesiącu życia, od wirusa choroby Aujeszkyego, od wprowadzenia zwierząt do obiektu.
7) loszkom własnego chowu, wykorzysty- mających status stad powiązanych
wanym do odnawiania stada podstawo- epizootycznie z ogniskiem choroby *
wego, podaje się trzecia dawkę szcze-
pionki w 8 miesiącu życia, Szczepienia świń przeprowadza się w na- Można mieć nadzieję, że bardzo intensyw-
8) zwierzęta wprowadzone spoza stada stępujący sposób: ne działania Głównego Inspektoratu Wete-
(loszki, knurki), przeznaczone do od- 1) stado podstawowe po raz pierwszy szcze- rynarii spowodują, że pozostający aktual-
nawiania stada podstawowego, przed pi się dwukrotnie, przy czym odstęp mię- nie w fazie uzgodnień projekt nowelizacji
włączeniem do stada szczepi się dwu- dzy szczepieniami wynosi 4 tygodnie, rozporządzenia szybko zostanie podpisa-
krotnie, z zachowaniem 4 tygodni od- 2) kolejne szczepienie stada podstawowe- ny przez stosowne władze i wprowadzony
stępu miedzy szczepieniami, przy czym go powtarza się co 6 miesięcy, w życie. Można mieć pewność, że uspraw-
drugie szczepienie przeprowadza się 3) w tym samym czasie szczepi się wszyst- ni on program zwalczania choroby Aujesz-
nie póz
niej niż na tydzień przed włą- kie zwierzęta stada podstawowego, nie- kyego u świń w naszym kraju.
czeniem zwierzęcia do stada. zależnie od ich stanu fizjologicznego,
4) prosięta od matek szczepionych immu-
Program szczepień w tuczarniach nizuje się jednokrotnie  między 11 a 13
zakażonych tygodniem życia,
5) prosięta od matek nieszczepionych im- Prof. dr hab. Zygmunt Pejsak, Państwowy Instytut Wetery-
Wszystkie świnie w tuczarni szczepi się munizuje się jednokrotnie między 10 naryjny, Zakład Chorób Świń, al. Partyzantów 57, 24-100
jednokrotnie lub dwukrotnie, w zależności a 12 tygodniem życia, Puławy, e-mail: [e-mail]