1. Wykaż, że język jest doskonałym i uniwersalnym narzędziem porozumiewania się. Dzięki którym jego cechom jest to możliwe ?

Język doskonałym i uniwersalnym narzędziem porozumiewania się:

- nieograniczone możliwości wypowiedzenia się za pośrednictwem języka zawdzięczamy bogactwu jego znaków

- jest on zrozumiały dla dużej grupy ludzi

- obecność redundacji (żaden system poza językowym nie przekazuje więcej informacji niż musi )

- odbieramy wzrokiem, słuchem, czasem dotykiem

- jest wielofunkcyjny

- jest dwuklasowy ( jednostki i reguły łączenia ich w zdania dzięki czemu zbiór jednostek nabiera głębszego sensu )

- jest otwarty ( możliwe jest dokonanie zmian przez użytkownika o ile nie są one zbyt rewolucyjne są zrozumiale dla innych )

2. Czy może istnieć język naturalny jednoklasowy?

Język naturalny powstał w wyniku wielowiekowego rozwoju. Jest niejednoznaczny i otwarty na zmiany. Język naturalny nie może być jednoklasowy. Jego dwuklasowość polega na tym, że oprócz znaków (jednostek) z których jest zbudowany, posiada również reguły ich łączenia. Gdyby zabrakło jednego z tych elementów, język stałby się niezrozumiały. Wynikłoby to z tego, że wyrazy języka naturalnego są wieloznaczne, a od ich szyku zależy sens wypowiedzi.

Językami jednoklasowymi mogą być tylko systemy zamknięte, mające na celu przekazanie ograniczonej ilości informacji- na przykład znaki drogowe. Jednoklasowość możliwa jest gdy za pomocą jednego symbolu przekazuje się jedną informację- nie ma potrzeby zestawiania ze sobą kilku symboli.

3. Dlaczego kod znaków drogowych nie może być kodem otwartym*

Kod znaków drogowych nie może być kodem otwartym, ponieważ służą one większej ilości osób i mają przekazywać pewne treści zrozumiale dla wszystkich. Użytkownik nie może sam zmieniać go, ponieważ zmiana mogłaby nie zostać zrozumiana.

5.

Funkcja informatywna

Poszłam z koleżanką na spacer, a z nami jej pies. Nadciągały burzowe chmury, a Azor zaczął zachowywać się niespokojnie. Gdy zagrzmiało rzucił się na mnie, Gdyby nie to, że poraziła go błyskawica, znalazłabym się w szpitalu.

Funkcja ekspresywna

Burza nadciąga! Ach, boję się! O rany, trzymaj swojego psa ! Rety, żyję jeszcze! Jestem oślepiona przez błyskawicę! We* Azora! O, jak boli! Nie mogę wytrzymać!

Funkcja impresywna

Musimy wracać do domu. Burza nadchodzi. Uwiąż swego psa na smyczy . Trzymaj go, bo zaraz na mnie skoczy. Mogłabyś się pospieszyć* Proszę cię!

Porównanie cech językowych

funkcja informatywna - tekst jasny, przejrzysty, zbudowany logicznie, zawiera fakty;

funkcja ekspresywna - uzewnętrznienie emocji, ujawnienie uczuć, słownictwo, którego znaczenie wyraża uczucia, zgrubienia i zdrobnienia, wykrzykniki;

funkcja impresywna - dążenie nadawcy do tego, aby odbiorca zachował się zgodnie z jego oczekiwaniami; stosowanie wykrzykników, trybu rozkazującego, równoważników zdań i bezokoliczników; używanie argumentów, które przekonują odbiorcę do nadawcy;

6. Podaną informację („księżyc świeci”) wykorzystaj w tekstach pełniących kolejno funkcje: impresywną, ekspresywną i poetycką. Porównaj cechy językowe tych tekstów.

(a) Funkcja impresywna.

Nie wychodzić na dwór kiedy świeci księżyc. Wilkołaki w okolicy.

(b) Funkcja ekspresywna.

„ Ach przepięknie !

Księżyc świeci niebosko

Stoję i raduję się beztrosko.”

(c) Funkcja poetycka.

„ Cicho wszędzie, ciemno wszędzie

Góry przykryte płachtą ciemności,

Aż ze strachu drżą wam kości,

Kwiaty skulone w lęku śpią,

Wiatry między pagórkami mkną.

