Sciaga 2, Prawo cywilne - zesp˙˙ norm prawnych reguluj˙cych stosunki cywilnoprawne pomi˙dzy osobami fizycznymi i prawnymi


Przedmiotem regulacji prawa cywilnego s stosunki majtkowe i niemajtkowe.

CECHY PRAWA CYWILNEGO:1. równorzdno podmiotów-oznacza, e aden podmiot nie ma pozycji uprzywilejowanej tak jak ma to miejsce w prawie np. Karnym czy administracyjnym. 2.wzgldnie i bezwzgldnie obowizujcy charakter norm prawa cywilnego - przy czym wikszo tych norm ma charakter wzgldnie obowizujcy czyli dyspozytywny co oznacza, e normy prawa cywilnego bd miay zastosowanie wówczas gdy strony nie ureguloway stosunku cywilno-prawnego, w sposób odmienny albo gdy strony okreliy ten stosunek cywilno-prawny w sposób niekompletny np. Art. 473 kc, 117 kc, 456 kc, 457 kc, 21`4 kc, 394 kc, 455 kc itp.3.stosunki regulowane przez normy prawa cywilnego maj charakter majtkowy i niemajtkowy. Zdecydowana ich wikszo ma jednak charakter majtkowy czyli jest im przypisana okrelona warto ekonomiczna np. wasno, dzierawa, najem, wspówasno, poyczka, uyczenie itp. Stosunki niemajtkowe to stosunki w zakresie dóbr osobistych takich jak ycie, wolno, znak firmowy, prawa autorskie, wadza rodzicielska, godno, obowizek, wolno, tajemnica korespondencji, wizerunek itp.

SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO:(powszechnie w doktryni eprzyjmuje si nastpujce systemy)

Prawo cywilne cz ogólna: jest to zbiór przepisów regulujcych zagadnienia podstawowe, które maj znaczenie dla pozostaych dziaów prawa cywilnego, s to art. od 1 do 125 kc. Znajduj si tam pojcia osoby fizycznej, prawnej, przepisy regulujce przedawnienie roszcze cywilno-prawnych itp. Czyli okrelenia i zdefiniowanie poj.

Prawo rzeczowe: jest to zbiór przepisów prawnych regulujcych wasno i inne prawa rzeczowe, w szczególnoci okrelajcych korzystanie z dóbr zwanych rzeczami. Maj one charakter bezwzgldny, co oznacza, e s one skuteczne przeciwko, czy wzgldem wszystkich. Ilo tych praw rzeczowych jest cile okrelona przez kodeks cywilny. Znajduj si w nich okrelenie wasno, prawa wasnoci itp. np. Art. 169 kc. ( od art. 126 do 352kc)

Prawo zobowiza ( cz ogólna i szczególna ): ( od art. 353 do 921 kc ) cz ogólna od 353 do 5344 a dalej szczególna. Jest to kompleks przepisów regulujcych wymiany dóbr i usug, ochron dóbr majtkowych i niemajtkowych. Prawa wynikajce ze zobowiza maj charakter wzgldnie obowizujcy tj. odnosz si tylko wzgldem okrelonych podmiotów. W czci szczególnej znajduj si podstawowe umowy cywilno-prawne.

Prawo spadkowe: jest to zbiór przepisów prawnych regulujcych przejcie praw majtkowych ze spadkodawcy na spadkobierców. S dwa rodzaje prawa spadkowego ustawowe i testamentowe przy czym testamentowe jest waniejsze od ustawowego.

Prawo rodzinne i opiekucze ( kodeks rodzinny i opiekuczy ): jest to zespó norm prawnych regulujcych stosunki wynikajce z maestwa, prawa majtkowe i niemajtkowe wynikajce z pokrewiestwa ( wadza rodzicielska ) lub wynikajcych z powinowactwa, jak równie reguluje stosunki wynikajce z przysposobienia, kurateli i opieki.Prawo dóbr niematerialnych:

Prawo prywatne gospodarcze:

róda Prawa Cywilnego:Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy midzynarodowe, rozporzdzenia, kodeks cywilny z 23.04.1964r, kodeks rodzinny i opiekuczy z 25.02.1964r, kodeks spóek handlowych z 15.09.2000r, ustawa a dnia 2.07.2004r, o swobodzie dziaalnoci gospodarczej., Ustawa o wasnoci lokali, ustawa o ksigach wieczystych i hipotece, prawo prywatne midzynarodowe, ustawa z dnia 21.06.2001r o ochronie praw lokatorów, prawa autorskie,wekslowe oraz czekowe

Regulaminy: wi w sposób domniemany lub oczywisty, gdy przyjmujemy je do wiadomoci i zapoznajemy si z nimi. Klauzule Generalne: posugiwanie si nimi jest celowe gdy powoduje elastyczno przy ocenie rónego rodzaju spraw, sytuacji.

STOSUNEK CYWILNOPRAWNY -( nie wszystkie stosunki s cywilnoprawne) s to stosunki spoeczne uregulowane normami prawa cywilnego ( rodzaj stosunku prawnego pomidzy osobami fizycznymi i prawnymi regulowany przez normy prawa cywilnego).np. umowa sprzeday, najmu, dzierawy, prawo wasnoci, wadza rodzicielska itp. Stosunkami cywilno-prawnymi nie bd: przyja , gocinno itp.

STOSUNEK SPOECZNY: obejmuje duo szerszy zakres od cywilno-prawnego.

ELEMENTY STOSUNU CYWILNO-PRAWNEGO:

I. Podmioty s nimi osoby fizyczne (art. 8-32 kc.) i osoby prawne (art. 33-43 kc.).

OSOBA FIZYCZNA: kady czowiek ( art, 8kc ) staje si podmiotem praw i obowizków z zakresu prawa cywilnego z chwil urodzenia i z t te chwil uzyskuje zdolno prawn, któr posiada przez cae ycie a do mierci. Niekiedy osob fizyczn jest ju czowiek z chwil poczcia ( np. przy prawie spadkowym tzw. NASCITURUS art. 927 kc, czyli dziecko poczte, które gdy urodzi si ywe ma prawo dziedziczenia ) OSOBAMI PRAWNYMI s Skarb Pastwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznaj osobowo prawn (art. 33 kc.) uzyskuj osobowo prawn zazwyczaj z chwila rejestracji przez organ rejestrowy i od tej chwili staj si podmiotami prawa cywilnego. Osoba prawna jest tworem sztucznym powoanym przez czowieka w drodze:1. aktu prawnego organów pastwa, np. wysza uczelnia tworzona ustaw sejmow, 2. systemu koncesyjnego, w którym osoba prawna powstaje z inicjatywy jej zaoycieli po uzyskaniu zgody (koncesji) waciwego organu pastwa, 3. systemu normatywnego, w którym do powstania osoby prawnej konieczne jest wycznie spenienie warunków okrelonych w ustawie.

Na istot osoby prawnej skadaj si: 1.osoby fizyczne, 2. element majtkowy, 3. element organizacyjny (istnienie okrelonej struktury),4.cel (zazwyczaj okrelony w statucie). Osoba prawna dziaa przez swoje organy i wystpuje jako samodzielny podmiot prawa cywilnego.Zdolno prawna osób prawnych jest cile zwizana ze zdolnoci do czynnoci prawnych, zarówno jeeli chodzi o chwil jej uzyskania, jak i utraty.

II. Tre.- tworz j prawa i obowizki stron. Uprawnieniom jednej strony odpowiadaj obowizki drugiej strony. Niekiedy jedna strona jest tylko uprawniona, druga za tylko zobowizana np. w stosunku czcym poszkodowanego i sprawc szkody wyrzdzonej przez niego czynem niedozwolonym - art. 415 i nastpne. kc.W innych stosunkach obie strony s zarazem uprawnione i zobowizane. Stosunek cywilnoprawny - umowa sprzeday (art. 535 kc).III. Przedmiot - jest nim zachowanie si podmiotów tego stosunku wyznaczone treci stosunku oraz obiekty materialne i niematerialne, których to zachowanie dotyczy.Rodzaje przedmiotów stosunku cywilnoprawnego:1. rzeczy ruchome i nieruchome (w tym równie pienidze i papiery wartociowe),2. Zwierzta,3. przedmioty materialne niebdce rzeczami,4. przedmioty niematerialne (energia, dobra niematerialne o charakterze intelektuanym, dobra osobiste), 5. zorganizowane kompleksy majtkowe (przedsibiorstwo, gospodarstwo rolne).

ZDARZENIE CYWILNO-PRAWNE: jest to zdarzenie, które nosi skutek cywilno-prawny w postaci powstania, ustania lub zmiany ju istniejcego stosunku np. gdy kto przewróci si na onieonym chodniku i nastpnie domaga si odszkodowania. Dziel si one na: 1. zdarzenia w cisym tego sowa znaczeniu: mier, urodzenie si czowieka, powód, czyli takie które s niezalene od woli czowieka ( dopiero upyw czasu moe spowodowa powstanie stosunku cywilno-prawnego ) 2. dziaania: s to zachowania podmiotu z którym normy prawa cywilno-prawnego wi wywoanie skutku cywilno-prawnego. Mog by one zgodne lub niezgodne z prawem np. Znalezienie rzeczy i oddanie jej wacicielowi ( zgodne ) lub te kradzie ( niezgodne) 3. konstytutywne orzeczenia sdu i innych organów pastwowych: które mog by deklaratywne lub konstytutywne. Deklaratywne s wtedy gdy stwierdza si tylko stan rzeczy a konstytutywne s gdy tworzy si stan rzeczy nowy np. decyzj wywaszczeniow.

Czynno prawna - jest to taka czynno która: 1. zawiera przynajmniej 1 owiadczenie woli 2. spenia wszystkie elementy, które norma prawna przewiduje dla czynnoci prawnych np. przy uyczeniu musi oprócz umowy zosta wydana rzecz, która jest przedmiotem umowy 3. skutek prawny jest z reguy objty wol podmiotu Czynno prawna obejmuje nie tylko skutki prawne w niej obowizujce ale równie zasady wspóycia spoecznego i ustalonego zwyczaju np. gdy wydany zosta zakupiony towar w sklepie bez gwarancji to i tak osoba ma prawo do reklamacji. Czynno prawna sprzeczna z ustaw albo majca na celu obejcie ustawy jest niewana np. gdy mafia sprzedaje bro lub gdy zamiast sprzeday spisuje si umow darowizny.

Aby czynno prawna bya wana musi speni nastpujce przesanki:1. jej tre nie moe by sprzeczna z przepisami prawa i zasadami wspóycia spoecznego 2. musi by wolna od wad 3. powinna by dokonana w odpowiedniej formie 4. podmiot dokonujcy czynnoci prawnej musi mie odpowiedni kategori zdolnoci do czynnoci prawnych

Podziay czynnoci prawnych: 1.Jednostronne i dwustronne. Jednostronne dochodz do skutku poprzez owiadczenie woli tylko jednej osoby, np. Testament. Do dokonania czynnoci dwustronnej (umowy) niezbdne jest zgodne owiadczenie woli dwóch stron, np. zawarcie umowy sprzeday, najmu, poyczki. 2. Odpatne i nieodpatne. Podstaw tego podziau jest to, czy korzy uzyskuj obydwie strony, czy tylko jedna ze stron czynnoci prawnej. Do odpatnych zalicza si czynnoci, w których wiadczenie jednej strony ma nastpi za odpat drugiej stronie czynnoci, np. umowa sprzeday, najmu. Wszystkie inne czynnoci uznawane s za bezpatne, np. umowa darowizny, uyczenia. 3. Zobowizujce i rozporzdzajce. Czynnoci prawne zobowizujce polegaj na zobowizaniu si do okrelonego zachowania wobec innego podmiotu, np. umowa zlecenia, umowa o dzieo. Czynnociami prawnymi rozporzdzajcymi s natomiast czynnoci, których celem jak i skutkiem jest przeniesienie, ograniczenie, obcienie lub zniesienie prawa przysugujcego podmiotowi, dokonujcemu czynnoci prawnej, np. umowa zbycia spadku, umowa zrzeczenia si wasnoci nieruchomoci.4. Konsensualne i realne. Przy czynnociach prawnych konsensualnych wystarczy samo zoenie owiadczenia (owiadcze) woli, aby czynnoci doszy do skutku. Natomiast przy czynnociach prawnych realnych konieczne jest, obok owiadczenia (owiadcze) woli, spenienie dodatkowych warunków, np. wrczenie rzeczy przy umowie uyczenia, wpis do ksigi wieczystej przy umowie sprzeday nieruchomoci. 5. Czynnoci prawne midzy yjcymi oraz na wypadek mierci. Czynnoci prawne midzy yjcymi wywouj skutki prawne midzy yjcymi osobami (zarówno fizycznymi, jak i prawnymi). Natomiast czynnoci prawne na wypadek mierci wywouj skutki z chwil mierci osoby dokonujcej tych czynnoci, np. sporzdzenie testamentu.

