1. Część głowowa i krzyżowa układu przywspółczulnego

-Podobnie jak w części współczulnej są tu włokna nerwowe przedzwojowe, które docierają do zwojów przywspółczulnych nerwów czszkowych: rzeskowego, skrzydłowo-podniebiennego, usznego, podżuchwowego i miednicznych.

-Ze zwojów wychodzą włókna nerwowe zazwojowe

Część głowowa dzieli się na:

Część śródmózgowiową - włokna przedzwojowe w jądrze dodatkowym n. III, do zwoju rzęskowego, i nerwy rzeskowe krótkie do mięśnia rzeskowego.

Część tyłomózgowiową - włokna przedzwojowe w jądrze ślinowym górnym, wychodza nerwem pośrednim

-część jako nerw skalisty większy do nerwu kanału skrzydłowego i do zwoju skrzydłowo-podniebiennego. Włokna zazwojowe nerwem szczękowym, jarzmowym, łzowym do gruczołu łzowego; gałęziami nosowymi tylnymi do gruczołów jamy nosowej i nerwami podniebiennymi do gruczołów podniebiennych

-druga część odchodzi od nerwu pośredniego jako struna bębenkowa i poprzez nerw językowy do zwoju podżuchowowego, włókna zazwojowe unerwiają wydzielniczo 2 slinianki pod ...

- II jądro - ślinowe dolne -nerw językowo-gardłowy - zwój dolny - nerw bębenkowy - nerw skalisty mniejszy - zwój uszny - Włokna zazwojowe : -gałąź łacząca z nerwem uszno-skroniowym - ślinianka przyuszna ; II część nerw policzkowy - gruczoły policzkowe i wargowe.

-III jądro - grzbietowe nerwu X - nerwem X do zwojów obwodowych klatki i jamy brzusznej i do serca, tchawicy, płuc, przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki i nerek.

Część krzyżowa - rozpoczyna się w jądrach przywspółczulnych krzyżowych i włókna biegną w korzeniach brzusznych nerwów rdzeniowych S2-S4 do splotu krzyzowego i tworzą nerwy trzewne miedniczne i kończą się w zwojach miednicznych. Włókna zazwojowe unerwiają lewe zgięcie okrężnicy, część zstępującą i esowatą, odbytnicę, narządy miednicy mniejszej i zewnętrzne narządy płciowe

5. Małżowina uszna (auricula)

- Fałd skórny oparty na rusztowaniu chrzęstnym (które do kości czaszki przyczepia się 3 więzadłami usznymi) z wyjątkiem płatka małżowinowego w którym jest tkanka tłuszczowa

-Ma powierzchnię boczną wklęsłą i przyśrodkową wypukłą.

-Zaokrąglony i zagięty brzeg to obrąbek (helix), który zaczyna się odnogą położoną nad otworem słuchowym zewnętrznym

-W górnej części obrąbka znajduje się guzek małżowiny usznej

-Przed obrąbkiem jest grobelka - wyniosłość

-Górna wydłużona część muszli to łódeczka, a dolna to jama muszli ograniczona skrawkiem i przeciwskrawkiem

-Na powierzchni przyśrodkowej jest wyniosłość muszli i dołek grobelki.

-Mięśnie małżowiny są szczątkowe i unerwione przez n. VII (I grupa zaczyna się w niej i kończy, a II dochodzi z otoczenia głowy)

6. Przewód słuchowy zewnętrzny i błona bębenkowa

Przewód słuchowy zewnętrzny (matus acusticus externus) składa się z bocznej części chrzęstnej (krótszej) i przyśrodkowej części kostnej

Cz. chrzęstna zaczyna się otworem słuchowym zewnętrznym położonym w jamie muszli a kończy się błoną bębenkową. W dwóch miejscach jest załamany - zygzakowaty. Światło eliptyczne, o zmiennej szerokości [najwęższe w przejściu cz. chrzęstnej w kostną]

Z powodu skośnego ustawienia tworzą się 2 zachyłki dolny i przedni i tam lądują ciała obce.