Księżyc świeci niebywale,

Jest przepięknie, wcale a wcale. ”

Tekst o funkcji impresywnej dąży do kształtowania postaw i zachowań odbiorców. Ostrzega ich przed niebezpieczeństwem.

Tekst o funkcji ekspresywnej wyraża osobisty stosunek autora do opisywanej rzeczy.

Natomiast tekst o funkcji poetyckiej ma za zadanie zaskoczenie, zachwycenie odbiorcy przez

zastosowanie różnych środków stylistycznych i językowych.

7. Sytuacje kiedy, nadawca i odbiorca są ta samą osobą:

- robienie planów na następny dzień

- nadawca sam sporządza dla siebie notatki z lektury

- nadawca samemu sobie czyta tekst wypracowania ( np. aby je poprawić )

- nadawca prowadzi ze sobą dialog wewnętrzny zastanawiając się nad jakimiś sprawami

Podaj pięć przykładów sytuacji, w której akt mowy nie mógł być zrealizowany. Wyjaśnij, dlaczego.

- rozmowa Polaka z Belgiem - posługiwanie się innym kodem językowym

- rozmowa naukowca z dzieckiem - nieznajomość przez dziecko wszystkich elementów kodu językowego

- rozmowa Polaka z Rosjaninem - dany znak kodu językowego oznacza co innego dla Polaka i co innego dla Rosjanina ( np. zapomnieć w języku rosyjskim znaczy zapamiętać )

- nadawca zna elementy kodu językowego, ale nie umie ich połączyć

- brak nadawcy lub odbiorcy

10. Różnice:

SYMPTOMY I SYMBOLE

Symptom to znak naturalny, będący objawem i nie mający nadawcy.

Symbol to znak konwencjonalny, umowny, który jest wynikiem ustalonego w społeczeństwie zwyczaju.

OBRAZY I SYMBOLE

Obraz to znak umowny, ikoniczny; jest rzeczywisty i materialnie podobny do tego, co oznacza.

Symbol to znak umowny, konwencjonalny; można go zmieniać po uprzednim uzgodnieniu ze społecznością, w której funkcjonuje.

ZNAKI I DIAKRYTY

Znak to zjawisko, które można postrzec za pomocą zmysłów (zobaczyć, wyczuć, usłyszeć); pełni funkcję reprezentatywna i komunikatywną względem tego, co sam mieści w sobie.

Diakryt to znak graficzny (np. kropka, przecinek, ogonek) dodawany do liter dla oznaczenia brzmień odmiennych od brzmień właściwych danym literom; sam w sobie diakryt się nie liczy.

MORFEMY I FONEMY

Morfem to najmniejsza jednostka znacząca; ma on swoje znaczenie.

Fonem to najmniejsza jednostka odróżniająca wyrazy; sam w sobie nie ma znaczenia.

11. Czy znaki językowe mogą być obrazami lub symptomami?

TAK. Obrazy i symbole są rodzajami znaków językowych. Znak jest zjawiskiem konkretnym, które można dostrzec, usłyszeć i wyczuć. Jego funkcją jest wskazywanie na desygnat.

Symptom możemy określić jako znak naturalny, np. gdy niebo się chmurzy może to być znakiem tego, że będzie padać. Objaw ten odsyła do określonych zjawisk rzeczywistości, czyli do desygnatów.

Podobnie jest z obrazami. Należą do nich np. rysunki informacyjne, szyldy itp. Podstawą ich działania jest rzeczywiste, materialne podobieństwo znaku do tego, co on oznacza, np. przekreślony papieros informuje o zakazie palenia w danym miejscu.

Zarówno symptomy jak i obrazy są zjawiskami dostępnymi dla zmysłów; są widzialne, słyszalne itp. Pewnej społeczności przywodzą na myśl określone zjawisko.

12.Czy znaki alfabetu Morse*a są znakami w sensie językoznawczym? Uzasadnij odpowied*.

TAK. Znaki alfabetu Morse'a są znakami w sensie językowym, gdyż służą do porozumiewania się.

13. Czy morfem i leksem mogą być identyczne?

Leksem (wyraz) to najmniejsza, samodzielna jednostka znaczeniowa języka. Morfem to najmniejsza jednostka znacząca języka. Morfem i leksem mogą być identyczne. Istnieją leksemy, które składają się tylko z morfemu rdzeniowego. Przykładem może być wyraz „dom”, który składa się tylko z jednego morfemu rdzennego. Nie występują w nim morfemy słowotwórcze ani fleksyjne.