Jednake, aby zachowanie si podmiotu(-ów) uznane zostao w wietle prawa cywilnego za owiadczenie woli, musi by: 1. na tyle zrozumiae, eby chocia w drodze wykadni moliwe byo ustalenie jego sensu, 2. swobodne tj. niezoone pod wpywem przymusu fizycznego, 3. zoone na serio, tj. powanie.

Akt woli i jego uzewntrznienie stanowi cao, która w wietle prawa jest instrumentem realizacji woli osoby skadajcej owiadczenie woli. Jeeli jednak zewntrzny przejaw woli nie oddaje woli wewntrznej, np. umowa zawarta pod wpywem groby, mówimy o wadach owiadczenia woli.

WADY OWIADCZENIA WOLI: 1. Brak wiadomoci lub swobody - art. 82 kc. Czynno prawna dotknita tak wad jest bezwzgldnie niewana, np. owiadczenie woli zoone przez osob chor psychicznie. 2. Pozorno - art. 83 kc. Na przykad strony zawieraj umow sprzeday, a umawiaj si, e w rzeczywistoci dojdzie do skutku umowa darowizny. Skutkiem prawnym jest niewano bezwzgldna pozornego owiadczenia woli, w tym przypadku sprzeday. 3. Bd - art. 84 kc. i art. 86 kc. - co do stanu faktycznego np. kupno tombaku zamiast zota, - co do treci owiadczenia woli np. w ofercie sprzeday mieszkania bdnie wpisano kwot zamiast 100.000 z., wpisano 10.000 z. Skutkiem bdu jest niewano wzgldna, co oznacza, e poprzez owiadczenie zoone tej osobie na pimie, mona uchyli si od skutków prawnych takiego owiadczenia woli. 4. Groba - art. 87 kc. Bezprawna i powana zapowied wyrzdzenia osobie dolegliwoci, gdy okrelony podmiot nie dokona danej czynnoci prawnej, np. podpalenie sklepu w razie odmowy jego sprzeday. Skutkiem prawnym jest niewano wzgldna czynnoci prawnej (patrz bd).

W zasadzie podmiot dokonujcy czynnoci prawnej moe zoy owiadczenie woli w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, notarialnej), chyba e z wyranego przepisu prawa bd woli stron wynika obowizek zachowania formy szczególnej. W zwizku z powyszym wyrónia si nastpujce formy szczególne: 1. Forma pisemna (art. 78 i art. 79 kc.) - wystpuje w tych wszystkich przypadkach, w których przepisy wymagaj formy pisemnej, ale nie okrelaj skutków jej nie zachowania. Nie zachowanie tej formy nie powoduje niewanoci czynnoci prawnej, a jedynie utrudnienia dowodowe. W razie sporu przed sdem niedopuszczalny bdzie dowód z przesuchania wiadków lub stron na okoliczno dokonania czynnoci prawnej (wyjtek stanowi art. 74 par. 2 kc.). Jeeli forma pisemna jest zastrzeona pod rygorem niewanoci, niezachowanie tej formy powoduje niewano czynnoci prawnej, np. art. 522 kc. - przejcie dugu. 2. Kwalifikowana forma pisemna - to najczciej forma aktu notarialnego, wymagana zawsze do przeniesienia wasnoci nieruchomoci. Brak tej formy pociga za sob niewano czynnoci prawnej. Nie dotyczy to przypadków, gdy forma szczególna bya zastrzeona jedynie dla wywoania okrelonych skutków czynnoci prawnej.

Podsumowujc, naley stwierdzi, i czynno prawna bdzie wana, jeeli: 1. jej tre nie bdzie sprzeczna z przepisami prawa oraz zasadami wspóycia spoecznego, 2. owiadczenie woli bdzie wolne od wad, 3. dokonane zostanie w odpowiedniej formie, 4. podmiot(-ty) dokonujcy czynno prawn bdzie posiada odpowiedni kategori zdolnoci do czynnoci prawnych.

PRAWO PODMIOTOWE: jest to sfera uprawnie podmiotu przyznana i zabezpieczona przez normy prawa wynikajce ze stosunku cywilno-prawnego np. prawo wasnoci, prawo dzierawy. Uprawnienia te odpowiadaj obowizki innych podmiotów np. w prawie najmu( art. 659 i nastpne kc ) uprawnionemu najemcy odpowiadaj obowizki wynajmujcego. Szczególn odmian uprawnie s roszczenia polegajce na tym, e od indywidualnie oznaczonej osoby ( osób ) podmiot da okrelonego zachowania np. Roszczenie sprzedawcy wobec kupujcego o odebranie rzeczy i zapacenie ceny ( art. 535 kc)

Rodzaje praw podmiotowych:

  1. prawa majtkowe i niemajtkowe: wyodrbnia si je ze wzgldu na charakter ekonomiczny lub jego brak w stosunkach spoecznych, z których wynikaj.

prawa majtkowe: prawo wasnoci, uytkowanie wasnoci, poyczka, kontraktacja, niektóre prawa z zakresu prawa rodzinnego np. prawo do alimentacji

prawa niemajtkowe: nale do nich wszystkie dobra osobiste osób fizycznych jak np. zdrowie, ycie, wolno, nazwisko, dobra osobiste twórcy, wadza rodzicielska w zakresie sprawowania opieki nad maoletnim. W zakresie osób prawnych bdzie to min. nazwa, znak towarowy itp.

  1. prawa bezwzgldne i wzgldne: wyróniamy je ze wzgldu na stopie ich ochrony

    1. prawa bezwzgldne s skuteczne przeciwko kadej osobie . Zaliczamy do nich min. Dobra osobiste czowieka( art. 23 kc) , prawo wasnoci i inne prawa rzeczowe(art. 140 i nastpne kc)

    2. prawa wzgldne s skuteczne przeciwko konkretnej osobie ( osobom). Do nich zaliczamy przede wszystkim prawa obligacyjne np. W prawie najmu najemca da od wynajmujcego okrelonego zachowania( art. 659 § 1 kc ), w prawie rodzinnym i opiekuczym wadza rodzicielska gdzie rodzice daj okrelonego zachowania od ich maoletnich dzieci ( art. 92 i nastpne kro)

  1. prawa przenaszalne i nieprzenaszalne: zwizane

  2. s z moliwoci lub brakiem moliwoci

  3. przenaszania ich w drodze czynnoci prawnych lub

  4. dziedziczenia na inny podmiot.

Prawa majtkowe s z reguy przenaszalne, chyba, e co innego wynika z przepisów ustawy np. Obowizek alimentacyjny ( art. 128 kc ) uytkowania ( art. 254 kc ) doywocie ( art. 912 kc ) prawo pierwokupu ( art. 602 kc )

do praw nieprzenaszalnych zaliczamy przede wszystkim dobra osobiste oraz niektóre prawa rodzinne

Sposoby nabycia praw podmiotowych Wyrónia si nastpujce sposoby nabycia praw podmiotowych: 1. Nabycie pierwotne i pochodne. Powstanie prawa w sposób pierwotny polega na tym, e podmiot nabywa okrelone prawo podmiotowe niezalenie od istnienia lub nieistnienia innego prawa podmiotowego np. znalezienie rzeczy (art. 187 kc.), zasiedzenie (art. 172 i art. 174 kc.), objcie rzeczy niczyjej w posiadanie zawaszczenie rzeczy (art. 181 kc.) - wszystkie te sposoby powoduj nabycie prawa wasnoci. Powstanie prawa w sposób pochodny jest zalene od istnienia u zbywcy tego samego prawa lub innego. Ma tu zastosowanie rzymska paremia, e nikt nie moe przenie na innego wicej praw, nieli sam je posiada. Zasada ta doznaje wielu wyjtków, o których mowa bdzie w szczegóowych dziaach prawa. Nabycie pochodne polega na tym, i mamy do czynienia z nastpstwem prawnym. Poprzednik prawny przenosi swoje prawo na nastpc prawnego (sukcesora). Sukcesja moe wystpi pod tytuem szczególnym i ogólnym. Sukcesja szczególna polega na tym, e sukcesor nabywa jedno lub kilka konkretnych praw np. nabycie prawa najmu (art. 659 § l kc.), uytkowania wieczystego (art. 232 kc.). Sukcesja ogólna polega na tym, e na podstawie jednego zdarzenia cywilnoprawnego, nabywca wstpuje w ogó praw poprzednika. Nastpstwo pod tytuem ogólnym wystpuje sporadycznie, tylko wtedy gdy ustawa wyranie tak stanowi np. sukcesja uniwersalna ma miejsce przy dziedziczeniu. 2. Nabycie translatywne i konstytutywne Powstanie prawa w sposób translatywny polega na przejciu istniejcego ju prawa z jednego podmiotu na inny np. przejcie prawa wasnoci w wyniku zawarcia umowy sprzeday, przelew wierzytelnoci.Powstanie prawa w sposób konstytutywny przejawia si w tym, e podmiot nabywa prawo z momentem jego powstania np. nabycie suebnoci gruntowej w drodze ustanowienia, nabycie przez sprzedawc wierzytelnoci o zapat ceny (art. 535 kc.).Nabycie pochodne i pierwotne oraz translatywne i konstytutywne wzajemnie si nie wykluczaj. I tak nabycie wasnoci rzeczy w drodze zasiedzenia jest nabyciem prawa w sposób pierwotny i translatywny. Nabyciem pierwotnym i konstytutywnym jest np. nabycie wasnoci rzeczy niczyjej przez objcie jej w posiadanie (art. 181 kc.) Sukcesja moe by nabyciem translatywnym np. nabycie wasnoci rzeczy w drodze umowy sprzeday (art. 535 kc.), jak równie konstytutywnym np. ustanowienie suebnoci gruntowej (art. 285 § l kc.) oraz osobistej (art. 296 kc.), nabycie wierzytelnoci w wyniku zawarcia umowy sprzeday, poyczki.

Zmiana prawa podmiotowego - ma miejsce wtedy, gdy zmieniaj si tylko niektóre jego elementy, natomiast prawo to pozostaje nadal np. w prawie najmu ulega podwyszeniu wysoko czynszu, w prawie poyczki zmienia si termin spenienia wiadczenia.

Utrata prawa podmiotowego - moe nastpi przez jego wyganicie (np. suebno osobista ganie wskutek mierci uprawnionego), przejcie na inne podmioty (np. przeniesienie wasnoci art. 155 kc.), jak równie w wyniku zjednoczenia w tym samym rku prawa podmiotowego i odpowiadajcego mu obowizku np. A jest winien B 1000 z, nastpnie A w wyniku dziedziczenia przej po B cay majtek, w tym take wymienion wierzytelno, która ganie. PODMIOTY STOSUNKÓW CYWILNOPRAWNYCH - s nimi jednostki ludzkie (osoby fizyczne) oraz jednostki organizacyjne posiadajce podmiotowo prawn (osoby prawne).

Osoby fizyczne

Zdolno prawna i jej nabycie Zdolno prawna jest to zdolno bierna. Oznacza ona moliwo bycia podmiotem praw lub obowizków. Kady czowiek ma zdolno prawn, jednake nie kady czowiek ma takie same prawa i obowizki bo na zdolno maj wpyw : wiek, obywatelstwo, zdolno do czynnoci prawnych, ubezwasnowolnienie itp. Czowiek nabywa zdolno prawn od chwili urodzenia (art. 8 § l kc.). Przejawia si to w tym, e moe by podmiotem praw i obowizków. W razie urodzenia si dziecka domniemywa si, e przyszo na wiat ywe (art. 9 kc.). To domniemanie prawne ma charakter wzruszalny, mona je obali dowodem przeciwnym np. przez wykazanie, e dziecko urodzio si martwe. W prawie mówi si take o warunkowej zdolnoci prawnej, która dotyczy dziecka pocztego a jeszcze nie urodzonego.( tzw. NASCITURUS) Polega to na tym, i pód nie posiada zdolnoci prawnej, a tylko zabezpieczone s jego przysze prawa (por. art. 446 l kc., art. 75 kro., art. 182 kro., art. 927 §2 kc.).

Utrata zdolnoci prawnej Czowiek posiada zdolno prawn przez cae ycie. Traci j w przypadku mierci oraz uznania za zmarego. W obu oko­licznociach sporzdza si akt zgonu (art. 64-69 p.o a.s.c.).

