1. Jakie wydatki mogą być uznane za wkład własny wymagany przy ubieganiu się o kredyty inwestycyjne, objęte dopłatami ARiMR do oprocentowania?

Zgodnie z obowiązującymi warunkami i zasadami udzielania preferencyjnych kredytów inwestycyjnych różnica między wartością nakładów inwestycyjnych a kwotą udzielonego kredytu stanowi wkład własny kredytobiorcy. Wkład własny obejmuje wyłącznie nakłady związane z inwestycją realizowaną w oparciu o kredyt, w tym również nakłady, na sfinansowanie których nie mogą być przeznaczone środki pochodzące z kredytu. Przykładowo z wkładu własnego mogą być sfinansowane następujące wydatki:

1. różnica pomiędzy ceną umowną zakupywanych gruntów rolnych, a wartością tych gruntów wg średnich cen rynkowych ustalonych dla danego województwa przez GUS,

2. zakup lub budowa budynku mieszkalnego w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej w przypadku inwestycji związanej z utworzeniem gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego produkcji rolnej,

3. środki obrotowe związane z uruchomieniem pierwszego cyklu produkcyjnego,

4. nakłady poniesione na zakup kwoty mlecznej,

5. zakup gruntów rolnych, budynków i budowli, zakupionych lub wybudowanych wcześniej (w okresie ostatnich 10 lat) z udziałem pomocy ze środków publicznych,

6. zakup nieużytków, lasu, gruntów zakrzewionych wchodzących w skład zakupywanych przy udziale kredytu działek o przeznaczeniu rolniczym,

7. opłaty za przygotowanie planu inwestycji dla gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego produkcji rolnej,

8. nakłady poniesione na przygotowanie terenu pod budowę, która ma być finansowana kredytem preferencyjnym.

Pamiętać jednak należy, że oceny wkładu własnego dokonuje bank na podstawie dokumentów przedłożonych przez inwestora/kredytobiorcę przed podpisaniem umowy kredytu.

2. Jak należy rozumieć zapis w „warunkach i zasadach udzielania kredytów…” o możliwości doliczania do kosztów zakupu materiałów niezbędnych do realizacji inwestycji, kosztów ich transportu do miejsca realizacji inwestycji do wysokości 2% ich wartości?

W „warunkach i zasadach udzielania kredytów…” w rozdziałach I „ Przeznaczenie kredytu” linii kredytowych: nIP, nMR, nGP i nNT oraz nBR10, nBR13, nBR14 i nBR15 wprowadzono zapis umożliwiający objęcie kredytem nakładów pośrednich w postaci kosztów transportu związanych z zakupem materiałów niezbędnych do realizacji inwestycji w wysokości do 2% ich wartości.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami należy podkreślić, że wyrażenie "2% ich wartości" odnosi się do kosztów zakupu materiałów.

12. Jak ustalić minimalną i maksymalną wielkość użytków rolnych w przypadku
ubiegania się o kredyt przeznaczony na zakup użytków rolnych finansowany z linii nKZ lub z linii nIP, a jak w przypadku zakupu użytków rolnych z linii nGR ?

Zgodnie rozdz. I ust. 3 „Warunków i zasad udzielania kredytów na zakup użytków rolnych” - symbol nKZ kredyt może zostać przeznaczony na sfinansowanie zakupu użytków rolnych w celu utworzenia nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenia istniejącego gospodarstwa rolnego tak, aby po zrealizowaniu zakupu użytków rolnych powstało gospodarstwo o powierzchni nie mniejszej od ogłoszonej na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego średniej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie. Maksymalna powierzchnia utworzonego lub powiększonego przy udziale kredytu wynosi 300 ha.

Ważne jest przy tym, że ustalając „minimalną” powierzchnię gospodarstwa rolnego podmiotu ubiegającego się o kredyt, należy uwzględnić grunty stanowiące jego własność i grunty dzierżawione przez niego w okresach wieloletnich.

