http://www.chemia.sos.pl
1.
Okres półtrwania to czas po którym masa promieniotwórczego izotopu zmniejszy się o połowę (połowa atomów ulegnie
przemianie promieniotwórczej). W chwili t=0 masa próbki wynosiła 200g. Połowa tej masy, czyli 100g pozostanie po około 5
dniach.
2.
Z wykresu odczytujemy, że po 15 dniach pozostało około 25 g promieniotwórczego izotopu
3.
235
W zapisie U 235 oznacza liczbę masową, 92 liczbę atomową (porządkową). W równaniach reakcji przemian
92
promieniotwórczych zawsze suma liczby masowej lewej strony musi być równa sumie liczb masowych prawej strony, oraz
suma liczb atomowych lewej strony równania reakcji musi być równa sumie liczb atomowych prawej strony:
235 A 4
, czyli:
U X + He
92 Z 2
235=A+4, A=231
92=Z+2, Z=90
Liczba atomowa 90 (z układu okresowego pierwiastków) wskazuje ,że pierwiastkiem X jest technet Th:
235 231 4
U Th + He
92 92 2
4.
Jeżeli pierwiastek tworzy wodorek typu EH4, oraz tlenek (na najwyższym stopniu utlenienia) EO2, to znaczy, że pierwiastek E
leży w 14 grupie układu okresowego pierwiastków.
Jeżeli w stanie podstawowym elektrony rozmieszczone są na dwóch powłokach, to pierwiastek ten leży w 2 okresie. Z układu
okresowego pierwiastków odnajdujemy, że pierwiastkiem tym jest węgiel C.
Elektrony na dwóch powłokach, czyli K i L. Na powłoce K mogą być 2 elektrony, a na powłoce L muszą być 4 elektrony.
Wskazuje na to typ wodorku EH4. Liczba atomów wodoru wskazuje liczbę elektronów walencyjnych brakującą do 8 (jeśli 4
brakuje do 8, to atom musi posiadać 4 elektrony walencyjne).
5.
1) W 13 grupie i w 3 okresie, w układzie okresowym pierwiastków odnajdujemy, że jest to glin, Al
2) Konfigurację argonu (argon leży w 3 okresie układu okresowego) przyjmują jony metali z 4 okresu (K+, Ca2+), oraz jony
niemetali z 3 okresu (S2-, Cl-). Jonem tym jest Cl-.
-1-
http://www.chemia.sos.pl
3) Po oderwaniu 2 elektronów od atomu powstaje jon z ładunkiem 2+ (atom jest elektrycznie obojętny, a elektron posiada
ładunek -, 0-(-2)=+2). Warunek ten spełnia jedynie jon magnezowy Mg2+.
1
4) Cząstki elkementarne to e, p, n. Neutron jak sama nazwa wskazuje (neutralny) jest elektrycznie obojętny n
0
5) Stan podstawowy K2L8M8N1 wskazuje, że atom leży w 1 grupie (1 elektron walencyjny), oraz w 4 okresie (4 powłoki).
Atomem tym jest potas K.
6) Wodorki typu H2X tworzą pierwiastki z 2 i 16 grupy. Tlenki pierwiastków 2 grupy mają charakter zasadowy (w 2 grupie
układu okresowego znajdują się metale), natomiast w grupie 16 znajdują się niemetale i chi tlenki mają charakter kwasowy.
Pierwiastkiem tym jest siarka S.
6.
Jeżeli różnica elektroujemności pomiędzy pierwiastkami jest ">1,7 to tworzy się wiązanie jonowe. W przeciwnym przypadku
tworzÄ… siÄ™ wiÄ…zania kowalencyjne, bardziej lub mniej spolaryzowane.
RbCl Rb Cl
0,8 3 wiÄ…zanie jonowe
"=2,2
CO2 C O
2,5 3,5 kowalencyjne
"=1
spolaryzowane
PH3 P H
2,1 2,1 kowalencyjne
"=0
7.
Magnez z parą wodną reaguje gwałtownie (magnez jest reaktywnym metalem) i powstaje wodorotlenek magnezu:
Mg + 2H2O Mg(OH)2 + H2
Wodorotlenek magnezu ma charakter zasadowy (reaguje z kwasami)
8.
Palący się magnez wytwarza bardzo duże ilości ciepła i reaguje z wodą:
Mg + 2H2O Mg(OH)2 + H2
Czyli magnez nadal będzie się palił, nawet w wodzie. Dodatkowo wydzielający się wodór z powietrzem tworzy mieszaninę o
silnych właściwościach wybuchowych.
9.
Tlenek potasu jest tlenkiem metalu i w reakcji z wodÄ… tworzy wodorotlenek potasu. Roztwory KOH barwiÄ… fenoloftaleinÄ™ na
malinowo.
a)
b)
I zawartość probówki I zabarwiła się na malinowo
II zawartość probówki II zabarwiła się na czerwono
c)
I K2O + H2O 2KOH
II SO2 + H2O H2SO4
10.
