Ekonomika przedsiębiorstw - jest nauka zajmującą się badaniem ekonomicznych aspektów gospodarowania w obrębie przedsiębiorstw. Problemy gospod dotyczą: -pozyskiwaniem,- gromadzenia,- przetwarzania,- wykorzystania, ograniczonych zasobów materialnych ludzkich i kapitałowych niezbędnych dla zaspokojenia określonych potrzeb społecznych lub wykonania określonych zadań. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. P.można określić w 3 wymiarach: czynnościowym - p-jest prowadzone przez przedsiębiorcę , rzeczowym- p to zorganizowany zespół skład niemater, mater, przeznaczonych do prowadzenia dział .gospod. podmiotowym Przedsiębiorcą jest prowadzonąca we własnym imieniu dział. gospo lub zawodową (osova fizyczna, prawna, jednostka organiza. posiadająca zdolność prawną) Przedsiębiorstwo obejmuje w szczegolności: -oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego cześć - własność nieruchomości lub ruchomości w tym urządzeń, materiałów, towarów i in prawa rzeczowe do nieruchmo. lub ruchomości - prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruch lub ruchom oraz prawa do korzystania z nieruch lub ruchom wynikające z in. stosunków prawnych, - koncesca, licencja i zezwolenia, patenty i in prawa własności przemysłowej, - majątkowe prawa autorskie i pokrewne, tajemnice przeds. - ksiegi i dokumenty związne z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podstawowe typy jdnostek gospodarczych: A) przeds panstwwe-samorządna, samodzielna i samo finansująca jednostka gospod, posiadająca osobowość prawną, powoływaną przez centralne organy admin, państwowej (banki pańs, wojewowe) Rodzaje przeds a)działające na zasadach ogolnych, b)przeds urzytecznosci publicznej(komunikacja miejska, wodaciagi, straż pozarna) c) działące na zasadzie odrebnych przepisów, znacząco powołane do życia np. LOT Zasadnicze organy przeds a) ogolne zebranie pracowników lub delegatów b) rada pracownicza c) dyrektor przeds. Przedsiębiorstwa ma regon, nip, nazwe, B) spółdzielnia -dobrowolne i samorżadne zrzeszenie nieograniczonej liczby osob, kt w interesie swoich członków prowadzi wspolna działnosśc gospod, na zasadzie samowystarczalności, -sp użytkowników(mieszkniowa) -sp. Pracy (inwalidów, roliczne) Przedsiębio fundusz założycielski, fund przedsięb, |||SP fundusz udziłwy, fund, zasobowy. C)spółka zrzeszenie osob, albo kapitału celem prowadzenia, dział gospod, lub in działa.prawnie dozwolonej.Strpnami umowy są współnicy kt mogą być: os.fizycz, os.prawne, Z punktu widzenia aktów prawnych dział społek, można podzileić na: a) s.handlowe b)s.cywilne Kodeks handlowy 1.s.jawna(sp.j) prowadzi we współnym imieniu przeds, zarobkowe o wiekszym rozmiarze, i nie jest in sp.handlową, S.jest tzw ułomna osoba prawną(wspolnicy odpowiadają całym majątkiem) 2.s.partnerska (sp.p)zawierana przez wspolnikow, partnerów, w celu wykonywania dowolnego zawodu(adwokaci, lekarze, księgowi) każdy z partnerów może reprezent s.jeżlei umowa tego inaczej nie określa, 3.s.komandytowa (sp.k) jest w niej co najmniej 2 wspol, z kt jeden z nich jest komplementariuszem, a drugi komandytariuszem, kompl odpow za zobowiazania sp. Całym swpoim majątkiem, a koman.odpow, w ogranicnym zakresie do tzw sumy kt jest oznacozna pieniężnie i uwidoczniona w rejestrze, założyc tą sp. Mogą os.praw i fiz. 4.s.komandytowa-akcyjna (s.k.a)połącznei sp3 z akcyjną, co najmniej jedne wspol jest kompl, reprezentuje sp. A co najmniej jeden jest akcjonariuszem kt nie odpow, za zobowią, sp. i może być ytlko pełnomocnikeim , założenie tej sp. zależy od kapitału, musi min wyn 50tys powyżej 25 akcjon, w sp.powołuje jsie Rade Nadzorczą(1-4 sp.osobowe)-trwały skład os.