WYKŁAD V
Samodzielne elementy samodzielnego państwa prawnego wprowadzono po 17 października 1997 r.
Zasada ochrony życia ludzkiego w każdej fazie rozwoju życia.
Zasada zaufania obywateli do państwa.
Zasada bezpieczeństwa prawnego obywateli
Organy władzy publicznej nie powinny wprowadzac norm prawnych obowiązujących obywateli bez zasad, które są jasne i umożliwią jednostce dochodzenia praw. Zmiana prawa obowiązującego która pociąga za sobą niekorzystne skutki dla określonych podmiotów powinna być dokonywana z zastosowanie okresu przejściowego vacatio legis.
4. Zasada ochrony praw nabytych.
Dotyczy praw słusznie, sprawiedliwie nabytych
5. Zasada sprawiedliwości społecznej.
Prawodawca może nowelizowac prawo na niekorzyśc obywateli tylko wtedy gdy jest to zgodne z konstytucją.
6. Zasada nie działania prawa wstecz. Zakaz retroakcji prawa.
Zasada ta nakazuje by nie stanwic norm prawnych, które nakazywały by stosowac nowo ustanowione normy prawne.
Można od tej zasady odstąpic na przykład jeżeli inna zasada przemawia za odstąpieniem od tej zasady. Kiedy nowe uregulowania są korzystniejsze dla odbiorcy.
7. Zasada dochowania ustawowego trybu uchwalania ustaw.
Ustawa z 24.06.1999 r w sprawie wykonywania obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej okresla tryb w jakim obywatele mogą zgłaszac projekty ustaw.
Projekt ustawy budżetowej wnosi tylko i wyłącznie Rada Ministrów.
8. Zasada domniemania niewinności.
9. Zasada sprawiedliwości społecznej.
Zasada ta odnosi się do stosunków pomiędzy różnymi grupami społecznymi oraz pomiędzy grupa społeczną a państwem.
Zasada ta radykalnie wpływa na treśc norm konstytucyjnych. Fakt silnego związku pomiędzy tymi dwiema zasadami nie oznacza konieczności przyznania wszystkim grupom obywateli jednakowych praw i obowiązków. Poszczególne kategorie podmiotów powinny być traktowane równo tzn. wg. Jednakowej miary, bez dyskryminacji i faworyzowania tylko wówczas gdy u podłoża określonych regulacji prawnych leży jednakowa sytuacja faktyczna tych kategorii podmiotów.
10. Zasada proporcjonalności.
Treścią zasady proporcjonalności są postulaty aby ingerencja państwa w sferę praw i wolności nie była nadmierna. Generalnie chodzi o to , że ustawodawca nie może ustanawiac ograniczeń które przekraczają pewien stopień uciążliwości. A ustawodawca nie może ustanawiac ograniczeń, które rozbudowują proporcje pomiędzy standardowym naruszaniem praw i wolności jednostki a rangę interesu publicznego, który podlega ochronie poprzez ustawę którą wydał ustawodawca czyli te zasadę można uzupełnic postulatem który zawiera w sobie zakaz ingerencji państwa.
11. Zasada praworządności
Może być rozumiana w sposób formalny i wówczas oznacza zgodnie z prawem funkcjonowanie państwa. Może być rozumiana w sposób materialny i wówczas nie wystarcza samo trzymanie się litery prawa ale prawo obywatelskie w państwie powinno określać określone wartości w państwie ( wolności jednostki, pluralizm polityczny i śwuatopogladowy).
ZASADA PODZIAŁU WŁADZY
John Locke żył na przełomie XVI i XVII wieku
B. Constant
Wyodrębnił 4 władzę neutralną. Król jest władcą neutralnym, rozstrzyga spory pomiędzy parlamentem a rzadem. Król jest arbitrem.
Pojęcie władzy lokalnej.
Pojawiają się ustawy określające cele i działania.
W XX wieku uległo przekształceniu pojecie władzy wykonawczej . Pojawiała się funkcja kierownicza.
Po II wojnie światowej upowszechniło się sądownictwo konstytucyjne.
Art. 10 Konstytucji
Podział organizacji został powołany do realizacji jednej z trzech funkcji.
Ograny te są wyobrębione.
Takie ujecie świadczy o tym że organy zajmują szczególną pozycję wśród organów państwa i wzajemnych relacjach względem siebie.
Władza wykonawcza - Prezydent, rada Ministrów
Władza sądownicza - Sądy i Trybunały
Władza ustawodawcza - Parlament
Ustawodawca w ust. 2 art. przypisując określone funkcje zastosował domniemanie kompetencyjne, domniemanie wzruszalne.
Art. 234 Konst. W czasie wojny Prezydent może wydawac rozporządzenia z mocą ustawy.
Domniemanie wzruszalne oznacza że jakaś określona funkcja w sposób generalny jest przypisana.
EUROPEJSKIE SYSTEMY SPRAWOWANIA WŁADZY
SYSTEM PARLAMENTARNO - GABINETOWY
W Niemczech - odmiana kanclerska, w Wielkiej Brytanii nie ma sztywnej konstytucji , w Szwajcarii - system komitetowy, w USA - model prezydencki.
System prezydencki i parlamentarno - gabinetowy odnoszą się do podziału władzy. Twórcy Konstytucji USA oparli strukturę władzy federalnej na na zasadzie separacji władzy. W systemie europejskim jest wzajemne oddziaływanie władzy na siebie.
W USA wyborów nie zarządza Prezydent, odbywają się one w terminach konstytucyjnie określonych. Obie izby pochodzą z wyborów. 1/3 Senatu co 2 lata jest odnawiana. Prezydent nie zarządza pierwszego posiedzenia Parlamentu. Parlament zbiera się na mocy prawa.
Wybory prezydenckie w USA odbywają się w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada. Są to wybory pośrednie. Wyborcy wybierają elektorów, a elektorzy wybierają Prezydenta. Prezydent nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej. Prezydent poprzez orędzie do kongresu ma wpływ na uchwalanie ustaw. W tych orędziach Prezydenta przedstawia swoje pomysły. Każdy członek izby reprezentantów może zgłosic projekt ustawy. Projekt ustawy przechodzi przez komisję ( tzn. system filtrów) , pod głosowanie trafia około co 20 projekt. Kongres nie ma wpływu na skład gabinetu. Prezydent jest szefem rządu, szefem administracji federalnej. Nie ma voyuma zaufania, ani votum nieufności.
Prezydent może zavetowac ustawę która wraca do kongresu. Veto może odrzucic kwalifikowana większośc 2/3 głosów. Kongres może obciąc wydatki federalne. Prezydent nie może skrócic kadencji izb. Kongres nie może odwołac Prezydent może zastosowac procedurę
. Chodzi o naruszenie przepisów prawa. Sąd Najwyższy ma bardzo silną pozycję.