MIEDŹ

• czerwonozłota barwa;

• sieć RŚC;

• nie ma odmian alotropowych;

• właściwości stopów zależą od obróbki plastycznej;

Gatunki:

• katodowa (K 1,5)

• beztlenowa (B 1,3,5)

• katodowa przetopiona (E 1)

• odtleniona (R 1,3,5)

• rafinowana ogniowo (G 3,5)

• odlewnicza (Cu99)

Przewodność elektryczna (zmniejsza się przy domieszkach):

--- fosfor, siarka, żelazo, kobalt

-- tytan, mangan

- srebro, kadm, cynk

MOSIĄDZ (miedź + cynk)

• faza α (do 37% Zn)

• podatność na znaczne odkształcenia;

• duża wytrzymałość na rozciąganie (rośnie wraz z %Zn)

• duża twardość (rośnie wraz z %Zn)

• blachy i profile walcowane;

• faza α+β (37-45% Zn)

• wysoka twardość;

• mniejsza zdolność do odkształceń plastycznych;

• pręty (przerabiane >500°C)

• faza β (powyżej 45%Zn)

• stop bardzo twardy;

• kruchy;

• mosiądze z dodatkami stopowymi:

• ↑ wytrzymałości na rozciąganie (Al<3,5% Si<4% Fe<3%)

• ↑ odporność na korozje w wodzie morskiej (Mn<3,5%)

• ↑ skrawalności - mosiądze automatowe (Pb - sypki wiór)

BRĄZ (miedź + cyna, aluminium, beryl, ołów, krzem [bez cynku i niklu])

• cynowe

• faza α (<10%Sn)

• plastyczna

• miękka

• wyroby walcowane (<8%Sn)

• faza α+δ (10-20%Sn)

• ↑ twardości;

• ↓ wytrzymałość na rozciąganie, kruche;

• wyroby odlewnicze;

• odporne na ścieranie;

• mały skurcz (<1%)

• duża odporność chemiczna (woda, para)

• fosfor, ołów - polepszają właściwości ślizgowe, twardość i odporność na ścieranie.

• cynk - ↑ lejność i zastępuje częściowo cynę;

• aluminiowe

• faza α (<9,4%Al)

• miękka

• plastyczna

• faza α+γ

• twarda

• krucha

• wysoka odporność korozyjna

• krzemowe

• (<5%Si) + nikiel + mangan

• drut i sprężyny (CuSi3Mn1)

• berylowe

• najwyższe właściwości wytrzymałościowe

• elementy sprężyste

• narzędzia nieiskrzące;

• duża przewodność elektryczna (przewody trakcyjne)

• toksyczność berylu, wysoka cena

MIEDZIONIKLE (miedź + nikiel)

• nikielina (19%Ni)

• konstantan (40%Ni)

• temperaturowa stabilność rezystywności (do 400°C)

• miedzionikle dwuskładnikowe

• dobra podatność na obróbke plastyczną

• wysoka odporność na korozje

• brak możliwości polepszenia stopu obróbka cieplną

• elementy rezystancyjne mostków, cz. termopar

• miedzionikle wieloskładnikowe (Si, Mn)

• właściwości brązów berylowych

MIEDŹ STOPOWA

• główny składnik do 2%

• konduktywność właściwa >= 75% przewodności czystej miedzi

Stopy miedzi

• chromowa - elektrody do zgrzewarek

• cynowa - przewody nawojowe do silników

• kadmowa - trakcja elektryczna, komutatory

• kadmowo-krzemowa - szczotki do silników elektrycznych

• manganowa - aparatura chemiczna (odporna na chorobę wodor.)

• srebrowa - uzwojenia silników, spoiwa do lutowania

• tellurowa - dysze do cięcia i spawania gazowego, radary

ALUMINIUM

• srebrzystobiała barwa

• sieć RŚC

Dodatki stopowe aluminium

• krzem (silumin)

• dobre właściwości odlewnicze

• mały skurcz

• rzadkopłynność

• nie mają zdolności do pękania

• wada - gruboziarnista struktura

• stopy podeutektyczne - obudowy silników

• stopy nadeutektyczne - tłoki silników (wysoka temp.)

• magnez (najczęściej 9-11%Mg)

• gorsze właściwości odlewnicze;

• duża skłonność do utleniania;

• najwyższa odporność korozyjna

• głowice silników spalinowych

• miedź (zawsze stopy podeutektyczne)

• zawierają dodatki żaroodporne (Ni, Mn, Ti)

• durale (<5%Cu, <2,8%Mg, <7%Zn, <1,1%Mn)

• umacniane wydzieleniowo

• blachy, profile walcowate (konstrukcje )

---