Sposobami stwierdzenia mierci jest:1 przede wszystkim wystawienie karty zgonu przez lekarza a nadto, 2.w przypadku noworodka, który y krócej ni 24 godz. jest to zawiadczenie wystawione przez lekarza, 3. jeli okolicznoci zgonu byy przedmiotem postpowania przeprowadzonego przez organ pastwowy na podstawie pisemnego zgoszenia tego organu np. prowadzone jest postpowanie przez prokuratora, 4. jeli w wyej wymienionych trybach sporzdzanie aktu zgonu nie nastpio lub nastpi nie mogo (np. z powodu braku zwok), a mier od strony dowodowej jest „niewtpliwa", to ma miejsce sdowe stwierdzenie zgonu (art. 535-538 kpc.). „Niewtpliwo" mierci lub jej chwili nie naley utosamia z absolutn pewnoci. Sd Rejonowy po przeprowadzeniu postpowania wydaje postanowienie, które ma charakter deklaratoryjny tzn. potwierdza stan, który powsta w wyniku zaistniaej mierci. Postanowienie to moe by w kadej z chwili uchylone lub zmienione. W przypadku zaginicia osoby ma miejsce uznanie za zmarego. Zaginionym w prawie jest ten, wobec którego jest stan niepewnoci, nie wiemy czy on yje, czy zmar. Do uznania s konieczne dwie przesanki, które musz wystpi kumulatywnie: 1. zaginicie czowieka, 2. upyw czasu.

Wyróniamy dwa rodzaje zaginicia: 1. zaginicie proste - wyraa si w tym, e temu faktowi nie towarzysz nadzwyczajne okolicznoci zwikszajce prawdopodobiestwo mierci np. wyjazd dziecka na wakacje, zaginicie dziecka sprzed domu, pójcie do lasu na grzyby,Przy zaginiciu tym, osoba moe by uznana za zmarego, jeeli upyno dziesi lat od koca roku kalendarzowego, w którym wedug istniejcych informacji jeszcze y (art. 29 § l kc.). Zasada ta doznaje dwóch modyfikacji ze wzgldu na wiek osoby zaginionej: - uznanie za zmarego nie moe nastpi wczeniej ni upyw roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukoczyby lat dwadziecia trzy (art. 29 § 2 kc.),- gdyby w chwili uznania za zmarego zaginiony ukoczyby lat siedemdziesit wystarczy upyw lat piciu (art. 29 § l kc.).2. zaginicie kwalifikowane - polega na tym, e temu zdarzeniu towarzysz wyjtkowe sytuacje zwikszajce prawdopodobiestwo mierci np. powód, ekspedycja wysokogórska, podró morska lub powietrzna, wojna, dziaania wojenne. Przy zaginiciu kwalifikowanym okres oczekiwania, który jest niezbdny do uznania jest krótszy (od 6 m-cy do 3 lat) i obliczany jest w róny sposób (por. art. 30 kc., art. XXVIII-XXXI przepisy wprowadzajce kc. - ust. z dnia 23.04.1964 r., - DzU. nr 16, póz. 94 z pón. zm.). I tak za zmarego uwaa si: - zaginionego po upywie 6 miesicy od katastrofy morskiej, lotniczej lub w zwizku z innym szczególnym zdarzeniem (30 § 1 kc ) - jeeli nie mona stwierdzi katastrofy statku lub okrtu bieg terminu 6 miesicznego rozpoczyna si po upywie 1 roku od chwili gdy mia on zawin do portu przeznaczenie , a gdy nie mia takiego i portu z upywem 2 lat od chwili (dnia) w którym bya ostatnia o nim wiadomo ( art. 30 §2 kc )- osob która zagina w zwizku z bezporednim niebezpieczestwem dla ycia nie przewidzianym w sytuacjach wymienionych wyej ( art. 30 §3 kc ) Sd wydaje postanowienie, o charakterze konstytutywnym, z którego wynika domniemanie, i zaginiony zmar (art. 31 kc.). Postanowienie towarzyszcym kadej chwili moe by uchylone, jeli zaistniej stosowne okolicznoci (art. 542 zd. l kpc.).

Okolicznoci majce wpyw na zakres zdolnoci prawnej osoby fizycznej Jeli okrelone sytuacje dotycz czowieka, oznacza, e to nie moe on by podmiotem konkretnego stosunku cywilnoprawnego.

Do tych okolicznoci zaliczamy: 1. Zdolno do czynnoci prawnych to mono samodzielnego dysponowania swymi uprawnieniami, zacigania zobowiza za pomoc czynnoci prawnych. Mówic inaczej, zdolno do czynnoci prawnych oznacza mono zawierania umów, np. sprzeday, a take dokonywania jednostronnych czynnoci prawnych, np. sporzdzenie testamentu w sposób przewidziany przez prawo. W wietle obowizujcych przepisów prawa osoba fizyczna moe: -. nie mie zdolnoci do czynnoci prawnych, - mie ograniczon zdolno do czynnoci prawnych, - mie pen zdolno do czynnoci prawnych.

W ogóle zdolnoci do czynnoci prawnych nie maj osoby, które nie ukoczyy lat 13 oraz osoby które ukoczyy 13 lat i zostay ubezwasnowolnione cakowicie. Osoby z tej kategorii nie mog wykonywa czynnoci prawnych za wyjtkiem drobnych czynnoci ycia codziennego. Czynno prawna dokonana przez tak osob jest niewana z wyjtkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych biecych sprawach ycia codziennego, np. dziecko moe zrobi zakupy w sklepie.

Ograniczon zdolno do czynnoci prawnych posiadaj osoby fizyczne, które ukoczyy lat 13 ale jeszcze nie uzyskay penoletnoci, oraz osoby które ukoczyy 18 lat i zostay ubezwasnowolnione czciowo. Status takiej osoby jest jednak cile powizany z rodzajem czynnoci prawnych, jakich ona dokonuje. W tej grupie wyróniamy 3 kategorie czynnoci prawnych: =dokonywane swobodnie: drobne czynnoci ycia codziennego np. moliwo dysponowania wasnym zarobkiem, moliwo swobodnego dysponowania rzeczami oddanymi do swobodnego uytku przez przedstawiciela ustawowego poza wyjtkami. Czynnoci, =których wykona nie moe w ogóle: czynnoci prawne, których taka osoba nie moe wykona w ogóle np. uznanie dziecka lub sporzdzenie testamentu.= które wymagaj potwierdzenia przez upowanion osob tj. przedstawiciela ustawowego: wszystkie pozostae czynnoci prawne, które do czasu potwierdzenia przez uprawnion osob ( rodziców, opiekunów, doradc tymczasowego itp. ) s niewane tzw. bezstronno tymczasowa ( np. sprzeda motorowera, rowera itp.)

Pen zdolno do czynnoci prawnych maj osoby penoletnie (osoba, która ukoczya lat 18 (art. 10 § 1 i 2 kc), a wyjtkowo kobieta, która ukoczya lat 16 i za zgod sdu opiekuczego zawara zwizek maeski (art. 10 § 1 kro). ) i nieubezwasnowolnione.

Ubezwasnowolnienie. W naszym systemie prawnym wyróniamy ubezwasnowolnienie cakowite i czciowe. Przesankami ubezwasnowolnienia cakowitego s: 1. ukoczenie 13 roku ycia, 2.choroba psychiczna, niedorozwój umysowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, a w szczególnoci pijastwo lub narkomania, jeli osoba ta nie bya w stanie pokierowa swym postpowaniem (art. 13 § l kc.). Skutkiem ubezwasnowolnienia cakowitego jest to, e: 1. osoba nie posiada zdolnoci do czynnoci prawnych (art. 12 kc.), 2.. ustanawia si dla niej opiek, chyba e pozostaje pod wadz rodzicielsk (art. 13 § 2 kc.), 2. osoba ta nie moe zawrze maestwa (art. 11 § l kro.).

Przesankami ubezwasnowolnienia czciowego s: 1. penoletno, 2. choroba psychiczna, niedorozwój umysowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególnoci pijastwo lub narkomania, jeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwasnowolnienia cakowitego, lecz potrzebna jest pomoc do poprowadzenia jej praw (art. 16 § l kc.) np. hulaszczy tryb ycia i trwonienie majtku z powodu zaburze psychicznych spowodowanych pijastwem.

Skutkiem ubezwasnowolnienia czciowego jest to,e : osoba ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych (art. 15 kc.), ustanawia si dla niej kuratel (art. 16 § 2 kc.), por. te art. 181 kro. Orzeka si je w trybie nieprocesowym sd wojewódzki (art. 544 i nast. Kpc.). W przypadku gdy ustan przyczyny lub ulegn zmianie, w kadej chwili mona uchyli orzeczenie o ubezwasnowolnieniu lub zmieni jego rodzaj.

Skazujcy wyrok karny. Niekiedy orzeczenie kar dodatkowych w postpowaniu karnym w postaci utraty praw publicznych, rodzicielskich i opiekuczych powoduje nastpstwa w sferze prawa cywilnego np. niemono powoania osoby dotknitej ww. karami na opiekuna (art. 148 § l kro.).

Obywatelstwo. W naszym prawie ma to znaczenie przy nabywaniu nieruchomoci przez cudzoziemców. Potrzebna tu jest zgoda Ministra Spraw Wewntrznych (art. l ust. l Ustawy z dn. 24.03.1920 r. o nabywaniu nieruchomoci przez cudzoziemców - t.j. DzU. z 1996 r. nr 54, póz. 245).

Zdolno do dziedziczenia. Dotyczy ona zdolnoci do nabycia spadku lub zapisu. W sytuacjach wskazanych w przepisach ustawy (art. 922 i nast. kc.) osoby fizyczne s pozbawione tej zdolnoci.

Choroba psychiczna lub niedorozwój umysowy moe by przeszkod do zawarcia zwizku maeskiego (art. 12 § l kro.).

Inne waciwoci osoby fizycznej

I. Dobra osobiste i ich ochrona.

Dobra osobiste czowieka s to jego wartoci indywidualne w sferze ycia psychicznego. Dobra osobiste s prawami podmiotowymi niemajtkowymi, bezwzgldnymi i niezbywalnymi. Nie podlegaj take dziedziczeniu. Kodeks cywilny w art. 23 wymienia przykadowo dobra osobiste czowieka. Zalicza do nich zdrowie, cze, swobod sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalno mieszkania, twórczo naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Inne dobra osobiste czowieka to m.in. intymno ycia, opinia pracownicza, kult po zmarej osobie. Dobra osobiste s chronione ogólnie przez przepisy prawa konstytucyjnego. W sposób szczegóowy ochrona tych dóbr jest regulowana przede wszystkim przez prawo cywilne. Nie wyklucza to ochrony przez przepisy prawa karnego. Wedug art. 24 § l kc. ochrona cywilnoprawna ma miejsce gdy wystpi kumulatywnie nastpujce przesanki: - zagroenie (np. zapowied ujawnienia ycia intymnego) lub naruszenie dóbr osobistych (np. ujawnienie ycia intymnego), - bezprawno dziaania sprawcy. Zachowaniem, które nie posiada charakteru bezprawnoci jest: dziaania dozwolone przez normy prawne o charakterze generalnym np. obrona konieczna (art. 22 § l k.k., art. 423 kc.), stan wyszej koniecznoci (art. 23 § l kk., art. 424 kc.), - wykonaniem prawa podmiotowego np. uprawnienie wynajmujcego do usunicia usterek w mieszkaniu zajtym przez najemc (art. 663 kc.), - dziaanie za zgod osoby uprawnionej, które jest zgodne z przepisami prawa albo zasadami wspóycia spoecznego np. legalne przerywanie ciy.

Art. 24 § l kc. przewiduje nastpujce rodki ochrony: 1. Roszczenie o zaniechanie dziaa zagraajcych lub naruszajcych dobra osobiste np. usunicie fotografii z okrelonego miejsca publicznego. 2. Roszczenie o dokonanie czynnoci niezbdnych do usunicia skutków ju dokonanego czynu. Moe to polega na zoeniu owiadczenia odpowiedniej treci i w odpowiedniej formie np. ogoszenie w prasie sprostowania, przeproszenie na apelu kompanii. Poszkodowany moe mie równie roszczenie o zadouczynienie pienine lub zapat odpowiedniej sumy pieninej na wskazany cel spoeczny zgodnie z przepisami okrelonymi w kodeksie cywilnym (art. 448 kc.). Podstaw odpowiedzialnoci w tym zakresie jest wina sprawcy. Nadto w przypadkach wskazanych przez przepisy prawa (art. 445 § l kc. w zw. z art. 444 kc., art. 445 § 2 kc.) mona da zadouczynienia niezalenie od winy sprawcy.3. danie naprawienia szkody - jeli naruszeniu dóbr osobistych towarzyszy powstanie szkody majtkowej, to wg art. 24 § 2 kc. uprawniony podmiot moe da naprawienia szkody na zasadach ogólnych (art. 415 i nast. kc.). Policja stosujc prawo niekiedy wkracza w sfer dóbr osobistych czowieka zarówno w dziaaniach prewencyjnych, procesowych oraz operacyjnych.S to dziaania legalne, jeli czynnoci te s dozwolone lub nakazane przez przepisy prawa np. przeszukanie, legitymowanie, stosowanie podsuchu, zatrzymanie (patrz m.in. art. 14 i 19 ust. z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji - DzU. nr 30, póz. 179 z pón. zm., art. 198 i art. 206 k.p.k.).