Warunek dotyczący minimalnej powierzchni gospodarstwa obowiązuje również dla kredytów na zakup użytków rolnych z linii nMR i nGR. Natomiast dla linii nIP warunek ten musi być spełniony wyłącznie w przypadku zakupu użytków rolnych w celu utworzenia gospodarstwa rolnego.

W przypadku zakupu użytków rolnych w celu utworzenia lub powiększenia gospodarstwa, które prowadzić będzie działy specjalne produkcji rolnej, jego powierzchnia może być mniejsza od średniej w danym województwie.

Przykład:

Rolnik zamieszkały w województwie małopolskim ubiega się o kredyt z linii nKZ na powiększenie gospodarstwa rolnego. Jest właścicielem gospodarstwa o powierzchni 2 ha i dzierżawcą 0,75 ha. Zamierza zakupić działkę rolną o powierzchni 1,55 ha. Gospodarstwo, które powstanie po zrealizowaniu tej inwestycji zajmować będzie obszar 4,3 ha tj. większy od średniej dla województwa małopolskiego wynoszącej od 1 października 2012r.- 3,88 ha. Powyższy zakup gruntów może być sfinansowany kredytem inwestycyjnym z linii nKZ.

Ograniczenie finansowania kredytami o preferencyjnym oprocentowaniu zakupu użytków rolnych, które powoduje przekroczenie powierzchni 300 ha gospodarstwa wynika z zapisu § 10 ust 4 pkt. 2 lit. a) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem w części II, dziale I rozdziale X ust. 9 pkt. 4 „Warunków i zasad (…), wprowadzono zapis stanowiący, że kredyt nie może zostać przeznaczony w szczególności na zakup tej części użytku rolnego, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha użytków rolnych, lub gospodarstw rolnych będących w posiadaniu tego samego producenta rolnego przy czym dotyczy to wyłącznie powierzchni użytków rolnych stanowiących własność podmiotu ubiegającego się o kredyt. Warunek taki obowiązuje również w przypadku zakupu gruntów z linii nIP i nMR. Natomiast w linii nGR preferencyjnym kredytowaniem mogą być objęte użytki rolne, których zakup nie spowoduje przekroczenia 300 ha powierzchni gospodarstwa składającego się z użytków rolnych własnych i dzierżawionych (również wieczyście) lub będących przedmiotem samoistnego posiadania.

Reasumując, do wyliczenia maksymalnej powierzchni gospodarstwa nie większej niż 300 ha należy brać pod uwagę tylko użytki rolne własne w liniach nKZ, nIP i nMR. Natomiast wyliczając maksymalną powierzchnię gospodarstwa w linii nGR należy brać pod uwagę użytki rolne własne i dzierżawione w okresach wieloletnich (również wieczyście) lub będących przedmiotem samoistnego posiadania.

W przypadku rolników, którzy nabyli grunty rolne przy udziale kredytu z linii nGR należy pamiętać, że dopłaty podlegają zwrotowi na rzecz Agencji bez naliczania odsetek, w przypadku, gdy kredytobiorca przestanie być rolnikiem indywidualnym, tj. w sytuacji, gdy m.in. łączna powierzchnia użytków rolnych własnych i dzierżawionych (również wieczyście) lub będących przedmiotem samoistnego posiadania przekroczy 300 ha.

Przykład:

Rolnik ubiegający się o kredyt na zakup gruntów rolnych prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni 250 ha UR, w tym 200 ha grunty własne i 50 ha dzierżawione. Inwestycja obejmuje zakup użytków rolnych o powierzchni 100 ha.

Osoba ta, pod warunkiem spełnienia pozostałych wymogów danej linii kredytowej, mogłaby zakupić grunty rolne z kredytu z linii nIP, nKZ i nMR do 100 ha użytków rolnych, ponieważ zakup ten nie spowoduje przekroczenia powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha gruntów własnych. Natomiast kredyt z linii nGR nie może zostać udzielony.