CuS + HNO3 Cu(NO3)2 + S + NO + H2O
3
CuS
Cu2+ + S + 2e
NO3- + 4H+ + 3e NO + 2H2O
2
3CuS + 2NO3- + 8H+
3Cu2+ + 3S + 2NO + 4H2O
Jony wodorowe mogą pochodzić jedynie od kwasu azotowego(V):
3CuS + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 3S + 2NO + 4H2O
-2-
http://www.chemia.sos.pl
11.
n
Stężenie molowe liczone jest ze wzoru , czyli n=CMV. Z równania reakcji:
CM =
V
Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O
Wynika, że potrzebujemy dwukrotnie większą ilość moli kwasu od ilości moli wodorotlenku wapnia.
W 100cm3 (0,1dm3) 0,2M roztworu Ca(OH)2 znajduje siÄ™ n=CMV=0,1dm3.0,2mol/dm3=0,02mol wodorotlenku wapnia. Na jego
n 0,04mol
zobojętnienie potrzebujemy 0,04mol chlorowodoru. Ta ilość chlorowodoru znajduje się w
V = = = 0,08dm3
CM 0,5,ol / dm3
12.
I. W reakcji Na2CO3 + 2HNO3 2NaNO3 + CO2 + H2O wydziela się tlenek węgla(IV), CO2, gaz bez zapachu.
II. W reakcji CaC2 + 2H2O Ca(OH)2 + C2H2 wydziela siÄ™ etyn (acetylen), gaz o charakterystycznym zapachu, ale nie o
przykrym.
III. W reakcji K2S + 2HCl 2KCl + H2S wydziela się siarkowodór, silnie trujący gaz, o przykrym zapachu (zgniłych jaj)
IV W tej rakcji wydziela się wodór, gaz bez zapachu: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2
13.
1. Kwaśne deszcze pochodzą od tlenków siarki i azotu w powietrzu. Tlenki te z wodą tworzą kwasy:
SO2 + H2O H2SO4
2NO2 + H2O HNO2 + HNO3
Powstałe kwasy siarkowy(IV) i azotowy(III) mogą być również utleniane do mocnych kwasów siarkowego(VI) i azotowego(V)
2. Eutrofizację wody powoduje nadmiar fosforu(V) (w postaci fosforanów) w wodzie. Przy nadmiarze jonów fosforanowych(V)
następuje zachwiany stosunek N:P.
3. Efekt cieplarniany powoduje CO2 (tlenek węgla(IV), oraz metan.
14.
I. Dodanie do wody zawierającej jony Cl-i SO42- jonów Ag+ powodujemy wytrącenie się trudnorozpuszczalnej soli AgCl (zobacz
tablice rozpuszczalności), potwierdzamy obecność jonów chlorkowych Cl-. Ag+ + Cl- AgCl
II Jony Ba2+ powodują wytrącenie się BaSO4, potwierdzamy obecność jonów siarczanowych(VI) SO42-. Ba2+ + SO42- BaSO4.
III Jony CO32- powodują wytrącenie się CaCO3, potwierdzamy obecność jonów wapnia Ca2+. Ca2+ + CO32- CaCO3
15.
Z równania reakcji:
2NaOH + 1H2SO4 Na2SO4 + 2H2O widzimy, że: (w równaniu reakcji współczynnik stechiometryczny lub indeks
stechiometryczny równy 1 pomija się, ale to nie znaczy, że on nie istnieje, podobnie jak w równaniach matematycznych x+ 4=5,
przed x jest 1, której po prostu się nie zapisuje)
2 mole wodorotlenku sodu reagujÄ… z 1 molem kwasu siarkowego(VI), czyli stosunek molowy nNaOH:nH2SO4=2:1
2 mole NaOH, to n=m/M m=nM=2mol.40g/mol=80g. 1mol H2SO4 to m=M=98g. Stosunek masowy wodorotlenku do kwasu
mNaOH:mH2SO4=80:98.
16.
Forma cząsteczkowa równania reakcji, oznacza że w równaniu reakcji reagenty i produkty występują w postaci cząsteczek:
I. Na2O + 2HNO3 2NaNO3 + H2O (powstaje azotan(V) sodu)
II. SO3 + 2KOH K2SO4 + H2O (powstaje siarczan(VI) potasu,
lub gdy wprowadzimy nadmiar tlenku siarki(VI): SO3 + KOH KHSO4 (powstaje wodorosiarczan(VI) potasu
III. LiOH + HCl LiCl + H2O (powstaje chlorek litu)
17.
2,2,4-trimetylopentan oznacza, że mamy do czynienia z węglowodorem nasyconym (an), składającym się z 5 atomów węgla
(pent), przy 2, 2 i 4 atomie węgla znajdują się 3 (tri) grupy metylowe (metylo):
CH3 CH3
1
CH32C CH2 CH CH3
3
CH3 4 5
18.
