Kurs Zaawansowane bazy danych
Dr inż. Dariusz Bober
Instalacja systemu RDBMS
Wstęp
Jednym z podstawowych zadań administratora systemów baz danych jest instalacja
systemu RDBMS oraz systemów klienckich na stacjach roboczych użytkowników. Instalacje klienta
wykonuje się stosunkowo często (wielu użytkowników) i na wielu platformach systemowych
(architektury 32 i 64 bit, kolejne wersje MS Windows, stacje z alternatywnym systemem
operacyjnym, urządzenia mobilne, środowiska developerskie, itp.). Natomiast instalacje serwera
wykonuje się raczej rzadko, najczęściej zakup serwera bazodanowego następuje wraz z usługą
instalacji i suportu, gdzie to firma wdrażająca zapewnia realizację następujących zadań:
·ð dobór parametrów sprzÄ™towych do zaÅ‚ożonego zadania biznesowego i okreÅ›lonego budżetu;
·ð dobór wersji systemu bazodanowego, wg tych samych kryteriów;
·ð instalacje i konfiguracjÄ™ serwera oraz jego uruchomienie w lokalizacji klienta;
·ð opracowanie procedury bezpieczeÅ„stwa danych oraz konfiguracjÄ™ buckup u;
·ð konfiguracjÄ™ kilku stacji roboczych i szkolenie personelu;
·ð suport, w ramach podpisanej umowy serwisowej.
Co w przypadku, gdy znajdujecie Państwo zatrudnienie w firmie informatycznej prowadzącej
sprzedaż i licencjonowanie systemów RDBMS? Powyższe zadania realizujecie Państwo sami, na rzecz
klientów firmy. Znajomość tych zagadnień może również pozwolić Państwu na realizację szeregu
czynności we własnym zakresie, a tym samym koszt zakupu środowiska RDBMS, może być dla
Państwa pracodawcy znacznie niższy1.
W tym kursie zajmiemy siÄ™ instalacjÄ… i konfiguracjÄ… systemu RDBMS firmy Oracle.
Przygotowanie do instalacji
Instalacja systemu Oracle na platformie Linux jest znacznie bardziej pracochłonna niż na
serwerze MS Windows. Na Windows można uruchomić instalację bezpośrednio po pobraniu binariów
z serwera http://Oracle.com - wymagana rejestracja bezpłatnego konta, binaria oraz dokumentacja
również dostępna do pobrania nieodpłatnie. Na Linux, należy wykonać wiele czynności
przygotowawczych (m.in. tworzenie użytkownika i przydzielanie go do grupy używanej w trakcie
instalacji, czy też uzupełnienie parametrów systemowych), zwanych preinstalacją. Dodatkowo
po zainstalowaniu systemu bazodanowego, wykonywana jest post-instalacja, która zapewnia
m.in. automatyczne uruchamianie instancji Oracle2.
1
Obecnie, wg. danych szacunkowych autora, koszt pierwszych 4 zadań (bez konfiguracji stacji roboczych i
suportu) stanowi ok 5-20% kosztów zakupu serwera i licencji.
2
Za: Muryjas P., Skublewska-Paszkowska M, Gutek D.: Eksploatacja Baz Danych. ESUS. Lublin 2011 (wersja
elektroniczna, tu: http://bc.pollub.pl/Content/675/eksploatacja.pdf)
W dalszej części kursu będzie przeprowadzona instalacja na platformie Windows 8, 64 bit  zgodna z
środowiskiem dostępnym w Pracowni Modelowania i Eksploracji Procesów z Danych, WMiP, UR 
sala 239, budynek A0.
Z lokalizacji Y:\dbober\ winx64_12c_database_1of2.zip oraz (& .)2of2.zip, należy rozpakować pliki do
wspólnego repozytorium na dysku c:\, pp.: c:\winx64_12c_database_1of2
Zmieniamy ścieżkę na: c:\winx64_12c_database_1of2
Uwaga! Drugi plik winx64_12c_database_2of2.zip rozpakowujemy do tej samej lokalizacji! W
przeciwnym wypadku instalacja ruszy, ale zatrzyma się na ok 78% i nie będzie można jej wznowić.
Uruchomienie instalacji
po rozpakowaniu: Setup.exe
Pierwszy krok instalacji systemu bazodanowego Oracle 12c rozpoczyna się wyświetleniem okna
przedstawionego na poniższym rysunku:
Zapytanie o dane kontaktowe dla przesyłania ważnych informacji, o aktualizacjach. Pola
nieobowiÄ…zkowe. Naciskamy NEXT>
Niewypełnienie danych kontaktowych o aktualizacjach, powoduje wyświetlenie komunikatu błędu:
Wybieramy Yes.
Kolejny ekran do konfiguracji danych użytkownika zarejestrowanego w Oracle, dla pobierania update
oprogramowania, Å‚atek, itp.