Wyścielony jest skórą przedłużającą się z powierzchni małżowiny

Skóra posiada gruczoły woskowinowe wydzielające woskowinę [barwnik, kulki tłuszczu + złuszczony nabłonek] U ludzi starszych w skórze części chrzęstnej mogą być włosy

Unaczynienie - t. potyliczna, skroniowa powierzchowna, szczękowa

Błona bębenkowa (membrana tympani) oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od jamy bębenkowej. Jest głądka, elastyczna, ma kształt elipsy i kolor szary. Składa się z :

-części napiętej (pars tensa) położonej niżej (umocowana do bruzdy bębenkowej za pomocą pierścienia włóknisto-chrzęstnego); występuje tu prążek młoteczka, który na górnym końcu ma wyniosłość i od niej biegną fałdy młoteczkowe przedni i tylny [wyznaczają granicę między częścią napiętą i wiotką]; w dolno przedniej ćwiartce występuje stożek świetlny [podczas oświetlania w czasie badania]

-części wiotkiej (pars flaccida) -położonej wyżej (przyczepia się do łuski skroniowej i czasem ma mały otwór)

Na środku błony bębenkowej jest pępek (umbo membranae tympani) wywołany rękojeścią młoteczka.

7. Ściany jamy bębenkowej

Jama bębenkowa (cavitas tympanica) jest w piramidzie kości skroniowej i ma 6 ścian:

Boczna=błoniasta - powierzchnia wewnętrzna błony bębenkowej + blaszka kostna łuski kości skroniowej, na górze jest zachyłek nadbębenkowy

Górna=pokrywowa - oddziela jamę bębenkową od środkowego dołu czaszki. Cienka, czasem ma szczeliny przez które może przeleźć stan zapalny do opon, może mieć jamki powietrzne - komórki bębenkowe

Dolna=ściana żyły szyjnej - tez może mieć komórki bębenkowe, oddziela jamę od dołu szyjnego (żyła może się czasem wpuklić), z tyłu jest wyniosłość rylcowata.

Tylna=sutkowa = w górnej części ma wejście do jamy wyrostka sutkowatego, ma wyniosłość kanału nerwu twarzowego, i wyniosłość kanału półkolistego bocznego. W dolnej części jest dół kowadełka (dla odnogi krótkiej kowadełka) i wyniosłość piramidowa (dla m. strzemiączkowego)

Przednia=szyjno-tętnicza - oddziela jamę od kanału tętnicy szyjnej wew. Są tu ujścia kanalików szyjno-bębenowych dla tętnich sz-b; w górnej części jest ujście bębenkowe trąbki słuchowej rozdzielone wyrostkiem ślimakowym

Przyśrodkowa=błędnikowa - granica ucha wew i środk. W dołku okienka przedsionka lezy okienko przedsionka. Poniżej jest wzgórek i mostek wzgórka na podpórce wzgórka. Między wzgórkiem a podpórka jest dołek okienka ślimaka z okienkiem ślimaka zamkniętym błona bębenkową wtórną [oddziela jamę bebenkowa od schodów bębenka]

8. Kosteczki słuchowe, stawy, więzadła i mięśnie kosteczek słuchowych

Kosteczki słuchowe (ossicula auditis) - są w jamie bębenkowej

Młoteczek (malleus) - kształt maczugi, ma głowę młoteczka ( z pow. stawową dla połączenia z kowadełkiem) i rękojeść młoteczka (która zrasta się z błoną bębenkową)

Między głową a rękojeścią ma szyjkę z której wyrastają wyrostki boczny i przedni.