1. Wzór ogólny alkenów to CnH2n  prawda
2. ZwiÄ…zki o takim samym wzorze czÄ…steczkowym sÄ… izomerami - prawda
3. Węglowodory różniące się o grupę CH2 lub jej wielokrotność należą do tego samego szeregu homologicznego.
Węglowodory C3H8 i C4H8 nie różnią się o grupę CH2, nie należą do tego samego szeregu homologicznego  fałsz
4. Węglowodory łańcuchowe z jednym wiązaniem podwójnym nazywane są alkenami. Ich wzór ogólny to CnH2n. C6H10 nie
spełnia tej zależności, nie może zawierać więc jednego wiązania podwójnego  fałsz
-3-
http://www.chemia.sos.pl
19.
Heks-1-en należy do węglowodorów nienasyconych. Wiązanie podwójne łatwo utleniane jest roztworem manganianu(VII)
potasu:
3CH2=CH-CH2CH2CH2CH3 + 2KMnO4 + 4H2O 3HOCH2CH(OH)CH2CH2CH2CH3 + 2MnO2 + 2KOH
Benzen jest zwiÄ…zkiem aromatycznym, biernym wobec roztworu manganianu(VII) potasu:
C6H6 + KMnO4 reakcja nie zachodzi.
Opis doświadczenia: Do roztworu KMnO4 w probówce dodano kilka kropli heks-1-enu. Do roztworu KMnO4 w drugiej
probówce dodano kilka kropel benzenu.
Obserwacje: W probówce zawierającej heks-1-en roztwór manganianu(VII) potasu uległ odbarwieniu. Wytrącił się brunatny
osad.
W probówce zawierającej benzen nie zaobserwowano żadnych zmian.
20.
Etyn ulega uwodornieniu zgodnie z równaniem reakcji:
kat, T
HC CH + 2H2 H3C CH3
Zgodnie z równaniem reakcji do uwodornienia
1 mola (26g) acetylenu potrzeba 2 mole (44,8dm3) wodoru, to do uwodornienia
6,5g acetylenu potrzeba x dm3 wodoru, czyli:
26g 44,8dm3 6,5g× 44,8dm3
= x = = 11,2dm3
6,5g x 26g
21.
Równania reakcji są już zapisane. Wystarczy pamiętać, że atom węgla jest zawsze 4-wiązalny:
O
CuO
H3C C
H3C CH2 OH
-Cu
H
O
O
Ag2O/NH3
H3C C H3C C
-Ag
H
OH
O
O
CH3CH2OH/H2SO4
H3C C
H3C C
-H2O
O CH2CH3
OH
22.
Mydło jest solą sodową wyższych kwasów tłuszczowych (kwasów zawierających co najmniej 4 atomy węgla w cząsteczce).
Parafina i stearyna są węglowodorami, natomiast tłuszcz roślinny i zwierzęcy są estrami wyższych kwasów tłuszczowych i
gliceryny. Tłuszcze te z NaOH ulegają reakcji hydrolizy (zmydlania). Produktami są sole sodowe wyższych kwasów
tłuszczowych (mydła) i gliceryna. Mydła powstają w probówkach nr I i II.
23.
Jeżeli woda bromowa odbarwiła się, oznacza to, że w cząsteczce tłuszczu znajdowało się wiązanie podwójne (przynajmniej
jedno). Tłuszcze można opisać ogólnym wzorem:
CH2 O CO-R Gdzie R oznacza rodnik alkilowy powstały z węglowodoru przez oderwanie jednego atomu wodoru.
Gdy rodnik pochodzi od alkanu (jest nasycony) jego wzór ogólny CnH2n+1, gdy zawiera wiązanie
CH O CO-R
podwójne: CnH2n-1, gdy obecne są dwa wiązania podwójne: CnH2n-3.
CH2 O CO-R
W probowce A R=C17H35  brak wiązań podwójnych  woda bromowa nie odbarwia się
W probówce B R=C15H31  brak wiązań podójnych -  woda bromowa nie odbarwia się
W probówce C znajduje się rodnik R=C17H31  jedno wiązanie podwójne  woda bromowa odbarwi się
W probówce D wszystkie rodniki są nasycone -  woda bromowa nie odbarwia się
-4-
http://www.chemia.sos.pl
24.
W białkach wiązanie łączące dwa aminokwasy nazywa się wiązaniem peptydowym. Wiązanie to łączy grupę aminową jednego
aminokwasu z grupą karbonylową drugiego aminokwasu. W przytoczonym przykładzie:
O O
H2N N NH2
H
wiÄ…zanie peptydowe
25.
W reakcji tej Å‚Ä…czÄ… siÄ™ dwie mniejsze czÄ…steczki, z wydzieleniem innej, prostej czÄ…steczki (NH3). Zgodnie z definicjÄ… jest to
reakcja kondensacji (reakcja polimeryzacji jest reakcjÄ… podobnego typu, lecz nie wydziela siÄ™ w tej reakcji inna, prosta
czÄ…steczka).
- 5 -
-5-