Rachunkowość - jest to system informacyjny ciągłego ujmowania w czasie, grupowania i prezentowania wyrażonych w pieniądzu bilansujących się danych liczbowych dotyczących działalności i sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej.
Przedmiotem rachunkowości jest: majątek i procesy.
Podmiot rachunkowości - są to jednostki gospodarcze majątkowo wyodrębnione, które zobowiązane są do prowadzenia rachunkowości.
Ogólne prawa rachunkowości wynikają z przepisów prawa. Obecnie obowiązuje ustawa z 29. września 1994r. i ta ustawa przedstawia podstawowe założenia, ramy, w których powinna mieścić się działalność firmy i według których ta rachunkowość powinna być prowadzona.
Rachunkowość:
1.opisuje przyjęte zasady rachunkowości
2.prowadzenie ksiąg rachunkowości
3.okresowe ustalanie lub sporządzanie drogą inwentaryzacji rzeczowego stanu aktywów i pasywów
4.wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego
5.sporządzanie sprawozdań finansowych i innych, których dane wynikają z ksiąg rachunkowych
6.gromadzenie i przechowywanie dokumentacji przewidzianej ustawą
7.poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą
Metody rachunkowości:
1.bilansowa (majątek i procesy mają charakter podwójny, ale równoważny).
2.podmiotowa (obserwacja i ujmowanie majątku oraz procesów z punktu widzenia danego podmiotu).
Majątek. Główny podział to:
1.Środki gospodarcze (aktywa)
a).majątek trwały
b).majątek obrotowy
c).rozliczenia miendzyokresowe
2. Źródła pochodzenia majątku (pasywa)
a).kapitał własny
b).kapitał obcy
-zobowiązania długoterminowe
-zobowiązania krótkoterminowe
b).rozliczenia miendzyokresowe i przychody przyszłych okresów
Majątek przedsiębiorstwa dzielimy na:
- majątek trwały
- majątek obrotowy1.Majątek trwały, zużywa się w dłuższym okresie niż 1 rok:
a).wartości i elementy prawne
b).rzeczowy majątek trwały
c).finansowy majątek trwały
d).należności długoterminowe
ad. a) prawa, koncesje, patenty, oprogramowania komputerowe, koszty pracy rozwojowej.
ad. b) środki trwałe oraz inwestycje rozpoczęte (budynki, grunty, maszyny, urządzenia).
ad. c) papiery wartościowe, akcje, obligacje, udziały nabyte na okres dłuższy od 1 roku, udzielone przez jednostkę pożyczki długoterminowe.
ad. d) środki pieniężne, które jednostka ma otrzymać w przyszłości (po upływie jednego roku)
.2.Majątek obrotowy, zużywa się jednorazowo, musimy je odnawiać, znajduje się w ciągłym ruch, zmienia swoją postać, zużywa się w okresie krótszym niż 1 rok.
a).zapasy,
b).należności i roszczenia,
c).krótkoterminowe papiery wartościowe (papiery wartościowe przeznaczone od obiegu),
d).środki pieniężne.
ad. a) surowce, materiały, półfabrykaty, produkcja w toku, wyroby gotowe, towary (wyroby, jednostki wytwarzają we własnym zakresie, a towar, jest zakupiony i podlega konsumpcji lub odsprzedaniu).
ad. b) są to należności, które jednostka gospodarcza otrzymuje w ciągu 1 roku od np. pracowników, budżetu i inne, roszczenia to należności dochodzone na drodze sądowej.
ad. c) czeki, weksle obce o terminie realizacji powyżej 3 miesięcy oraz inne papiery wartościowe, które jednostka nabywa w celu odsprzedaży lub na okres krótszy niż 1 rok.
ad. d) środki pieniężne w kasach, na rachunkach bankowych w walucie krajowej jak i obcej oraz inne środki pieniężne: czeki i weksle o terminie własności do 3 miesięcy.
Źródła finansowania majątku - informuje, kto i na jakich warunkach wyposażył jednostkę gospodarczą.
Kapitał, dzielimy na:
własny - który przez okres funkcjonowania jednostki nie podlega zwrotowi,
obcy - który wnoszony jest do spółki na pewien okres czasu po którym musi zostać zwrócony.
Kapitał własny:
1.kapitał podstawowy - jest to wkład właściciela lub właścicieli do przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwo państwowe - państwo
w spółce z o.o. - udziałowcy
w spółce akcyjnej - akcjonariusze
2.kapitał zapasowy - tworzy się go z wypracowanego przez jednostkę zysk (porównując koszty z zyskami), wynik finansowy nie podzielony jeszcze z roku bieżącego i lat ubiegłych.