Kowadełko (incus) - przypomina ząb o 2 korzeniach, ma trzon kowadełka (z powierzchnią stawową dla głowy młoteczka), odnogę długą kończącą się wyrostkiem soczewkowatym (do połączenia ze strzemiączkiem) i odnogę krótką

Strzemiączko (stapes) - ma kształt strzemienia, jest najmniejsze, ma głowę (z powierzchnią stawową do połączenia z wyrostkiem soczewkowatym kowadełka), odnogę przednią i tylną oraz podstawę (która zamyka okienko przdsionka) między odnogami jest błona kowadełka.

-Kosteczki między sobą są połączone stawami a z otoczeniem więzadłami

Stawy: kowadełkowo-młoteczkowy - w zachyłku nadbębenkowym, typ zaporowy,

Kowadełkowo-strzemiączkowy - w środku jamy bebenkowej, kulisty o małej ruchomości

Więzadła: pierścieniowate strzemiączka - podstawa strzemiączka do okienka przedsionka

Więzadła młoteczka: przednie, górne, boczne; Więzadła kowadełka: górne i tylne

Mięśnie: wpływają na przewodzenie drgań, zwiększają zwarcie łańcucha kosteczek

M. napinacz błony bębenkowej (m. tensor tympani) - początek na skrzydle większym kości klinowej, wchodzi do półkanału w trąbce słuchowej i podąża do jamy bębenkowej i dochodzi do szyjki młoteczka. Skurcz napina błonę bębenkową. Unerwienie V₃

M. strzemiączkowy (m. stapedius) - najmniejszy z m. poprzecznie prążkowanych człowieka.

Zaczyna się na wyniosłości piramidowej tylnej ściany jamy bębenowej a kończy na głowie młoteczka - odciąga podstawę strzemiączka od okienka przedsionka . Unerwienie VII

9. Trąbka słuchowa (tuba auditiva)

-Kanał długości 35 mm, łączy jamę bębenkową z częścia nosową gardła.

-Składa się z części kostnej (krótszej) i części chrzęstnej

-W miejscu przejścia części chrzęstnej w kostną jest cieśń trąbki słuchowej

-Część kostna należy do półkanału trąbki słuchowej otwiera się na przedniej ścianie jamy bębenkowej ujściem bębenkowym trąbki słuchowej.

-Część chrzęstna ma kształt rynienki, składa się z 2 blaszek (bocznej i przyśrodkowej)

-Lejkowato rozszerzone ujście gardłowe trąbki słuchowej leży na bocznej ścianie nosowej części gardła

-Wnętrze trąbki wyściela błona śluzowa pochodząca z gardła.

-Światło w części chrzęstnej jest zamknięte i otwiera się przy przełykaniu (mięsień napinacz podniebienia miękkiego) - udrożnienie umożliwia przepływ powietrza i wyrównanie ciśnienia w jamie bębenkowej

10. Błędnik kostny (labyrinthus osseus)

Przedsionek (vestibulum) - zaokrąglona przestrzeń, ściana boczna jest jednocześnie przyśrodkową ścianą jamy bębenkowej. Do przodu łączy się ze ślimakiem a do tyłu z kanałami półkolistymi.

Na ścianie bocznej uchodzą: okienko przedsionka i okienko ślimaka.

Na ścianie przyśrodkowej biegnie grzebień przedsionka, który oddziela zachyłek kulisty od zachyłka eliptycznego (poniżej którego jest otwór prowadzący do wodociągu przedsionka).

Są tu też plamka sitkowata górna środkowa i dolna odpowiadające polom na dnie przewodu słuchowego wewnętrznego. Plamki te służą do przejścia gałęzi nerwu VIII

Ślimak (cochlea) - biegnie do przodu od przedsionka. Kształtem przypomina skorupę ślimaka ogrodowego.

Ślimak ma podstawę i szczyt (osklepek). Od podstawy do szczytu biegnie kanał spiralny ślimaka - 2 i ¾ zakrętu. Kanał zaczyna się w zachyłku kulistym i owija się dookoła wrzecionka (osi ślimaka). Od wrzecionka w każdym zakręcie odchodzi blaszka spiralna kostna . Od zewnętrznej strony naprzeciw blaszki kostnej odchodzi blaszka spiralna wtórna - nie stykają się ze sobą i ograniczają w każdym zakręcie schody przedsionka od schodów bębenka. Schody łączą się w szczelinie osklepka.

