KOSZTY POSTĘPOWANIA
KOSZTY PROCESU - definicja w art. 98 kpc - koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Art. 98 kpc iart. 981 kpc określa, co wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu:
Art. 98. § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
§ 2. (63) Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
§ 3. (64) Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
§ 4. (65) Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata regulują odrębne przepisy.
Art. 981. (66) § 1. Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
§ 2. Jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo zawarta ugoda nie została zatwierdzona przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w wysokości nieprzekraczającej czwartej części wpisu.
§ 3. Do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio art. 98 § 2 i 3.
§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.
Art. 99. (67) Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego lub rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.
Koszty sądowe obejmują:
opłaty
wydatki
Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi inaczej ( art. 2 uksc). Opłatę ta należy uiścić przy wniesieniu pisma do sądu (art. 10 uksc).
Rodzaje opłat:
stała
stosunkowa
podstawowa
tymczasowa i ostateczna
kancelaryjna
Opłata stała - pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 5 000 złotych.(art. 12 uksc)
Opłata stosunkowa - pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych. (art. 13 uksc)
Opłata podstawowa - 1. Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej. 2. Opłatę podstawową pobiera się także od podlegających opłacie pism, o których mowa w art. 3 ust. 2, wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez sąd, chyba że ustawa stanowi inaczej. 3. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi inaczej. 4. Pobranie od pisma opłaty podstawowej wyłącza pobranie innej opłaty. (art. 14 uksc)
Opłata tymczasowa , opłata ostateczna - 1. Od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący określa opłatę tymczasową. 2. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 1 000 złotych. 3. W orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji sąd określa wysokość opłaty ostatecznej, która jest bądź opłatą stosunkową, obliczoną od wartości przedmiotu sporu ustalonej w toku postępowania, bądź opłatą określoną przez sąd, jeżeli wartości tej nie udało się ustalić. W tym wypadku opłatę ostateczną sąd określa w kwocie nie wyższej niż 5 000 złotych, mając na względzie społeczną doniosłość rozstrzygnięcia i stopień zawiłości sprawy. (art. 15 uksc)
Opłata kancelaryjna - 3. Opłacie podlega wniosek o wydanie na podstawie akt: odpisu, wypisu, zaświadczenia, wyciągu, innego dokumentu oraz kopii, a nadto wniosek o wydanie odpisu księgi wieczystej (opłata kancelaryjna). (art. 3 ust.3 uksc)
Z kolei do wydatków wg art. 5 uksc należą:
1) koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym
przez sąd jej osobistym stawiennictwem;
2) zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów
świadków;
3) wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz
kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie;
4) wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych
przez nie kosztów;
5) koszty przeprowadzenia innych dowodów;
6) koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania;
7) koszty ogłoszeń;
8) koszty osadzenia i pobytu w areszcie;
9) ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu środowiskowego
w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz separację,
a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach rodziców
z dziećmi.
2. Wydatki związane z doręczaniem pism sądowych nie obciążają stron.
3. Wydatki związane ze zwrotem opłat nie obciążają stron.
Nie stanowią wydatków koszty mediacji (art. 6 uksc)
Sąd nie podejmie żadnych czynności na skutek pisma od którego nie została uiszczona należna opłata - przewodniczący wzywa wnoszącego pismo aby uiścił opłatę w terminie tygodniowym o dnia doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu pisma (art. 1262§1 kpc w zw. z art. 130§1 kpc)
ZASADY ROZSTRZYGANIA O KOSZTACH PROCESU |
|
1. odpowiedzialności za wynik procesu |
Istota: strona przegrana zwraca koszty Art. 98. § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). |
2. stosunkowego rozdzielenia kosztów |
Istota: sytuacja, w której proces przegrała częściowo każda ze stron i każda powinna zwrócić przeciwnikowi koszty w innej wysokości - następuje kompensata do kwoty niższej i druga strona zwraca nadwyżkę Art. 100. W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.