14.Czy morfem i sylaba to to samo? Uzasadnij odpowied*.

NIE. Morfemy zespalają, uporządkowują strukturę tekstu, mają znaczenie, a sylaby jedynie mogą mieć jakieś znaczenie.

Morfem - najmniejsza znaczeniowo, niepodzielna cząstka wyrazu.

Sylaba - odcinek głośnej artykulacji, którego ośrodkiem jest samogłoska, może stanowić wyraz lub część wyrazu

15. Czy morfemy mogą mieć różne postaci? Uzasadnij odpowied*.

Morfemy dzielimy na fleksyjne, gramatyczne, leksykalne, słowotwórcze, zerowe.

Morfemy fleksyjne to te, za pomocą których tworzymy formy fleksyjne wyrazów. W języku polskim morfemami tymi są najczęściej sufiksy, które łączą się z tematem fleksyjnym wyrazu np. dom - ów, będ - ąc - y, pisz - e, chodzi - ł - a. W niektórych formach fleksyjnych czasowników i związkach składniowych zdania morfem fleksyjny może być odrębnym wyrazem np. morfem trybu przypuszczającego by, lub składnikiem czasownika posiłkowego np. będę pisać morfemem fleksyjnym jest temat czasownika posiłkowego będ - , końcówka - ę i sufiks bezokolicznika - ć.

Morfemy gramatyczne to morfemy poboczne czyli afiksy i końcówki fleksyjne, które tworzą formy gramatyczne wyrazu np. kopa - ł, czytaj - ąc, mieszczan - in.

Morfemy leksykalne to morfemy główne, czyli rdzenie wyrazów np. na - ucz - yciel, dom,

bez - dom - ny, prze - nik - ać.

Morfemy słowotwórcze to morfemy, za pomocą których tworzymy nowe wyrazu z już istniejących np. sufiks - acz w wyrazie spawacz, prefiks przy - w przygasić, za - w zasłużyć oraz morfem łącznikowy - o - w złożeniach typu winobranie, szaropióry, biało - czerwony.

Morfemy zerowe to morfemy, których formę stanowi zero morfologiczne np. w formach rozgłos, dźwig brak przyrostka, który cechował wyraz podstawowy : rozgłaszać, dźwigać ; brak końcówki charakteryzującej mianownikową funkcję wyrazu siłacz, gdy wszystkie inne formy przypadkowe tego wyrazu charakteryzują się końcówkami.

16. Czy morfem może składać się z jednego fonemu? Uzasadnij odpowied*.

Fonemy - najmniejsze naturalne jednostki języka, składniki postaci brzmieniowej jego elementów.

Fonemy to pojedyncze litery np. t i d w wyrazach tom - dom, tam - dam .

Morfemy - połączenia fonemów, najmniejsze jednostki znaczące języka -

Morfemy to np. -ek, przy- .

Pojedynczy fonem nie może być morfemem, gdyż jak sama definicja mówi jest to połączenie fonemów.

17.Czy istnieją morfemy mające więcej niż jedno znaczenie? Uzasadnij odpowied*.

18. Czy morfem słowotwórczy zawsze jest formantem? Uzasadnij odpowied*.

Nie każdy morfem słowotwórczy jest formantem

np.: dom - morfem rdzenny, nie ma formantu

dom... - morfem rdzenny

ecz... - morfem słowotwórczy, ale nie jest formantem

ek - morfem słowotwórczy, formant

Nie, nie każdy morfem słowotwórczy jest formantem. Formant jest elementem słowotwórczym formującym nowy wyraz od tego, z którego została wzięta podstawa słowotwórcza, ta natomiast jest częścią wyrazy pochodnego zaczerpniętego z podstawowego i wspólna obu tym wyrazom. Nie musi być ona jednak rdzeniem.

Morfem słowotwórczy jest natomiast cząstką słowotwórczą wyrazu różną od rdzenia, za pomocą której tworzymy nowe wyrazy.

Np.: w wyrazie domeczek

dom - jest rdzeniem

domek - jest podstawą słowotwórczą.

Wobec tego końcówka -ek będzie formantem, nie będzie nim natomiast -ecz- mimo, iż jest morfemem słowotwórczym.

domek

k:cz

domeczek

formant

to nie jest

formant

---