II. Miejsce zamieszkania ma istotne znaczenie dla osoby fizycznej w sferze stosunków prawnych, np. miejsce spenienia wiadczenia przez dunika (art. 454 kc.), maestwo jest zawarte w Urzdzie Stanu Cywilnego miejsca zamieszkania jednego z przyszych maonków (art. 12 ust. l p. o a.s.c.), waciwym miejscowo sdem w sprawach cywilnych jest sd, w którego okrgu ma miejsce zamieszkania pozwany (art. 27 kpc.). Miejscem zamieszkania jest miejscowo, w której dana osoba przebywa z zamiarem staego pobytu (art. 25 kc.). Czowiek moe mie tylko jedno miejsce zamieszkania (art. 28 kc.). Miejsce zamieszkania dziecka pozostajcego pod wadz rodzicielsk lub osoby znajdujcej si pod opiek (tzw. miejsce zamieszkania pochodne) okrelaj przepisy art. 27 i art. 28 kc.

III. Stan cywilny jest to zespó indywidualizujcych cech czowieka, które maj donioso prawn. S to zarówno te, które okrelaj pozycj osoby w rodzinie (jako strona w zwizku maeskim, pokrewiestwo, powinowactwo), a take, które maj charakter osobisty np. pe, wiek, nazwisko, imi. Ze wzgldu na znaczenie tych zagadnie w sferze prawa prowadzi si szczególn dokumentacj w postaci tzw. akt stanu cywilnego (patrz art. 1-9 p. o a.s.c.).

Osoby prawne s nimi jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznaj osobowo prawn (art. 33 kc.). S to Skarb Pastwa i inne przedsibiorstwa pastwowe, stowarzyszenia zarejestrowane, spóki prawa handlowego (spóka akcyjna, spóka z ograniczon odpowiedzialnoci), partie polityczne, spódzielnie, fundacje, zwizki kocielne, samorzd lokalny. Momentem uzyskania podmiotowoci prawnej jest zazwyczaj chwila rejestracji przez organ rejestrowy (art. 37 § l kc.). Osoba prawna dziaa przez swoje organy (art. 38 kc.). Jeli osoba prawna nie moe prowadzi swoich spraw z braku waciwych organów, sd ustanawia dla niej kuratora (art. 42 § l kc.). Skarb Pastwa jest szczególnym podmiotem (art. 34 kc.). Wystpuje w tych stosunkach cywilnoprawnych, które dotycz mienia pastwowego zarzdzanego przez jednostki pastwowe nie posiadajce osobowoci prawnej np. Wysza Szkoa Policji, Urzd Wojewódzki w Poznaniu, Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach. Jednostki organizacyjne Policji nie posiadaj osobowoci prawnej. W stosunkach cywilnoprawnych, które dotycz mienia pastwowego oddanego w zarzd jednostkom organizacyjnym Policji, podmiotem praw i obowizków jest Skarb Pastwa (art. 2 pkt. 5 Ustawy z dnia 08.08.1996 r. o Urzdzie Ministra Skarbu - DzU. nr 106, póz. 496). W jednostkach policji Skarb Pastwa jest reprezentowany przez jej organy np. Komendant Gówny Policji, Komendant Wojewódzki Policji, Komendant Wyszej Szkoy Policji (zob. art. 5 ust. l, art. 6 ust. l ustawy o Policji - DzU. nr 30 z 1990 r. póz. 178 z pón. zm.). Zdolno prawna osoby prawnej nie obejmuje praw i obowizków zwizanych z biologicznymi cechami czowieka np. nie moe by podmiotem w stosunkach prawno-rodzinnych. Zdolno do czynnoci prawnych wyraa si w tym, e osoba prawna moe dokonywa wszelkich czynnoci prawnych o ile nie jest to sprzeczne z przepisami prawa lub zasadami wspóycia spoecznego. Dobra osobiste osób prawnych s nierozerwalnie zwizane z tymi podmiotami. Naley do nich zaliczy m.in. Nazw (firm), dobr saw, tajemnic korespondencji, tajemnic dotyczc produkcji i handlu, znak firmowy. Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje si odpowiednio do osób prawnych (art. 43 kc.).

  1. Kategorie osób prawnych: 1.pastwowe - takie jednostki organizacyjne, wyposaone w osobowo prawn, które w caoci ( 100% udziaów, akcji, wasnego majtku ) stanowi wasno pastwa np. ANR, Szkoy wysze itp. )2. komunalne - ( samorzdowe ) gmin, zwizki gmin, stowarzyszenia i zakady komunalne 3. inne osoby prawne - prywatne osoby prawne np. fundacje, spóki akcyjne, spóki zoo, partie, ZOZ-y, diecezje, spóki akcyjne itp.

  2. Podmioty bez osobowoci prawnej, majce zdolno prawn ( tzw. Uomne osoby prawne ) s to jednostki organizacyjne, którym przepisy prawa nie nadaj wprawdzie osobowoci prawnej, a które maj wszelkie atrybuty osób prawnych tj. wyodrbnienie organizacyjne, majtek i struktur. Status takich osób maj spóki handlowe osobowe ( jawna, komandytowa, komandytowa-akcyjna i partnerska ) oraz równie wspólnoty kapitaowe w organizacji. Maj go równie wspólnoty mieszkaniowe, gównie oddziay zagranicznych zakadów ubezpiecze i inne. W spókach tych uomna osoba prawna odpowiada majtkiem zarówno osobistym jak i majtkiem spóki.

    1. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych

    2. Pojcie i rodzaje rzeczy Rzeczami w prawie cywilnym s materialne czci przyrody (art. 45 kc.) w stanie pierwotnym lub przetworzonym, wyodrbnione w sposób naturalny lub sztuczny, e w stosunkach spoeczno-gospodarczych mog by uwaane za dobra samoistne. Nie wszystkie przedmioty materialne s rzeczami, bowiem nie mog wystpi w obrocie cywilno-prawnym np. czowiek, zwierzta yjce na wolnoci, powietrze, woda (chyba, e jest w zamknitych pojemnikach).

    3. Podstawowy podzia rzeczy w prawie cywilnym jest nastpujcy: 1. rzeczy nieruchome (nieruchomoci) i rzeczy ruchome (ruchomoci),- niektóre prawa rzeczowe dotycz tylko nieruchomoci np. uytkowanie wieczyste (art. 232 § l kc.) a inne tylko rzeczy ruchomych np. zastaw (art. 306 § l kc.), inne s przesanki nabycia prawa wasnoci rzeczy ruchomej (art. 155 § l, 2 kc.), a inne nieruchomoci (art. 157, art. 158 kc.), w stosunkach zobowizaniowych prawo doywocia odnosi si do nieruchomoci (art. 908 § l, 2), przedmiotem poyczki s tylko rzeczy ruchome (art. 720 kc.). Wedug art. 46 § l kc. nieruchomociami s: 1. czci powierzchni ziemskiej stanowice odrbny przedmiot wasnoci (nieruchomo gruntowa), 2. budynki trwae z gruntem zwizane, jeli na mocy przepisów szczególnych stanowi odrbny przedmiot wasnoci (nieruchomo budynku - np. art. 235 § l kc.), 3. czci budynków o ile na mocy przepisów szczególnych stanowi odrbny przedmiot wasnoci (nieruchomo lokalu - ust. z dnia 24.06.1994 r. o wasnoci lokali, DzU. nr 85, póz. 388 - art. 2 ust. 1). Wedug art. 46l kc. nieruchomociami rolnymi (gruntami rolnymi) s nieruchomoci, które s lub mog by wykorzystane do prowadzenia dziaalnoci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji rolinnej i zwierzcej, nie wyczajc produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Wszystkie rzeczy, które nie speniaj warunków nieruchomoci s ruchomociami. rzeczy oznaczone co do tosamoci (oznaczone indywidualnie) i rzeczy oznaczone co do gatunku (oznaczone co do rodzaju) Decydujcym czynnikiem, i dana rzecz w okrelonym stosunku prawnym jest rzecz oznaczon co do tosamoci czy te co do gatunku jest wola podmiotów np. w umowie sprzeday, gdzie stronami s producent i hurtownik, samochód „Fiat 126p" jest rzecz oznaczono rodzajowo, natomiast w sprzeday detalicznej jest to rzecz oznaczona indywidualnie. S jednak rzeczy, które mona opisa tylko za pomoc wskaników rodzajowych takich jak jednostki wagi, dugoci, objtoci, np. zboe, wgiel. Bd one zawsze rzeczami oznaczonymi co do gatunku. Przepisy prawne uzaleniaj skutki cywilnoprawne od ww. podziau rzeczy. rzeczy podzielne i niepodzielne Rzeczy podzielne (zob. art. 379 § l, 2 kc.) to takie, które nie zmieniaj swojego charakteru prawnego w przypadku ich podziau fizycznego np. chleb, tkanina. Natomiast rzeczy niepodzielne w wyniku takiego podziau zmieniaj swój charakter prawny, np. samochód, telewizor,

    4. Czci skadowe rzeczy, poytki i przynalenocPojcie i rodzaje czci skadowych rzeczy Cz skadowa nie moe by oddzielnym przedmiotem wasnoci i innych praw rzeczowych (art. 47 § l kc.), np. uytkowania wieczystego, wasnociowego spódzielczego prawa do lokalu. Czci skadow rzeczy? jest wszystko, co nie moe by od niej odczone bez uszkodzenia lub istot| istotnej zmiany caoci albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odczonego (posta podstawowa art. 47 § 2 kc.) np. kierownica w samochodzie. Wystpuje te posta zawona (art. 47 § 3, art. 49 kc.), rozszerzonej (art. 48, art. 50 kc.) czci skadowej rzeczy.Pojcie i rodzaje poytków Poytki s to wszelkie korzyci, które uzyskuje podmiot z prawa wasnoci albo z innych praw podmiotowych w ramach prawidowej gospodarki nie powodujc utraty róda tego przychodu np. nie s poytkami korzyci uzyskane ze sprzeday podów rolnych, drewno wycite w ramach wyrbu, gdy nastpuje zmiana przeznaczenia gruntu lenego na grunt orny. Poytki z rzeczy uzyskuje si w ramach prawa wasnoci. S to poytki naturalne (art. 53 § l kc.), np. pody rolne, piasek, wir, torf oraz cywilne (art. 53 § 2 kc.), np. czynsz dzierawny. Poytki z prawa naturalne i cywilne (art. 54 kc.) uzyskuje si w ramach innego prawa podmiotowego ni wasno np. pody rolne uzyskiwane przez dzierawc, czynsz z tytuu podnajmu. Kodeks cywilny wskazuje kto jest osob uprawnion do pobierania poytków naturalnych (art. 55 § l kc.) oraz cywilnych (art. 55 §2 kc.).

    5. Pojcie przynalenoci Przynaleno (art. 51 kc.) jest to samoistna rzecz ruchoma, która pozostaje w zwizku z inn rzecz gówn (rzecz ruchoma albo nieruchoma), np. futera do aparatu, kluczyki do samochodu, inwentarz ywy gospodarstwa rolnego. Midzy przynalenoci a rzecz gówn musz wystpi nastpujce przesanki: 1. suy do korzystania z rzeczy gównej , 2. Przynaleno oraz rzecz gówna pozostaje w zwizku faktycznym i staym odpowiadajcym celowi przynalenoci. Przynaleno nie traci swego charakteru w wyniku przemijajcej przeszkody w tym wzgldzie np. oddanie futerau do naprawy. 3. Wacicielem rzeczy gównej i przynalenoci jest ta sama osoba 4. Rzecz gówna moe mie kilka przynalenoci np. futera, statyw do aparatu fotograficznego. Nie ma przynalenoci midzy rzeczami równorzdnymi np. para rkawic. Dokonanie czynnoci prawnej obejmujcej rzecz gówn odnosi si take do rzeczy przynalenej chyba, e co innego wynika z treci czynnoci prawnej albo przepisów szczególnych (art. 52 kc.) np. sprzeda samochodu powoduje nie tylko przeniesienie prawa wasnoci samochodu ale take przenosi wasno przynalenoci (kluczyków do samochodu, koa zapasowego, trójkta itp.)

