Geografia
CZYNNIKI ROZWOJU ROLNICTWA W POLSCE
1. Czynniki przyrodnicze
- typy gleb (średnio korzystne; pobrzeża, pojezierza, niziny: brunatne, bielicowe; wyżyny: czarnoziemy(na lessach), rędziny (na skałach węglanowych), mady)
- długość okresu wegetacyjnego (od 180-230dni)
- ukształtowanie terenu (najlepsze nizinne, niekorzystne górzyste)
- opady atmosferyczne (średnia roczna suma opadów: 600mm, korzystna)
a) najlepsze warunki - Nizina Śląska (pszenica, buraki cukrowe)
- równinne tereny, długo okres wegetacyjny, dobre gleby czarne ziemie
b) najgorsze warunki - Pojezierze Suwalskie (żyto, ziemniaki)
- najkrótszy okres wegetacyjny, słabe gleby bielicowe i brunatne, wzgórza i pagórki
2. Czynniki pozaprzyrodnicze
- chemizacja (stosuje się mniej nawozów sztucznych niż w europie, rolników nie stać na sprzęt do nawożenia)
- mechanizacja (1,4mln ciągników; 1ciągnik na 12ha; Polska w czołówce; dużo starych ciągnik)
- wielkość gospodarstw rolnych (średnia wielkość 8,2ha)
- polityka rolna państwa (udział we Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej; dotacje, rynek zbytu)
- wykształcenie rolników (którka edukacja, 40%wykształcenie podstawowe, 5% wyższe)
a) niekorzystne zjawiska:
- rozdrobnienie gruntów (gospodarstwo składa się z kilku oddzielnych działek)
- duży odsetek pracujących w rolnictwie (2mln, 18,4% ogółu zatrudnionych w gospodarce)
- bezrobocie (brak innych miejsc pracy oprócz rolnictwa, pracę jednego człowieka wykonuje wielu; najwięcej w zachodniej i północnej Polsce)
pracujący w rolnictwie: 18,4%
średnia powierzchnia gospodarstwa: 8,2ha
zużycie nawozów na 1ha: 93,6kg
powierzchnia użytków na 1 traktor: 11,8ha
PRODUKCJA ROŚLINNA W POLSCE
Zbiory - ogólna ilość zebranego produktu
Plony - masa produktu zebrana z jednostki powierzchni
1. Struktura użytków
- użytki rolne - wszystkie tereny użytkowane rolniczo (59% powierzchni kraju)
- grunty orne (78,2%)
- łąki (14,5%)
- pastwiska (5,7%)
- sady (1,6%)
- lasy (29% powierzchni kraju)
- nieużytki (12% powierzchni kraju)
2. Struktura upraw
a) zboża (75%)
- pszenica (największe wymagania klimatyczne i glebowe) - mąki do chleba, makaronu - Nizina Śląska, Wyżyna Lubelska, Pojezierze Wielkopolskie
- żyto (małe wymagania glebowe i klimatyczne), Polska w światowej czołówce uprawy pszenżyta (pszenica + żyto) - mąki - Środkowa, Południowa Polska
- jęczmień (duże wymagania glebowe) - kasza, piwa, pasze
- owies (klimat chłodny, wilgotny) - pasa dla koni
b) ziemniaki (7%) (małe wymagania glebowe) - pożywienie, pasza, surowiec do krochmalu, syropu, spirytusu - Karpaty, Kotlina Sandomierska, Oświęcimska, Wyżyna Kielecka
c) buraki cukrowe (2,6%) (duże wymagania glebowe, wilgoć) duże nakłady pracy ludzkiej - cukier, pasza - Pojezierze Wielkopolskie, Wyżyna Lubelska, Nizina Śląska
d) rzepak (4,1%) (żyzne gleby, łagodny klimat) - olej, margaryna - zachodnia Polska
rośliny przemysłowe: buraki cukrowe, rzepak, chmiel, tytoń, len
d) warzywa i owoce (największe skupiska wokół miast) najwięcej sadów na Nizinie Mazowieckiej - jabłka (1 miejsce w Europie), porzeczki (2 miejsce w Europie), kapusta (2 miejsce w Europie), marchew (2 miejsce w Europie)
odsetek użytków rolnych: 58,7%
plony pszenicy 34 dt/ha; żyta 21,4dt/ha; pszenżyto 28,5dt/ha; ziemniaki 179dt/ha; buraki cukrowe 410dt/ha
HODOWLA ZWIERZĄT W POLSCE
1. Bydło (hodowla mięsna i mleczna) 5,4 mln sztuk
rozmieszczenie: północno-wschodnia Polska, Pogórze Karpackie
W ciągu ostatnich 30 lat pogłowie bydła zmniejszyło się dwukrotnie do 5,4mln sztuk. Przyczyny: likwidacja państwowych stad bydła, okresowa nieopłacalność, choroba „wściekłych krów”
Produkcja mleka: Holandia, Szwajcaria, Francja, Polska, Czechy, Węgry
2. Trzoda chlewna 18,6 mln sztuk
rozmieszczenie: województwo kujawsko-pomorskie, wielkopolskie
obsada (liczba zwierząt przypadająca na 100ha użytków rolnych) to 200 sztuk, jest dwukrotnie wyższa od średniej krajowej
W ciągu ostatnich 30 lat nastąpiły małe zmiany. Przyczyny: właściciele szybko osiągają dochody, popularność mięsa wieprzowego.
Pogłowie trzody chlewnej: Niemcy, Hiszpania, Polska, Rosja, Francja, Dania
3. Konie 0,5 mln sztuk
Pogłowie maleje. Przyczyny: mechanizacja rolnictwa. Obecnie cele rekreacyjne.
4. Owce 0,3 mln sztuk
rozmieszczenie: Podhale, Beskidy
Cele: mięso, mleka, wełna
W ciągu ostatnich 15 lat nastąpił spadek pogłowia. Przyczyny: nieopłacalność produkcji, trudność ze zbytem mięsa i wełny
5. Drób 50 mln sztuk
Popularyzacja spożywania tego mięsa.
Cele: jaja, mięso