Przestępstwo skarbowe - czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy, popełniony umyślnie lub nieumyślnie, zagrożony karą grzywny w stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności.
Wykroczenie skarbowe - elementy definicji wykroczenia skarbowego są takie same jak przestępstwa skarbowego, z tym że wykroczenie skarbowe zagrożone jest tylko karą grzywny określoną kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.
Karą za wykroczenie skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo(może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia.środkami karnymi są dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, przepadek przedmiotów, ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przemiotów.
Odpowiedzialności karnej za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17.Sprawca który nie ukończył 17 lat, ale ukończył 13 odpowiada za czyn karalny na zasadach określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (tylko za przestępstwo skarbowe). Jeżeli sprawca ukończył 17 lat ale nie ukończył 18, sąd zamiast kary lub środka karnego stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich.
Przesłanki odpowiedzialności sprawcy - zdatność sprawcy do przypisania mu winy, która uwarunkowana jest dojrzałością i poczytalnością, zdolność sprawcy do rozpoznania bezprawności czynu, wymagalność zgodnego zachowania się musi następować w konkretnej sprawie.
Bezprawność czynu - sprzeczność czynu z normami prawa. Bezprawność w prawie karnym skarbowym polega na naruszeniu zakazu lub nakazu zawartego w tym prawie.
Czynem jest uzewnętrznione zachowanie człowieka, które realizuje jego wolę poprzez działanie lub zaniechanie.
Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia.Okreslenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia może nastapić tylko w kodeksie.
Społeczna szkodliwość czynu - cecha czynu która powoduje uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej . Wyznacznikami społecznej szkodliwości są: rodzaj i charakter naruszanego dobra, waga naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, sposób i okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru, motywacja sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i stopień jej naruszenia- jest to katalog zamknięty.
Wypadek mniejszej wagi to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie ze względu na jej szczególne okoliczności (przedmiotowe i podmiotowe) zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na szczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu (5x760), a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo - prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie.
1.Przestępstwa i wykroczenia z działania i zaniechania
2.materialne(skutkowe) i formalne(bezskutkowe)
3.jako czyn zabroniony
4.czyn bezprawny
5.Społecznie szkodliwy
6.jako czyn zawiniony
7.karalny
1.Okoliczności wyłączające przestępność czynu a)Okoliczności wyłączające bezprawność czynu to takie okoliczności przy których czyn wypełniający znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego nie jest w rzeczywistości przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym, ponieważ na mocy przepisu prawnego czyn sprawcy jest zgodny z prawem. W nauce prawa karnego i orzecznictwie SN te okoliczności, które wyłączają karną bezprawność nazwano KONTRATYPAMI. W kks występuje tylko jeden dotyczący ryzyka nowatorskiego, które zgodnie z przepisem dotyczy eksperymentu ekonomicznego lub technicznego. b) Okoliczności wyłączające winę:
- Błąd polega na niezgodności między obiektywną rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości sprawcy. Na gruncie KKS:
* błąd, co do faktu
* błąd, co do okoliczności wyłączającej bezprawność czynu
* błąd, co do karalności czynu zabronionego
- Niepoczytalność polega na tym, że sprawca z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umyślnego czy innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim zachowaniem. Wtedy nie popełnił przestępstwa lub wykroczenia tylko czyn zabroniony.
-Poczytalność ograniczona nie wyłącza winy, sprawca działał w takim stanie popełnia przestępstwo lub wykroczenie, ale ponosi łagodniejszą odpowiedzialność.
- Nieletność jest to taka osoba, która w chwili popełnienia przestępstwa ukończyła lat 17.
c) Okoliczności wyłączające znikomą społeczną szkodliwość czynu nie jest przestępstwem lub wykroczeniem czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Kryteria tej oceny:
- rodzaj i charakter naruszenia dobra
- wysokość uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnych
- postać zamiaru
- sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego
2. Okoliczności wyłączające karalność czynu to okoliczności, które zaszły po popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
- przedawnienie
- niewykrycie sprawcy
- warunkowe umorzenie postępowania karnego
Formy zjawiskowe
Stanowią podmiotowe rozszerzenie karalności w stosunku do osoby, która swoim zachowaniem wyczerpała znamiona typu czynu zabronionego. Sprawca jest nie tylko ten, kto realizuje znamiona czynu zabronionego ale także inne osoby z nim współdziałające.
Sprawstwo pojedyncze
Sprawcą pojedynczym jest ten, kto sam wykonuje czyn zabroniony. Sprawca pojedynczy swoim zachowaniem sam wypełnia znamiona czynu zabronionego. Sprawcą jest także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonania zajmuje się sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, osoby prawnej, jedn.org. nie posiadającej osobowości prawnej.
Współprastwo- polega na wspólnym wykonaniu czynu zabronionego przez co najmniej dwie osoby fizyczne. Istotą współprastwa jest porozumienie dwóch lub więcej osób co do popełnienia określonego czynu zabronionego. Współprastwo może polegać na podziale ról, zgodnie z którym każda z osób współdziałających podejmuje określone czynności wykonawcze, realizując część znamion składających się na opis czynu zabronionego, zaś suma ich zachowań wyczerpuje wszystkie znamiona danego czynu.
