Seminarium z patomorfologii gruczołu piersiowego i ginekologicznej.

♫ - ilość powtórzeń pytania w roku 2008/2009. ♪- ilość powtórzeń pytania w roku 2007/2008.

1. Czynniki ryzyka raka piersi. ♪♪♪

1. Wiek - wzrost ryzyka wraz z wiekiem.

2. Kraj - wysoko rozwinięte (Europa i Ameryka).

3. Rak drugiej piersi lub rak endometrium (wyraz wysokiego poziomu estrogenów).

4. Czynniki genetyczne - rak u krewnej I°, zwłaszcza w młodym wieku (<40 rź). Mutacja BRCA1 lub 2, mutacja p53 (zespół Li-Fraumeni).

5. Długość okresu rozrodczego - wczesna 1. miesiączka, późna menopauza.

6. Brak dzieci lub 1. ciąża po 35 rż.

7. Otyłość - zwłaszcza po menopauzie (większa synteza estrogenów w tkance tłuszczowej).

8. Estrogeny egzogenne, doustne środki antykoncepcyjne i HTZ - kontrowersje co do znaczenia (jeśli długotrwałe użycie, zwłaszcza przed 1. ciążą). Badania nie określają jednoznacznie czy stosowanie estrogenów ma istotny wpływ na ryzyko raka piersi. HTZ nieznacznie zwiększa ryzyko i kobiety są kontrolowane pod względem wystąpienia raka piersi, dlatego wykrycie jest bardzo wczesne i śmiertelność znacznie spada.

9. Ekspozycja na promieniowanie jonizujące.

10. Zmiany nienowotworowe - gruczolistość włókniejąca (adenosis sclerosans), rozrost nabłonka średniego i dużego stopnia, atypowe rozrosty nabłonka, blizna gwiaździsta (niepewne).

11. Dieta wysokotłuszczowa (?) i alkohol (?) - spadek rozkładu estrogenów, zmiany w metabolizmie estrogenów.

12. Wirusy (?).

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Seminarium z Genetyki klinicznej: Nowotwory dziedziczne, dr Brożek.

2. Typowe objawy kliniczne raka piersi we wczesnym stadium. ♫♫♫♫♪♪

1. Guz niebolesny w obrębie piersi (guz <2 cm, TNM: T1-2 N0 M0 = wczesny rak piersi).

• Brak innych objawów (takich jak: skórki pomarańczy, wyciek, węzły chłonne = przerzuty! - to cechy zaawansowanego procesu nowotworowego).

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

3. Patologie narządu rodnego wywołane przez HPV. ♫♪

1. CIN (cervical intraepithelial neoplasia) i rak płaskonabłonkowy szyjki macicy - typy 16, 18, 31, 33, 45.

2. Kłykciny kończyste (condylomata acuminata) - typy 6, 11.

• VIN (vulvar intraepithelial neoplasia) i rak płaskonabłonkowy sromu - typy 16, 18.

• VaIN (vaginal intraepithelial neoplasia) i rak płaskonabłonkowy pochwy.

• Grudkowatość bowenoidalna (Bowenoid papullosis) i rak prącia - typy 16, 18.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.
Patomorfologia szczegółowa. Pod red. K. Jaśkiewicza. Gdańsk 2005.

4. Co to jest, definicja, lokalizacja endometriozy. ♫♫♫♫♪♪♪♪♪♪

Endometrioza (endometrioza zewnętrzna, endometriosis) jest to obecność funkcjonalnego endometrium poza trzonem macicy (ektopowo).

Endometrioza powstaje wskutek: (1) regurgitacji (refluks krwi miesiączkowej przez jajowody do jamy otrzewnej), (2) metaplazji (różnicowania komórek pierwotnej jamy ciała w endometrium), rozsiewu drogą (3) limfatyczną lub (4) krwionośną.

Typowymi miejscami endometriozy są:

1) jajniki (powstaje torbiel czekoladowa) - najczęściej (?),

2) zatoka/jama Douglasa,

3) więzadło szerokie (i inne więzadła maciczne np. obłe),

4) jajowody,

5) przestrzeń zapochwowa,

6) blizny po cięciu cesarskim.

Innymi, nietypowymi miejscami endometriozy są:

1) pępek,

2) węzły chłonne,

3) płuca,

4) serce,

5) kości.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

5. Typ histologiczny najczęstszego raka endometrium. ♪♪

1. Rak gruczołowy typu endometrialnego (adenocarcinoma endometrioidale) (85%).

• Podtypy raka gruczołowego:

• Rak surowiczy brodawkowaty (adenocarcinoma papillare serosum).

• Rak jasnokomórkowy (adenocarcinoma clarocellulare).

• Carcinoma adenosquamosum (mixtum).

• Adenoacanthoma.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

6. Typy histologiczne raka gruczołu piersiowego. ♫♫♪

1. Rak przewodowy (Carcinoma ductale) (NOS) - 75-80%.

2. Rak zrazikowy (Carcinoma lobulare) - 10%.

3. Rak cewkowaty i sitowaty (Carcinoma tubulare et cribriforme) - 6%.

• Rak galaretowaty (Carcinoma mucinosum (gelatinosum)) - 2%.

