JAK WYDAWCA Z DRUKARZEM...
Finałem każdej działalności edytorskiej jest i, mam nadzieję, będzie jeszcze przez wiele lat, druk. W
komfortowej sytuacji znajdują się wydawcy posiadający własne zakłady graficzne, tych jednak można policzyć na
palcach jednej ręki. Zwykle wydawca musi współpracować z drukarniami zewnętrznymi, powierzając swe dzieła
w ręce mistrzów czarnej sztuki-muszą to być prawdziwi fachowcy, od ich pracy bowiem, wiedzy i doświadczenia,
zależy często być albo nie być wydawcy.
W jaki sposób wybrać odpowiednią drukarnię? Jakimi kryteriami kierować się przy wyborze?
POSZUKIWANIA
Poszukiwania zaczynają się od postawienia sobie celu: cena - jakość - termin (niekoniecznie w tej kolejności).
Podstawowym błędem jest stawianie ceny jako czynnika decydującego. W pogoni za coraz niższą ceną wydawca
przestaje zwracać uwagę na warunki techniczne i technologiczne, jakimi dysponują poszczególne drukarnie,
zapominając, że od tych warunków w dużej mierze zależy końcowy efekt produkcji. Tak więc należy poświęcić
trochę czasu na zapoznanie się z pełną ofertą drukarni.
KRYTERIA
Przystępując do rozmów z drukarnią, wydawca powinien zdawać sobie sprawę, że drukarzy nie należy się
obawiać i traktować ich jako przeciwników. Czasy, kiedy to drukarnie dyktowały warunki przyjęcia zlecenia, już
dawno minęły. Do negocjacji należy desygnować osobę zorientowaną w podstawowych zagadnieniach techniki i
technologii poligrafii-to musi być partner, który zadając właściwe pytania, określające warunki realizacji zleceń,
da drukarni szansę zaprezentowania swoich możliwości.
Przedstawiając drukarni ogólne założenia planu wydawniczego:
* nakłady
* formaty
* objętości
* kolorystykę
* rodzaj oprawy
* termin realizacji
wydawca powinien otrzymać informację, określającą możliwości techniczne i technologiczne drukarni:
* rodzaj przygotowalni (CtP, tradycyjna)
* formaty maszyn drukujących
* kolorystyka maszyn drukujących
* dopuszczalne gramatury papieru
* stosowaną technologię oprawy wraz z uszlachetnianiem druków
* logistykę drukarni
* schemat organizacyjny drukarni (w części technologicznej).
Dysponując taką wiedzą, trzeba przejść do bardziej szczegółowych pytań, dotyczących:
* kontroli jakości przygotowalni (proof, proof cyfrowy)
* systemu maszyn drukujących (bez lub z odwracaniem arkusza)
* górnej granicy stosowanych rozdzielczości ilustracji (il. linii/cm)
* wariantów obróbki grzbietu opraw
* systemu końcowej kontroli jakości produkcji.
Po otrzymaniu niezbędnych odpowiedzi należy ustalić kolejne warunki współpracy: terminy realizacji i cenę.
WYBÓR
Decyzja dotycząca wyboru zakładu poligraficznego winna opierać się na pełnym zaufaniu do partnera,
przeświadczeniu, że plan wydawniczy zostanie zrealizowany, z zachowaniem odpowiedniej jakości, w terminie i
w ustalonej cenie.
Sprawdzeniem wiarygodności drukarni będzie sposób negocjacji umowyjej punkty sporne z reguły obnażają
słabości jednej lub drugiej strony. Następnym czynnikiem, mającym wpływ na dokonanie wyboru, będzie szeroko
rozumiana obsługa klienta proponowana przez drukarnię. Dyspozycyjni i decyzyjni pracownicy działu
technicznego drukarni potrafią rozwiązać wiele problemów wydawcy, wynikających z konieczności
dopracowywania szczegółów w przygotowaniu materiałów edytorskich. Wiedza wydawcy (co chce realizować) i
wiedza drukarni (jak to realizować) muszą się tu uzupełniać.
WSPÓA
PRACA
Od momentu podpisania umowy wydawniczej, jej realizacja staje się wspólnym celem edytora i drukarni.
Redaktor techniczny wydawcy i technolog drukarni stanowią zespół, którego celem jest pełna realizacja części
produkcyjnej umowy.
Pierwszy etap to ostateczne ustalenie parametrów technologicznych i harmonogramu realizacji zlecenia. Na
podstawie założeń wydawcy, technolog drukarni może zaproponować zmiany dotyczące gramatury wybranego
papieru, przygotowania ilustracji, wariantu oprawy itp. Jest to istotny moment powstawania przyszłej publikacji,
gdyż prawidłowe ustalenie technologii wykonania gwarantuje płynność realizacji przyjętego harmonogramu.
Harmonogram pracy sprowadza się do określenia dwóch najważniejszych terminów: przekazania materiałów
do drukarni i ekspedycji nakładu. Z tych dwóch terminów niewątpliwie trudniejszy do ustalenia jest pierwszy,
chociażby dlatego, że nie da się przewidzieć dokładnej daty zakończenia korekt autorskich.
Przygotowanie materiałów do druku, ze strony wydawcy, kończy się przekazaniem do drukarni makiety
publikacji i naświetleń montaży arkuszy wraz z wydrukami próbnymi - proofami, lub, co powoli staje się regułą,
montaży stron w formie elektronicznej (montaż arkuszy drukarskich i wykonanie proofów jest zadaniem
drukarni).
Do ustalenia pozostaje kilka spraw, istotnych dla realizacji produkcji wydawniczej. Przykładowo, jedną z nich
może być grubości grzbietu książki, z czym wiąże się odpowiednie rozmieszczenie tekstów na nim. Inną kwestią
jest określenie grubość całej książki, uzależnionej od rodzaju użytego do druku wnętrza papieru, którą niekiedy
wcale niełatwo obliczyć. Dlatego wydawca powinien żądać od drukarni atrapy książki, lub, w przypadku prostych
projektów graficznych okładki zdać się na doświadczenie drukarni.
Innym jeszcze zagadnieniem, wymagającym konkretnych ustaleń, jest możliwość, a nawet konieczność
zatwierdzania do druku poszczególnych arkuszy, do czego wydawca ma niezaprzeczalne prawo. Sprawa o tyle
ważna, że niekiedy proof może nie odzwierciedlić faktycznie uzyskanej jakości drukowanych ilustracji.
Po zakończeniu druku wydawca ma prawo do akceptowania jakość oprawy introligatorskiej przed wykonaniem
właściwej oprawy nakładu.
Współpraca wydawcy z drukarnią może być przyjemnością. Atmosferę pracy tworzyli i tworzyć będą ludzie.
To w głównej mierze od nich zależy, w jaki sposób realizowane będą zlecenia, pokonywane wszelkie trudności
i jak będzie budować się wzajemne zaufanie.
Leszek Maciński - inżynier poligraf,