|
3. wzajemnego zniesienia kosztów |
Istota: każda ze stron przegrała częściowo proces i ma zwrócić przeciwnikowi koszty w tej samej wysokości - następuje pełna kompensata - kompensata właściwa - podobnie jest przy ugodzie! Patrz art. 100 kpc |
4. słuszności |
Istota: w wypadkach szczególnie uzasadnionych strona przegrana zwraca przeciwnikowi tylko część kosztów Art. 102. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. |
5. zawinienia - 3 przypadki: |
A] zwrot kosztów procesu pozwanemu mimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia powództwa i uznał je przy pierwszej czynności, a także jeśli powód je cofnął Art. 101. Zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. |
|
B] niezależnie od wyniku sprawy - strona albo interwenient ma obowiązek zwrotu kosztów wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem Art. 103. § 1. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem. § 2. (68) Przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także nieusprawiedliwionej odmowy poddania się mediacji, na którą strona uprzednio wyraziła zgodę. |
|
C] obowiązek zwrotu kosztów przez świadka, biegłego, pełnomocnika, przedstawiciela ustawowego wywołanych ich rażącą winą Art. 110. Sąd może zasądzić od świadka, biegłego, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego - po ich wysłuchaniu - zwrot kosztów wywołanych ich rażącą winą. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym. |
6. kosztów niezbędnych |
Istota: Zwrotowi podlegają tylko koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony Art. 98§ 2. (63) Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. § 3. (64) Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. |
Kompensata pozorna => wówczas, gdy w wypadkach wskazanych w ustawie dochodzi do wzajemnego umorzenia kosztów stron jako skutku umorzenia postępowania przez sąd (np. art. 182§4 kpc). Jeśli w sprawie zawarto ugodę ugodę, to koszty procesu znosi się wzajemnie , jeżeli strony nie postanowiły inaczej (art. 104 kpc)
Termin do wniesienia wniosku o zwrot kosztów - regulacja w art. 109 kpc:
Art. 109. (73) § 1. Roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.
§ 2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Zwrot kosztów procesu ze względu na rodzaj strony: |
|
Współuczestnicy sporu |
Art. 105. § 1. Współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice. § 2. Na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z czynności procesowych, podjętych przez poszczególnych współuczestników wyłącznie we własnym interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają. |
Interwenient |
Art. 107. Interwenient uboczny, do którego nie mają zastosowania przepisy o współuczestnictwie jednolitym, nie zwraca kosztów przeciwnikowi strony, do której przystąpił. Sąd może jednak przyznać od interwenienta na rzecz wygrywającego sprawę przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, zwrot kosztów wywołanych samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta. Sąd może także przyznać interwenientowi koszty interwencji od przeciwnika obowiązanego do zwrotu kosztów. |
Prokurator |
Art. 106. Udział prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasądzenia zwrotu kosztów na rzecz Skarbu Państwa ani od Skarbu Państwa. |
Moment, sposób i forma orzeczenia o kosztach:
gdzie?kiedy? => w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, może być wydane na posiedzeniu niejawnym, kto? => sąd lub referendarz sądowy, w jakiej formie? => ZAWSZE postanowieniem, także gdy rozstrzygnięcie jest ujęte w wyroku, jak? => sąd ustala określoną kwotę pieniężną, uregulowanie w/w kwestii =>
Art. 108. § 1. (70) Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.
§ 2. (71) Sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.
Art. 1081. (72) Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej z tego tytułu, postanowienie w tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu niejawnym sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji.
Art. 8. uksc
1. W postępowaniu dotyczącym kosztów sądowych stosuje się przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
2. Postanowienie sądu lub referendarza sądowego w przedmiocie kosztów sądowych
może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
UZUPEŁNIENIE WYROKU W PRZEDMIOCIE KOSZTÓW |
||
Art. 351. § 1. (201) Strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. § 2. Wniosek o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów lub natychmiastowej wykonalności sąd może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym. § 3. Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub natychmiastowej wykonalności. |
Tryb: |
Na wniosek |
|
Podmiot uprawniony do złożenia wniosku: |
Strona |
|
Termin złożenia wniosku: |
- 2 tygodnie od ogłoszenia wyroku - od doręczenia - gdy doręczenie wyroku wyroku następuje z urzędu |
|
Przesłanki: |
Gdy sąd nie orzekł : - o całości żądania; - o natychmiastowej wykonalności; - gdy nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenie, które powinien był umieścić z urzędu. |
|
Rozpoznanie wniosku: |
Na posiedzeniu niejawnym |
|
Forma: |
Postanowienie w przypadku kosztów |
ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH
Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat - art. 94 uksc.
