Tabor Problemy globalne w: Kuźniar

Pojęcie problemów globalnych pojawiło się szerzej lata 60/70, bo :

1. wysiłek badaczy i popularyzacja

2. konferencje światowe poświęcone problemom globalnym

Problemy globalne należy rozpatrywać jako założenia dotyczące całej ludzkości.

Czynniki warunkujące powstawanie problemów:

• internacjonalizacja życia społecznego, nauki oraz techniki

• pogłębianie się zależności międzynarodowych

Etapy globalizacji:

• wielkie odkrycia geograficzna XV - XIX wiek

• procesy dekolonizacji po II WŚ

• rewolucja energetyczna - maszyna parowa, silnik spalinowy

• rewolucja przemysłowa - manufaktury masowa produkcja

• rewolucja w transporcie i łączności telefon, telegraf, samolot

Współzależność w SM

• pozytywne - przesłanki do współpracy

• negatywne - powstawanie problemów globalnych

Problemy globalne:

1. obejmują wszystkie państwa i regiony świata

2. dotyczą interesów całej ludności

3. rozwiązywanie wymaga współpracy większości państw świata

Problemy globalne charakteryzują się dynamiką - rozwijają się stwarzając coraz poważniejsze zagrożenie, które może przerodzić się zagrożenie dla świata. Jeśli zostaną poddane racjonalizacji mogą stanowić przyczynek do współpracy międzynarodowej.

Chrastek problemów Międzynarodowych :

• rezultat sprzeczności międzynarodowych

• wynik działań międzynarodowych i doprowadzania do konsensusów

Najbardziej wpływowe problemy globalne:

1. ludnościowy

2. dysproporcji rozwojowych

• surowcowo - energetyczny

• żywnościowy

• zadłużenie międzynarodowego

3. ekologiczny

Problem ludnościowy

- ziemia nie ma miejsca dla dowolnej liczby ludności

- liczba ludności cały czas się powiększa

Lata 50 / 60 rozpowszechnianie terminów: eksplozja i bomba demograficzna

Pierwszy miliard ludności - 1830

2. - 1930

3. 1960

6. 1999

78 % ludności mieszka w państwach południa

2050 - 10 mld z czego 95 % w państwach południa

Chiny + Indie = 38 % ludności

Problem jest dwojaki - asymetria demograficzna

• południe - mega przyrost

• północ - słabo

problem uchodźców - 2. poł lat 90 - migracje zewnętrzne i zewnętrzne

asymetria demograficzno - surowcowa !!

Problem dysproporcji rozwojowych

Luka rozwojowa - dystans pomiędzy poziomem rozwoju poszczególnych państw i ich grup. Myrdal nazwał to największym dramatem XX w.

Grupa 77 - inicjatywa państw południa. Nie doszło do planowanych negocjacji północ południe choć odbył się szczyt 22 reprezentantów pn i pld - 1981 - Cancun.

Lata 70 - luka się pogłębia pomimo pomocy międzynarodowej, zwalnia w latach 80, ale spowolnienie nie obejmuje państw afrykańskich. Państwa płd ameryki i wschodniej Azji --. Państwa nowo uprzemysłowione

	Udział w ludności	Udział w PKB
G- 7	11,8 %	64%
Grupa 77	76 %	16,9 %

UNDP - Program Rozwoju NZ - 1990 - 130 państw pod względem HDI mające min 1 mln mieszkańców - pierwsze 20 tylko państwa zachodu.

Surowcowy - energetyczny jednym z głównych warunków rozwoju jest możliwość korzystania ze strategicznych surowców

Problem pojawił się w czasie kryzysu naftowego w latach 1973 - 1983. W tym czasie pojawiły się także raporty Klubu Rzymskiego przewidujące rychłe wyczerpanie się surowców. Kryzys naftowy, utworzenie OPEC i tego konsekwencje przyczyniły się nie do osłabienia pozycji państw, ale do większego rozwarstwienia ekonomicznego południa. Pomimo tego, że sytuacja uderzyła w pewien sposób w państwa zachodu, to dzięki współpracy w strukturach międzynarodowych szybko powróciły one na poprzednią pozycję. Rozpoczęto także działanie na rzecz uniezależnienia się Zachodu od państw OPEC - wydobycie na Morzu Północnym i na Alasce.