  1. Majtek i mienie. mieniem jest ogó praw majtkowych np. wasno, dzierawa. Mienie dotyczy tylko aktywów. Termin ten moe by uywany jako prawa majtkowe okrelonej osoby np. mienie J. Kowalskiego, jak równie bez relatywizacji oznaczonego podmiotu, np. mienie spoeczne (pastwowe, komunalne, organizacji spoecznych posiadajcych osobowo prawn) oraz prywatne (mienie osób fizycznych, czonków spódzielni). Majtek - termin ten w prawie cywilnym wystpuje w dwóch znaczeniach: 1. Jest to ogó praw majtkowych (aktywów) przysugujcych oznaczonemu podmiotowi, np. prawa majtkowe, które przysuguj J. Kowalskiemu, (por. art. 863, art.871 § 2 kc. i art. 41 i 45 kro.). 2. Jest to ogó praw (aktywów) i obowizków (pasywów) o charakterze majtkowym okrelonej osoby np. aktywa i pasywa J. Kowalskiego (por. np. art. 36-40, art. 48 kro.).

    1. Inne przedmioty stosunków cywilnoprawnych1. dobra niematerialne np. dobra osobiste (art. 23 kc.), utwory literackie, artystyczne, naukowe, wynalazki, wzory uytkowe, projekty racjonalizatorskie, 2. energia (elektryczna, cieplna, jdrowa) - art. 435, 436, 555 kc., 3. pienidz - art. 358 § l kc., 4. papiery wartociowe - art. 921 kc., 5. przedsibiorstwo - art. 55l kc., 6. gospodarstwo rolne - art. 553 kc 7. prawa podmiotowe - dotyczy to tylko praw majtkowych zbywalnych (por. np. art. 555, art. 888 § l, art. 509 § l, art. 498 § l kc.).

    2. Czynno prawna - jest to zachowanie si osoby fizycznej albo prawnej zawierajce co najmniej jedno owiadczenie woli zmierzajce do wywoania okrelonych skutków prawnych w postaci powstania, zmiany oraz ustania stosunku cywilnoprawnego np. umowa, zoenie oferty, sporzdzenie testamentu, wypowiedzenie umowy, udzielenie penomocnictwa.

    3. Czynno prawne aby bya skuteczna musi spenia nastpujce warunki: 1. zawiera co najmniej jedno owiadczenie woli (art. 60 kc.), 2.spenia wszystkie elementy, które norma prawna przewiduje dla mej np. wydanie rzeczy (art. 710 kc.), forma aktu notarialnego (art. 158 kc.), 3.skutek prawny jest z reguy objty wol podmiotu.

    4. Czynno prawna: wywouje nie tylko skutki w niej wyraone, ale take te, które wynikaj z przepisów ustawy, z zasad wspóycia spoecznego i z ustalonych zwyczajów (art. 56 kc.).Owiadczenie woli - jest to uzewntrznienie decyzji wewntrznej, która dotyczy skutku prawnego. Gdy jest przymus fizyczny to nie ma owiadczenia woli. Wady owiadczenia woli s ujte w art., od 82 do 88 kc- s to pewne uchybienia i nieprawidowoci owiadczenia woli.

    5. 1.brak wiadomoci albo swobody woli art. 82 kc Jest to anormalny stan psychiczny osoby, wynikajcy w czci z choroby psychicznej, niedorozwoju umysowego albo innych zaburze, chociaby miay one charakter przemijajcy Brak wiadomoci moe wynika np. wskutek naduycia alkoholu, wysokiej gorczki, narkozy, stanu pooperacyjnego, uwidu starczego Brak swobody moe by spowodowany np. godem narkotykowym, alkoholowym. Czynno prawna dotknita tak wad jest bezwzgldnie niewana. Gdy nastpia zapata to nastpuje zwrot wiadcze. 2.pozorno art. 83 kc - jest to nieprawidowo polegajca na tym, e owiadczenie woli w ogóle nie ma wywoa adnych nastpstw prawnych np. podmiot pozornie zbywa samochód, aby unikn egzekucji tej rzeczy, albo ma wywoa skutek prawny ale nie ten, który wynika z czynnoci pozornej np. strony zawieraj umow sprzeday, cho pozornie dokonuj zawarcia umowy darowizny chcc unikn zapaty podatku Czynnociami pozornymi s tylko umowy lub owiadczenia woli skadane innej osobie. Min. nie moe by dotknite pozornoci owiadczenie woli dotyczce przyjcia albo odrzucenia spadku (art. 1018 § 3 kc.), testament (art. 941 kc.). Czynno prawna ukryta jest wana o ile czynno pozorna spenia warunki czynnoci ukrytej. Czynno prawna pozorna jest bezwzgldnie niewana. Art. 83 § 2 kc. chroni interesy osób trzecich w ten sposób, e pozorno owiadczenia woli nie ma wpywu na wano odpatnej czynnoci prawnej dokonanej na podstawie pozornego owiadczenia, jeli wskutek tej czynnoci prawnej osoba trzecia nabywa prawa lub zostaje zwolniona z obowizku, chyba e dziaa w zej wierze, np. gdy zostaa zawarta umowa darowizny a w rzeczywistoci bya zawarta umowa sprzeday to sama czynno sprzeday jest wana. 3. bd art. 84 i 86 kc - Wyróniamy dwa rodzaje bdu: a) mylne wyobraenie o stanie faktycznym, które byo podstaw zoenia okrelonego owiadczenia woli przez podmiot (tzw. bd sensu stricto), np. kupno tombaku zamiast zota,kupno reprodukcji obrazu zamiast oryginau.b) mylne wyobraenie dotyczce treci owiadczenia woli tzw. pomyka, np. oferta sprzeday samochodu BMW zamiast 25000 z wpisano 2500 z. Czynno prawna dokonana pod wpywem bdu jest wzgldnie niewana. Mona uchyli si od jego skutków (art. 84 § l kc.), gdy: a) bd dotyczy treci czynnoci prawnej: — bd co do przedmiotu np. zakup repliki zamiast oryginau obrazu, — bd co do podmiotu np. zawarcie umowy w sprawie instalacji urzdze hydraulicznych z osob, która nie posiada takich uprawnie, — bd co do rodzaju, np. osoba bya przekonana, e zawara umow zlecenia, a w rzeczywistoci dokonano umowy o dzieo. b) bd musi by istotny: — element subiektywny oznacza, e jest on przyczyn sprawcz zoenia owiadczenia woli przez okrelony podmiot, - element obiektywny oznacza, e nikt znajcy stan faktyczny i oceniajcy spraw rozsdnie nie zoyby owiadczenia tej treci. Jeli czynno prawna ma charakter odpatny oraz skierowana jest do innego podmiotu musz by spenione jeszcze dodatkowe przesanki, np. sprzeda, kontraktacja, — adresat bd wywoa, chociaby bez swej winy, np. mylne oznaczenie towaru w sklepie, — adresat o bdzie wiedzia lub z atwoci bd móg zauway np. jeli kupujcy chce naby narty zjazdowe, a ekspedient podaje mu narty biegowe. Skutkiem bdu jest niewano wzgldna (por. art. 88 § l, 2 kc.).

    6. Podstp (bd kwalifikowany) jest wywoany w sposób umylny przez inn osob, aby skoni okrelony podmiot do zoenia owiadczenia woli (art. 86 § l, 2 kc.), np. nakanianie przez zbywc do zakupu zota po wyjtkowo niskiej cenie, a w rzeczywistoci okazao si, e przedmiotem sprzeday jest tombak. Od owiadczenia woli, które jest dotknite podstpem mona si zawsze uchyli.

    7. 4. groba art. 87 kc - (przymus psychiczny) jest to zapowied wyrzdzenia osobie dolegliwoci w razie gdy okrelony podmiot nie dokona danej czynnoci prawnej. Groba musi by przede wszystkim: a) bezprawna, b) powana. Przez bezprawno naley rozumie nie tylko zapowied dokonania czynu zakazanego przez prawo (np. groba zabójstwa, podpalenia), ale take rodka dozwolonego przez prawo, którego jednak nie mona wykorzysta w celu wymuszenia do zoenia owiadczenia woli (np. doniesienie do organów cigania o dokonaniu przestpstwa, poinformowanie ony o zdradzie ma, zapowied wypowiedzenia umowy o prac). Nadto groba musi by powana tzn. powodujca realne niebezpieczestwo dla osobistych lub majtkowych dóbr nie tylko skadajcego owiadczenie woli, ale take innych osób mu bliskich np. nie ma charakteru realnoci art kolegi, który dotyczy ujawnienia onie pozamaeskiego ycia erotycznego ma, jeli ten zwizek maeski usta w wyniku rozwodu. Owiadczenie woli zoone pod wpywem groby powoduje niewano wzgldn (art. 88 § l, 2 kc.).

    8. Rodzaje czynnoci prawnych: a) Czynnoci prawne jednostronne i dwustronne, a niekiedy wielostronne. Podstaw podziau jest to, czy do dokonania czynnoci potrzebne jest owiadczenie jednej czy dwóch stron. jednostronna - potrzebne jest owiadczenie jednej strony np. Sporzdzenie testamentu, zoenie oferty, wypowiedzenie umowy, przyjcie i odrzucenie spadku, udzielenie penomocnictwa. dwustronna - (umowy) niezbdne jest zgodne owiadczenie woli dwóch stron np. sprzeda (art. 535 kc.), najem (art. 659 § l kc.). b) Czynnoci prawne konsensualne i realne. Kryterium tego podziau jest zwizane z tym czy do dokonania czynnoci prawnej niezbdne jest owiadczenie woli, czy oprócz tego jeszcze wydanie rzeczy. konsensualna - wystarczy zoenie owiadczenia woli (przy czynnociach jednostronnych) albo zgodnych owiadcze woli dwóch stron (przy umowach), np. umowa najmu (art. 659 § l kc.), umowa zlecenia (art. 734 § l kc.). realna - dochodzi dopiero wtedy do skutku, gdy owiadczeniu woli albo zgodnym owiadczeniom woli towarzyszy wydanie rzeczy np. zadatek (art. 394 § l kc.), umowa uyczenia (art. 710 kc.), umowa przechowania (art. 835 kc.). c) Czynnoci odpatne i nieodpatne. ;Podstaw podziau jest to czy korzy majtkow uzyskuj obydwie strony czy tylko jedna ze stron czynnoci prawnej. odpatna - jest m.in. sprzeda (art. 535 kc.), najem (art. 659 § l kc.), nieodpatna np. uyczenie (art. 710 kc.), darowizna (art. 888 § l kc.). , mog by równie czynnoci prawne, które w zalenoci od woli stron mog mie charakter odpatny albo nieodpatny np. poyczka (art. 720 kc.), zlecenie (art. 735 § l kc.). d. Czynnoci zobowizujce i rozporzdzajce., zobowizujca polega na zobowizaniu si do okrelonego zachowania wobec innego podmiotu. Kada umowa jest czynnoci prawn o charakterze zobowizujcym. , rozporzdzajca to taka czynno, której celem i bezporednim skutkiem jest zniesienie, przeniesienie albo obcienie prawa majtkowego np. zbycie w drodze umowy prawa wasnoci (art. 155 kc.), wierzytelnoci (art. 510 kc.), ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego (art. 245 kc.), zrzeczenie si wasnoci nieruchomoci (art. 179 kc.), zwolnienie z dugu (art. 508 kc.). Kada czynno prawna rozporzdzajca jest zarazem czynnoci o charakterze zobowizujcym np. sprzeda (art. 535 kc.), darowizna (art. 888 § l kc.) zamiana (art. 603 kc.), dostawa (art. 605 kc.), kontraktacja (art. 613 § l kc.), poyczka (art. 720 § l kc.). Niekiedy tzw. podwójny stosunek nastpuje w tej samej chwili np. umowa sprzeday rzeczy ruchomej oznaczonej co do tosamoci (art. 155 kc.).

    9. Tre czynnoci prawnej: 1. elementy przedmiotowo-istotne, 2. elementy podmiotowo-istotne ( wynikajce z woli ustawodawczej ) 2. elementy nieistotne np. gdy w umowie najmu nie wyznaczymy dnia zapaty za wynajem - mog mie zastosowanie przepisy ogólne.

