Wiersze filomackie
I Filomaci tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego, o celach społeczno-patriotycznych i samokształceniowych działające w latach 1817-1823, do momentu, gdy w wyniku śledztwa prowadzonego przez senatora Nikołaja Nowosilcowa wytoczono im proces, a potem zesłano do Rosji. Na zebraniach dyskutowali na temat piśmiennictwa polskiego i zagranicznego. Cenili dzieła starożytnych pisarzy oraz filozofów oświeceniowych. Interesowała ich literatura współczesna jak i ta z dawnych epok. Pragnęli upowszechnić swe zasady i idee, co doprowadziło do powstania Towarzystwa Filaretów. Tomasz Zan, Jan Czeczot, Franciszek Malewski, Adam Mickiewicz, Aleksander Chodźko, Ignacy Domeyko, Antoni Edward Odyniec, Onufry Pietraszkiewicz, Józef Jeżowski, Jan Wiernikowski
I Cechy poezji:
- cechy poezji klasycznej
- oświeceniowy racjonalizm
- opiewająca przyjaźń i wspólnotę
- poezja zaangażowana
- dydaktyzm
- retoryka
Utwory
II Pieśń filaretów
- ma formę anakreontyku (Anakreontyk - wierszowany utwór literacki o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej, sławiący uroki życia, opowiadający o miłości w sposób żartobliwy) w formie klasycznej retoryczności.
- podmiot zachęca do korzystania z życia
- swobodna atmosfera biesiady (przy miodzie pitnym)
- myśli filozofii epikurejskiej (radość z życia, przyjemności duchowe i fizyczne)
- odrzuca naukę, która nie daje odpowiedzi na najtrudniejsze pytania (opisuje świat martwy)
- utwór nawołuje do zgody, patriotyzmu
- pochwała przyjaźni i wolności
- podkreślenie wartości wspólnoty
III Hej, radością oczy błysną
- w utworze poeta odwołuje się do filareckich ideałów
- kluczowe wartości to : ojczyzna, nauka, cnota - służba ojczyźnie, ćwiczenie swego charakteru i nieustanne kształcenie to najważniejsze cele Towarzystwa Filaretów.
- w utworze mowa jest o spotkaniach jakie organizują Filareci, gdzie smutki i problemy wydają się już nie istnieć, gdzie króluje zabawa. Przyjaźń daje możliwość otworzenia się, i zostania wysłuchanym.
- podmiot wspomina także o takich wartościach jak :
wspólnota (przyjaźń)
wytrwałość w dążeniu do celu
wzajemna zgoda
odwaga
samodoskonalenie
IV Oda do młodości
- manifest programowy młodego pokolenia romantyków
- za pomocą kontrastu zostały ukazane dwa ścierające się ze sobą i walczące o dominacje światy. Jeden z nich to świat stary, stworzony przez ludzi oświecenia. Drugim natomiast jest świat nowy, pełen ideałów romantycznych i młodzieńczej energii.
- stare pokolenie
bezwzględni racjonaliści.
ograniczeni przez świat materialny.
samolubni, zapatrzeni w siebie, nie słuchają rad innych za co dotyka ich zguba, i pamięć o nich przepada w odmętach historii.
nieczuli i niewrażliwi.
- młode pokolenie
odkrywają nowe rzeczy, zdobywają więcej, bo nie stawiają sobie granic.
wierzy w wartość wspólnoty i przyjaźni, w jedności siła.
poświęcenie dla dobra innych, daje więcej szczęścia.
razem można pokonać nieprzyjaciela.
wiara w siłę czucia, przekraczania barier świata materialnego.
- utwór namawia do kierowania się uczuciem, miłością i młodością
- wzywa młodych do rewolucyjnej przemiany starego świat
- mądrość czerpana z zapału
- heroizm, namiętność, zapał.
- motywy klasyczne
odwołanie do mitologii - mit o Heraklesie, bohaterze greckim i Hebe - bogini młodości
możliwość stworzenia nowego lepszego społeczeństwa
oświeceniowy utylitaryzm, który polega na tym, że jednostka powinna służyć ogółowi
przekonanie o możliwości udoskonalenia świata przez człowieka
gatunek utworu: oda.