16. Czy w ramach inwestycji realizowanych przy udziale kredytu z linii nIP możliwe jest finansowanie zakupu, instalacji lub budowy urządzeń do pozyskiwania przez gospodarstwa rolne energii odnawialnej np. biogazowi, elektrowni wiatrowych, instalacji solarnych itp.?

Zgodnie z zapisem w dziale II rozdz. I ust. 3 pkt 9 „Warunków i zasad udzielania kredytów (…)” kredyt z linii nIP może służyć finansowaniu inwestycji w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej polegających na zakupie, instalacji lub budowie elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej, w tym urządzeń do uzyskiwania energii odnawialnej. Zatem możliwe jest uzyskanie kredytu z linii nIP na inwestycje mające na celu pozyskiwanie energii odnawialnej pod warunkiem, że co najmniej 50% energii wytworzonej w wyniku realizowanej inwestycji jest wykorzystywana w gospodarstwie rolnym/dziale specjalnym.

Powyższe nakłady mogą być finansowane także w ramach następujących linii: nMR, nGP i nNT, pod warunkiem, że zostaną również spełnione pozostałe wymogi poszczególnych linii kredytowych.

17. Czy możliwe jest sfinansowanie kredytem z linii nIP, nKZ lub nMR inwestycji polegającej na zakupie jednym aktem notarialnym nieruchomości rolnej o powierzchni przekraczającej 300 ha?

Zgodnie z § 10 ust. 4 pkt. 2 lit. a) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.) dopłaty do oprocentowania kredytu bankowego nie przysługują w odniesieniu do tej części nabywanego gruntu, która spowoduje powiększenie powierzchni gospodarstwa rolnego do ponad 300 ha użytków rolnych, przy jednoczesnym spełnieniu wymogu, iż kwoty kredytów bankowych objęte pomocą ze środków ARiMR nie mogą przekroczyć od 95% do 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne. Zatem w przypadku zakupu gruntów rolnych o powierzchni przekraczającej 300 ha użytków rolnych, kredytem preferencyjnym powinien być objęty zakup wyłącznie do 300 ha użytków rolnych, pod warunkiem:

• iż w dniu złożenia prawidłowego wniosku o kredyt nie spowoduje to przekroczenia powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha UR, oraz

• udziału własnego nie stanowią pozostałe grunty (tj. o powierzchni ponad 300 ha UR), które zostaną zakupione za kredyt komercyjny lub środki własne.

Należy przy tym pamiętać, że przedmiotem kredytowania może być zakup wyłącznie działek wyodrębnionych geodezyjnie.

21. W jakich przypadkach inwestycje realizowane na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) mogą być dofinansowywane na podwyższonym poziomie intensywności pomocy?

Zapis § 7 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.) umożliwia beneficjentom uzyskanie pomocy podwyższonej do 50% lub 60% kwoty kredytu w przypadku, gdy inwestycja finansowana kredytem preferencyjnym jest realizowana w gospodarstwie rolnym położonym na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), określonych w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, obszarach NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej określonych w przepisach odrębnych.

W dziale I rozdziale III „Warunków i zasad udzielania kredytów…” określono, iż za inwestycję realizowaną na ww. obszarach uważa się inwestycję obejmującą wyłącznie zakup gruntów rolnych, budowę, przebudowę, remont połączony z modernizacją budynków lub budowli lub wyposażenie budynków lub budowli wchodzących w skład gospodarstwa, lub wyposażenie pastwisk, zakładanie, wyposażanie sadów lub plantacji wieloletnich położonych na tych obszarach, lub inwestycję realizowaną w gospodarstwie, w którym co najmniej 50% użytków rolnych położonych jest na tych obszarach.

W praktyce oznacza to, że wyższa pomoc przysługuje na realizację inwestycji trwale związanych z gruntem (zakup gruntów rolnych, budowa, przebudowa, remont połączony z modernizacją budynków lub budowli lub wyposażanie budynków lub budowli wchodzących w skład gospodarstwa, lub wyposażanie pastwisk, zakładanie, wyposażanie sadów lub plantacji wieloletnich) na ww. obszarach lub na inwestycje realizowane w gospodarstwach, w których co najmniej 50% użytków rolnych położonych jest na ww. obszarach.