    10. Tryb zawarcia umowy cywilnoprawnej: Mówi o tym przepisy art. Od 66 do 72 kc. S to nastpujce tryby: 1.zoenie oferty i jej przyjcie, Oferta jest owiadczeniem woli zawierajcym stosown propozycj zawarcia umowy i okrelajc co najmniej istotne elementy (skadniki przedmiotowo istotne) jej treci (art. 66 § l kc.).Podmiot skadajcy ofert nazywa si oferentem. Oferent jest zwizany terminem swoj propozycj (art. 66 § l, 2 i art. 67 kc.). Umowa jest zawarta, jeli adresat (oblat zaakceptuje t ofert w caoci).Przyjcie oferty z zastrzeeniem zmian lub uzupenie uwaa si za now ofert (art. 68 kc.).Wyjtkowo dochodzi do zawarcia umowy przez spenienie wiadczenia (art. 69 kc.) oraz milczenie (art. 386 kc.).Ogoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogóu lub do okrelonych osób, uwaa si w razie wtpliwoci nie za ofert, ale zaproszenie do rozpoczcia rokowa (art. 71 kc.) np. informacje handlowe w prasie, radiu, telewizji, na folderach itp. Wystawienie rzeczy w miejscu sprzeday na widok publiczny z oznaczeniem ceny uwaa si za zoenie oferty (art. 543 kc.) np. a) wystawienie rzeczy z okreleniem ceny na wystawie sklepowej, chyba ze jest zastrzeenie, e rzecz jest dekoracj lub nie jest przeznaczona na sprzeda, b) wystawienie na ulicy automatu wskazujcego przedmiot i cen sprzeday.2.Przetarg - jest coraz bardziej powszechnym sposobem zawarcia umowy. Przepisy prawne okrelaj przede wszystkim ogólne zasady przetargu oraz rodzaje przetargu (art. 70-70kc. Ogoszenie przetargu winno okrela co najmniej czas, miejsce, przedmiot oraz warunki przetargu (art. 70 § 2 kc.).Istniej dwa rodzaje przetargu: a. Przetarg pisemny (art. 703 § l, 2, 3 kc.) polega na wyborze najkorzystniejszej oferty. Moe on przyj posta nieograniczon lub ograniczon (skierowany jest wtedy do ograniczonej grupy adresatów). Ogoszenie do przetargu naley poda do publicznej wiadomoci w prasie albo w inny sposób zwyczajowo przyjty, natomiast w przetargu ograniczonym mona poda t propozycj w formie pisemnej skierowanej tylko do jego adresatów. Z reguy warunkiem uczestnictwa w przetargu jest wpata okrelonego wadium. Przetarg odbywa si zazwyczaj w dwóch fazach. W pierwszej czci organizator przetargu dokonuje otwarcia ofert w celu sprawdzenia ich poprawnoci formalnej. W drugiej czci dokonuje si analizy ofert i wyboru najkorzystniejszej propozycji zawarcia umowy. Wybór oferty nie powoduje od razu zawarcia umowy, ale nakada obowizek jej zawarcia gdy tego da organizator przetargu. O wyborze oferty naley zawiadomi wszystkich oferentów. Jeli wybrany oferent uchyla si od obowizku zawarcia umowy to wtedy traci roszczenie o zwrot wartoci wadium. Natomiast gdy dochodzi do zawarcia umowy to wadium moe by zwrócone albo stanowi zaliczenie na poczet przyszego wiadczenia pieninego wynikajcego z umowy. Wpacone wadium innych oferentów podlega zwrotowi. b. Przetarg ustny (art. 702 § l i 2 k. c. - licytacja, aukcja) jest przetargiem publicznym, który ma na celu osignicie najwyszej ceny. W ogoszeniu o przetargu podaje si przede wszystkim przedmiot przetargu i jego cen wywoawcz. W przetargu tego rodzaju mog bra udzia z reguy wszystkie podmioty. Przebieg przetargu polega na zgaszaniu przez jego uczestników wyszej ceny, która wie oferenta do momentu, gdy inny uczestnik j podwyszy. Uczestnik, który zaproponowa cen najwysz (tzw. udzielenie przybicia) wygrywa przetarg. Zawarcie umowy nastpuje z chwil wybrania oferty. Przepisy prawa stwarzaj moliwo uniewanienia umowy zawartej w drodze przetargu (art. 704 § l i 2 k. c.). c.negocjacje - d.aukcja -

  1. Formy czynnoci prawnych: Dokonanie czynnoci prawnej moe nastpi przede wszystkim w formie dowolnej, polegajcej na kadym zachowaniu osoby aby tylko ujawniona zostaa jej wola w sposób dostateczny art. 60 kc, np. ustnie, pisemnie, poprzez przyklanicie domi przy sprzeday koni na jarmarku.

  2. Ze wzgldu na tzw. owiadczenie woli: 1.dowolna ( art. 60 kc ) w tym przypadku ustawodawca nie narzuca nam konkretnej formy czynnoci prawnych.2.szczególna ( wynika z innego przepisu kc ) a) forma pisemna zwyka (art. 78, art. 79 kc.),np. umowa leasingu ( art. 709 kc ), umowa o roboty budowlane ( art. 648 § 1kc ) b) forma pisemna kwalifikowana np. umowa darowizny( art. 890 §1 kc ) c) forma pisemna z urzdowo powiadczonym podpisem polega na dokonaniu czynnoci prawnej w postaci formy pisemnej zwykej i powiadczeniu podpisu przez notariusza albo inny waciwy organ (np. organ gminy) - zob. rozp. Ministra Sprawiedliwoci z 12 kwietnia 1991 r., (DzU. nr 33, póz. 148), d) forma pisemna z urzdowym powiadczeniem daty (tzw. data pewna) polega na dokonaniu czynnoci prawnej w formie pisemnej zwykej oraz powiadczenia tej daty przez notariusza lub umieszczeniem na dokumencie przez organ pastwowy waciwej wzmianki (art. 81 kc.) np. skasowanie znaczków skarbowych, e) forma aktu notarialnego polega na tym, e podmiot (podmioty) skadaj owiadczenie woli przed notariuszem, który je spisuje, nastpnie odczytuje stronom, a na koniec podmioty oraz notariusz podpisuj ten dokument ( art. 92-94 ust. z dnia 14 II 1991 r. - Prawo o notariacie -DzU. nr 22, póz. 92).

  3. Ze wzgldu na niezachowanie postaci zewntrznej: a) forma pod rygorem niewanoci - Niezachowanie formy pisemnej kwalifikowanej powoduje niewano bezwzgldn czynnoci prawnej (z art. 158, art. 179 § l kc.), chyba e przepisy szczegóowe stanowi inaczej (np. art. 890 kc.). Natomiast niezachowanie formy pisemnej zwykej jest pod rygorem niewanoci, jeli to wynika z przepisu ustawy np. (art. 99 § 2, art. 876 § 2 kc.) albo gdy strony tak postanowiy (art. 76 kc.). b) forma dla wywoania oznaczonych skutków prawnych - Niezachowanie formy pisemnej zwykej wymaganej przeze ustaw nie powoduje jej niewanoci, ale czynno prawna wywoa inne skutki od tych, które byy zamierzone przez strony (art. 73 § 2 zd. 2) np. art. 660, art. 678 § 2 kc. c) forma dla celów dowodowych - Jeli ustawodawca wymaga dla dokonania okrelonej czynnoci prawnej formy pisemnej zwykej, nie okrelajc, postaci jej pod rygorem niewanoci albo dla wywoania okrelonych skutków prawnych, to jest to forma dla celów dowodowych (art 74 kc) art. 77, art. 606, art. 616, art. 860 § 2 k.c. Niezachowanie tej formy nie powoduje niewanoci czynnoci prawnej. Konsekwencje dotycz bezporednio sfery procesowej ograniczajc korzystanie w razie sporu z dowodu przesuchania stron i wiadków na fakt dokonania tej czynnoci prawnej. Wspomniane rodki dowodowe s dopuszczalne w wyjtkowych okolicznociach (art. 74 § 2 kc.).

    1. Przedstawicielstwo: Polega na tym, e jedna osoba (przedstawiciel) dokonuje w imieniu drugiego podmiotu (reprezentowanego) czynnoci prawnych mieszczcych si w granicach upowanienia do dziaania w cudzym imieniu, wywoujc skutki bezporednio wobec reprezentowanego (art. 95 kc.). czyli inaczej mówic reprezentowany daje upowanienie przedstawicielowi a skutek prawny dotyczy reprezentowanego. Przedstawiciel dziaa tylko w granicach upowanienia ( umocowania ) Wyjtkami gdy nie mona udzieli upowanienia przedstawicielowi s: sporzdzenie testamentu u uznanie dziecka. róda upowanienia dla przedstawiciela: 1. przepis ustawy - jest wiele przepisów w ustawach, e dana osoba jest przedstawicielem ( najczciej mówi o tym kodeks rodzinny i opiekuczy, który okrela zakres wadzy rodzicielskiej, przedstawicielstwo itp. . ) Przepis ustawy okrela zakres upowanienia dla przedstawiciela. 2.Jednostronna czynno prawna w postaci owiadczenia woli mocodawcy ( penomocnictwo ). Bdzie ono nazywa si umocowaniem i mocodawc reprezentuje penomocnik. To mocodawca wyznacza i okrela zakres umocowania czyli penomocnictwa. Jest to czynno prawna, jednostronna, dokonana w dowolnej formie, chyba e przepisy prawa wymagaj formy szczególnej. Art. 98 kc daje umocowanie, które okrela zakres penomocnictwa. Wyróniamy 3 rodzaje penomocnictwa:( podzia ze wzgldu na zakres umocowania )penomocnictwo ogólne, które dotyczy czynnoci zwykego zarzdu ( dokonywanie dziaa w penomocnictwie osoby fizycznej )lub te zwykych czynnoci w ramach dziaania osoby prawnej, które s powtarzalne np. pacenie czynszu i innych opat, dokonywanie czynnoci prawnych zwizanych z biecymi remontami, penomocnictwo rodzajowe - dotyczy tylko upowanienia do pewnego typu czynnoci prawnych czyli obejmuje okrelon kategori czynnoci prawnych (art. 98 zd. 2 kc.), np. zawieranie umów sprzeday, które dotycz inwentarza ywego i martwego gospodarstwa rolnego, penomocnictwo szczególne - dotyczy tylko upowanienia do pewnego typu czynnoci pranych czyli daje umocowanie do dokonania tylko okrelonej czynnoci prawnej (art. 98 zd. 2 k.c.), np. sprzeda oznaczonego samochodu. Art. 99 § 2 kc - okrela, e form penomocnictwa ogólnego jest forma pisemna pod rygorem niewanoci. Art. 99 § 1 kc - okrela, e penomocnictwo rodzajowe lub do okrelonej czynnoci ( szczególne ) musi by zgodne z form czynnoci do jakiej osoba zostaa upowaniona. Penomocnictwo wygasa gdy: 1.min okres penomocnictwa, 2. zostaa zakoczona czynno do której upowaniono 3. poprzez odwoanie 4. z chwil mierci mocodawcy lub penomocnika art. 103 § 1 kc - mówi o tym, e gdy penomocnik nie ma umocowania ( upowanienia ) lub przekroczy zakres tego umocowania ( upowanienia ) to wano zawartej przez niego umowy zaley od jej potwierdzenia przez osob w której imieniu zostaa zawarta. Z art. 103 § 2 wynika, e druga strona, osobie, w której imieniu umowa zostaa zawarta, moe wyznaczy odpowiedni termin do potwierdzenia umowy ( staje si ona wolna po bezskutecznym upywie wyznaczonego terminu ) Z art. 103 § 3 kc wynika, e w przypadku braku potwierdzenia umowy., ten kto zawar umow w cudzym imieniu, obowizany jest do zwrotu tego co otrzyma od drugiej strony po wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, któr druga osoba poniosa przez to, e zawara umow nie wiedzc o braku umocowania lub przekroczeniu jego zakresu. Przesankami skutecznoci przedstawicielstwa s: 1. Przedstawiciel dziaa na podstawie upowanienia i w jego granicach. 2) Przedstawiciel musi posiada zdolno do reprezentowania .Przedstawiciel ustawowy musi mie pen zdolno do czynnoci prawnych, (np. art. 94 § l art. 148 § l k.r.o.). Penomocnik moe mie ograniczon zdolno do czynnoci prawnych (art. 100 k.c.). 3) Przedstawiciel musi dziaa w imieniu reprezentowanego. 4).Czynno prawna musi by moliwa do dokonania przez przedstawiciela. S czynnoci prawne, które mog by dokonane tylko osobicie np. sporzdzenie lub odwoanie testamentu (art. 944 § 2 k.c.), uznanie dziecka (art. 73 k.r.o.). Prokura ( art. 109?§1kc) - jest ona odmian penomocnictwa, gdzie przedsibiorca jest mocodawc ( przedsibiorca jest osob prawn lub uomn osob prawn, która prowadzi w swoim imieniu dziaalno gospodarcz ) Zakres umocowania jest zakresem prowadzenia dziaalnoci gospodarczej lub przedmiotowej. Prokurantem moe by tylko osoba posiadajca pen zdolno do czynnoci prawnych.

