04. Powstanie USA
Anglia zakończyła wojnę siedmioletnią ze 130 milionami funtów długu. Potrzebowała pieniędzy a te można było znaleźć w koloniach. Zdobytą Nową Francję podzielono na dwie części: ziemie zamieszkane przez kolonistów zorganizowano w prowincję Quebek a resztę ziemi przeznaczono dla Indian, chcąc zapobiec walką. To było równoznaczne z zatrzymaniem ekspansji na wschód 13 kolonii. Kolonistom angielskim odebrano ziemie zdobyte przez nich na Francuzach i Indianach w dorzeczu Ohio, co było równoznaczne z zamknięciem zachodnich granic kolonii (1763). Jednocześnie rozpoczęto walkę z przemytem i przemysłem oraz wydano zakaz drukowania pieniędzy. Wprowadzono tzw. Stamp Act, ustawę stemplową, czyli podatek od wszelakich aktów prawnych. Na to nie chcieli zgodzić się koloniści ponieważ był to podatek wewnętrzny a więc teoretycznie nakładany przez ich zgromadzenie prawodawcze. Kongres ogłosił bojkot towarów angielskich co wkrótce zmusiło rząd metropolii do zniesienia kontrowersyjnego aktu.
1767 - nałożenie cła na importowane przez kolonie produkty: szkło, ołów, herbatę, papier. Podatek ten nie był wysoki ale przeznaczano go na utrzymanie administracji kolonialnej, co ze zrozumiałych względów nie podobało się kolonistom. Poszczególne kolonie stawiały opór przy pobieraniu pieniędzy, ogłoszono bojkot towarów angielskich a samowystarczalność gospodarcza stała się świętością. Anglia musiała ustąpić, ale zachowała ze względów prestiżowych podatek od herbaty. Jednocześnie przeżywająca trudności Kompania Wschodnioindyjska uzyskała monopol na eksport herbaty do Ameryki. Gdy pierwsze statki kompani zawinęły do Bostonu, przebrani za Indian koloniści zatopili herbatę (16 grudzień 1773). W odpowiedzi na to Anglia zamknęła port w Bostonie i zawiesiła instytucje samorządowe kolonii Massatchusetts. Ponadto rebeliantów oddano pod sądy w Wielkiej Brytanii. W tej sytuacji koloniści zwołali Kongres Kontynentalny.
1774 - Kongres Kontynentalny w Filadelfii. Uczestniczyli w nim przedstawiciele wszystkich kolonii oprócz Georgii. Kongres postanowił pokryć straty kompanii Wschodnioindyjskiej ale i jednocześnie zdecydował, że tylko samorząd ma prawo ustanawiać podatki wewnętrzne w koloniach. Wyglądało na to, że strony dojdą do porozumienia.
1775 /19 kwiecień - Pierwsze strzały pod Lexington. Milicjanci starli się z żołnierzami Korony. Anglicy zostali zmuszeni do wycofania się do Bostonu.
1775 /10 maj - drugi Kongres Kontynentalny. Anglicy pod dowództwem generała Gage'a bronią się w Bostonie. Kongres powierza dowództwo Jerzemu Waszyngtonowi. Amerykanie nie widząc prób współdziałania atakują Kanadę, zajmując Montreal ale w obliczu niepowodzeń zmuszeni są do wycofania.
1775 /lipiec - Kongres odrzuca pojednawczą ofertę lorda Northa ale wydaje petycję do Jerzego III, że tak naprawdę to rząd jest winny i że kongres chce negocjować. Jerzy III odrzuca oczywiście petycję.
1776 - poszczególne stany wydają deklarację niepodległości a Wirginia wnosi jej projekt pod obrady Kongresu Kontynentalnego.
1776 /4 lipiec - Deklaracja Niepodległości (opracowana przez komitet pod przewodnictwem Thomasa Jeffersona) będąca właściwe wypowiedzeniem wojny Anglii.
Wypuszczono dolary kontynentalne ale szybko zżarła je inflacja. Milicje nie nadawały się do walki na dłuższa metę, więc Kongres był zmuszony do powołania armii kontynentalnej (1776). Początkowo była to zbieranina słabo uzbrojonych i utrzymywanych w karnych szeregach przy pomocy prawie pruskiego drylu milicjantów. Nie zgadzało się to z wolnościowymi ideałami. Kongres nadał w grudniu 1776 roku uprawnienia prawie dyktatorskie Waszyngtonowi. W wojskach amerykańskich walczą ochotnicy europejscy w osobach np. Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego, Niemca barona von Steubena (pruska dyscyplina), Francuzów La Fayetta i barona de Kalb.
1776 /lato - lądują w Ameryce nowe wojska angielskie pod dowództwem Howe'a składające się głównie z najemników heskich. Anglicy odnoszą zwycięstwa ale w obliczu zimy nie kontynuują walki. To pozwala Waszyngtonowi zebrać siły. Na wiosnę 1777 Anglicy zaczynają 2 operacje: południową (zakończona zdobyciem Filadelfii) oraz północną.
Operacja północna kończy się klęską pod Saratogą (17 październik 1777), która jest punktem zwrotnym, mimo że zima 1777/8 powoduje prawie całkowity rozkład armii amerykańskiej. Do rozgrywki włącza się bowiem Francja.
1776 /grudzień - wizytę w Paryżu składa Beniamin Franklin, nakłaniając Ludwika XVI do zaangażowania się w konflikt.
1778 - traktat przymierza amerykańsko-francuskiego będący także uznaniem niepodległości USA. Rozpoczynają się walki floty francuskiej i angielskiej. Francja wchodzi w sojusz z Hiszpanią. Anglia tymczasem wypowiada wojnę Holandii . W Europie powstaje Liga Zbrojnej Neutralności (Rosja, Prusy, Dania, Szwecja, Holandia, Francja, Hiszpania, Portugalia, Austria) domagająca się wolności handlu z krajami wojennymi i respektowania neutralności.
Początkowo Francja próbowała znaleźć rozstrzygnięcie w Europie. Jednak nie udawało się zdobyć Gibraltaru na czym zależało Hiszpanii. Madryt zdołał zająć tylko Minorkę. W koloniach tymczasem Anglicy byli zmuszeni podzielić swoje siły pomiędzy Indie, Karaiby i sam kontynent amerykański.. Sukcesy odnosili w Indiach i na Karaibach ale na kontynencie udało im się zając tylko stany południowe i resztę sił puścić na północ. To rozczłonkowanie oraz nie zabezpieczenie już zdobytych terenów (partyzantka milicji stanowych) przy pomocy floty francuskiej zapewniło zwycięstwo Stanom Zjednoczonym.
1781 - kapitulacja wojsk angielskich pod Yorktown
1783 - traktat wersalski. Amerykanie uzyskiwali ziemię na południe od Wielkich Jezior i na wschód od Missisipi oraz korzystną granicę z Kanadą oczywiście wraz z uznaniem niepodległości przez Anglię. Francja odzyskiwała swoje łowiska nowofunlandzkie, Senegal, oraz swoje faktorie kupieckie w Indiach. Hiszpania dostała Minorkę i Florydę. Najwięcej straciła Holandia, która zmuszona została do dania wolnej ręki Anglii w Indonezji.
1786 - traktat handlowy francusko-angielski gwarantujący niskie cła (wpływ liberalnych poglądów Adama Smitha)