Wysoka jakość otoczenia prawnego została uznana za jeden z kluczowych elementów polepszania konkurencyjności unijnej gospodarki w Strategii Lizbońskiej.

Uproszczenie i udoskonalenie prawa wspólnotowego ułatwi jego implementację przez państwa członkowskie oraz zredukuje koszty ponoszone zarówno przez przedsiębiorstwa jak i przez administrację.

Realizacji powyższej polityki służy Better regulation , której głównym założeniem jest polepszenie otoczenia prawnego poprzez przegląd oraz eliminowanie zbędnych regulacji, uproszczenie procedur, ocenę skutków legislacji, redukcję obciążeń administracyjnych.

Better regulation oznacza zmianę procesu tworzenia prawa tak, by wszystkie instytucje biorące w nim udział kierowały się tymi samymi zasadami a przygotowywane akty były przejrzyste i zrozumiałe. Ponadto ma za zadanie propagować zasadę subsydiarności i proporcjonalności, zgodnie z którymi UE powinna podejmować działania tylko wtedy, gdy zachodzi taka konieczność, a związany z tym stopień obciążenia prawnego był proporcjonalny do zamierzonego celu. W realizacji powyższej inicjatywy istotną rolę pełnią zatem wszystkie wspólnotowe instytucje.

Unia Europejska przez lata rozwijała złożony aparat legislacyjny, na którym wciąż opiera się rozwój gospodarczy, ochrona środowiska i który przyczynia się do poprawy norm społecznych, szczególnie poprzez tworzenie rynku wewnętrznego. W miarę zbliżania się do osiągnięcia tych celów stało się jasne, że sposób stanowienia prawa ma znaczący wpływ na to, czy są one skutecznie realizowane.

W kontekście odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, Komisja zapowiedziała szeroko zakrojonej inicjatywy dla zapewnienia, aby ramy regulacyjne w UE przyczyniały się do zwiększenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, przy jednoczesnym stałym uwzględnianiu celów społecznych i środowiskowych oraz korzyści dla obywateli i administracji krajowej. Polityka poprawy otoczenia regulacyjnego ma na celu poprawę i uproszczenie istniejących uregulowań prawnych, lepsze opracowywanie nowych uregulowań oraz wzmocnienie przestrzegania i efektywności zasad zgodnie z zasadą proporcjonalności.

Strategia Better regulation opiera się na trzech głównychdziałaniach:

• Promowaniu tworzenia i stosowania narzędzi lepszego otoczenia regulacyjnego na poziomie UE, zwłaszcza w zakresie upraszczania, ograniczenia obciążeń administracyjnych i oceny wpływu;

• Ściślejszej współpracy z państwami członkowskimi w celu zapewnienia jednolitego w całej Unii Europejskiej stosowania zasad lepszego otoczenia regulacyjnego przez wszystkie organy nadzorujące;

• Rozwijaniu konstruktywnego dialogu pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami i organami kontrolnymi na poziomie krajowym i Unii Europejskiej.

Ocena Skutków Regulacji

Przyjmowane przez Państwo rozwiązania legislacyjne lub poza legislacyjne powinny realizować maksimum celów gospodarczych, środowiskowych i społecznych przy minimalnym możliwym obciążeniu podmiotów gospodarczych i społeczeństwa. Podejmowanie działania regulacyjnego jest uzasadnione w sytuacji, gdy przyjęcie aktu prawnego pozwala zapobiec niedoskonałości rynku, zostaje wybrana najmniej kosztowna forma regulacji oraz korzyści netto przewyższają koszty. W tym kontekście kluczowe znaczenie ma poprawne skonstruowanie polityki regulacji i skuteczne stosowanie w jej ramach instrumentów programowych i analitycznych, takich jak ocena skutków regulacji.

Prawidłowo funkcjonujący system OSR pozwala na identyfikację najważniejszych szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą nowa regulacja. OSR dokonywana na odpowiednio wczesnym etapie prac legislacyjnych, wspomaga podejmowanie decyzji i zapewnia ocenę potencjalnych efektów działań administracji.

W Polsce system OSR został wprowadzony w 2001 r. zgodnie z Regulaminem pracy Rady Ministrów z 19 marca 2002 r. ( M.P. NR 13, poz. 221) - wyniki OSR stanowią część uzasadnienia do aktów normatywnych.

Dotychczasowa praktyka wskazuje, że pomimo sześcioletniego funkcjonowania OSR w polskim systemie prawnym, nadal istnieją niedoskonałości w jego funkcjonowaniu.

