14.01.2013

Wykład 7

1. Im większa stopa dyskontowa - tym NPV jest niższe:

• IRR - stopa, przy której NPV wynosi 0

• NPV > 0 stopa zwrotu wyższa od tej, którą przyjęliśmy w założeniach

Temat: Ryzyko.

2. Nawet 1 źle podjęty projekt może oznaczać bankructwo:

• Każdy projekt jest obarczony ryzykiem

• Najbardziej ryzykowne są projekty infrastrukturalne (badania pokazują, że w 93% projektów przekroczone zostały nakłady)

• Nawet w krajach rozwiniętych zdarzały się duże przekroczenia nakładów

• Jaki procent planowanych dochodów z projektu stanowiły faktyczne? Zazwyczaj niewielki

Źródła ryzyka projektu:

• Cechy samego projektu - niektóre projekty są bardziej ryzykowne same w sobie od innych

• Duży zakres (Np. poty lotnicze - płyta lotniska, hangary, terminale, pasy startowe)

• Duża złożoność

• Techniczna

• Organizacyjna

• Unikatowość i innowacyjność - projekt unikatowy jest pierwszy raz robiony, przez co brak doświadczeń

• Personel zarządzający projektem - nawet potencjalnie dobra rzecz w niedobrych rękach może źle działać

• Podmiot podejmujący projekt - działalność podmiotu też może być źródłem ryzyka, bo projekty często dzielą ludzi

• Osiągalność zasobów - każdy projekt, aby mógł osiągnąć powodzenie - potrzebne są zasoby: finansowe, ale nie tylko. Brak zasobów jest źródłem ryzyka.

• Otoczenie przedsiębiorstwa:

• + otoczenie prawne

• + otoczenie konkurencyjne

• Ryzyko projektów inwestycyjnych ma wiele definicji:

• Ryzyko projektów inwestycyjnych - jest to występowanie dające się kwantyfikować możliwości zaistnienia sytuacji, że rzeczywiste nakłady na projekt jak i inne parametry, tzn. efekty inwestowania będą odchylały się od pierwotnie przyjętych, skala możliwych różnic (odchyleń) pomiędzy wielkością rzeczywistą a pierwotnie przyjętą odzwierciedla wielkość ryzyka.

• Niepewność jest bardziej nieogarnięta od ryzyka, nie można zidentyfikować różnych poziomów zjawisk i przypisać prawdopodobieństwa.

• Zarządzanie ryzykiem projektu:

• Planowanie zarządzania ryzykiem - jak zaplanować zarządzanie w przedsiębiorstwie, jak przechowywać dokumenty, gdzie itd.

• Identyfikacja ryzyka - polega na tym, że mamy odkryć wszystkie źródła niebezpieczeństwa, zagrażające projektowi, jest wiele metod,

• Panele dyskusyjne

• Metody heurystyczne

• Check list - ma mocne i słabe strony:

• Jest prosta i szybka

• Projekty są unikatowe i na liście mogą nie znaleźć się najważniejsze zagrożenia

• Ocena ryzyka, - które z rodzajów ryzyka uważa się za najistotniejsze

• Klasyfikacja ryzyka - ubranie ryzyka w liczby, różnymi metodami, w zależności od wielu czynników

• Jaki projekt?

• Jaka faza projektu?

• Co jest przedmiotem?

• Planowanie reakcji na ryzyko - opracowanie i podanie sposobów reagowania na ryzyko, typów reakcji jest bardzo wiele:

• Nic nie robić

• Ubezpieczyć

• Podział ryzyka pomiędzy uczestników projektu poprzez umowy

• Jak się analizuje ryzyko i co, za co odpowiada?

• Za dany rodzaj ryzyka powinien odpowiadać ten uczestnik projektu, który jest w stanie jak najlepiej nim zarządzać

• Tworzenie rezerw

• Zaniechanie działalności

• Każdy sposób reakcji ma swój koszt

• Pełne zabezpieczenie może spowodować ryzyko wtórne Np. ochrona nowego płaszcza poprzez dojazd samochodem na uczelnię (po śliskiej drodze)

• Kontrola i Monitoring ryzyka

• Budżetowanie kapitału:

• Metody zależą od tego, na jakim etapie życia projektu inwestycyjnego jesteśmy

• Etap wstępnej oceny - metody heurystyczne

• Etap finansowej analizy - ryzyko można mierzyć stosując metody statystyczne: miary rozproszenia, wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, semiwariancja, semiodchylenie.

• Metody głównie stosowane w analizie finansowej:

• Pośrednio uwzględniające ryzyko:

• Analiza wrażliwości - analiza typu, co gdyby, „What if”, polega na zidentyfikowaniu parametrów projektu, na których zmianę projekt jest najbardziej wrażliwy.

• Zmiana, którego z trzech jakichś tam parametrów powoduje największą zmianę NPV i IRR?

• Jaka jest dopuszczalna zmiana danego parametru, przy którym poziomie projekt jest jeszcze efektywny?

• Jeśli chcemy zbadać jakiś parametr to wszystkie inne zostawiamy na poziomie bazowym to jest nieprawdziwe, bo inne parametry też się zmieniają

• Metoda Monte Carlo

• Analiza scenariuszy - robimy scenariusz badanego zjawiska, jakie stany mogą być. Takich scenariuszy możemy stworzyć kilka.

• Pesymistyczny

• Optymistyczny

• Najbardziej prawdopodobny

• Analiza drzew decyzyjnych - pozwala na ustrukturyzowanie problemu decyzyjnego poprzez nakreślenie wszystkich możliwych do zrealizowania alternatywnych działań menedżerskich uzależnionych od innych bieżących warunków otoczenia.

• Bezpośrednio uwzględniające ryzyko:

• Metoda korekty stopy dyskonta uwzględniająca ryzyko (NADR) - polega na tym, że wychodzimy z założenia, iż ryzyko odzwierciedlamy w stopie dyskontowej - im wyższe ryzyko tym bardziej podwyższamy premię za ryzyko

• Metoda ekwiwalentu pewności - alternatywa do NADR, korygujemy, ale nie stopę dyskontową a strumień przepływów pieniężnych (gotówkowych) projektu, aby ten po korekcie można było uznać jako strumień uzyskany z pewnością.

• Strumień ryzykowny strumień pewny

• Strumień pewny jest dyskontowany stopą wolną od ryzyka

• Stosowanie opcji rzeczowych - narzędzie wywodzące się z opcji finansowych, montowanie opcji pozwala na ograniczanie ryzyka poprzez uelastycznienie rachunku.

• Rachunek opcyjny zakłada, że podczas życia prometu można mieć różne opcje i przez to dostosowywać projekt do sytuacji

• Problem polega na tym jak te opcje wycenić

• Zabrać ołówki i karty egzaminacyjne na Egzamin.

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Decyzje inwestycyjne (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Prof. zw. dr hab. K. Marcinek	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

3

---