Kanały półkoliste (canales semicirculares) - biegną od przedsionka ku tyłowi i są do siebie pod kątem prostym. Jest kanał przedni, tylny i boczny.

Każdy kanał ma odnogę bańkowatą i odnogę pojedynczą. Odnogi bańkowate zaczynają się bańkami kostnymi uchodzącymi 3 otworami do przedsionka.

Odnogi pojedyncze kanału przedniego i tylnego łączą się w odnogę wspólną - dlatego kanały półkoliste otwierają się do przedsionka 5 otworami (a nie 6)

11. Błędnik błoniasty (labyrinthus membranaceus)

-Błędnik błoniasty objęty jest od zewnątrz przez błędnik kostny.

-Błędniki oddziela od siebie przestrzeń przychłonkowa wypełniona przychłonką

-Wewnątrz błędnika błoniastego jest przestrzeń śródchłonkowa wypełniona śródchłonką.

-Składa się z 4 części: woreczka, łagiewki (są w przedsionku błednika k.), przewodów półkolistych (wypełniają kanały półkoliste) i przewodu ślimakowego (wije się w ślimaku)

Woreczek (sacculus) - spłaszczony owal zwężający się ku dołowi w przewód łączący wpadający do przewodu ślimakowego. Ściana boczna jest wolna, przyśrodkowa jest zrośnięta z zachyłkiem kulistym. I występuje na niej plamka woreczka (pole zmysłowe woreczka). Od tyłu łączy się przewodem łagiewkowo-woreczkowym z łagiewką.

Łagiewka (utriculus) - wydłużona, ślepo zamknięta po obu stronach, od tyłu wpadają tu 5 otworami 3 przewody półkoliste. Na przyśrodkowej powierzchni jest plamka łagiewki

Przewody półkoliste (ductus semicirculares) - przedni, tylny i boczny - każdy ma odnogę błoniastą bańkową zakończoną bańką błoniastą (w której jest grzebień bańkowy z nabłonkiem zmysłowym) i odnogę błoniastą: pojedynczą (boczny) i wspólną (przedni i tylny)

Przewód ślimakowy (ductus cochlearis) - zawiera nabłonek zmysłowy narządu słuchu jako narząd Cortiego. Rozpoczyna się w przedsionku w pobliżu woreczka (i jest z nim połączony przewodem łączącym) i posiada tu ślepy koniec - kątnicę.

Wije się w kanale spiralnym do szczytu i tu końcy się ślepo jako kątnica osklepkowa.

Przewód biegnie w kanale kostnym i zajmuje jego boczną połowę granicząc ze schodami przedsionka (u góry) i schodami bębenka (od dołu).

Ma ścianę przedsionkową, zewnętrzną i bębenkową (na której jest blaszka podstawna = pole zmysłowe, w którym występuje zamiana fal głosowych na impulsy nerwowe; na piowierzchnii pasma zmysłowego są wyniosłości brodawkoware tworzące narząd Cortiego (słuchu)

13. Błona włóknista gałki ocznej (tunica fibrosa bulbi)

- Tworzy zewnętrzną warstwę gałki ocznej, do której przyczepiają się mięśnie. Składa się z przeźroczystej częśći przedniej - rogówki i nieprzeźroczystej tylnej - twardówki

Rogówka (cornea) - Ma wypukłą powierzchnię przednią ze szczytem rogówki (vertex corneae) i wklęsłą powierzchnię tylną ; na obwodzie ma rąbek (limbus) ; najważniejsza jej warstwa - istota właściwa rogówki ; jest przeźroczysta bo NIE MA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH (odżywiają ją łzy, ciecz wodnista i naczynia twardówki); pełni rolę soczewki skupiającej, unerwiona przez nerw oczny.