  1. Przedawnienie roszcze - ( art. 117 - 125 kc ) przedawnienie roszcze dotyczy z reguy wszystkich roszcze majtkowych (art. 117 § l k.c.) Wyjtki to np. roszczenie o zniesienie wspówasnoci (art. 220 k.c.) roszczenie windykacyjne i negatoryjne dotyczce ochrony wasnoci nieruchomoci (art. 223 § l k.c.).Zgodnie z art. 117 § 2 kc po upywie przewidzianego do spenienia zobowizania przepisy prawa nie zmuszaj podmiotu do spenienia roszczenia ( czyli spenienie roszcze nie jest zabezpieczone przymusem pastwowym. Po upywie terminu przedawnienia dunik moe si uchyli od spenienia wiadczenia, chyba e zrzeka si korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.), zrzeczenie przed upywem terminu jest niewane. Oznacza to, e nie mona zastosowa rodków prawnych, które zmusiyby dunika do spenienia wiadczenia. Jeli wierzyciel wytoczy powództwo to dunik winien wtedy zgosi zarzut, e roszczenie to ulego przedawnieniu

  2. Terminy przedawnienia: 1. ogólne 10 lat a dla roszcze o wiadczenia okresowe lub roszcze zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej 3 lata ( art. 118 kc ) 2. szczególne - inne które wynikaj z ustawy art. 119 kc mówi o tym, e terminy przedawnienia nie mog by ani skracane ani te przeduane. Maj one charakter bezwzgldnie obowizujcy. art. 120 § 1 kc mówi o tym, e bieg przedawnienia rozpoczyna si od dnia, w który stao si wymagalne jego spenienie. art. 121 k.c.,zawieszenie biegu przedawnienia art. 122 k.c wstrzymanie biegu przedawnienia art. 123 k.c. przerwa w biegu przedawnienia

  3. Terminy zawite: terminy te maj charakter bezwzgldnie obowizujcy . Dotycz one rónych kwestii. Terminy zawite (prekluzyjne) w prawie cywilnym powoduj ujemne konsekwencje w przypadku bezczynnoci uprawnionego. Ze wzgldu na rónorodny charakter mona wyróni nastpujce typy: a) terminy do dokonywania czynnoci pozasdowych np. uchylenie si od skutków owiadczenia woli zoonego pod wpywem bdu oraz groby (art. 88 § 1 i 2 kc.), moliwo powrotu do swego poprzedniego nazwiska maonka rozwiedzionego (art. 59 kro.), uprawnienia do dochodzenia roszcze z tytuu rkojmi za wady fizyczne rzeczy sprzedanej (art. 568 § l kc.), b) terminy do dochodzenia prawa przed organem pastwowym np. terminy do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa (art. 63, art. 64 § l, 2, art. 65, art. 69 § l kro.), terminy dotyczce ochrony posiadania (art. 344 § 2, art. 347 § 2 kc.) c)terminy wyganicia praw podmiotowych np. wyganicie suebnoci gruntowej (art. 293 § l kc.).

  4. CECHY PROKURY: - jest penomocnictwem szczególnego rodzaju o z góry okrelonym ustawowo zakresie umocowania, -ustawowo okrelony zakres umocowania pozwala dostrzega w niej pewne cechy przedstawicielstwa ustawowego, -mog j ustanawia tylko przedsibiorcy w rozumieniu KC ( osoby fizyczne, prawne oraz nie posiadajce osobowoci prawnej a posiadajce zdolno do tych czynnoci ), -czynnoci prawne moliwe do dokonania przez prokurenta musz wiza si z prowadzeniem przedsibiorstwa, -prokura jest wpisywana do rejestru przedsibiorstwa nie mona ograniczy prokury ze skutkiem wobec osób trzecich chyba, e przepis szczególny stanowi inaczejNa podstawie udzielonej PROKURY nie mona:1, zby przedsibiorstwa ( sprzeda, oddanie w dzieraw )2. dokona czynnoci prawnej na podstawie której nastpuje oddanie go do czasowego korzystania 3. zby nieruchomoci i Rodzaje PROKURY: 1.czna ( dwóch lub wicej prokurentów dziaa razem ), 2.oddzielna ( jeden prokurent jest upowaniony do czynnoci ), 3.oddziaowa i filialna ( na rzecz kadego oddziau, filii jest upowaniony 1 prokurent, posiadajcy upowanienie do dziaania tylko w tej 1 filii )

    1. Prokury nie wolno przenosi lecz prokurent moe ustanowi penomocnika do poszczególnej czynnoci lub pewnego rodzaju czynnoci.

    2. Wyganicie Prokury oznacza : 1.ustanie umocowania prokurenta który, traci tym samym prawo do reprezentowania przedsibiorcy wobec osób trzecich 2. przyczyna wyganicia prokury moe wynika: z jej odwoania, zrzeczenia si prokurenta, z mocy prawa ( np. Wykrelenie przedsibiorcy z rejestru, ogoszenie upadoci, otwarcie likwidacji, przeksztacenie przedsibiorstwa, mier prokurenta) Wyganicie Prokury przedsibiorca powinien zgosi do rejestru.

    3. Rónice midzy penomocnictwem a prokur: 1. mocodawc przy penomocnictwie moe by kady podmiot prawa a przy prokurze tylko przedsibiorca prowadzcy przedsibiorstwo i wpisany do rejestru przedsibiorców 2. penomocnictwo moe by ograniczone lub rozszerzone w swoim zakresie, moe by zastpowana 1 forma przez 2 ( np. szczególna zmieniona na rodzajow ). Prokura nie moe by ograniczona ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich ( za wyjtkiem oddziaowej, która jest ograniczona co do formy ) 3. moliwe jest udzielenie dalszych penomocnictw a nie mona udzieli dalszej prokury.

    4. FIRMA: jest to nazwa pod którym, przedsibiorca prowadzi dziaalno ( suy identyfikacji przedsibiorcy ) . Jest dodobrem osobistym podlegajcym szczególnej ochronie ( art. 43 od 1 do 10.)

    5. NAZWA : dla identyfikacji przedsibiorstwa uywa si pojcia NAZWY.

    6. Zasady prawa firmowego: 1. prawdziwo - nazwa firmy powinna zawiera dane prawdziwe do rzeczywistoci tj. przedmiotu dziaalnoci , róde zaopatrzenia itp. 2. Jednoci - oznacza, e przedsibiorca moe obra tylko jedn firm tj. Nie moe by dwóch firm o identycznej nazwie 3. cigo - wie si przede wszystkim z tym, e moliwoci korzystania z firmy w póniejszym czasie jako nastpstaw wykorzystania dobrej sawy firmy lub odpowiedniej relacji z klientel 4. zasada wycznoci - oznacza, e kada nowa firma powinna odrónia si dostatecznie od innych przedsibiorców prowadzcych dziaalno na rynku jawno - wie si z obowizkiem wpisu firmy do rejestru .,niezbywalno - wie si z tym, e sama firma nie moe by zbywana

    7. Prawo rzeczowe naley do bezwzgldnych majtkowych praw podmiotowych.

    8. Wyróniamy nastpujce prawa rzeczowe: 1. Prawo Wasnoci. 2. Prawo uytkowania wieczystego 3. Ograniczone prawa rzeczowe: - uytkowanie, - suebno, - wasnociowe spódzielcze prawo do lokalu wasnociowego, - zastaw, - hipotet ( hipoteka )

    9. Prawo wasnoci jest prawem podmiotowym, o charakterze bezwzgldnym i przenaszalnym Wyróniamy wasno: publiczn tj. pastwow i samorzdow i prywatn tj. wasno osób fizycznych i osób prawnych

    10. Wasno okrela si jako triad uprawnie waciciela : 1. wasno jest to posiadanie samoistne- oznacza uprawnienia do faktycznego wadztwa nad rzecz we wasnym imieniu 2. posiadanie na które skadaj si 3 elementy: korpus - faktyczne wadztwo nad rzecz, animus - osoba wada rzecz tak jak waciciel ( jest to wola wadztwa rzecz tak jak waciciel ) Jeeli kto wada rzecz tak jak waciciel tj. We wasnym imieniu to jest to posiadanie samoistne a jeli wada mieniem powierzonym to jest to posiadanie zalene.

    11. Dzierenie - nastpuje wtedy gdy osoba wada rzecz ale nie we wasnym imieniu np. listonosz roznoszcy listy czy paczki.Korzystanie - oznacza uprawnienie do uywania rzeczy np. waciciel uycza pojazd do przewoenia rzeczy , do przetwarzania rzeczy np. kto kupi deski i je przetworzy. pobieranie poytków i innych przychodów z rzeczy np. waciciel sadu zbiera jabka

    12. Rozporzdzanie - prawo do wyzbycia si prawa wasnoci poprzez np. przeniesienie prawa wasnoci na 2 osob przez sprzeda, zrzeczenie si wasnoci, darowizna, testament. Rozporzdzenie jest równie obcieniem prawa co oznacza ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego np. ustanowienie uytkowania, moe by na wasno ustanowiona suebno.

    13. Wykonywania prawa wasnoci - polega ono na realizacji jego uprawnie w granicach okrelonych przepisami prawa. Granice tego prawa wynikaj z: 1. przepisów ustawy - naley to rozumie jako caoksztat obowizujcego ustawodawstwa, bd to zarówno przepisy prawa cywilnego, np. art. 142, art. 144 - 154 k.c., 2. zasad wspóycia spoecznego - s to niektóre normy moralne i spoeczne, które dotycz zasad wspóycia spoecznego np. waciciel wynajmujcy lokal nie moe da od wynajmujcego oprónienia lokalu gdy czonek jego rodziny jest ciko chory, 3. ze spoeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa np. gdy przedmiotem wasnoci jest samochód osobowy, to ze wzgldu na jego przeznaczenie inaczej wyglda wykonywanie tego prawa dla celów prywatnych ni gospodarczych (np. usugi przewozowe).

    14. Nabycie prawa wasnoci: zazwyczaj czy si z nim utrata tego prawa przez inny podmiot cho istniej wyjtki od tej reguy. Wyjtkami takimi s np. porzucenie rzeczy ruchomej i objcie jej w posiadanie samoistne (art. 180 i 181 k.c.).

    15. Nabycie prawa wasnoci moe nastpi w sposób : 1. translatywny, np. przeniesienie istniejcego ju prawa wasnoci ze zbywcy na nabywc , 2. konstytutywny tj. Stworzenie nowego stanu rzeczy np. nabycie prawa wasnoci szafki któr wykonano samodzielnie. 3. pierwotne polega na tym, e nabywca nabywa prawo wasnoci niezalenie od uprawnie innego podmiotu np. nacjonalizacja, wywaszczenie, prywatyzacja, przysdzenie wasnoci(art. 998 k.p.c.), zasiedzenie (art. 172 § l, 2 i art. 174 k.c.), znalezienie rzeczy (art. 183 i nast. k.c.), zawaszczenie rzeczy niczyjej(art. 181 k.c.), przepadek rzeczy(art. 38, art. 48 k.k.).. Okrelone przez przepisy prawa fakty powoduj nabycie tego prawa. 4. pochodne zaley od tego czy zbywca ma prawo do rozporzdzania i czy z takiego uprawnienia korzysta. W takiej sytuacji ma miejsce tzw. Nastpstwo prawne ( prawo przechodzi od poprzednika do nastpcy ). Istniej nastpujce nabycia pochodne: a. sukcesja ogólna ( uniwersalna , generalna ) - kiedy ogó praw przechodzi od poprzednika do nabywcy np. prywatyzacja, dziedziczenie (art. 922 § l k.c.), nabycie majtku przez umow majtkow (art. 47 k.r.o.), b. sukcesja singularna ( pojedyncza ) kiedy nabywca wchodzi w jedno lub kilka praw poprzednika, np. nabycie w drodze umowy sprzeday warsztatu , lodówki itp..Na nabywc przechodzi prawo wasnoci w takich granicach, w jakich przysugiwao ono poprzednikowi.

    16. Zasiedzenie polega na nabyciu prawa wasnoci wskutek dugotrwaego posiadania.

    17. Wasno rzeczy ruchomej nastpuje gdy spenione s przesanki (art. 174 k.c.): podmiot jest posiadaczem samoistnym, upyw 3 lat, dobra wiara nabywcy - przez cay okres 3 lat od objcia w posiadanie.

    18. W przypadku nieruchomoci nabywa si wasno gdy: podmiot jest posiadaczem samoistnym, upywa lat 20 i dobra wiara nabywcy - w momencie objcia w posiadanie, upyw lat 30 i za wiara nabywcy, np. zawarcie umowy sprzeday nieruchomoci w formie pisemnej zwykej.

    19. Znalezienie (art. 183-189 k. c. i rozporzdzenie RM w tej materii ) Przepisy prawne regulujce znalezienie dotycz rzeczy zagubionych czyli takich co do których podmiot traci wasno nie wiedzc o tym oraz porzuconych bez zamiaru wyzbycia si prawa wasnoci np. uciekajcy porzuca rzecz przed gonicym go niebezpiecznym przestpc. Znalazca takich rzeczy jest dzierycielem i ci na nim okrelone prawa i obowizki. Przepisy te stosuje si równie do zwierzt, które zabkay si lub ucieky.

