34. Przeszkoda w powstawaniu wszelkiego typu związków
Przeszkodą dla powstawania jakiegokolwiek związku łączącego Europę, a więc powstania wszelkiej unii federalnej, jest niewątpliwie Państwo Narodowe, takie, jakiego model stworzył Napoleon, ze względu na możliwość wojny w pełni scentralizowane. Ten właśnie model naśladowały jeden po drugim wszystkie, wielkie i małe, ludy Europy w ciągu całego wieku dziewiętnastego, a obecnie poszła w ich ślady reszta świata, zwłaszcza Trzeci Świat, którego dekolonizacja pod tym względem przebiegła niedobrze.
Co mianowicie oznacza powstanie Państwa Narodowego? Jest to-poddanie całego narodu albo grupy narodów podbitych przez jeden spośród nich, absolutnej władzy państwa. Jest to zamysł, aby na jednym obszarze, zakreślonym przebiegiem wojen i nagle nazwanym „świętą ziemią ojczystą", współistniały ze sobą rzeczywiste, zupełnie odmienne od siebie byty, których żadne powody nie skłaniają do posiadania wspólnych granic, a także języka, gospodarki, statusu obywatelskiego, wspólnego gospodarowania zasobami naturalnymi, a - co więcej - wspólnej ideologii, czy religii, którym granice wyznaczają linie drutów kolczastych pod napięciem. Oznacza to nieodwołalne poddanie każdej ludzkiej egzystencji wyłącznym decyzjom instytucji znajdujących się w jednej tylko stolicy i zakaz swobodnego łączenia się obywateli w jednostki mniejsze (na przykład regiony) lub większe (jak federacje obejmujące cały kontynent).
Wewnątrz tych granic, uważanych - wbrew wszelkiej oczywistości - za naturalne, Państwo Narodowe nie uznaje żadnej autonomii i żadnej istotnej odrębności. Na zewnątrz
- nie godzi się na istnienie żadnego związku, zapewniając ze swej strony niepodległość i niezawisłość tak trudno realizujące się prawnie, że w rzeczywistości w dwudziestym wieku stają się one iluzoryczne.
Pojawia się zatem najdalej posunięta wrogość w stosunku do wszelkiego typu związków, czy byłyby mało poważne, czy traktowane serio, ze strony Państwa Narodowego, które zresztą okazuje się niezdolne do zaspokajania konkretnych potrzeb naszej epoki; a to dlatego, że jest ono zarazem za małe w stosunku do świata i za duże w stosunku do regionów i nie odpowiada - chyba tylko przypadkiem
- żadnemu obszarowi określonemu naturalną sytuacją ekonomiczną bądź jakimś racjonalnym programem.
I to jest tragiczną ironią naszej historii: właśnie opierając się na tej najistotniejszej przeszkodzie wszelkiego jednoczenia próbuje się od dwudziestu pięciu lat jednoczyć Europę! I to, jak sądzę, stanowi wystarczające wytłumaczenie, dlaczego nie posunęliśmy się ani o metr w kierunku naszego politycznego zjednoczenia.
Niezależnie od tego, czy nazwie się ją Europą ojczyzn, narodów, państw czy niepodległych regionów, nie da się zbudować zjednoczenia Europy na - tak drogim naszym mężom stanu - zmieszaniu naszych odmienności i podziałów.
Wierzę w twórcze energie nieładu w społeczności, ale takie pomieszanie jest jałowe, i tylko jego bezlitosna krytyka może się ewentualnie okazać płodna.
Basków z terenów wschodnich i zachodnich, Katalończyków z Perpignan i Barcelony nie dzielą Pireneje, ale dekrety Paryża czy Madrytu, zmuszające jednych do mówienia po francusku, drugich po hiszpańsku. Na obu brzegach Rodanu ludzie mówią po prowansalsku, na obu brzegach Renu — po niemiecku, a po obu stronach pasma Jury — po francusku, podobnie jak na stokach z obu stron Alp — po włosku (albo też po niemiecku). Wyrokowanie o tym, że Ren jest granicą dzielącą, a Rodan ma funkcję łączącą, jest miarą uczciwości szkolnych podręczników narzucanych przez Narody Zjednoczone. Jeśli zaś chodzi o Ural, to te niewysokie szczyty i ten dopływ Wołgi znajdują się w środku najbardziej uprzemysłowionego okręgu Związku Radzieckiego — stanowiącego jakiś odpowiednik zagłębia Ruhry!