- nie posiadają osob prawnej,- jednakowe prawa i obow wspoln,- wspolnicy realizuja wyznaczone dla nich zadania,- wpolnicy wraz ze społka ponoszą odpowidz za zobowiązania społki, 5. s z ogran.odpowiedz (sp.z.o.o) założyc może wiecej niż jedna z os fiz lub prawnych, wspol to udziałowcy, min kapitał zakładowy to 50 tys, skał się z udziałów o równej lub róznej wartosc, min. zawartosc jednego udziału 500zł, udziały w sp.mogą być zwykłe lub uprzywilejowane(-ilościa co do prawa głosu,- co do wysokości dywidendy przypadającej na jeden udział,- co do pierwszeństwa w podziale majątku przy likw sp.) Władze i organy sp. najwyższe władze, walne zgromadz, i zgr spólników, rada nadozrcza sprawuje władze nad ogranem, bierzace spawy sp, zajmuje się zarząd, zarżad może być jendo lub wieloos. 6.s.akcyjna(S.A.)sp.kjapitałowa gdyż jej zawiązanie zlaży od zgromadz, odpowiedniego kapitału w formie wkladów założycielskich lub publicznej subskrypcji akcji, A.są zwykłe lub uprzuwilejowane, min wart akcji 1zł kapitał zakłado to ilośc akcji jakie sp. posiada pomnozona przez wartośc nominalna akcji.(5-6)sp kapitałowe(posiadają osbowosc prawną, zmienny skład osobowy,- brak obowiązku wpsoldzialnia wpolnikow, dla osiagniecie wpolnego celu,- zmien kapi sp, sp odpowiada całym majątkiem. Inne formy prowadz działalnosci gospod 1.koncern-zrzeszenie podmiotów o odrębnej osobowosci prawnej, nalezącej do jedneg właści.Drogą wykupów innych akcji(jeden wykupuje akcje drugiemu), lub drogą fuzji=> zanika konkurencja pomiedzy podmiotami a) poziomy- wiele podmiotów o tym samym profilu działaności b) pionowy wzajemnie się uzupełniające dla prowadzenia, dziłalnośc gospodar, 2.kartele- umowa monoplisstyczna, niezależych finansowo o technicznie, przeds w tej samej gałęzi produkcji. Cel: opanowanie rynku i wzrost rynku. 3.Holdingi działa jako grupa kapitałowa, jest to zespoł sp.samodzilnych z ogr.mozliwoscą podejmowania samodzielnie decyzji finansowej. POPYT - zależność odwrotna pomiędzy ceną a ilością produktu jaką nabywcy chcą i mogą kupić po różnych cenach. PRAWO POPYTU - im mniejsza cena tym większy popyt. PODAŻ - zależność dodatnia pomiędzy ceną a ilością produktu. Podaż mierzy się ilością produktu jaką sprzedający mogą i chcą sprzedać po różnych cenach. PRAWO PODAŻY - im wyższa cena tym większa podaż. Środki gospod i jej źr. pochodznia Aktywa: kontrolowane przez jendostke, zaspby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przesżłych zdzarzen, które spowoduja w przyszłości wpły do jednostki korzysci ekonomicznych, a)aktywa trwałe- są to składniki na trwałe zaangażowane w jednostce, dłużej niż przez jeden rok, które cały zcas zachwouja pierwotna postać, aa)wartości niematerialne i prawne-koszty wytworzenia projektów, kt zakonczyly się sukcesem i będą w drożone do prkatyki gospodarczej (koszty nabycia praw majątkowych w postaci: licencji, znaków towrowych, koncecji) ab) rzeczowe aktywa trwałe- składniki trwałe w postaci gruntów, budynków, śr.transport,masyzn i urządz, oraz śr,trwałe w budowie, i zaliczki pzrekzane na nabycie lub wytworzenia we wlasnym zakresie środków trwałych ac)należności długoterminowe-kwoty należne przeds. Kt będą wymagane w okresie dłuższym niż jeden rok, (pożyczka długotermino)ad) inewstycj długoter- śr pieniężne własne zaangażowane w in.jednostkach gospod,lub aktywa w postaci(nieruchomości, wartości niemater, i prawnych, oraz papierów wartościowych) ae) długotewrmi rozlicznie miedzyokrsowe- rozliczane są w dłuższym okresie są to wydatki poniesiona na dłuższy okres.b)aktywa obrotowe są to składniki zasady pozostające w jednostce poniżej 1 roku i ciągle zmieniające swoją postać, czyli pozostające w całym obrocie