Zakrzepowe zapalennie żył głębokich

Czynniki sprzyjające:

1. Długotrwałe unieruchomienie

2. Urazy części miękkich lub złamania kończyn

3. Guzy zapalne w miednicy mniejszej

4. Ciąża

5. Nowotwory

6. Wiek powyżej 60 roku życia

7. Niektóre leki: steroidy

Objawy:

• Obrzęk

• Ból

• Zaczerwienienie lub zasinienie kończyn

• Podniesienie temperatury i gorączka

• Bolesność uciskowa na łydce i w dołach podkolanowych

Postępowanie:

1. Unieruchomienie kończyny na szynie Browna

2. Podawanie leków p/ bólowych

3. Podawanie leków p/krzepliwych Heparyna

4. podawanie witaminy K

Zakrzepowe zapalennie żył powierzchniowych

Objawy:

• Blade, bolesne zgrubienie w obrębie wcześniej istniejącego żylaka;

• Obrzęk skóry ponad skrzepem

Przyczyny:

1. Miejscowy ucisk

2. Wzrost zastoju żylnego w wyniku długotrwałego siedzenia

3. Nakłucie lub kaniulacja żyły w celu pobrania krwi, podawanie leków lub przetaczanie płynów.

Żylaki

Choroby związane z utrudnionym odpływem krwi z kończyn dolnych nazywamy zespołem przewlekłej niewydolności żylnej. Obecnie, ze względu na swoje duże rozpowszechnienie, zaliczane są do kręgu chorób cywilizacyjnych. Badania epidemiologiczne dowodzą bowiem, że ponad 50% kobiet w Polsce cierpi z powodu objawów tej choroby.

Pierwsze objawy omawianej choroby zaczynają się od uczucia ciężkości nóg, zwłaszcza w godzinach popołudniowych i wieczornych. Następnie pojawić się mogą obrzęki w okolicy kostek i/lub bóle żył powierzchownych. Kolejnym objawem są kurcze mięśni łydek, nasilające się zwłaszcza w porze nocnej. W następnym etapie rozwoju niewydolności żylnej dochodzi do pojawienia się na skórze podudzi tzw. "pajączków" i typowych żylaków. Są to po prostu trwałe odcinkowe poszerzenia żył, nadające im poskręcany, wydłużony przebieg. W dalszej kolejności pojawiają się przebarwienia skóry, tzw. wyprysk żylakowy i stwardnienie tkanki podskórnej podudzia. Te objawy świadczą już o zaawansowaniu rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej. W krańcowej fazie choroby dochodzi ostatecznie do powstania owrzodzenia żylnego. Owrzodzenia te są dość charakterystyczne i zwykle lokalizują się w okolicach kostek.

Oprócz czynników genetycznych, jest jeszcze wiele czynników środowiskowych, sprzyjających rozwojowi przewlekłej niewydolności żylnej.

Należy do nich:

• praca stojąca lub siedząca,

• mała aktywność fizyczna,

• otyłość,

• długotrwałe unieruchomienie

• oraz zażywanie niektórych leków (np. hormonalnych środków antykoncepcyjnych).

• Stanem sprzyjającym rozwojowi choroby jest ponadto ciąża.

1. Z innych niekorzystnych czynników eliminować należy wpływ wysokiej temperatury, a więc mając skłonność do żylaków zrezygnować należy z gorących kąpieli, korzystania z sauny czy długotrwałego opalania się. Wysoka temperatura powoduje bowiem rozszerzenie żył, a to utrudnia odpływ krwi z kończyn dolnych.

2. Podobnie utrudnienie odpływu może być spowodowane przez noszenie zbyt ciasnej odzieży, np. zbyt obcisłych spodni czy skarpet z ciasnym ściągaczem. Należy więc tego unikać.

3. Warto też wypracować sobie kilka nawyków, które z kolei ułatwiają odpływ krwi: siedząc przed telewizorem powinno się układać stopy wyżej, np. na innym krześle czy pufie, podczas snu układać je 10-15 cm powyżej poziomu tułowia, a każdą kąpiel kończyć chłodnym prysznicem nóg.

4. Bardzo istotne jest również noszenie wygodnego obuwia, przystosowanego do kształtu stopy, najlepiej na 3-4 cm obcasie.