Twardówka (sclera) - w miejscu przejścia nerwy wzrokowego tworzy się blaszka sitowa twardówki; głowna warstwa - istota właściwa twardówki, która przechdzi na rogówkę tworząc bruzdę twardówki w której leży rąbek. Od zewnątrz pokrywa ją blaszka nadnaczyniówkowa, od wewnątrz blaszka brunatna twardówki. Wzdłuż granicy rogówkowo-twardówkowej przebiega zatoka żylna twardówki (odpływ cieczy wodnistej)

14. Błona naczyniowa gałki ocznej (tunica vasculosa bulbi)

Fukncje: akomodacja, adaptacja (zwężanie, rozszerzanie źrenicy), wytwarzanie cieczy wodnistej, odzywianie gałki ocznej

Składa się z trzech częśći:

Naczyniówka (choroidea) - wyściela twardówkę od n. Wzrokowego do ora serrata.od zewnątrz ma:

-blaszkę nadnaczyniówkową

-blaszkę naczyniówkową

-blaszkę naczyń włosowatych

-blaszkę podstawną

Ciało rzęskowe (corpus ciliare) - sięga od ora serrata do brzegu rzęskowego tęczówki, są tu:

-obrączka rzęskowa - tylna część ciała rzęskowego, na wewnętrznej powierzchnii okrężnie biegną fałdy rzęskowe

-wieniec rzęskowy - fałdy rzęskowe z obrączki przechodzą tu w wyrostki rzęskowe. Fałdy i wyrostki wytwarzają ciecz wodnistą, a włókna obwódkowe które od nich wychodzą służą do zawieszenia soczewki

-mięsień rzęskowy - ma 3 rodzaje włókien: południkowe; okrężne (odchodza od południkowych) i promieniowe (łączą powyższe)

skurcz włókien okrężnych powoduje wypuklenie soczewki, a południkowych spłaszczenie

Unerwienie - włókna przywspółczulne ze zwoju rzęskowego

Unaczynienie - tt. rzęskowe tylne długie i przednie - koło tętnicze większe tęczówki

Tęczówka (iris) - okragła tarcza między komorami przednią i tylną gałki ocznej, reguluje wielkość źrenicy, ma brzeg rzęskowy i źreniczy, ma powierzchnie przednią (z beleczkami) i tylną (z fałdami). Beleczki odpowiadają naczyniom, które przed brzegiem źrenicznym tworzą koło tętnicze mniejsze tęczówki.

Koło to dzieli tęczówkę na pieścienie: mniejszy między brzegiem źrenicznym a kołem mniejszym, większy między kołami tętniczymi.

Barwa tęczówki zależy od ilości chromatoforów w zrębie tęczówki.

W pąsmie przyźrenicznym zrębu jest m. Zwieracz źrenicy, a na tylnej powierzchnii m. Rozwieracz źrenicy.

15. Błona wewnętrzna gałki ocznej (tunica interna bulbi)

Składa się z zewnętrznej części barwnikowej i światłoczułej siatkówki.

Warstwa barwnikowa (stratum pigmenti) - podzielona na warstwę barwnikowa siatkówki, ciała rzęskowego i tęczówki i tworzy ich strukturalne warstwy. Komórki mają melaninę i liczne wypustki które wnikają między czopki i pręciki.

Siatkówka (retina) - składa się ze światłoczułej tylnej części wzrokowej (do ora serrata) i części ślepej siatkówki pokrywającej ciało rzęskowe i tęczówkę. W miejscu wyjścia nerwu wzrokowego jest tarcza nerwu wzrokowego która na środku ma zagłebienie (excavatio). Bocznie od tarczy leży plamka żółta i w jej środku dołek środkowy (najostrzejsze widzenie)

W budowie siatkówki jest 3 warstwy neuronów:

-warstwa nerwowo-nabłonkowa - ma czopki i pręciki, I neuron drogi wzrokowej

-warstwa środkowa (warstwa zwojowa siatkówki), II neuron drogi wzrokowej

- warstwa zwojowa nerwu wzrokowego, III neuron.