Pozostawiamy bez zmian. Przycisk NEXT>
Pierwszym bardziej istotnym ekranem jest ekran konfiguracji opcji instalacji:
Do wyboru jest jedna z trzech opcji, określających tryb instalacji systemu:
Pierwszy tryb (Create and configure a database), pozwala w jednym kroku na instalacjÄ™ systemu
RDBMS oraz utworzenie i skonfigurowanie bazy danych.
Drugi tryb (Install database software only) polega na zainstalowaniu jedynie oprogramowania
serwera bazy danych, zaś utworzenie bazy danych i jej konfigurację będzie można przeprowadzić
niezależnie po instalacji, z użyciem narzędzia Database Configuration Assistant.
Ostatni tryb instalacji (Upgrade an existing database) jest używany przy aktualizacji wersji systemu.
Wybieramy opcjÄ™ Install database software only . NEXT>
Wybór typu instalacji:
Możliwe typy instalacji to:
Single Instance Database Installation  instalacja pojedyńczego serwera RDBMS i pojedyńczego
procesu nasłuchu Lisener.
Oracle Real Application Clusters Database Installation  w tej opcji instalowany jest Oracle Real
Application Clusters, czyli jednen z wielu serwerów RBBMS pracujących w systemie klastrowym, wraz
z aplikacjÄ… zarzÄ…dzania klastrem.
Oracle RAC One Node Database Installation  w tej opcji instalowane jest to samo środowisko RAC,
jednak tyklo jednen wezeł, który może być podpięty do już funkcjonującego kkastra..
Wybieramy Single Instance Database Installation. NEXT>
Wybór języka systemu RDBMS:
Dodajemy Polish. NEXT>
Wybór wersji edycji systemu RDBMS:
W wersji 12c Oracle oferuje pięć edycj systemu RDBMS:
Enterprise Edition (6GB), jest najbardziej rozbudowanÄ… wersjÄ… systemu ORACLE . Posiada ona
wiele pomocniczych funkcji np. Flashback Database, która pozwala na przywrócenie bazy danych bez
korzystania z fizycznych kopii zapasowych. Jest to wersja, którą można rozszerzać poprzez
dodawanie kolejnych narzędzi, takich jak: wspomniany RAC (Real Application Cluster - umożliwia
używanie tych samych plików bazy danych umieszczonych na różnych serwerach przez więcej niż
jednÄ… instancjÄ™) czy Oracle Data Mining do budowania zintegrowanych aplikacji typu business
intelligence. Tu jednak uwaga te dodatkowe narzędzia są oddzielnie licencjonowane. Należy również
pamiętać o tym, ze decydując się na zakup jednej z niższych edycji system Oracle, np edycji standard,
nie będzie możliwości dokupienia tych dodatkowych narzędzi, gdyż nie będą one zgodne z edycją
systemu RDBMS.
Wersja Standard Edition (5,5 GB) posiada podstawowe narzędzia występujące w wersji
Enterprise. Nie ma w niej jednak możliwości dodatkowego zainstalowania pozostałych narzędzi.
Wersja Standard Edition One (5,5 GB) oferuje takie same funkcje, co poprzednio opisana wersja.
Zasadnicza różnica występująca między nimi polega na możliwości użycia wersji One na jednym
serwerze z maksymalnie czterema procesorami (liczonymi jako rdzenie).
Wersję Personal Edition (3,53 GB) , nie jest licencjonowana dla środowisk produkcyjnych, a dla
developerskich. Wersja ta pozwala na rozwijanie aplikacji działających na wersjach Standard
oraz Enterprise.
Ostatnią najbardziej uproszczoną wersją jest Express Edition (2 GB), która posiada odrębną wersję
instalacyjną. Cechuje ją łatwa instalacja oraz znaczne ograniczenia nałożone na bazę danych w
postaci zawężenia wykorzystywanych parametrów sprzętowych (np. liczba procesorów, pamięć
RAM) oraz braku narzędzi występujących w innych wersjach. Wersja ta jest jednak niepłatna,
również dla zastosowań komercyjnych.
Wybieramy opcjÄ™ Standard Edition One i Next>
Kolejny ekran:
Utworzenie konta użytkownika, na którego koncie będą uruchamiane serwisy serwera Oracle
Oracle wymaga aby był to użytkownik bez praw Administratora (względy bezpieczeństwa), nie może
więc to być konto Student. Wprowadzamy konto Oracle, hasło oracle, i Next>
Wybór fizycznej lokalizacji RDBMSa:
c:\app\Oracle
c:\app\Oracle\product\12.1.0\dbhome_1
Upewniamy się, że instalacja odbywa się na dysk C:
NEXT>
Tworzony jest plik konfiguracji instalacji:
Potwierdzenie konfiguracji procesu instalacji. Uwaga! Na tym etapie można jeszcze wszystko zmienić,
po wybraniu  edit :
Jeżeli wszystko jest skonfigurowane poprawnie, to INSTALL.
