UKŁAD KRĄŻENIA OBWODOWEGO

• tętniczy

• choroby układu tętniczego spowodowane przez uszkodzenie przepływu krwi do jednej z tętnic np. tętnicy szyjnej

• przyczyna:

• miażdżyca, zatory ( skrzepy), problemy pooperacyjne

- niewydolność żylna

• spowodowana przez zaburzenia powrotu żylnego krwi, niewydolność zastawek żylnych, ponieważ zastawki żył głębokich nie pracują prawidłowo, krew żylna cofa się na zasadzie grawitacji = nadciśnienie żylne, = niewydolność żylna

Niewydolność tętnicza

• zmniejszenie owłosienia

• skóra ma połysk, napięta, zanik tkanki mięśniowej

• spadek tętna

• skóra w dotyku chłodniejsza, w stosunku do pozostałych części ciała, bez obrzęku, skóra blada

• jeżeli pacjent ma owrzodzenia spowodowane niewydolnością tętniczą, umiejscowiona na palcach stopy, albo w miejscach gdzie doznał urazu= rany źle się goją z powodu upośledzenia krążenia, parastezje z powodu niedotlenienia, = nie odczuwa bólu!

Niewydolność żylna

• ból ma charakter ciągły, pulsujący, pobolewanie

• uczucie, że kończyna ciężka, zmęczona

• ból zmniejsza się podczas uniesienia kończyny ( = ucieplenie, dobry dopływ krwi, skóra różowa)

• brązowe przebarwienie w okolicy kostek, spowodowane hemoglobiną opuszczającą naczynia usytuowane w tkance

• obrzęk w okolicy kostek

• tętno normalne, czasem trudne do wybadania ze względu na obrzęk kończyny

• owrzodzenia podudzi wskutek poszerzenia naczyń żylnych, niegojenie się ran = niewydolność żylna

• owrzodzenia najpierw w okolicy stawu skokowego, w okolicy kostki zewnętrznej i wewnętrznej

Różnicowanie owrzodzenia

• tętnicze

• dolne części( palce)

• żylna

• od kostki wzwyż

Niewydolność tętnicza pokazuje;

• oziębienie

• bladość

• ból wraz z ćwiczeniem, ból gdy kończyna w dół

• zanik tętna

• owrzodzenia na palcach stopy, na stopie

Niewydolność żylna

• skóra ciepła

• ból zmniejsza się podczas uniesienia kończyny

• owrzodzenia w okolicy kostek i wzwyż kostki

OSŁUCHIWANIE TETNICY SZYJNEJ

( lejkiem)

• każda tętnica osobno, wysłuchiwać patologiczne dźwięki ( buczenie)

Pytania:

• czy zaobserwował obrzęki, czy ból w kończynach

• czy jest świadomy występujących owrzodzeń, ran na kończynach

• ból w kończynach, jak się zachowuje, kiedy się zmienia

• jakie leki pobiera

• czy zaobserwował zmiany owłosienia na kończynach

• zawód pacjenta ( pielęgniarstwo, fryzjerstwo,= tendencje do niewydolności żylnej)

• tętnicza niewydolność częściej u pacjentów powyżej 50 r ż, częściej u mężczyzn

• pacjenci z niewydolnością serca, z cukrzycą częściej niewydolność obwodowa

według OLD CARD postępowanie:

• oglądamy

• obserwujemy kończyny górne, dolne( paluchy, palce rąk i nóg { porównujemy jedną stronę do drugiej{)

• owłosienie kończyn dolnych

• zaróżowienie

• sinica

• pałeczkowatość palców

• nadmierne zabarwienie

• zgrubienie

• złuszczanie się skóry

• rany, owrzodzenia na kończynach dolnych

• obrzęki( porównać)

• palpacyjnie badamy:

• temperatura ( jedna część ciała do drugiej)

• niewydolność tętnicza często w jednej kończynie

• obrzęki

• czy ma obrzęk jako taki, czy spowodowany urazem

• oceniamy, występowanie ciastowatych obrzęków ( za szybko nie usuwać palca, 5 sekund!)

• ocena obrzęków:

+1 ślad obrzęku

+2-3 pomiędzy

+4 masywny obrzęk

• badamy tętnicę szyjną ( tylko po jednej stronie, potem po drugiej)

• tętnice ramienną

• promieniową

• udową

• podkolanową

• piszczelową tylną

• grzbietową stopy

• stosujemy skalę: 0-3

0. puls nie obecny

+1 tętno słabe

+2 tętno normalne

+3 tętno pełne

UKŁAD LIMFATYCZNY

• węzły chłonne nadkłykciowe ( nad kłykciem dziobiastym)

• pachwinowe ( bezpośrednio nad dołem pachwinowym oraz przyśrodkowo na udzie)

• oceniamy wypełnienie kapilarne ( jest mniej niż 3 sekundy - norma 1-3 s)

• wypełnienie papilarne pod paznokciem dłoni ( do góry ręka, uciskamy, puszczamy powinien zaróżowić się od 1-3 s ( norma 1s u zdrowych)- ręka badanego nie powyżej serca!

Test

1. badający przepływ tętniczy w kończynie dolnej ( test na zmianę koloru, na zmianę pozycyjną)

• pacjent leży, unosimy kończynę dolną do 70-80°, utrzymujemy ok. 60s

• zaobserwować, skóra blada, żyły płaskie. Po 60s pacjent siada nogami opuszczonymi z łóżka, wypełnienie naczyń stopy, zaróżowienie się ok. 10 s, żyły wypełniają się ok. 15 s

• kiedy wykonujemy ten test u osób starszych, zmiana pozycji z leżącej do siedzącej, podtrzymywanie osoby od tyłu, bo spadek ciśnienia ortostatycznego

Test Alena

• przepływ tętniczy w kończynie górnej ( ważne na IOM)

• za pomocą kciuków badającego zaciskamy tętnicę łokciową, promieniową- pacjent zaciska pięść, po 5-10 s otwiera dłoń, opuszcza kciuk, po jednej stronie zaróżowienie, puszczamy łokciową - zaróżowienie po drugiej stronie

• połączenie pomiędzy obiema tętnicami; jedna tętnica druga też zaróżowiona, ale najpierw po stronie uwolnionej = sprawdzić, czy druga tętnica wydolna

Układ krążenia obwodowego

---