Jednak kryzys naftowy przyczynił się do zmniejszania się stopniowego udziału ropy naftowej w światowym rynku energetycznym. Na znaczeniu zaczęła zyskiwać energetyka jądrowa. Jednak jej popularność jest sinusoidalna - po katastrofie w 1986r znowu spadek, początek XXI w znów wzrost

żywność kryzys żywnościowy - na pocz lat 70

Brak równowagi między zasobami, a potrzebami w niektórych regionach,

Wg FAO - 25 % ludności - odżywia się niewystarczająco, 10 % stale głoduje nierównomierne rozłożenie produkcji, bo wg statystyk produkuje się 19 % kalorii więcej niż potrzeba.

Do końca lat 50 przyrost produkcji rolnej - rolnictwo ekstensywne. Później mechanizacja, biotechnologia, genetyka

Zadłużenie międzynarodowe Pożyczki międzynarodowe inwestycje kapitałowe możliwość promowania eksportu możliwość zdobywania nowego rynku zbytu

Problemem pojawia się wtedy, gdy państwo zbliża się do granicy bezpieczeństwa - 25 % wartości rocznego eksportu, a wielkość spłaty odsetek - 10 % rocznego eksportu

Wzrost zadłużenia państw południa ( $ )

1970	74 mld
1986	1 bln
1997	2,2 bln

Najbardziej zadłużona jest Ameryka Łacińska

Dlaczego wzrost długu?

1. l 70 - łatwość zaciągania kredytów, których obsługa była stosunkowo tania

2. l 80 - kredyty na obsługę istniejącego już zadłużenia

Negocjacje umorzeniowe - Klub Paryski (kredyty udzielane przez rządy) i Klub Londyński (kredyty komercyjne)

Plan pomocy dla najbardziej zadłużonych

• 1985 - plan Bakera

• 1989 - plan Brandy'ego

Casus Polski - 1991 Klub Paryski podjął decyzję o o dwuetapowej redukcji 50 % zadłużenia 17 państw stowarzyszonych w klubie. Część zredukowanego zadłużenia przeznaczono na tzw. Ekokonwersję w Polsce - dofinansowanie ochrony środowiska. W 1994 Polska zawarła także porozumienie z Klubem Londyńskim na 50 % redukcje długu w bankach komercyjnych

Problem ekologiczny

Zanieczyszczenia podlegają internalizacji negatywne współzależności państwowe

Asymetria - w państwach zachodu podejmuje się silne środki mające złagodzić działania negatywne, państwa postkomunistyczne w większości nie stosują się do zasad zrównoważonego rozwoju

Ustawowe ustalenia

• 1972 - konferencja sztokholmska program ochrony środowiska UNEP

• 1969 - USA National Eviromental Protection Act

• 1971 - RFN - kompleksowy program działań

RFN - silne wpływy partii proekologicznych

1992 - konferencja w Rio de Janeiro - największa konferencja w historii 180 państw Agenda 21. Owocem konferencji: dwie konwencje międzynarodowe: o zmianach klimatu oraz o biologicznej różnorodności. Konwencje te wzmacniają one prawo ekologiczne.

Globalizacja współcześnie

W ostatnich latach globalizacja jest silniej dostrzegana ze względu na nasilanie i nakładanie się różnych czynników:

• Wzrost skali ruchliwości i integracji światowych rynków finansowych

• Większa otwartość gospodarek na zagranicę

• Rewolucja technologiczna umożliwiająca szybsze i sprawniejsze gromadzenie i przetwarzanie danych

Najważniejsze konkluzje sz. Taborinia:

1. Jeśli prawa rynkowe będą przewodzić, to globalizacji poddani będą ci, których będzie na to stać

2. Więcej osiągnięto, jeśli chodzi o instytucje niż o ludzi

3. Brak barier w przekazie informacji

4. Rozwój ekonomiczny musi uwzględniać potrzeby ubogich

---