Odzież robocza

07.12.2007

Pracuję w niewielkim zakładzie. Szef rzadko daje nam do pracy odzież ochronną, a jeżeli już - to w bardzo złym stanie. Uprzejmie proszę o informacje na temat odzieży roboczej. Zdaniem eksperta Zgodnie z art. 2377 Kodeksu pracy (ustawa z 26 czerwca 1974 r., Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, ze zm.), pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach w przypadku, gdy odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, albo ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca może także ustalić stanowiska pracy, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 2377 par. 2 k.p.). W takim przypadku pracownikom używającym własnej odzieży roboczej pracodawca wypłaca ekwiwalent za jej używanie w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny (art. 2377 par. 4 k.p.). Jednakże używanie przez pracowników własnej odzieży roboczej nie jest dopuszczalne na stanowiskach pracy, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi (art. 2377 par. 3 k.p.). Odzież i obuwie robocze są własnością pracodawcy. I to pracodawca jest zobowiązany zapewnić, aby odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. Obowiązkiem pracodawcy jest także pranie, konserwacja, naprawa, odpylanie, odkażanie odzieży i obuwia (art. 2379 par. 2 k.p.). Na zasadzie wyjątku od zasady, jeśli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży, obowiązki w tym zakresie mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika (art. 2379 par. 3 k.p.). Nie można jednak powierzyć pracownikowi obowiązku prania, konserwacji, odpylania i odkażania odzieży roboczej w sytuacji, gdy w wyniku stosowania w procesie pracy uległa ona skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi (23710 par. 2 k.p.). Przepisy prawa pracy stanowią, że odzież i obuwie robocze dostarczane są pracownikom nieodpłatnie (2377 par. 1 k.p.). Co oznacza, że nie jest możliwa sytuacja, w której pracodawca obciążyłby kosztami jej zakupu pracowników. Odzież powinna być dostarczona pracownikowi przed podjęciem pracy na danym stanowisku, a jej przydział powinien zostać odnotowany w imiennej karcie ewidencyjnej prowadzonej odrębnie dla każdego pracownika (par. 8 pkt. 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika, Dz.U. Nr 62, poz. 286, ze zm.). Dostarczana konkretnemu pracownikowi odzież robocza powinna być zgodna z Polskimi Normami i mieć odpowiednie właściwości użytkowe, ale także powinna być dostosowana do specyfiki pracy oraz cech fizycznych organizmu danego pracownika. Rzadko bowiem zdarza się, że zatrudnieni pracownicy mają podobny wzrost i wagę. Tym samym odzież robocza dla konkretnego pracownika powinna być wybrana i przydzielona przy uwzględnieniu jego cech fizycznych, takich jak wzrost, waga i w tym sensie można powiedzieć, że jest ona zindywidualizowana. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie rodzaju odzieży i obuwia roboczego stosowanego przez pracowników, ale również przewidywalnych okresów ich użytkowania (art. 2378 par. 1 k.p.). Ponadto przydzielanie odzieży i obuwia roboczego powinno odbywać się po przeprowadzeniu konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (np. związkami zawodowymi) - art. 23711a par. 1 pkt. 4 k.p. Zasady wyposażania pracowników w ubranie robocze powinny zostać zawarte w treści regulaminu pracy (art. 1041 par. 1 pkt. 1 k.p.) lub innych przepisów wewnątrzzakładowych, np. zakładowy układ zbiorowy pracy. Aktualnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie przewidują norm określających, jakie rodzaje odzieży i obuwia roboczego, w jakiej ilości powinny być pracownikom na określonych stanowiskach przydzielone. Niegdyś normy takie zawierała uchwała nr 44 Rady Ministrów z 27 marca 1990 r. w sprawie zasad przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz dostarczania odzieży roboczej (M.P. Nr 14, poz. 109, ze zm.), uchylona w 1996 r., a przed nią uchwała nr 136 Rady Ministrów z 12 lipca 1981 r. w sprawie zasad przydzielania pracownikom odzieży ochronnej, odzieży roboczej i sprzętu ochrony osobistej (M.P. Nr 19, poz. 168, ze zm.). Obecnie ustalenia co do rodzaju i ilości odzieży oraz przewidywalnego okresu jej użytkowania powinny zostać określone w przepisach wewnątrzzakładowych. Okres używalności powinien uwzględniać rodzaj i jakość materiału, z jakiego odzież i obuwie jest wykonana, a także sposób wykonywania pracy na danym stanowisku. Okres używalności odzieży roboczej zależy więc w dużej mierze od konkretnych warunków pracy panujących w danym zakładzie pracy, a więc stosowanej technologii, stanu maszyn, stopnia brudzenia i niszczenia odzieży itp. Odzież robocza jest własnością pracodawcy, a wiec w sytuacji, gdy stosunek pracy ustaje, pracownik jest zobowiązany zwrócić ją pracodawcy. Jeśli zwrócona odzież robocza nadaje się do użytku (tj. nie utraciła swoich właściwości i nie upłynął jeszcze ustalony okres użytkowania), dopuszczalne jest ponowne jej przydzielenie innym pracownikom za wyjątkiem bielizny osobistej i obuwia, jeżeli tylko została ona odpowiednio zdezynfekowana, wyczyszczona. Sytuacja taka może mieć miejsce, np. w przypadku, gdy pracownik otrzymał nową odzież roboczą i po kilku tygodniach jej używania stosunek pracy ustał. Zatem pracownik przyjęty na jego miejsce może otrzymać tę samą odzież roboczą (czystą, odpowiednio zdezynfekowaną), jeżeli jej stan pozwala na jej dalsze użytkowanie, nie upłynął jeszcze okres jej używalności i pasuje ona na nowego pracownika - obaj pracownicy są podobnego wzrostu i postury. Ważne: Pracownik nie może być dopuszczony do pracy bez odzieży i obuwia roboczego, jeśli pracuje na stanowisku, na którym używanie odzieży jest niezbędne (art. 2379 par. 1 k.p.) i jeśli taka odzież zostanie mu przydzielona, obowiązkiem pracownika jest jej używać zgodnie z przeznaczeniem (art. 211 pkt. 4 k.p.).

---