gospod, ba)zapasy-są to surowce w postaci np. masyzny, skład potrzben do produ wyrobów gotowych, bb) należności krotkoterm- to kwoty nalezne z tytułu sprzedazy o okresie wymagalności do 1 roku bc) inwestycje krotkotermin-inwe o okresie krótszym niż 1 rok w postaci:akcji, udziałów, papairów wartościowych bd) krotkoterm rozliczenia miedzy okresowe- wydatki rozliczane są w krotkim okresie, Źr pochodzenia śr.gpozdpor 1.kap własny(fundusz)- sa to kwotry lub równowartość śr gospod wniesionych na stałe przez właściciela oraz wygospodarowane przez samą jednostke i zatryzmane do dyspoczyji a nie wyprowadzane na zew (kapitał podstawo, k.zapsowy, zysk netto) 2. kap.obce- pochodzą od osób zewn, występuja w postacji zobow długoterm lub krótk, oraz rezerw, oraz roliczeń miedyz okresowych. (rezerwy na zobowiązania, zob długoterm, krótkoterm i rozliczenia miedzyokresowe

ŚRODKI TRWAŁE Za środki trwałe uznaje się stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do użytkowania:a)nieruchomości (grunty, budynki, lokale)b) maszyny, urządzenia i środki transportu,c) inne przedmioty o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gosp. albo oddane do użytkowania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej. Do trwałych składników majątku zalicza się także wartości niematerialne i prawne oraz długoterminowe należności i papiery wartościowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące właścicielowi w długim okresie. Klasyfikacja rodzajowa:

0 - Grunty 1 - Budynki i lokale 2 - Obiekty inżynierii lądowej i wodnej3 - Kotły i maszyny energetyczne4 - Maszyny urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania5 - Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty6 - Urządzenia techniczne7 - Środki transportu8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie9 - Inwentarz żywy. Budowle górnicze stanowią specyficzną grupę środków trwałych w postaci kapitalnych wyrobisk górniczych

Amortyzacja- jt wyrażone w jednostkach pieniężych, zurycie środka trwałeg za pewny okres, określone wg stawek amort, ustalonych przez jendostke w planie amorty, polegające zarachowaniu w koszty działalności operac, lub pozostłe koszty operacyjene(zużycie nie planowe) albo koszty nadzyczajne(zużycie losowe)

Rodzaje stawek amortyz: 1.Postawowe wykaz rocznych s.amor 1,5%-budyn i lokale miesz 2,5% lokale niemieszk,bud.sportowe(stadiony,hale) 4,5%-podziemne garaze,wyciągi kopalnia,kolowroty kopal 7%-kotły i maszyny energ,koparki i zwał. w kop odkr lokomoty i wozy w podziem 10%-kombajny do robót przygoto maszyny do przeróbki rud i węgla 14%-lokomotywy akumulat wozy kopal maszyny biurowe, 18%maszyny i urz wiertnicze, urzadz sterownicze, maszy do robot budowl, ziemnych i drogowych, urz do podsadzki, 20% obudowy zmechanizowane, samochody, autobusy, 25 masyzny gór(kombajny, ładowarki) 30 zespoły kompu, 2.podwyższone - stawka podstawowa pomnożona przez odpowiedni współczynnik. Przy zastosowaniu degresywnej metody amortyzacji, możliwe jest podwyższenie podstawowych stawek współczynnikiem nie większym niż 2, gdy podatnik używa środek trwały na terenie gmin zagrożonych wysokim bezrobociem - współczynnikiem nie większym niż 3. 