Unaczynienie: t. Środkowa siatkówki - odgałęzienia.

16. Soczewka i ciało szkliste

Soczewka (lens) - leży między tęczówką a dołem ciała szklistego, jest dwuwypukłą soczewką, ma powierzchnię tylną i przednią i takie same bieguny, powierzchnie schodzą się na równiku soczewki.

Soczewka jest objęta torebką, pod którą jest nabłonek soczewki (którego komórki zaginają się, przechodzą we włókna soczewki i stanowią jej istotę - dzieli się ona na miękką korę soczewki i zagęszczone jądro soczewki)

Soczewka ma budowę warstwową. Zawieszona jest na ciele rzęskowym za pośrednictwem obwódki rzęskowej zbudowanej z włókien obwódkowych.

Zmętnienie soczewki = zaćma

Ciało szkliste (corpus vitreum) - wypełnia wnętrze gałki ocznej. Na przedniej powierzchnii ma wgłębienie - dół ciała szklistego.

Otoczone jest błoną szklistą, wewnątrz jest galaretowaty zrąb szklisty a w nim ciecz szklista. Reguluje ciśnienie śródgałkowe (spadek = oderwanie siatkówki, wzrost = jaskra) Nie ulega regeneracji - zastąpia się cieczą wodnistą.

17. Komora przednia i tylna gałki ocznej

-dwie połączone ze sobą przestrzenie - camera anterior bulbi et posterior

Przednia- przednie ograniczenie -rogówka i niewielka część siatkówki, tylne - część ciała rzęskowego, tęczówka i część soczewki za źrenicą; na obwodzie tej komory jest kąt tęczówkowo-rogówkowy, w nim więzadło grzebieniaste które odsącza ciecz wodnistą z komory do zatoki żylnej twardówki.

Tylna - od przodu - tęczówka, przyśrodkowo soczewka, bocznie ciało rzęskowe, z tyłu ciało szkliste.

Komory wypełnia ciecz wodnista (humor aquosus) produkowana przez ciało rzęskowe [2 mm3/min], ciecz z komory tylnej do przedniej przepływa przez źrenicę i odprowadzona jest do zatoki zylnej twardówki - ciecz odżywia struktury pozbawione naczyń (rogówkę, soczewkę)

18. Aparat ochronny oka

Powieki (palpebrae) - górna i dolna. Każda ma powierzchnię przednią i tylną. Brzegi powiek ograniczają szparę powiek i łączą się w kącie bocznym i przyśrodkowym oka tworząc spoidło boczne i przyśrodkowe powiek.

Kąt przyśrodkowy jest zaokrąglony, ma zagłebienie - jeziorko łzowe z mięskiem łzowym. Brzegi mają krawędź przednią i tylną (między którymi jest korytko łzowe), brzegi mają część łzową i gałkową (z rzęsami) i ujściem gruczołów rzęskowych.

Na krawędziach tylnych - ujścia gruczołów tarczkowych (wydzielina zapobiega wypływaniu łez). W powiece idąc od przodu są: skóra z tkanką podskórną, część powiekowa mięśnia okrężnego oka, tarczka z międniem tarczkowym, spojówka powieki

Tętnice powiekowe boczne i przyśrodkowe; nerw oczny i szczękowy

Spojówka (tunica conjunctiva) - narząd ochronny i wydzielniczy, łaczy powieki z gałką oczną tworząc worek spojówkowy, dzieli się na część pokrywającą powierzchnię tylna powiek i przednią gałki ocznej - w msc. przejścia jednej w drugą sklepienie górne i dolne.

W okolicy kata przyśrodkowego fałd półksiężycowaty i mięsko.