Sprawstwo kierownicze
Zachodzi wtedy, gdy sprawca kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę.Sprawca kierowniczy organizuje i jednocześnie kieruje akcją przestępczą nie biorąc w niej udziału. Istotą s.k. jest to, że osoba kierująca realizacją czynu zabronionego przez inną osobę lub osoby, ma rzeczywistą możliwość faktycznego panowania nad rozwojem i przebiegiem bezprawnej akcji. W szczególności od decyzji osoby kierującej popełnieniem przez inną osobę czynu zabronionego zależy rozpoczęcie i prowadzenie.
Sprawstwo polecające
Sprawstwo polecające polega na tym, że sprawca wykorzystuje uzależnienie innej osoby od siebie i poleca jej wykonanie czynu zabronionego, ale nie kieruje realizacją tego polecenia. Stosunek zależności to stan, przy którym sprawca ma realny wpływ na inną osobę, może decydować o jej sytuacji i w ten sposób oddziaływać na jej zachowanie.Chodzi o zależność faktyczną, np. przełożony- podwładny. Sprawca polecający musi mieć świadomość, że osoba, której wydaje polecenie, czuje się zobowiązana do posłuszeństwa. S.p. ma miejsce z chwilą realizacji czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego. Jeżeli on jedynie usiłował popełnić czyn zabroniony, sprawca polecający odpowiada za usiłowanie. Taki sam zakres odpowiedzialności, w wypadku sprawcy polecającego, ma miejsce wówczas, gdy czynu zabronionego nawet nie usiłowano dokonać.
Podżeganie- polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego, może być popełnione tylko w postaci zamiaru bezpośredniego. Nie wystarczy tu zamiar ewentualny.Podżegacz musi chcieć, aby inna osoba dokonała przestępstwa skarbowego. Nakłanianie może być wyrażone ustnie lub pisemnie albo może być dorozumiane np. gestem lub postawa, jeżeli treść, którą się przekazuje w ten sposób, zmierza do wzbudzenia u adresata woli popełnienia przestępstwa skarbowego.. Nie jest możliwe nakłanianie w formie zaniechania, lecz tylko działania.
Pomocnictwo- polega ono na ułatwieniu innej osobie dokonania czynu fizycznego albo udzielając rad, informacji (pomocnictwo psychiczne).Pomocnictwo może być popełnione tylko umyślnie, ale w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Możliwa jest realizacja pomocnictwa przez zaniechanie. Warunkiem popełnienia pomocnictwa przez zaniechanie jest to, aby dopuszczający się zaniechania miał szczególny obowiązek niedopuszczenia do czynu zabronionego
Odpowiedzialność podżegacza i pomocnika-
P i P odpowiadają za przestępstwa skarbowe w granicach swojej umyślności, czyli swego zamiaru niezależnie od odpowiedzialności sprawcy wykonawczego. Jeżeli jednak sprawca wykonawczy usiłował tylko dokonać przestępstwa skarbowego, podżegacz i pomocnik odpowiadają za usiłowanie. Jeżeli natomiast przestępstwa skarbowego, do którego podżegano lub udzielono pomocy, nawet nie usiłowano dokonać, wówczas sąd może zastosować do podżegacza lub pomocnika nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstapienie od jej wymierzenia.
Formy stadialne-etapy popełnienia przestępstwa
1Zamiar- pierwszym stadium jest zamiar popełnienia czynu zabronionego. Z punktu widzenia prawa karnego to pierwsze stadium pozostaje zawsze bezkarne. Zamiar, dopóki nie zostanie uzewnętrzniony, nie może być przedmiotem oceny karnoprawnej.
2.Przygotowanie- jest w zasadzie nie karalne na gruncie kks i polega na tym że sprawca podejmuje czynności mające stworzyć warunki do popełnienia przestępstwa, a w szczególności zbiera informacje, opracowuje plan działania, przygotowuje narzędzia, Przygotowanie jest karalne tylko wówczas gdy kk tak stanowi.
3.Usiłowanie- 3 elem.
1.zamiar popełnienia czynu zabronionego
2.zachowanie zmierzające bezpośrednio ku dokonaniu czynu zabronionego
3.brak dokonania zamierzonego przez sprawcę czynu zabronionego
Usiłowanie jest karalne zawsze tylko przy przestępstwach zagrożonych karą pozbawienia wolności powyżej roku;
Usiłowanie przy przestępstwach zagrożonych karą do roku pozb.wolności, karą ogr.wolności, kara grzywny- jest karane jedynie wtedy gdy przepis szczególny tak stanowi.
Usiłowanie nie jest karalne przy wykroczeniach.
4.Dokonanie
Dokonanie- następuje wówczas, gdy sprawca swoim zachowaniem zrealizował wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego opisanego w części szczególnej kks.
1