3.indywidualne - przepisy dopuszczają możliwość ustalania przez podatnika stawek indywidualnych, ale należy pamiętać, że prawidłowość ustalenia tych stawek ma decydujący wpływ na uznanie odpisów amortyzacyjnych. Muszą one być tak dobrane aby zapewnić, że przy ich stosowaniu zostanie zachowany minimalny okres amortyzacji określony przepisami rozporządzenia dla poszczególnych składników majątkowych.4.obnizone Metoda Liniowa: w tej met. Wielkosc ronczeg odpisu amort.określa się w zależności S=100/T %w met dokonuje się wpisów amort, w różnych altach co miesiadz, kwartał lub jednorazowo, począwszy od Idn miesiaca następujacego po wporowadznieu do expoloa, az do pełnego umożenia lub postawiania w stan likwid, sprzedazy lub stwierdzenia niedoboru A=S/100*Wp Metoda degresywna w tej met.zakłada się że:-wydaj śr trwałego stopnowozmniejsza się, - rosną koszty expol z upływem zcasu użytk śr trwałe, - wyższe koszty expola należy neutralizowac co raz nizszą kwotą odpisów amortyz. Polega na dokonywaniu odpisów od zmiennej podstawy przy zastosowaniu podyzszonych stawek, zastosowana jest wyłącznie do maszyn i urządz, zalicznych do grupy 3-6,8 klasyf śr trwałych a także śr trnasportu z wyjątkiem samoch os. At=Sd/100*Wat At-warość odpisu w roku t Sd-stawka amorty w met pomnożona przez współczyn 2 lub 3 Wnt- wartość netto śr trwałego na początku roku. Wykorzystanie środków trwałych możliwe najlepsze wykorzystanie śr trw.powinno być celem zarzadzających przedsieb, z uwagi na stosowanie większości przypadków liniowej amort, śr trw, wpłynie to na obiżenie śr trw przedsię.Można wyróżnic wskaź: wskaź wykorzystanie ekstensywnego ke=Te/Td*100 Te efektywny czas pracy Ś.T [min/okres] Td dyspozycyjny czas .wykorzystania intensywnego ki=We/Wd*100 We-wydaj efektywna Wd-wydaj nomin wskaź wykorzystania całk kc=0,01*ke*ki [%] Środki obrotowe I.Zapasy 1.materiały-produkty nabywane przez jednostke lub przez nią wytwarzna z przeznaczeniem do zuzycia jako surowce do produkcji, do wykonania usług lub budowy nowych obiektów wzlednie do zuzycia na cele ogolno-gospod. a) mat podstaw,b)pomocnicze c) mat w przerobie d) paliwa płynne smary i oleje,e)nośniki energii f)cześci zapasowe masyzn i urzadzeń g)złom odpady produkty uboczne, h)opakowania 2. Półprodukty i produkty w toku 3.Toway i zaliczki. II Należności sumy należne od innych jedn gospod z tyt zrealizowanych dostaw robot i usług. IIIInwestycje krotkterm są to papaiery wartośc, akcje obligacje), oraz śr.pieniężne w kasie oraz weksle czeki, rozliczeniowe, IV krótkoterm rozlicze miedyz okresowe, kwoty wydatkowane na poczte przyslzych świadczeń lub do roliczenia w przyslzym roku. Ruch okrężny śr obortywch pozostają w jednostce gospodarczej nie dluzej niż 1 rok ciągle zmieniają swoja posatć. Śr zuzywają się w jednym cylku gospod, i całk przenoszą swoją wartość na wytworzone produkty(zapoatrzenie produkcja sprzedaz) Wskaź rotacji obrotowej: alfa1=S/So[cykl/okres] S wielkosc obortu So-przeciętny stan sr ob. w okresie So=Sop+Sk/2 Wskaź długości cyklu śr obr.alfa2=So/S *to [dni/cykl]to-il dn w okresie rozliczeniowym(360-rok) Klasyfikacja kosztów I.z uwagi na zwiazek z poszczegołnymi wyrobami (usługami): a)bezpośrednie-koszty kt niezaprzeczalnei można przypisac do poszczeoglych usług(koszty wyngrodzen)2. posrednie -koszty związane są z wytwarzaniem różych wyrobów II. Z uwagi na sferę działalności przedsiębiorstwa: koszty zaopatrzenia, k.sprzedazy, k.działalnosci własicwej, handlowej III.z uwagi na jednost odniesienia: koszty całkowite [zł/okres] koszty jednostkowe [zł/jedost] IV ze wzg st.złożolności kstzów:koszty prtoste, koszty złożone |koszty rodzajowe, V. Z uwagi na reagowanie z rozmiarami produkcji: koszty stałe(niezlaeżą od poziomu produkcji przedsiebiorstwa) koszty zmienne(zmiennosć może być proporcjonalna jeżeli przyrpst kosztów jest proporcjonalny wprost do zmian poziomów produkcji a)proporcjonalne, progresywne degresywne, koszty wzgledne stałe.

Ubzpiecznie	stopa % skła ogółem	Finansowanie pracodawca	składki praco
emerytalne	19,52	9,76	9,76
rentowe	13	6,5	6,5
choroowe	2,45	--	2,45
wypadkowe	0,97-3,86	pracodawca	--
razem	35,94-38,83	17,23-20,12	18,71

---