Przykład:

Wyższą pomoc w formie dopłat do oprocentowania kredytu inwestycyjnego ma możliwość uzyskać:

• rolnik posiadający 20 ha użytków rolnych, w tym 5 ha położonych na obszarach ONW, który zamierza na działce objętej ONW wybudować przy udziale kredytu inwestycyjnego budynek inwentarski,

• rolnik, który posiada 20 ha użytków rolnych, w tym 10 ha położonych jest na obszarach ONW, natomiast inwestycja realizowana jest na działce, która nie jest położona na obszarze ONW.

23. Czy kredyt inwestycyjny z dopłatami ARiMR do oprocentowania może zostać przeznaczony na wykonanie melioracji szczegółowych w gospodarstwie rolnym?

Pomocą finansową, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r.
w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.), mogą być objęte inwestycje w zakresie zakupu, instalacji lub budowy innych elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, a zatem również inwestycje związane z wykonaniem melioracji szczegółowych na gruntach będących własnością lub przedmiotem dzierżawy wieloletniej podmiotu wnioskującego o kredyt.

25. Czy kredyt z dopłatami ARiMR do oprocentowania może zostać przeznaczony na sfinansowanie inwestycji związanych z produkcją olejów roślinnych z przeznaczeniem na paliwo?

Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.) nie uzależniają stosowania dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych od konieczności udokumentowania przeznaczenia wyprodukowania oleju roślinnego dla celów spożywczych. Warunkują natomiast, aby kredyt został udzielony na inwestycje określone w załączniku do rozporządzenia w zakresie przetwórstwa produktów rolnych.

34. W dniu 18.09.2012r. weszła w życie zmiana rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji niektórych zadań ARiMR, zgodnie z którą kwota kredytów udzielonych na zakup użytków rolnych dla jednego podmiotu nie może przekroczyć 1,5 mln zł. O jaką kwotę kredytu na zakup użytków rolnych będzie mogła ubiegać osoba, która posiada zaciągnięte przed dniem 18.09.2012r. kredyty preferencyjne na zakup użytków rolnych?

Zmiana rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji niektórych zadań ARiMR, zgodnie
z którą kwota kredytów udzielonych na zakup użytków rolnych dla jednego podmiotu nie może przekroczyć 1,5 mln zł, ma zastosowanie wyłącznie do kredytów zaciąganych po wejściu w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2012r., tj. kredytów udzielonych od dnia 18.09.2012r. Oznacza to, że przy udzielaniu kredytu sprawdzane jest czy suma kwot kredytów udzielonych od dnia 18 września 2012r. na sfinansowanie zakupu użytków rolnych nie przekracza 1,5 mln zł dla jednego podmiotu. Jednocześnie maksymalna kwota kredytów preferencyjnych na wszystkie inwestycje w gospodarstwie rolnym nie uległa zmianie i wynosi 4 mln zł.

W tabeli poniżej przedstawiono przykłady ustalania maksymalnej kwoty kredytu na zakup użytków rolnych w różnych przypadkach (gdy rolnik spłaca zaciągnięte wcześniej kredyty preferencyjne, w tym kredyty na zakup użytków rolnych, a także gdy kredytów takich nie posiada).

kredyty na inwestycje w gospodarstwie rolnym udzielone przed 18.09.2012 r.*	2 mln zł	3,5 mln zł	3,0 mln zł	-
- w tym kredyty na zakup użytków rolnych	1,5 mln zł	-	1,5 mln zł	-
maksymalna kwota nowego kredytu na zakup użytków rolnych	1,5 mln zł	0,5 mln zł	1,0 mln zł	1,5 mln zł

*kredyty, które nie zostały jeszcze spłacone

35. Czy kredyt preferencyjny może być przeznaczony na zakup użytków rolnych w celu utworzenia nowego gospodarstwa rolnego o powierzchni mniejszej od średniej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie ogłoszonej na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego?