5. Obok leków zmniejszających zastój żylny, przepuszczalność naczyń i poprawiających mikrokrążenie, konieczne jest stosowanie tzw. kompresoterapii, czyli różnego rodzaju wyrobów uciskowych takich jak podkolanówki i rajstopy przeciwżylakowe o stopniowanym ucisku czy opasek elastycznych.

6. Radykalne metody leczenia to leczenie operacyjne, krioterapia i skleroterapia.. Leczenie operacyjne polega ona na usuwaniu nawet rozległych zmian żylakowych przez niewielkie nacięcia skóry, przy użyciu specjalnego instrumentarium. Inną metodą jest krioterapia czyli leczenie z zastosowaniem sondy zamrażającej. Mniej inwazyjną, choć dość kontrowersyjną metodą jest skleroterapia, która polega na podaniu do zmienionej żyły specjalnego środka powodującego jej obkurczenie i w końcu zniknięcie żylaka.

Jak należy postępować?

Mechanizmem przystosowawczym do tej pozycji ciała są zastawki żylne czyli delikatne płatki w świetle naczyń żylnych, zapobiegające wstecznemu odpływowi krwi. We wszystkich naczyniach krwionośnych krew przepływa jednokierunkowo. W tętnicach od serca do obwodowych części ciała a w żyłach w przeciwnym kierunku. Kiedy zastawki żylne nie funkcjonują prawidłowo co nazywane jest niewydolnością, pojawia się przepływ w odwrotnym kierunku. Doprowadza to do zalegania krwi w nogach i wraz z upływem czasu do poszerzenia widocznych pod skórą żył powierzchownych - mówimy wtedy o żylakach. Owszem wyróżniamy żylaki powierzchowne (podskórne) i głębokie ale żyły głęboki nie tworzą żylaków, ponieważ są otoczone mięśniami, które nie pozwalają na ich rozszerzenie.

Jak leczyć?

We wczesnej fazie choroby wystarczą pewne modyfikacje trybu życia i działania profilaktyczne, które mają zapobiec dalszemu poszerzaniu żył. Należy unikać dłuższego stania, kiedy to możliwe wypoczywać z nogami uniesionymi na podwyższeniu. Unikać przegrzewania nóg, sauny i gorącej kąpieli w wannie. Ruch jest bardzo ważnym czynnikiem profilaktycznym. Dzięki aktywności fizycznej uruchamiamy tzw. „pompę łydkową”- mięśnie podudzia pobudzają krążenie żylne. Należy unikać butów na wysokich obcasach, ponieważ takie obuwie ogranicza udział mięśni łydki w chodzeniu. Otyłość poprzez ograniczenie aktywności fizycznej a także utrudnienie odpływu zylnego przez ucisk powłok brzusznych powoduje nasilenie objawów niewydolności żylnej.

Bardzo ważną rolę w profilaktyce i leczeniu niewydolności żylnej odgrywają pończochy o stopniowanym,  wzrastającym ku górze ucisku. Stanowią one podparcie dla mięśni łydki i wspomagają niewydolne zasawki zapobiegając zastojowi żylnemu. Należy stosować tylko pończochy odpowiednio dobrane do wymiarów kończyn (istotna jest długość i obwód. Osoby, które nie toloerują pończoch uciskowych mogą zastąpić je bandażem elastycznym zawijanym od stopy poprzez kostkę ku górze.

Czy stosować leki?

Tak, na pewno warto stosować leki flebotropowe czyli poprawiające funkcjonowanie żył. Leki te zmniejszają niektóre dolegliwości związane z niewydolnością żylną takie jak uczucie ciężkości, obrzęki, pieczenie, kurcze nocne. Stanowią bardzo ważny element wspomagający terapię ale nie usuwają przyczyny niewydolności żylnej ani samych żylaków.

Kiedy operować?

Metoda miniflebektomi czyli usunięcia żylaków przez małe kilkumilimetrowe nacięcia skóry, połączona z podwiązaniem niewydolnych żył daje bardzo dobre wyniki terapeutyczne i kosmetyczne pod warunkiem wcześniejszego zbadania żył metodą Dopplera i określenia które żyły i na jakim poziomie mają niewydolne zastawki. Odpowiednia kwalifikacja przedoperacyjna i dobranie techniki do rodzaju niewydolności żylnej gwarantuje dobry i długotrwały efekt.

---