Brak opłat - art. 95 uksc |
Brak obowiązku uiszczania kosztów - art. 96 ust. 1 uksc |
Nie pobiera się opłat od wniosku: 1) o zabezpieczenie roszczenia, zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie; 2) o przyjęcie oświadczenia o uznaniu dziecka, o nadanie dziecku nazwiska, o przysposobienie dziecka, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką; 3) o przesłuchanie świadka testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz o zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu; 4) będącego podstawą wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu, a także od pism składanych sądowi opiekuńczemu w wykonaniu obowiązku wynikającego z ustawy albo nałożonego przez ten sąd; 5) o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt. 2. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych, zażalenie na postanowienie sądu odmawiające zwolnienia lub cofające zwolnienie od kosztów sądowych oraz zażalenie dotyczące wyłącznie wysokości opłaty albo wysokości wydatków są wolne od opłat sądowych. 3. Nie pobiera się opłat od wniosku, zażalenia i apelacji nieletniego w postępowaniu w sprawach nieletnich. |
1. Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych: 1) strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych; 2) strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów; 3) strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone; 4) pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 35 i art. 36; 5) kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej sprawy; 6) prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka; 7) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony zbiorowych interesów konsumentów; 8) inspektor pracy oraz związki zawodowe w sprawach z zakresu prawa pracy; 9) strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego; 10) strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd - w zakresie przyznanego jej zwolnienia; [11) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony indywidualnych interesów konsumenta - w zakresie przyznanego konsumentowi przez sąd zwolnienia od kosztów sądowych.] <11) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony indywidualnych interesów konsumenta;> <12) strona dochodząca naprawienia szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, o których mowa w dziale V ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947).> |
Ponoszenie wydatków za stronę zwolnioną od kosztów:
Podmiot zwolniony |
Przedmiot sprawy - podmiot ponoszący koszty |
|
Za stronę |
Wydatki ponosi tymczasowo Skarb Państwa |
|
Za kuratora |
Wydatki ponosi tymczasowo strona, dla której został ustanowiony, a jeśli to niemożliwe, podmiot, który swym działaniem lun czynnością spowodował jej ustanowienie, jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej |
|
Za pracownika |
W sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika - wydatki obciążające go ponosi tymczasowo SP; obciążenie może nastąpić tylko w wypadkach szczególnie uzasadnionych |
|
|
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - wydatki ponosi SP |
|
Brak obowiązku uiszczania opłat: |
Organizacje pożytku publicznego
|
Art.104.1. Nie mają obowiązku uiszczania opłat organizacje pożytku publicznego działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.3)) w sprawach dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
|
|
Inne organizacje społeczne, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej |
|
Podmioty mogące złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów - wymogi wniosku:
Podmiot |
Wymogi |
Podstawa prawna |
Osoba fizyczna |
- złożenie oświadczenia o niemożności ich poniesienia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny - dołączenie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach itd. - WZÓR - brak oświadczenie lub danych - sąd wzywa do uzupełnienia pod rygorem zwrócenia pisma - możliwość odebrania przyrzeczenia - możliwość przeprowadzenia przez sąd dochodzenia jeśli są wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony - odmowa zwolnienia z kosztów wobec oczywistej bezzasadności dochodzonego roszczenia lub obrony praw (art. 109 uksc)
|
Art.102.uksc + art. 130 kpc! |
Osoba prawna |
- wykazanie, iż nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie |
Art.103. Uksc Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. |
Sposób zwolnienia od kosztów:
- w całości -
|
- w części -
|
Wymogi co do zgłaszanego wniosku o zwolnienie od kosztów regulują art. 105, 107 i 108 uksc:
|
|
Skutki zgłoszenia wniosku o zwolnienia od kosztów (wniesienia zażalenia od postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów) w stosunku do toczącego się postępowania:
nie wstrzymuje to biegu postępowania
WYJĄTEK: gdy chodzi o zwolnieni powoda od kosztów sądowych na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa (art. 112 uksc)
Art. 117. (81) § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części ma prawo zgłosić, na piśmie lub ustnie do protokołu, wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego. - ustanowienie takiego adwokata lub radcy prawnego jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa (art. 118 kpc)
|
ZAŻALENIE:
Art. 394. § 1. (236) Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest:
(...)
2) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie.
ZABEZPIECZENIE KOSZTÓW POSTĘPOWANIA
Sytuacje umożliwiające zabezpieczenie kosztów postępowania: |
|
Obie strony mogą skorzystać z formy wskazanej w art. 97 kpc - może także nastąpić z urzędu Art. 97. § 1. Po wniesieniu pozwu sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności procesowej osobę nie mogącą na razie przedstawić pełnomocnictwa. Zarządzenie to sąd może uzależnić od zabezpieczenia kosztów. § 2. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe tej osoby. W tym wypadku przeciwnik może żądać od działającego bez umocowania zwrotu kosztów spowodowanych jego tymczasowym dopuszczeniem. |
KAUCJA AKTORYCZNA cautio iudicatum solvi Art. 1119. Powód cudzoziemiec jest obowiązany na żądanie pozwanego złożyć kaucję na zabezpieczenie kosztów procesu. |
|
BRAK OBOWIĄZKU ZŁOŻENIA KAUCJI: Art. 1120. Obowiązku takiego nie ma powód cudzoziemiec w następujących wypadkach: 1) jeżeli w państwie, do którego należy, obywatele polscy nie mają takiego obowiązku; 2) jeżeli ma w Polsce miejsce zamieszkania lub majątek wystarczający na zabezpieczenie kosztów; 3) jeżeli przysługuje mu lub uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych; 4) w sprawach małżeńskich niemajątkowych, w sprawach z powództwa wzajemnego i w postępowaniu nakazowym; 5) w sprawach, które strony zgodnie poddały jurysdykcji sądów polskich. |
Termin zgłoszenia wniosku o zabezpieczenie przez powoda kosztów: - Art 1121 kpc
co do zasady - najpóźniej przy pierwszej czynności procesowej;
WYJĄTKI późniejsze zgłoszenie, gdy dopiero w toku sprawy:
pozwany dowiedział się, że powód jest cudzoziemcem;
ustała podstawa prawna do zwolnienia powoda od obowiązku złożenia kaucji
pozwany nie może domagać się złożenia kaucji, jeżeli uznana przez niego część roszczenia powoda wystarcza na zabezpieczenie kosztów - art. 1122 kpc
Sąd oznacza :
art. 1123 kpc wysokość kaucji, mając na względzie prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie pozwany, jednak bez włączenia kosztów powództwa wzajemnego.
§ 2. Jeżeli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza, pozwany może żądać dodatkowego zabezpieczenia.
§ 3. Kaucję składa się w gotówce.
Art. 1124 kpc termin złożenia
Art. 1124. § 1. Zgłaszając w przepisanym czasie wniosek o zabezpieczenie kosztów, pozwany nie ma obowiązku składać wyjaśnień co do istoty sprawy przed rozstrzygnięciem tego wniosku.
§ 2. Sąd wyznaczy powodowi termin do złożenia kaucji.
§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu sąd na wniosek pozwanego odrzuci pozew lub środek odwoławczy, orzekając o kosztach jak w wypadku cofnięcia pozwu.
Zaspokojenie:
tryb => na skutek wniosku czyjego? => pozwanego, w terminie => miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia, brak wniosku => sąd zarządza wydanie kaucji powodowi na jego żądanie
WYJĄTEK: natychmiastowe wydanie kaucji po uprawomocnieniu się orzeczenia => pozwanemu nie przyznano kosztów
Art. 1126. § 1. Sąd na wniosek pozwanego zarządzi zaspokojenie z kaucji przyznanych mu kosztów.
§ 2. Wniosek taki powinien być zgłoszony w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli wniosku nie zgłoszono, sąd po upływie tego terminu zarządzi wydanie kaucji powodowi na jego żądanie.
§ 3. Sąd zarządzi wydanie powodowi kaucji natychmiast po uprawomocnieniu się orzeczenia, jeżeli pozwanemu kosztów nie przyznano.
Art. 1127. Na kaucji złożonej przez powoda cudzoziemca przysługuje pozwanemu pierwszeństwo przed wszystkimi innymi wierzycielami powoda.
Art. 1128. Przepisy tytułu niniejszego stosuje się odpowiednio w postępowaniu nieprocesowym, gdy jego wszczęcie nastąpiło na wniosek cudzoziemca.
10