Nie. Od 18.09.2012r., tj. od dnia wejścia w życie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji niektórych zadań ARiMR, wymóg osiągnięcia średniej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie przy tworzeniu nowego gospodarstwa rolnego obowiązuje w przypadku wszystkich linii kredytowych umożliwiających zakup użytków rolnych, również w tych, które wcześniej nie zawierały takiego ograniczenia, tj. w linii inwestycyjnej podstawowej (nIP), linii branżowego programu mleczarstwa (nBR15) i linii z częściową spłatą kapitału (CSK).

36. Czy zakup użytków rolnych w celu powiększenia istniejącego gospodarstwa rolnego musi doprowadzić do osiągnięcia średniej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie?

Wymóg osiągnięcia średniej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie ogłoszonej na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego, przy zakupie użytków rolnych w celu urządzenia (powiększenia) istniejącego gospodarstwa rolnego obowiązuje wyłącznie w liniach nMR, nKZ i nGR. Zatem wymóg ten nie występuje w liniach: inwestycyjnej podstawowej (nIP), branżowego programu mleczarstwa (nBR15) i z częściową spłatą kapitału (CSK).

37. Czy możliwe jest sfinansowanie kredytem preferencyjnym zakupu użytków rolnych, które w planie zagospodarowania przestrzennego gminy mają określone przeznaczenie jednocześnie rolnicze i inne np. przeznaczenie rolnicze z możliwością zalesienia lub prowadzenia usług?

Zgodnie z zapisami zawartymi w ramach poszczególnych linii kredytowych w „Warunkach
i zasadach udzielania kredytów (...)” kredyt może zostać przeznaczony na zakup użytków rolnych, których przeznaczenie określone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest rolnicze lub które - w przypadku braku planu przestrzennego zagospodarowania - w ewidencji gruntów i budynków określone zostały jako użytki rolne oraz nie są objęte decyzją o warunkach zabudowy powodującą zmianę zagospodarowania terenu.

Jeżeli działka ma „podwójne” przeznaczenie - jednocześnie rolnicze i inne, to istotna jest możliwość jednoznacznego określenia tych części działki, które mają przeznaczenie wyłącznie rolnicze. Grunty przeznaczone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy na cele rolne i inne w ramach granic działki ewidencyjnej powinny zostać wyodrębnione przez uprawnioną osobę (np. geodetę) tak, aby w sposób nie budzący wątpliwości można było stwierdzić, która część działki i o jakiej powierzchni jest przeznaczona na cele rolne wraz z określeniem przydatności rolniczej gruntów, a która na inne cele nierolne. Wówczas istnieje możliwość udzielenia kredytu na tę część działki, która jest przeznaczona wyłącznie na cele rolnicze. Jednocześnie należy podkreślić, że nie ma przy tym konieczności geodezyjnego podziału działki.

38. Czy możliwe jest sfinansowanie kredytem preferencyjnym zakupu użytków rolnych, jeżeli planowana do nabycia działka w części objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego pod trasę gazociągu wraz z urządzeniami infrastruktury towarzyszącej?

Mając na uwadze zapisy warunków i zasad udzielania kredytów część działki przeznaczona w planie zagospodarowania przestrzennego pod gazociąg nie może zostać zakupiona przy udziale kredytu preferencyjnego.

42. Czy kryteria rolnika indywidualnego dotyczące zamieszkiwania w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa oraz osobiste jego prowadzenie mogą zostać spełnione po zawarciu umowy o kredyt z linii nGR?

Tak. Kryteria te mogą być spełnione po zawarciu umowy o kredyt.

44. Czy osoba fizyczna może ubiegać się o kredyt preferencyjny na realizację inwestycji
w przetwórstwie produktów rolnych?

Nie. Od 18.09.2012r., tj. od dnia wejścia w życie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów
w sprawie realizacji niektórych zadań ARiMR, o kredyt preferencyjny na realizację inwestycji
w przetwórstwie produktów rolnych mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie i grupy producentów rolnych.

6

---