Kapitały obce - podlegające zwrotowi, kredyty bankowe, pożyczki oraz wszelkiego rodzaju zobowiązania np. pracowników, dostawców, urząd skarbowy, ZUS, urząd celny.
Majątek przedsiębiorstwa to aktywa.
Źródła finansowania to pasywa.
Podstawowa zasada bilansowania to że aktywa jest równa pasywą.
Bilans - jest to dwustronne wartościowe zestawienie majątku przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania, sporządzone w odpowiedniej formie i na określony dzień, na koniec roku obrotowego, z reguły pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Podstawowe zasady bilansowe mówią, że: 1) sumy aktywów muszą się równać sumie pasywów, majątek przedsiębiorstwa musi mieć swoje pokrycie z źródeł finansowania, 2) o zasadzie ciągłości bilansowej: bilans zamknięcia jednego okresu sprawozdawczego jest również otwarciem drugiego bilansu sprawozdawczego.
Pozycje bilansu w aktywach wykazywane są według zasady wzrastającego stopnia płynności tzn. od tych, które najtrudniej spieniężyć do tych, co mają największą płynność.
W pasywach pozycje bilansu wykazywane są według zasady wzrastającego stopnia wymienialności, a więc najpierw pasywa, które nie podlegają zwrotowi, a następnie kapitały obce od najdłuższego do najkrótszego terminu zwrotu.
Konta bilansowe są: aktywne i pasywne i posiadają dwie strony, jedna to debet druga to kredyt. Saldo początkowe jest to wartość pozycji na początek otwarcia konta a saldo końcowe jest saldem na koniec okresu sprawozdawczego.
Sk - to różnica między obrotami strony debetowej i kredytowej konta zapisane dla zrównoważenia zapisów po stronie mniejszych obrotów. Dla zrównoważenia zapisów, zapisuje się po stronie mniejszych obrotów, zaś nazwa salda pochodzi od tej strony konta, która wykazuje większe obroty.
W wyniku łączenia kont bilansowych powstają konta aktywno-pasywne, które dzielimy na 2 grupy:
1.jednosaldowe
2.dwusaldowe
ad. 1. mogą wykazywać jedno zmienne saldo albo debetowe lub kredytowe np. jest konto „rachunek bieżący”, konto powstało w wyniku połączenia konta aktywnego o tej samej nazwie i konta pasywnego „kredyty bankowe”. Saldo kredyty oznacza saldo „rachunek bankowy” i wykazywane jest w ramach środków pieniężnych, w bilansie saldo oznacza wartość zaciągniętego kredytu bankowego i wykazywane jest po stronie pasywów w ramach kapitałów obcych.
ad. 2. konta dwusaldowe to konta, które mogą równocześnie wykazywać dwa salda np. jest „rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”. Konto powstało w wyniku połączenia konta „należności od odbiorców” i konta „zobowiązania od dostawców” przejmując funkcje konta w wyniku połączenia, których powstało.
Konta można dzielić w pionie i poziomie. W wyniku poziomego podziału konta powstaje konto analityczne. Konto, które podlega podziałowi nazywamy kontem syntetycznym. Konta analityczne tworzone są do kont syntetycznych w celu uszczegółowienia informacji księgowych, konta analityczne funkcjonują według zasady podwójnego zapisu tzn., że każde informacje, które zostały zapisane na koncie syntetycznym zostaną powtórzone na koncie analitycznym po tej samej stronie i o tej samej wartości.
Koszt działalności podstawowy - są to koszt, który jednostka ponosi przy prowadzeniu działalności podstawowej, jest to działanie, do której jednostka została powołana: dzierżawa, wynajem, stałe opłaty (telefon, woda, gaz, prąd, materiały, biur, wynagrodzenia, ZUS) koszt zużycia maszyn i urządzeń, koszt remontów, napraw, zużycie materiałów, usługi, z których korzysta jednostka.
Koszt zarządu - są to koszty związane z utrzymaniem np. biur, laboratorium, magazynu, koszty związane z ogólnym utrzymaniem jednostki jako całości.
Koszty sprzedaży - koszty ponoszone przez jednostkę gospodarczą ponoszoną bezy sprzedaży produktów gotowych: transport, załadunek, wyładunek, ubezpieczenie.
Karta kosztów koresponduje z kosztami bilansu. Wyjątkiem od reguły ewidencyjnej środków trwałych.
Zmniejszenie wartości środków trwałych z tytułu ich zużycia, księgujemy na karcie "umorzenie środków trwałych" z innymi kartami kosztów.
Wszystkie karty kosztów funkcjonują w podobny sposób jak bilansowe.
Podatek VAT nie stanowi dla jednostki gospodarczej kosztów, księgujemy go w "Rozrachunki z tytułu VAT".