• Rak rdzeniasty (Carcinoma medullare) - 2%.

• Rak brodawkowaty (Carcinoma papillare) - 1%.

• Rak apokrynalny (Carcinoma apocrinale).

• Rak neuroendokrynny (Carcinoma neuroendocrinale).

• Rak jasnokomórkowy (Carcinoma clarocellulare).

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

7. Co to jest CIN? typowe cechy CIN. ♫♫♪♪♪

CIN (cervical intraepithelial neoplasia) - czyli wewnątrznabłonkowa (śródnabłonkowa) neoplacja w obrębie nabłonka szyjki macicy. Wyróżnia się 3 stopnie CIN (skala CIN: CIN I, CIN II, CIN III), mówiące o zaawansowaniu zmian w nabłonku. Wysoki CIN oznacza wysoką atypię komórkową i duże ryzyko zezłośliwienia zmiany. CIN nigdy nie nacieka. W etiologii HPV obserwuje się koilocytozę (przejaśnienia wokół polimorficznych jąder).

Wcześniej używano pojęcia dysplazja małego, średniego, dużego stopnia oraz CIS (carcinoma in situ).

Skala CIN:

CIN I = dysplazja małego stopnia.

CIN II = dysplazja średniego stopnia.

CIN III = dysplazja dużego stopnia + CIS.

CIN I = low grade CIN.

CIN II i III = high grade CIN - do leczenia chirurgicznego.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

8. Przyczyny krwawień z dróg rodnych ♀ po 40 rż, w 45 rż, w 50 rż, w 55 rż. ♫♫♫♫♫♪♪

Przyczyny organiczne (najczęstsze po menopauzie, po 55 rż):

• Rak endometrium.

• Rozrost endometrium.

• Zanik endometrium.

• Polipy.

• Mięśniaki.

• Endometritis.

• Adenomyosis (endometrioza wewnętrzna).

Przyczyny funkcjonalne (najczęstsze przed menopauzą, zależne od wieku - przed 55 rż):

• Cykle bezowulacyjne.

• Zaburzenia fazy lutealnej.

• Hormonalne środki antykoncepcyjne.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

9. Czynniki rokownicze w raku gruczołu piersiowego (wpływające na przeżycie). ♫♫♫♫♪♪

1. Staging, skala TNM (stopień zaawansowania nowotworu), skala I-IV.

1. T - wielkość guza pierwotnego i zaawansowanie miejscowe (naciekanie skóry i klatki piersiowej, etc.).

2. N - przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych (ilość węzłów z przerzutami, wielkość maksymalna przerzutu, naciekanie torebki; węzeł wartowniczy (sentinel node).

3. M - przerzuty do innych tkanek.

2. Grading. Typ histologiczny i stopień zróżnicowania (skala Richardsona-Blooma dla raków przewodowych).

3. Ekspresja receptorów estrogenowych i progesteronowych (decyduje o możliwości leczenia hormonalnego).

• Naciekanie naczyń krwionośnych i chłonnych.

• Aktywność proliferacyjna, tzw. indeks aktywności mitotycznej (MAI) lub ekspresja antygenów proliferacyjnych (np. Ki-67).

• Ekspresja onkogenów (np. HER-2 = ERBB2) i genów supresorowych.

• Aneuploidia. Nieprawidłowa zawartość materiału genetycznego - gorsze rokowanie.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

10. Czynniki predykcyjne w raku gruczołu piersiowego (wpływające na leczenie).

• Ekspresja receptorów estrogenowych i progesteronowych (decyduje o możliwości leczenia hormonalnego).

• Aktywność proliferacyjna, tzw. indeks aktywności mitotycznej (MAI) lub ekspresja antygenów proliferacyjnych (np. Ki-67).

• Ekspresja onkogenów (np. HER-2 = ERBB2) i genów supresorowych.

• Resekcyjność nowotworu.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

11. Typowe cechy kliniczne gruczolakowłókniaka (fibroadenoma). ♫♫♪

• Zwykle pojedynczy guz.

• 1-10 cm, okrągły, elastyczny, dobrze odgraniczony.

• Zwykle młode kobiety (3. dekada życia).

• Guz może się powiększać w drugiej fazie cyklu miesięcznego i podczas ciąży (dochodzi do większego uwodnienia guza).

• Po menopauzie zanikają i mogą wapnieć.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

12. Najczęstsze torbiele jajnika. ♫♫♪

• Torbiele folikularne (pęcherzykowe) i torbiele lutealne (ciałka żółtego).

• Zespół Stein-Leventhala (jajniki wielotorbielowate).

• Wiele nowotworów jajnika rośnie jako zmiany torbielowate.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

13. MA nasieniaka, raka zarodkowego, kosmówczaka, potworniaka w jądrze. ♫♫♫

Nasieniak jądra (seminoma):

• Dobrze odgraniczony, duży guz zbudowany z homogennej szarokremowej tkanki.