Np. Ministerstwo Gospodarki dokonuje okresowego, systematycznego i kompleksowego przeglądu obowiązujących regulacji w obszarze działania resortu. + platforma elektroniczna OSR. Rola platformy danych jest dwojaka - po pierwsze jest pomocnym instrumentem w procesie sporządzania ocen skutków regulacji, po drugie - wzmacnia rolę i znaczenie OSR wewnątrz administracji oraz wspomaga publiczną debatę na temat jakości regulacji w Polsce.

Kolejne działania przewidziane do realizacji to:

• Upowszechnienie zasad OSR -szkolenia pracowników

• Przeprowadzenie analizy funkcjonowania i efektywności nowego systemu.

• Przeprowadzenie audytu systemu OSR. źródło informacji dla zmian systemowych. Identyfikacja barier w rozwoju systemu OSR.

Model Kosztów Standardowych (MKS) jest obecnie najbardziej popularną metodą szacowania kosztów biurokracji w Europie. 21 września 2007 r odbyło się w Warszawie spotkanie Grupy Sterującej sieci MKS, w skład której wchodzą eksperci z 23 państw europejskich, zajmujący się redukcją obciążeń administracyjnych.

Model Kosztu Standardowego zakłada pomiar obciążeń administracyjnych, polegający na zbadaniu czterech czynników:

•  czasu wykonywania obowiązku informacyjnego przez przedsiębiorcę,

•  kosztu wykonywania obowiązków przez jego pracowników (stawka godzinowa),

•  liczby przedsiębiorstw zobowiązanych do wykonywania tego obowiązku,

•  częstotliwości wykonywania danego obowiązku informacyjnego w ciągu roku.

Pierwsze dwa czynniki mierzy się bezpośrednio w przedsiębiorstwie, na podstawie wywiadów indywidualnych i grupowych, ankiet lub rozmów telefonicznych. Z kolei częstotliwość wykonywania danego obowiązku jest najczęściej podana w przepisie nakładającym ten obowiązek. Liczbę przedsiębiorstw zobowiązanych do jego wykonania określa się natomiast na podstawie danych statystycznych GUS, informacji z rejestrów administracji lub uzyskanych od samych przedsiębiorców (ich organizacji).

Po przemnożeniu wszystkich wartości otrzymujemy całkowity, roczny koszt wykonywania danego obowiązku informacyjnego przez wszystkie podlegające mu przedsiębiorstwa.

Sieć ekspertów MKS, poza pomiarem obciążeń administracyjnych, podejmuje również inicjatywy promujące redukcję biurokracji.

Propozycje PL: redukcja obciążeń administracyjnych w nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej, zmniejszenie obowiązków administracyjnych (statystycznych) dla przedsiębiorców zobowiązanych do przekazywania danych oraz redukcję obciążeń administracyjnych związanych z aplikowaniem przedsiębiorców o środki z funduszy strukturalnych. W Polsce metodologia MKS jest wdrażana w ramach Programu Reformy Regulacji „Przedsiębiorca ma prawo”.

***

Międzynarodowa sieć ekspertów Modelu Kosztu Standardowego (Standard Cost Model) została utworzona przez grupę państw członkowskich Unii Europejskiej w 2003 r. W jej skład wchodzą obecnie następujące państwa: Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Luksemburg, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.

Głównym ogniwem sieci MKS jest Grupa Sterująca, która spotyka się kilka razy w roku w celu przedyskutowania bieżących spraw związanych ze stosowaną metodologią i dokonywanymi pomiarami obciążeń administracyjnych.

Model Kosztu Standardowego jest obecnie najszerzej stosowaną metodologią dla pomiaru kosztów administracyjnych. Został opracowany w celu zapewnienia przejrzystej i skutecznej metody szacowania kosztów biurokratycznych, nakładanych przede wszystkim na przedsiębiorstwa przez prawo.

Dostosowane do potrzeb i zasobów UE, to "model kosztów UE Standard" bierze pod uwagę fakt, że prawodawstwo UE często zastępuje 27 różnych prawodawstw krajowych i tym samym zmniejszają koszty operacyjne na poziomie UE. Komisja opracowała model UE z pomocą grupy wysokiego szczebla ekspertów krajowych w sprawie lepszego stanowienia prawa.

Korzyści z standardowego modelu kosztów UE obejmują:

• zapewniając czysty obraz o ewentualne różnice w procedury stosowane przez instytucje UE i poszczególnych państw członkowskich;

• ułatwienie cross-country lub cross-Polityka porównania obszar, benchmarking i rozwój najlepszych praktyk;

• oferowanie ekonomii skali w zakresie gromadzenia danych i walidacji.

---