Gruczoły spojówkowe = gruczoły łzowe dodatkowe.

Tętnice rzęskowe przednie, nerwy oczny i szczękowy.

Narząd łzowy (apparatus lacrimalis) - składa się z

gruczołu łzowego(glandula lacrimalis) -produkuje łzy (do zwilżania rogówki i worka spojówkowego) ma część oczodołową i powiekową, przewodziki odprowadzające do worka spojówkowego; t.łzowa, n. łzowy

dróg odprowadzających łzy - korytko łzowe - jeziorko łzowe - punkty łzowe (górny i dolny, na brodawkach łzowych) - kanaliki łzowe - woreczek łzowy - przewód nosowo-łzowy - przewód nosowy dolny

T. oczna i szczękowa, n. oczny i szczękowy

19. Mięśnie gałki ocznej (musculi bulbi)

-Tworzą aparat ruchowy gałki ocznej. Należą tu 4 mięśnie proste: przyśrodkowy, boczny, górny i dolny i dwa skośne: górny i dolny.

-Za wyj. skośnego dolnego wszystkie zaczynają się na pierścieniu ścięgnistym wspólnym.

-Przyczep końcowy prostych - przed równikiem gałki ocznej

-Przyczep końcowy skośnych - za równikiem gałki ocznej

Czynności:

Prosty przyśrodkowy - przywodzi gałkę oczną

Prosty boczny - odwodzi gałkę oczną. [Unerwiony przez VI]

Prosty górny - zwraca gałkę ku górze i przyśrodkowo

Prosty dolny - zwraca gałkę ku dołowi i przyśrodkowo

Skośny górny - (przewija się przez bloczek) zwraca gałkę ku dołowi i bokowi [ unerw. IV]

Skośny dolny - zwraca gałkę ku górze i bokowi

Unerwienie: poza wymienionymi - III

Unaczynienie: t. oczna

20. Nerw wzrokowy (nervus opticus)

Jest częścią mózgowia, biegnie od warstwy zwojowej nerwu wzrokowego siatkówki do skrzyżowania wzrokowego. Ma odcinek wewnątrzgałkowy, wewnątrzoczodołowy, wewnątrz kanłu wzrokowego i wewnątrzczaszkowy.

Otoczony jest pochewkami z opon mózgowia, włókna otrzymują osłonkę mielinową po przejściu przez pole sitowe twardówki.

Na przekroju poprzecznym nerwu, w jego ćwiartkach leżą włókna odpowiadających ćwiartek siatkówki.

Droga wzrokowa (tractus opticus)

Składa się z 4 kolejnych neuronów. Trzy wchodzą w skład siatkówki. Poza siatkówką aksony biegną w obrębie n. wzrokowego, skrzyżowania wzrokowego i pasma wzrokowego dochodząc do ciała kolankowatego bocznego.

W skrzyżowaniu wzrokowym włókna pochodzące z przyśrodkowej częśći krzyżują się.

W paśmie wzrokowym sa włókna skrzyżowane i nieskrzyżowane

Neuron IV tworzą komórki jądra ciała kolankowatego bocznego a ich aksony tworzą promienistość wzrokową, która kończy się w korze płata potylicznego - pole prążkowane - 17 pole Brodmanna.

Obronne drogi wzrokowe (neuron pozapiramidowy) - droga siatkówkowo - pokrywowa, do wzgórków górnych blaszki pokrywy.

22. Nerw okoruchowy (nervus oculomotorius)

-Jądra nerwu okoruchowego leżą w istocie szarej środkowej części śródmózgowia na wysokości wzgórków górnych. Wyróżniamy:

Jądro ruchowe nerwu okoruchowego - płytka zbudowana z dużych komórek nerwowych

Jądro dodatkowe nerwu okoruchowego tworzą go dwa parzyste jądra Westphala-Edingera

Oba rodzaje włókien opuszczają mózgowie w bruździe okoruchowej dołu międzykonarowego i tworzą wspólny pień który leży w widełkach utworzonych przez t. Tylną mózgu i t. Górną móżdżku.

