Bilans

Bilans pochodzi od greckiego słowa "bilansja" i oznacza równowagę. Jest to syntetyczne zestawienie wyrażonych wartościowo środków gospodarczych (aktywów) i źródeł ich pochodzenia (pasywów). Sporządzony jest w określonej formie i na określony dzień. Bilans ma swoją konstrukcję, która oparta jest na podłożu matematycznym a ściślej na teorii równań. Bilans jest jednym ze składników sprawozdania finansowego obrazujący stan aktywów i pasywów przynajmniej na koniec każdego roku obrotowego. Zazwyczaj rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym. Ostatni dzień roku obrotowego jest nazywany dniem bilansowym. Aby rzetelnie i wiarygodnie przedstawić sytuację majątkową przedsiębiorstwa niezbędne jest kierowanie się przy sporządzaniu bilansu standardami rachunkowości. Bilans powinien odzwierciedlać przybliżoną wartość ekonomiczną przedsiębiorstwa. W tym celu wykazywane w bilansie wartości są korygowane w taki sposób, aby dać adekwatny obraz sytuacji gospodarczej zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny. Bilans stanowi najważniejsze źródło badania sytuacji finansowej i majątkowej, oraz podstawę oceny prawidłowości finansowania działalności gospodarczej. Jest ono sumarycznym, statycznym obrazem sytuacji finansowej firmy w określonym momencie.

Cechy bilansu:

1. Cechy stałe - to takie, bez których bilans nie może istnieć.

Zaliczamy do nich:

1. moment bilansowy (dzień sporządzenia bilansu),

2. dwie strony bilansu (aktywa i pasywa),

3. ciągłość bilansowa (bilans na koniec roku obrotowego jest

jednocześnie bilansem początkowym następnego roku obrotowego),

4. równowaga bilansowa

5. podpisy osób składanych pod bilansem jest to podpis:

• prezesa (dyrektora), który odpowiada za terminowość i

formalnie za jakość,

• podpis głównego księgowego, który odpowiada również za

terminowość ale głównie za jakość.

2. cechy zmienne to:

1. liczba składników w bilansie,

2. kolejność prezentowania ich w bilansie.

Cele (zadania) bilansu:

• ukazanie (przedstawienie) sytuacji majątkowo-finansowej firmy,

• cel sprawozdawczy dla przedsiębiorstwa,

• cel rachunkowy, ponieważ bilans jest podstawą do otwarcia i

zamknięcia kont.

Zasady bilansowe:

• ciągłość bilansowa - mówi, że bilans zamykający jeden rok obrotowy

jednocześnie otwiera następny rok obrotowy. Tak więc bilans, którym

zamykamy księgi (system kont) starego roku (poprzedniego), staje się

automatycznie bilansem otwarcia ksiąg w nowym roku. Zasada ciągłości

bilansowej zapewnia prawidłowość odzwierciedlenia stanu majątkowego

nie tylko w bieżącym, ale również w latach następnych.

• równowagi bilansowej - suma aktywów = sumie pasywów,

• rzetelnej wyceny - oznacza zgodność aktywów i pasywów wykazanych

w bilansie ze stanem faktycznym,

• ostrożnej wyceny - nie należy zawyżać przychodów i wartości majątków

oraz zaniżać kosztów i zobowiązań.

• jasności - polega na tym, aby poprzez właściwą klasyfikację pozycji

bilansowych oraz odpowiednią ich szczegółowość umożliwić odbiorcom

informacji jak największą czytelność bilansu. Konstrukcja bilansów w

Polsce jest ustalona w załącznikach do ustawy o rachunkowości z

29.09.1994r.

Bilans musi być poprawny pod względem:

• formalnym - czyli musi być zgodny z przepisami i musi zawierać:

• z lewej strony nazwa jednostki,

• słowo "bilans",

• określenie dnia, na który sporządzono bilans,

• dwustronne zestawienie z lewej strony aktywów i z prawej

strony pasywów,

• data zakończenia opracowywania (bilansu) sprawozdania np.