    20. Wyróniamy 3 kategorie znalezienia rzeczy: 1.skarb - jest to rzecz majca znaczniejsz warto materialn albo warto naukow lub artystyczn jeeli zostaa znaleziona w takich okolicznociach, e poszukiwanie waciciela byoby oczywicie bezcelowe. 2. rzeczy szczególne - s to takie rzeczy jak pienidze, papiery wartociowe, kosztownoci oraz rzeczy majce warto naukow lub artysty 3. rzeczy zwyke s to takie rzeczy , które nie s ani skarbem ani rzeczami szczególnymi. Znalezienie rzeczy zwykej jest sposobem nabycia wasnoci rzeczy przez znalazc ( art. 187 zd. 2 KC). Ma on prawa do nabycia rzeczy zwykej po upywie 2 lat od jeli uczyni on zado swoim obowizkom.

    21. Obowizki cice na znalazcy w przypadku znalezienia : 1. skarbu: musi on odda rzecz organowi pastwa 2. zwykych i szczególnych - niezwoczne zawiadomienie o znalezieniu rzeczy osoby uprawnionej do odbioru rzeczy a jeeli znalazca nie wie kto jest jej wacicielem rzeczy , powiadamia waciwy organ pastwowy tj. Starost. Oddanie rzeczy na przechowanie waciwemu organowi pastwowemu nastpuje: rzeczy szczególne zawsze oddaje si na przechowanie, a rzeczy zwyke gdy organ sobie tego zayczy. (reguluje to Rozporzdzenie RM z dnia 14.06.1966r w sprawie rzeczy znalezionych.) Rzeczy wojskowe tj. ekwipunek, legitymacje lub inne naley odda policji. Jeeli rzeczy zostay znalezione w miejscu publicznym np. dworcu PKS,PKP, pocigu, autobusie czy tramwaju to naley je zwróci zarzdcy obiektu. W przypadku rzeczy szczególnej po upywie terminów ustawowych (patrz art. 187 zd. l k.c.) oraz skarbu (art. 189 k.c.) staje si wasnoci Skarbu Pastwa. Znalazca musi speni swoje obowizki (art. 184 § l k.c.). Jeli speni powinnoci moe da znalenego do wysokoci 1/10 wartoci Znalezionej rzeczy zwykej albo szczególnej.

  1. Przepisów o znalezieniu nie stosuje si gdy: 1. znaleziono rzecz zwyk albo szczególn w budynku publicznym, w wagonie kolejowym, w autobusie (art. 188 k.c.), 2. gdy znalazc jest osoba, która wykonuje szczególny zawód, np. policjant, celnik.

  2. Przesanki nabycia rzeczy ruchomej od osoby uprawnionej ( art. 155 KC ) Do przeniesienia prawa wasnoci rzeczy uprawniony jest waciciel lub jego przedstawiciel (art. 95 k.c.).

  3. W przypadku rzeczy ruchomych musz by spenione w tym zakresie nastpujce przesanki: 1. rzeczy oznaczone co do tosamoci (art. 155 § l k.c.), np. sprzeda konkretnie oznaczonego samochodu — zawarcie wanej umowy, 2. rzeczy oznaczone co do gatunku, (np. zakup wgla) oraz tzw. rzeczy przysze (nie ma ich zbywca w momencie zawarcia umowy - art. 155 § 2 k.c.):— zawarcie wanej umowy, — przeniesienie posiadania (wydanie rzeczy). Przesanki nabycia wasnoci nieruchomoci od osoby uprawnionej Jeli przedmiotem jest nieruchomo do przeniesienia prawa wasnoci i musz by spenione nastpujce podstawowe przesanki: Zawarcie umowy w formie aktu notarialnego (art. 158 k.c.), wyjtek por. np. art. 159 k.c.wpis do ksigi wieczystej (art. l ust. o ks. wiecz.) ma charakter deklaratywny. wasno nieruchomoci nie moe by przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeeniem terminu (art. 157 § l k.c.), np. jeli ukoczysz studia rolnicze, dokonam wobec ciebie darowizny nieruchomoci rolnej. Jeli taki warunek lub termin mia miejsce, to do przeniesienia prawa wasnoci nieruchomoci konieczne jest zawarcie nowej bezwarunkowej umowy (art. 157 § 2 k.c.).

    1. Nabycie wasnoci rzeczy od osoby nieuprawnionej

    2. W przypadku rzeczy ruchomych ustawodawca uzalenia przeniesienie prawa wasnoci od kumulatywnego spenienia nastpujcych przesanek (art. 169 § l k.c.): 1. zawarcie wanej umowy, 2. objcie rzeczy w posiadanie samoistne, dobra wiara nabywcy. , Jeli podmiot nieuprawniony wszed we wadanie rzeczy zgubionej, skradzionej lub w inny sposób utraconej (np. porzuconej przed napastnikiem) i zbywa t rzecz, to nabywca uzyskuje prawo wasnoci dopiero wtedy, gdy oprócz warunków wymienionych wyej upynie okres trzech lat od zdarzenia powodujcego utrat rzeczy (art. 169 § 2 k.c. zd. 1). Dobra wiara nabywcy musi istnie nie tylko w momencie dokonywania takiej czynnoci prawnej, np. zakup samochodu od zodzieja, pasera ale przez cay okres trzech lat od chwili utraty rzeczy przez waciciela. Nie dotyczy to jednak pienidzy, dokumentów na okaziciela (np. papiery wartociowe - obligacje, akcje, czeki, weksle) ani rzeczy nabytych na urzdowej licytacji lub w toku postpowania egzekucyjnego (art. 169 § 2 k.c. zd. 2.)

  1. W przypadku nabycia nieruchomoci od osoby nieuprawnionej musz by spenione nastpujce przesanki: 1. 2. zawarcie wanej umowy w formie aktu notarialnego (art. 158 k.c.), 3. zbywca jest wpisany w ksidze wieczystej jako waciciel (art. 5 ust! o ks. wieczystych - rkojmia wiary publicznej ksig wieczystych), zasada ta nie chroni, gdy czynno rozporzdzajca jest nieodpatna albo nabywca dziaa w zej wierze (art. 6 ust. l ust. o ks. Wieczystych.) wpis do ksigi wieczystej, nie mona czyni do przeniesienia wasnoci warunku ani zastrzec

Wspówasno polega na tym, e prawo wasnoci wzgldem rzeczy (zbioru rzeczy) niepodzielnie przysuguje wicej ni jednej osobie (art. 195 - 221 k.c., art. 31 i nast. k.r.o.).

Cechami wspówasnoci s: jedno przedmiotów, jedno podmiotów, niepodzielno prawa - czyli wspówaciciel ma prawa do caej rzeczy niepodzielnie a nie tylko jej wyodrbnionej fizycznie czci, np. jeli jest dwóch wspówacicieli samochodu osobowego, to nie jest tak, e jeden z nich jest wacicielem karoserii a drugi pozostaej czci.

Rodzaje wspówasnoci: 1.wspówasno czna ( bezudziaowa) jest pochodn osobistego stosunku czcego podmioty, np wspólno ustawowa w maestwie (art. 31 i nast. k.r.o.), wspówasno w spóce cywilnej (art. 860 i nast. k.c.), 2.wspówasno w czciach uamkowych (art. 195 i nast. k.c.) oparta jest na tym, e mimo niepodzielnoci tego prawa, kady ze wspówacicieli ma okrelony udzia w prawie wasnoci rzeczy w postaci np. 50%, 40%, 10%

Wspówasno powstaje w wyniku: dokonania czynnoci prawnej (np. sprzeda, darowizna), spadku (art. 1035 k.c.), z mocy prawa (np. zasiedzenie), orzeczenia sdu (gdy sd przyzna wasno rzeczy kilku podmiotom).

Zniesienie wspówasnoci (sposoby ): umowny -nastpuje gdy wspówaciciele umówi si jak znie podziaa rzeczy po podzieleniu procentowej iloci, sprzeda osobie trzeciej i podzia pienidzy adekwatnie do udziaów, tryb sdowy - gdy nie mog doj do porozumienia to wystpuj do Sdu o podzia

Wykonywanie uprawnie oraz obowizków wynikajcych ze wspówasnoci:

Kady z wspówacicieli moerozporzdza

swoim udziaem bez zgody pozostaych

wspówacicieli (art. 198 k.c.).

W przypadku rzeczy wspólnej do dokonania czynnoci zwykego zarzdu jest potrzebna zgoda wikszoci wspówacicieli (art. 201 zd. l k.c.). Wikszo wspówacicieli mierzy si wielkoci udziaów (art. 204 k.c.).

Czynnoci zwykego zarzdu jest dokonywanie biecych spraw (zarówno czynnoci faktycznych jak i prawnych) zwizanych z eksploatacj rzeczy i utrzymaniem jej w stanie nie pogorszonym, np. uiszczenie opat podatkowych, biece naprawy, zawieranie umów w sprawie zbycia podów rolnych. Do dokonania czynnoci przekraczajcych zwyky

zarzd, potrzebna jest zgoda wszystkich wspówacicieli (art. 199 zd. l k.c.).

  1. Czynnoci przekraczajc zwyky zarzd maj charakter wyjtkowy, nie s zwizane z biecymi sprawami dotyczcymi rzeczy wspólnej, np. zbycie lub obcienie rzeczy, generalny remont, zmiana przeznaczenia rzeczy.

Ochrona wasnoci : jest to system rodków prawnych przyznanych wacicielowi w przypadku naruszenia jego prawa. Ochron t okrela si mianem “ochrona patrytacyjna”. Wacicielowi przysuguj 2 roszczenia:

windykacyjne - jest to danie waciciela o zwrot rzeczy od osoby, które rzecz faktycznie wada chyba, e posiadaczowi przysuguj tylko uprawnienia.

negatoryjne- maj miejsce wtedy gdy prawo wasnoci jest naruszane w inny sposób ni pozbawieni wadztwa nad rzecz waciciela (np. pobieranie wody z cudzej

nieruchomoci, zakadanie instalacji przed posesj). W takich przypadkach waciciel:

  1. moe da przywrócenia stanu zgodnego z prawem

  2. zaniechania dalszych narusze

a take roszczenia uzupeniajce po stronie waciciela:

  1. roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczywistoci roszcze z tytuu rozlicze za poytki

  2. roszcze odszkodowawczych za zuycie, pogorszenie i utrat rzeczy

a take ze strony posiadacza:

  1. roszczenie o zwrot nakadów poniesionych

  2. roszczenie o zwrot innych nakadów, które zwikszaj warto rzeczy w chwili jej wydania

  3. roszczenia o zapat przedmiotów poczonych z rzecz przez posiadacza

Obrona konieczna art. 343 § 1 kc mówi e:

Posiadacz moe zastosowa obron konieczn, aeby odeprze samowolne naruszenie posiadania.

Samopomoc legalna art. 343 § 2 kc mówi e Posiadacz nieruchomoci moe niezwocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywróci wasnym dziaaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosowa przy tym przemocy wzgldem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeeli grozi mu niebezpieczestwo niepowetowanej szkody, moe natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosowa niezbdn samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

Ochrona posiadania, sdowa (art.344 § 1,) mówi o tym, e:

Przeciwko temu, kto samowolnie naruszy posiadanie, jak równie przeciwko temu, na czyj korzy naruszenie nastpio, przysuguje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie narusze. Roszczenie to nie jest zalene od dobrej wiary posiadacza ani od zgodnoci posiadania ze stanem prawnym, chyba e prawomocne orzeczenie sdu lub innego powoanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu pastwowego stwierdzio, e stan posiadania powstay na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawo karne, Prawo karne obejmuje zesp, norm prawnych, Prawo karne obejmuje zespół norm prawnych, kt
Rodzaje rzeczy SCIAGA, prawo cywilne z umowami w administracji(1)
PRAWO CYWILNE Z UMOWAMI W ADMINISTRACJI sciÄ…ga(1), Prawo cywilne z umowami w administracji
[PRAWO CYWILNE OGÓLNA] OSOBA FIZYCZNA [ćwiczenia]
prawo cywilne, 4. Podstawowe zrodla prawa, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół norm prawny
Prawo, Sciaga1 PG, Prawo cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki
prawo cywilne, 5. Zdolnosc prawna, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regul
prawo cywilne, 3. Czesci prawa cywilnego, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnyc
prawo cywilne, 1. Pojecie i przedmiot prawa cywilnego, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół
Prawo Cywilne To Zespół Norm Regulujących Stosunki Majątkowe I Niektóre Stosunki Osobi
prawo cywilne, 2. Prawo cywilne a system prawa, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół norm p
prawoMiedzIPolicyjne, Prawo Międzynarodowe, Prawo Międzynarodowe Publiczne zespół norm, które regulu
Prawo cywilne jest to gałąź prawa która reguluje stosunki majątkowe i niektóre stosunki cywilno pra

więcej podobnych podstron