FLOEM
ELEMENTY SITOWE:
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
komórki żywe
komórki wydłużone
obecność pól sitowych
- skupienia porów w ścianie
- przenikają przez pory grube pasma cytoplazmy
- pory wyścielone kalozą
przekształcony, żywy protoplast
- brak jądra - degeneruje w czasie różnicowania
- brak diktiosomów i mikrotubul
- mniejsza ilość rybosomów
- tubularne lub pęcherzykowe ER
- brak tonoplastu
- nieliczne mitochondria
- rozdęte plastydy
> u jednoliściennych gromadzą białko
> u dwuliściennych skrobię (typ S) lub wtrąty białkowe (typ P)
u okrytonasiennych białko P przechodzące przez pory, wykazuje aktywność ATPazową
- może tworzyć filamenty lub twory granularne
u nagonasiennych silnie rozbudowany system ER w formie tubularno-pęcherzykowej
- Er przechodzi przez pory
- pola sitowe z komorą centralna powstałą z połączenia rozszerzonych porów w obrębie blaszki środkowej
ściana pierwotna niezdrewniała
na bocznej powierzchni ściany komórkowej odkładany szklisty pokład , tzw. pokład perłowy
- równoległy, helikalny układ mikrofibryli celulozowych w lamelach
RODZAJE KOMÓREK
człony rurek sitowych
- u okrytonasiennych
- 2 rodzaje pól sitowych
> z większymi porami na ścianach łączących 2 kolejne człony jednej rurki
> z drobniejszymi porami w miejscu kontaktu z członami innej rurki lub komórkami miękiszowymi
- z płytką sitową - ściana z wyspecjalizowanymi polami
> płytka prosta z 1 dużym polem sitowym, ustawione pod katem zbliżonym do 900
> płytka złożona - skupienie pól
floem przekrój poprzeczny floem przekrój podłużny
komórki sitowe
- u nagonasiennych
- mają jeden typ pól sitowych
miękisz floemowy
- liczne połączenia plazmodesmalne z członem, rozgałęzione od strony komórki towarzyszącej, proste od strony członu, niekiedy z małym porem sitowym zamiast plazmodesmy
- protoplast z gęstą cytoplazma, dobrze rozwiniętymi mitochondriami, brak skrobi w plastydach
- zamierają wraz z elementami sitowymi
- mogą różnicować się w komórki sklerenchymatyczne
- łatwo wznawiają podziały
- komórki towarzyszące przy członach rurek sitowych
> wspólne pochodzenie z członem od jednej komórki macierzystej
> podział wzdłuż komórki macierzystej, większa różnicuje w człon , mniejsza dzieli się poprzecznie dając komórki towarzyszące
- komórki Strasburgera (komórki albuminowe) dla komórek sitowych floemu wtórnego
> u nagonasiennych
- komórki przenośnikowe w drobnych żyłkach liściowych
> komórki przenośnikowe B - wyrostki na całej powierzchni ściany oraz cechy komórek towarzyszących
> komórki przenośnikowe A - strefa przenośnikowa wykształcona tylko od strony kontaktu z elementem sitowym i z komórkami B a protoplast silniej zwakuolizowany niż w typowej komórce towarzyszącej
- komórki miękiszowe gromadzące skrobię i mające cechy normalnych komórek miękiszowych
FLOEM PIERWOTNY:
PROTOFLOEM
część floemu, w której elementy sitowe dojrzewają w rosnących częściach organu
elementy sitowe dojrzewają, gdy otaczające komórki są jeszcze merystematyczne
muszą wydłużać się z organem
krótkotrwałe
po zakończeni wydłużania obumieraja i ulegaja zaciśnięciu - obliteracji
- u wielu gatunków przekształcają się we włókna protofloemowe (należą tu użytkowe włókna lnu)
u okrytonasiennych typowe cechy rurek sitowych, ale mogą być pozbawione komórek towarzyszących
METAFLOEM
część floemu, której elementy sitowe dojrzewają po zakończeniu wydłużania danej części organu
elementy sitowe mogą mieć duże światła
u okrytonasiennych elementami sitowymi są rurki sitowe zawsze z komórkami towarzyszącymi
FLOEM WTÓRNY:
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
tkanka złożona wytwarzana przez kambium po stronie zewnętrznej i sięgająca aż do kory pierwotnej lub perydermy
system podłużny wytwarzany przez komórki wrzecionowate kambium
- elementy sitowe
- komórki miękiszowe - komórki towarzyszące i komórki Strasburgera
- sklereidy, włókna i mleczniki
- szybki transport asymilatów na duże odległości
system poprzeczny powstaje z promieni kambium i reprezentowany jest przez promienie łykowe
- komórki miękiszowe zwykłe
- komórki Strasburgera, ewentualnie sklereidy
- ciągi przestworów międzykomórkowych sięgające do kambium lub dalej w głąb drewna
ELEMENTY SITOWE
komórki sitowe
- kształt podobny do cewek
- pola sitowe na ścianach promieniowych w miejscach styku z inną komórką sitową lub komórką Strasburgera
> pory sitowe rozszerzają się w płaszczyźnie blaszki środkowej, rozszerzenia sąsiednich porów mogą się łączyć , tworząc komorę pośrednią
> pory sitowe prowadzące do komórek Strasburgera sa mniejsze niż między komórkami sitowymi
człony rurek sitowych
- zróżnicowanie pól sitowych na płyty sitowe i pola boczne
- płyty sitowe
> ustawione antyklinalnie, skośnie albo poprzecznie
> w najkrótszych elementach płyty sa proste a średnica porów największa
KOMÓRKI STRASBURGERA (komórki albuminowe, komórki białkowe) I KOMÓRKI TOWARZYSZĄCE
połączenia za pomocą skupień plazmodesm naprzeciw pól sitowych, plazmodesmy łączą się z pasmami cytoplazmatycznymi w porach sitowych w komorze pośredniej
obfite organelle w komplecie, bardzo liczne rybosomy i mitochondria
brak amyloplastów, gdy element sitowy jest w pełni funkcjonalny
obumierają wraz ze starzejącym się elementem sitowym
komórki Strasburgera u iglastych
komórki towarzyszące u liściastych
- powstaje w wyniku podłużnego podziału komórki macierzystej członu rurki sitowej
KOMÓRKI MIĘKISZOWE ŁYKA
zwykłe połączenia plazmodesmowe albo brak połączeń
gromadzenie skrobi
odkładają kryształy szczawianu wapnia
komórki zawierają substancje garbnikowe
zachowują zdolność podziałów
ściany zwykle pierwotne i cienkie
pola jamkowe występują na ścianach promieniowych
komórki systemu podłużnego ułożone zwykle w podłużne słupy
komórki systemu poprzecznego tworzą promienie łykowe
WŁÓKNA ŁYKOWE
u niektórych włókna są żywe i gromadzą skrobię, u innych martwe
tworzą pasma pomiędzy promieniami
- na brzegach pasm, zwłaszcza od strony promieni występują komórki kryształonośne
CHARAKTERYSTYKA FLOEMU ROŚLIN OKRYTO- I NAGONASIENNYCH
NAGONASIENNE |
OKRYTONASIENNE |
|
|