Z ortografią za pan brat. Pisownia wielkich i małych liter
Nieznajomość zasad ortografii i interpunkcji może nam utrudniać codzienne życie. Wyobraźcie sobie wypracowanie rojące się od błędów czy list do koleżanki pełen byków ortograficznych, czy nawet SMS. Wydaje mi się, że nie świadczy to najlepiej o osobie, która to napisała i mam nadzieję, że i wy podzielacie moje zdanie. Dlatego też umiejętność bezbłędnego pisania powinniśmy stale doskonalić. Temu też działaniu poświęcone będą dzisiejsze zajęcia.
1. Cele
Wiadomości
- rozszerzenie znajomości reguł ortograficznych,
Umiejętności
- kształcenie umiejętności bezbłędnego posługiwania się odmianą pisaną języka ojczystego,
- kształcenie sprawności myślenia,
- utrwalanie umiejętności korzystania ze słownika ortograficznego,
2. Metoda i forma pracy
Metody pracy:
- pogadanka heurystyczna
- metoda zajęć praktycznych,
Formy pracy:
- indywidualna,
- zbiorowa,
3. Środki dydaktyczne
Słowniki ortograficzne, karty pracy ucznia
4. Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
1. Uczniowie przypominają znane im reguły ortograficzne.
2. Zapisanie tematu na tablicy.
3. Zwrócenie uwagi uczniów na konkretne reguły ortograficzne.
4. Rozmowa z uczniami na temat tego jak rozumieją temat zajęć. Próba nakłonienia uczniów do swobodnych wypowiedzi.
Faza realizacyjna
Przejście ze sfery rozważań nad ortografią do części ćwiczeniowej zawartej w karcie pracy ucznia.
Przygotowane zestawy ćwiczeń mają za zadanie utrwalić i sprawdzić znajomość pisowni wyrazów wielką i małą literą. Ćwiczenia uczniowie najpierw rozwiązują samodzielnie, następnie zostają one omówione na forum klasy.
Faza podsumowująca
1. Zebranie i zapisanie reguł związanych z pisownią wielkich i małych liter.
Ze względu na znaczenie wielką literą piszemy:
- imiona i nazwiska ludzi, np.: Jan Brzechwa, Maria Konopnicka,
- nazwy mieszkańców części świata, np.: Europejczyk, Afrykanin,
- nazwy mieszkańców kraju, np.: Polak, Niemiec,
- nazwy świąt i dni świątecznych, np.: Dzień Dziecka, Boże Narodzenie,
- nazwy gwiazd i planet, np.: Mars, Wenus, Ziemia,
- jednowyrazowe nazwy geograficzne i miejscowe, np.: Warszawa, Bałtyk,
- jednowyrazowe nazwy ulic, np.: Marszałkowska, Jana Pawła II,
Małą literą piszemy:
- nazwy pospolite, np.: brzoza, ziemia, księżyc,
- nazwy zwyczajów, obrzędów, np.: andrzejki, dożynki,
- przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, krajów, regionów, miejscowości, miast, wsi, np.:
europejski, krakowski,
- nazwy mieszkańców miast, osiedli, wsi, np.: paryżanka, poznaniaka,
2. Przeprowadzenie krótkiego dyktanda sprawdzającego.
Tekst dyktanda:
Tomek Jaworski zwiedza właśnie ulicę Sezamkową. Nasz bohater jest Europejczykiem i Polakiem. Na co dzień mieszka w Warszawie przy ulicy Marszałkowskiej i jest warszawiakiem. Na zaproszenie cioci Gertrudy znalazł się w Ameryce. Poleciał tam samolotem, którego trasa wiodła nad Atlantykiem. Z okna samolotu widział maleńkie miasta i piękne chmury, miał też dużo bliżej do takich gwiazd jak Mars i Wenus. Ta wycieczka to prezent z okazji Dnia Dziecka.
Po napisaniu dyktanda uczniowie w słownikach ortograficznych sprawdzają wyrazy, z którymi mieli problemy. Następnie nauczyciel omawia zapisany wcześniej tekst.
5. Bibliografia
Gawdzik Witold, Ortografia na wesoło i na serio, Warszawa 2003, Wydawnictwo Oświata.
Polański Edward, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1995, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
6. Załączniki
Karta pracy ucznia
Zadanie domowe
Powtórzę i zapamiętam reguły zwiazane z pisownią wielkich i małych liter.
7. Czas trwania lekcji
45 minut