Proces instalacji, trwa ok. 20 min.:
W tym czasie kopiowane są binaria, rejestrowane biblioteki, itp., szczegóły procesu są dostępne pod
przyciskiem Details:
Po zakończeniu instalacji:
Wybieramy CLOSE
Po zakończonej instalacji na ekranie głównym Widowsa, pojawiają się następujące aplikacje:
Tworzenie i konfiguracja bazy danych
Wybieramy Database Configuration Assistant:
Tworzymy nowÄ… bazÄ™ danych:
Global Database Name : Test
Administrative Password : KITest33
 oracle password: oracle
Pluggable Database Name : DBTest
Uwaga! Należy odznaczyć flagę Create as Container Database, w przeciwnym wypadku zostanie baza
zainstalowana jako kontener w systemie bazodanowym RDBMS. Rozwiązanie Kontenerowe może
być wygodne w przedsiębiorstwach wielozakładowych, gdzie jeden użytkownik może być od razu
propagowany na wiele baz (1 zakład  1 baza) i posiadać w niej określone uprawnienia.
Pozostałe parametry bez zmian. Dalej>
W trybie zaawansowanym, wszystkie elementy parametryzujemy we własnym zakresie (patrz pliki
HTML: Custom DB configuration.html i General DB configuration.html)
Architektura wielozakładowa (wiele kontenerów):
Każdy z działów (zakładów) może mieć oddzielny kontener bazy danych (np HRPDB, czy SALESPDB) w
nich niezależne od siebie bazy danych. Ale jednocześnie część użytkowników (common users) może
mieć prawa dostępu do wielu kontenerów, podczas gdy inni (local users) będą widzieli tylko
przypisane im zbiory.
Więcej tu: http://docs.oracle.com/cd/E16655_01/server.121/e17633/cdblogic.htm#CNCPT89259
Podsumowanie:
Zakończ:
Proces instalacji bazy danych (trwa ok 15 min):
Podsumowanie:
EXIT
Konfiguracja haseł:
Nic nie zmieniamy CANCEL
Zakończenie tworzenia bazydanych:
Zamknij
Konfiguracja LISTENERA:
Listener, czyli proces nasłuchu, jest to serwis pracujący w systemie operacyjnym,
prowadzący nasłuch na określonym porcie (standardowo 1521), oczekującym na wezwania aplikacji
klienckich, po protokole TNS. Standardowo, po nawiązaniu połączenia, klient przekierowywany jest
na inny, losowo wybrany port. Może rodzić to określone problemy np. przy dużej restrykcji systemów
firewall (otwarte konkretne porty, co przy losowości odpowiedzi, jest trudne do ustalenia).
RozwiÄ…zaniem jest wprowadzenie parametru:
"USE_SHARED_SOCKET"="TRUE"
w kluczu aplikacji Oracla w rejestrze systemowym.
Taką konfiguracje dla przykładu wykonałem na serwerze, w lokalizacji Zalesie, i przy włączonym
firewale u Windowsa (otwarty port 1521) komunikacja klientów zdalnych odbywa się prawidłowo3.
Konfigurujemy Listenera:
Dalej>
3
Uwaga! Przy  usztywnieniu komunikacji z serwerem Oracle, jak podano, pojawia siÄ™ jeszcze jeden problem,
mianowicie port 1521  jako standardowy, może być wykorzystany do ewentualnych ataków osób 3-cich.
Zatem wskazana była by możliwość tunelowania połączenia, jak np. tu http://adamsquicklog-
webissues.blogspot.com/2011/02/connecting-sqldeveloper-to-remote-db.html
Dodajemy nowego, Add>
Nazwa standardowa LISTENER, Password: Oracle
Dalej>
Wybieramy protokół TCP, Dalej>
Pozostawiamy port standardowy 1521, Dalej>
Nie będziemy konfigurować kolejnego LITENERA, No, Dalej>
Konfiguracja kompletna, Dalej>
Ekran poczÄ…tkowy:
Zakończ
Utworzenie konta użytkownika
Uruchamiamy konsole:
I wydajemy komendy:
Enter user-name: / as sysdba
SQL> create user c##darek identified by bober container=all;
User created.
SQL> grant connect to c##darek;
Grant succeeded.
Pytania kontrolne
1. Jakie znasz edycje system RDBMS Oralce? Krótko scharakteryzują jedną z nich.
2. Jakim poleceniem tworzymy użytkownika w systemie RDBMS Oracle?
3. Jakie jest niezbędne prawo dla użytkownika, aby mógł on nawiązać polecenie z bazą danych?
Podaj treść polecenia nadające to prawo.
4. Jaką rolę w systemie RDBMS Oracle pełni LITENER? Krótko scharakteryzuj jego działanie.
5. Czy serwer na którym postawiony jest system RDBMS Oracle, może mieć zainstalowanego
Firewalla? A jeżeli tak, to czy wystarczające jest otwarcie portu 1521, aby stacje klienckie
mogły nawiązać z nim połączenie? Uzasadnij odpowiedz
.