Postępowanie administracyjne
Koszty postępowania
Opłaty
Opłaty - świadczenia pieniężne, które pobierane są w pewnej z góry określonej wysokości, jako wynagrodzenie za czynność organu administracji lub innego podmiotu upoważnionego do pełnienia funkcji administracyjnych, dokonane w interesie uczestnika postępowania, na rzecz którego czynność podjęto.
Opłaty dzielą się na:
Ogólne - dotyczą wszystkich dziedzin administracji,
Związane z poszczególnymi działami administracji - odnoszą się do określonych działów administracji lub rodzajów postępowań.
Opłata - najczęściej opłata skarbowa - pobierana w oparciu o przepisy o opłacie skarbowej.
Opłata skarbowa - pobierana jest w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej. Obejmuje opłaty związane ze składaniem podań (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i załączników do nich, czynności urzędowe podejmowane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego, a także wydawane na jego wniosek zaświadczenia i zezwolenia.
Opłaty są pobierane w trzech sytuacjach:
W związku z wniesieniem podania,
Za dokonane w postępowaniu administracyjnym czynności urzędowe,
Za sporządzenie decyzji kończącej postępowanie.
Opłata od podania - należność niezależna od opłaty za dokonanie określonej czynności urzędowej.
Jeżeli postępowanie kończy wydanie np. koncesji, zezwolenia - od wystawiania tych aktów pobiera się osobne opłaty.
Niewniesienie opłaty ciążącej na stronie - zwrot podania lub zaniechanie czynności uzależnionej od wniesienia opłaty.
Załącznik do ustawy - szczegółowy wykaz przedmiotów opłaty skarbowej, stawek oraz zwolnienia z opłaty.
Oprócz tych opłaty skarbowej rada gminy może ustalić inne opłaty - uchwała podejmowana jest na podstawie art. 18 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - za czynności urzędowe wykonywane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), organy gminy. Przedmiotem opłaty administracyjnej mogą być czynności, za które nie pobiera się opłaty skarbowej.
Opłaty administracyjne - nie mogą obejmować czynności urzędowych, których wykonywanie łączy się z obowiązkiem wyczerpującego zebrania materiału dowodowego w postępowaniu przez organ administracji (wyrok NSA z dnia 8 października 1993 r., sygn. akt I SA 1681/92).
Opłaty za dokonanie określonych czynności lub za wydanie uprawnienia określonego rodzaju - stosowanie regulacji dotyczących tych opłat wyklucza stosowanie przepisów o opłacie skarbowej.
Koszty postępowania
Koszty postępowania obejmują wydatki ponoszone przez organ prowadzący postępowanie, strony i innych uczestników postępowania w związku z jego przebiegiem.
Art. 263 §1 kpa - zalicza do kosztów postępowania koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56 kpa, koszty spowodowane prowadzeniem oględzin na miejscu, koszty doręczenia pism urzędowych.
Organ prowadzący postępowanie może zaliczyć do kosztów postępowania inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy.
Art. 56 kpa - osobie, która stawiła się na wezwanie organu przysługuje zwrot kosztów podróży i inne należności wg przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym.
Art. 266 kpa - strona może uzyskać zwrot kosztów stawienia się w razie, gdy postępowanie było wszczęte z urzędu lub gdy strona została bez swojej winy mylnie wezwana do stawienia się. Pracownik organu administracji winny błędnego wezwania jest obowiązany do zwrotu kosztów.
Koszty postępowania obciążają zasadniczo organ, jeśli postępowanie toczy się z urzędu.
Wyrok NSA z dnia 4 maja 1993 r., sygn. akt SA/Kr 1858/92 - organ administracji nie może kosztami postępowania wszczętego z urzędu obciążać stroną, uznając, że zostały one poniesione w interesie strony, jeżeli nie zachodzi przypadek z art. 61 §2 (art. 262 kpa).
Koszty ponoszone są przez stronę, jeżeli potrzeba ich poniesienia jest związana z określonymi czynnościami.
Art. 262 §1 kpa - strona ponosi koszty, które wynikły z jej winy oraz takie, które zostały poniesione w jej interesie lub na jej żądanie, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie.
Uchwała NSA z dnia 11 grudnia 2006 r., sygn. akt I OPS 5/06 - organ administracji publicznej orzekając o kosztach postępowania rozgraniczeniowego na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 kpa, może obciążyć kosztami rozgraniczenia nieruchomości strony będące właścicielami sąsiadujących nieruchomości (art. 153 kc), a nie tylko stronę, która żąda wszczęcia postępowania.
Organ może zażądać złożenia zaliczki przez stronę na pokrycie kosztów postępowania.
Art. 261 §1 kpa - warunkiem prowadzenia postępowania lub dokonania określonych czynności jest uprzednie wniesienie wymaganej opłaty. Jeśli opłata nie zostanie uiszczona, organ prowadzący postępowanie wyznaczy stronie termin nie krótszy niż 7, a nie dłuższy niż 14 dni na wniesienie należności. Jeśli nie zostanie ona pokryta, podanie zostaje zwrócone lub czynność wymagająca opłaty zostaje zaniechana. Wyjątki art. 262 §4 kpa.
Zwolnienie strony w całości lub w części od ponoszenia opłat, kosztów i innych należności - jeżeli istnieje niewątpliwa niemożność poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych z postępowaniem. Zwolnienie od opłaty skarbowej następuje z zastosowaniem przepisów Ordynacji podatkowej.
Wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia organ ustala w postanowieniu wydawanym jednocześnie z wydaniem decyzji.
Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do ich poniesienia służy zażalenie oraz skarga do sądu administracyjnego.
Uprawnienie do złożenia zażalenia służy zarówno stronie, jak i innemu uczestnikowi postępowania, na którego nałożono obowiązek pokrycia kosztów.
Inne należności
Inne należności związane z tokiem postępowania - te które nie są ani opłatami, ani kosztami postępowania.
3