-Nerw dostaje się do ściany bocznej zatoki jamistej i otrzymuje włókna współczulne od splotu szyjno-tętniczego wewnętrznego. I włókna czuciowe od n. ocznego.

Przechodzi przez przyśrodkową część szczeliny oczodołowej górnej, przez pierścień ścięgnisty wspólny i dzieli się na gałęzie:

Górną - leży między m. dźwigaczem powieki górnej i m. prostym górnym - unerwia je

Dolną - unerwia m. prosty przyśrodkowy, prosty dolny i skośny dolny. Odchodzi od niej korzeń okoruchowy, który zapieprza do zwoju rzęskowego i przechodzi w nerwy rzęskowe krótkie dla m. rzęskowego.

23. Nerw bloczkowy (nervus trochlearis)

- Jądro leży w części bocznej istoty szarej śródmózgowia na wysokości wzgórków dolnych.

-Włokna wychodzące z tego jądra krzyżują się powyżej wodociągu mózgu w zasłonie rdzeniowej górnej i tworzą skrzyżowanie bloczkowe.

Nerw bloczkowy opuszcza mózgowie po stronie grzbietowej, po bokach wędzidełka zasłony rdzeniowej górnej. Owija się dookoła konara mózgowego i przechodzi na powierzchnię podstawną - leży za pasmem wzrokowym.

Dochodzi do bocznej ściany zatoki jamistej i leży między nerwem okoruchowym i ocznym.

Do oczodołu wchodzi przez szczelinę oczodołową górną, i biegnie do m. skośnego górnego.

24. Nerw odwodzący (nervus abducens)

-Jest 1 z 3 nerwów czaszkowych zaoptrujących ruchowo gałkę oczną

-Zawiera włókna ruchowe z jądra n. odwodzącego (które leży w moście pod wzgórkiem n. twarzowego, objęte przez kolano n. twarzowego) należącego do szeregu przyśrodkowego jąder ruchowych tyłomózgowia.

-Włókna z jądra n. odowodzacego opuszczają mózgowie za mostem na granicy z piramidą rdzenia przedłużonego w bruździe opuszkowo- mostowej

-Przebiegają wewnątrz zatoki jamistej, przez szczelinę oczodołową górną wchodzą do oczodołu i zaopatrują m.prosty boczny oka

25. DROGA SMAKOWA

I neuron

- przednia cz. języka - brodawki grzybowate - zwój kolanka

- brodawki liściaste i okolone - zwój dolny n.IX

-kubki na nasadzie języka, nagłośni, w gardle i podniebieniu - zwój dolnyn. X Wszystkie kom. I neuronu dochodzą do przedniej części jądra pasma samotnego (nucleus tractus solitarii), które głównie położone jest w rdzeniu przedłużonym a ku przodowi przedłuża się w obręb mostu i ta najbardziej przednia część tego jądra nazywa się jądrem smakowym - nucleus gustatorius. Z jądra smakowego, które stanowi II neuron włókna nieskrzyżowane (droga smakowa jest nieskrzyżowana) biegną jako droga środkowa nakrywki i dochodzą do jądra brzuszno-tylno-przyśrodkowego wzgórza (VPM), tego samego jądra, gdzie kończą się włókna eferentne z zakresu twarzy. Tutaj znajduje się III neuron. Część włókien z tego jądra dochodzi do podwzgórza, które ma bardzo ścisły kontakt z układem limbicznym. Ośrodki korowe smaku znajdująsięw obrębie cz. Wieczkowej płata czołowego (w obrębie wieczka wyróżnia mi część czołową, ciemnieniową i skroniową) - zakręt czołowy dolny oraz do kory wyspy. Ośrodki korowe smaku są ściśle powiązane z ośrodkami korowymi węchu (cz. podstawna zakrętu czołowego dolnego).

---