• Uwypukla się ponad powierzchnię jądra.

• Zwykle nie przekracza osłonki białawej.

• Niekiedy w dużych guzach mogą być ogniska martwicy skrzepowej, bez wylewów krwi (wylewy krwi mogą świadczyć o komponencie nienasieniakowej).

Rak zarodkowy jądra (carcinoma embryonale testis):

• Duży guz, słabo odgraniczony od otoczenia.

• W przekroju często zawiera widoczne ogniska martwicy i wynaczynienia krwi.

Kosmówczak jądra (chorioncarcinoma):

• Mały i zwykle niewyczuwalny w palpacji.

Potworniak jądra (teratoma testis):

• Guzy o znacznej spoistości.

• W przekroju widoczne torbiele i obszary wyglądem przypominające chrząstkę.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

14. Najczęstszy typ histologiczny raka szyjki macicy. ♪

1. Rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale) - 90-95%.

• Rak gruczołowy (adenocarcinoma) - ok. 5%.

• Mieszane - reszta %.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

15. Najczęstsze zmiany nienowotworowe w piersi.

1. Zmiany włóknisto-torbielowate (laesiones fibroso-cysticae mammae; morbus fibroso-cysticus mammae) - 40%, dawniej tzw. dysplazja łagodna gruczołu piersiowego.

• Zmiany proliferacyjne (gruczolistość włókniejąca, blizna gwiaździsta, rozrost nabłonka).

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

16. Podział nowotworów jąder.

• Nowotwory germinalne - 90-95%.

• Nowotwory ze sznurów płciowych i podścieliska - ok. 10%.

Patomorfologia szczegółowa. Pod red. K. Jaśkiewicza. Gdańsk 2005.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

17. Najczęstsze nowotwory trzonu macicy.

• Mięśniak (leiomyoma).

• Rak endometrium (carcinoma endometrium).

• Sarcoma stromale.

• Mięśniakomięsak (leiomyosarcoma).

• Tumor mixtus mesodermalis.

Patomorfologia szczegółowa. Pod red. K. Jaśkiewicza. Gdańsk 2005.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

18. W jakim wieku występują 2 główne typy nowotworów germinalnych jąder? ♪♪

• Nasieniaki - po 30 rż.

• Nienasieniaki - 20-30 rż.

Patomorfologia szczegółowa. Pod red. K. Jaśkiewicza. Gdańsk 2005.
Robbins Patologia. Kumar et al. Wrocław 2005.

19. Data i godzina ataku Japończyków na Pearl Harbor.

Niedziela, 7 XII 1941, godzina 8:00.

Discovery Channel.

A teraz pytania z roku 2007-2008

20. Najbardziej charakterystyczne w złośliwości raka gruczołu piersiowego jest...

• Tworzenie przerzutów.

Forum samg.

21. Objawy kliniczne świadczące o CIN.

• CIN nie daje objawów.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

22. Najczęstszy rodzaj nowotworów jajnika.

• Nowotwory z nabłonka pokrywy - częstość 65-70%.

• Nowotwory germinalne jajnika - częstość 15-20%.

• Nowotwory mezenchymalne jajnika - częstość 5-10%.

• Nowotwory przerzutowe - 5%.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

23. Sekwencja zdarzeń doprowadzająca do powstania raka szyjki macicy.

1. Infekcja HPV.

2. CIN - neoplazja wewnątrznabłonkowa.

3. Rak inwazyjny.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

24. Triada diagnostyczna przy podejrzeniu guza piersi.

1. Badanie kliniczne.

2. Badanie obrazowe - mammografia, USG, MRI.

3. Badanie histopatologiczne - BAC, biopsja gruboigłowa.

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

25. Objawy zaawansowanego raka piersi.

• Podstawowy objaw - guz w obrębie piersi, niebolesny 1-4 cm (60-70%).

• Unieruchomienie względem skóry lub klatki piersiowej związane z naciekaniem.

• Zaciąganie skóry lub brodawki sutkowej.

• „Skórka pomarańczy” - obrzęk limfatyczny spowodowany zatorami komórek raka w naczyniach chłonnych.

• Deformacja piersi uwypuklonym guzem.

• Owrzodzenie.

• Powiększenie węzłów chłonnych pachowych (przerzuty).

• Czasem (zwłaszcza w czasie ciąży) - rak zapalny (zaczerwienienie piersi, obrzęk i tkliwość).

Wykład z patomorfologii: Patologia gruczołu piersiowego, dra Rzepko.

26. Rodzaje raka piersi.

• Raki nienaciekające (wewnątrzprzewodowe i wewnątrzzrazikowe).

• Raki naciekające (przewodowy - NOS, zrazikowy, inne postaci)

• Choroba Pageta.

Patomorfologia szczegółowa. Pod red. K. Jaśkiewicza. Gdańsk 2005.

Patronat medialny:

Ambasada Kirgistanu

Harry Potter

Akcja „Piwo zmieni świat”

PATOMORFA IV LEK WEJŚCIE № 9

Fiko® 2

---