"Białystok dnia 17.10.2000r",

• podpisy osób odpowiedzialnych (księgowego i kierownika

jednostki),

• rachunkowym - tzn. pomiędzy sumą aktywów i pasywów musi być znak

równości,

• merytorycznym - tzn. zgodny ze stanem faktycznym.

Czytanie bilansu:

 Wyróżnia się dwie formy czytania bilansu:

1. wstępna - jest to formalne spojrzenie na bilans (czy jest równowaga, podpisy itd.), czy spełnia wymogi jeżeli tak to przechodzimy do punktu drugiego;

2. czytanie zasadnicze - polega na przeprowadzeniu analizy pionowej i poziomej bilansu.

Przy analizie pionowej i poziomej bilansu budowane są wskaźniki syntetyczne i analityczne. Układ pionowy ma na celu zbadanie dynamiki i struktury poszczególnych pozycji aktywów i pasywów, a wiec ustalenie zmian zachodzących w wielkości oraz w strukturze. Umożliwia on ustalenie elementów składowych w wyniku jednostki wskazujących na jego ekonomiczną strukturę i źródła powstania. Taka analiza pozwala na ocenę proporcji występujących miedzy badanymi wielkościami w ujęciu czasowym w danym przedsiębiorstwie, a także umożliwia porównanie tych proporcji z występującymi w innych jednostkach o zbliżonej wielkości zajmującymi się podobnymi rodzajami działalności. Układ poziomy polega na badaniu powiązań miedzy poszczególnymi grupami aktywów, a zwłaszcza umożliwia ocenę wyposażenia jednostki w fundusze własne i obce, ustalenia stopnia pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym, oraz ocenę zdolności płatniczej firmy. Rachunek wyników wskazuje wszystkie przychody i koszty ich osiągnięcia straty i zyski nadzwyczajne oraz podatki. Rachunek wyników może być zestawiony w formie kalkulacyjnej i porównawczej. W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów i towarów są wykazywane w układzie rodzajowym kosztów skorygowane o zmianę stanu produktów. Natomiast w wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów i towarów są wykazywane w układzie kalkulacyjnym. Różnica miedzy wariantem porównawczym a wariantem kalkulacyjnym polega na odmiennym sposobie ujęcia kosztów wytworzenia sprzedanych produktów.

Podmioty gospodarcze mogą sporządzać bilans, rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową w formie uproszczonej, wykazując w nich tylko dane dotyczące pozycji oznaczonych literami i cyframi rzymskimi.

AKTYWA

PASYWA

Majątek trwały Wartości niematerialne i prawne Koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki akcyjnej Koszty prac rozwojowych Wartość firmy Inne wartości niematerialne i prawne Zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnych Rzeczowy majątek trwały Środki trwałe Grunty własne Budynki i budowle Urządzenia techniczne i maszyny Środki transportu Pozostałe środki trwałe Inwestycje rozpoczęte - Zaliczki na poczet inwestycji Finansowy majątek trwały Udziały i akcje Zakupione długoterminowe papiery wartościowe Udzielone pożyczki długoterminowe Inne składniki finansowego majątku trwałego Należności długoterminowe Majątek obrotowy Zapasy Materiały Części zamienne Odpady Opakowania Paliwo Półprodukty i produkty w toku Produkty gotowe Towary handlowe Zaliczki na poczet dostaw Należności i roszczenia Należności z tytułu dostaw i usług Należności z tytułu podatków, ubezpieczeń społecznych i dotacji Należności wewnątrzzakładowe Pozostałe należności (pracowników z tytułu zaliczek) Należności dochodzone na drodze sądowej Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Udziały lub akcje własne do zbycia Inne papiery wartościowe Czeki i weksle obce płatne w okresie dłuższym niż 3 m-ce Środki pieniężne Środki pieniężne w kasie Środki pieniężne w banku Inne środki pieniężne (weksle, czeki obce, itp. płatne do 3 m-cy) Rozliczenia międzyokresowe Czynne rozliczenia międzyokresowe Inne rozliczenia międzyokresowe

Kapitał (fundusz) własny Kapitał (fundusz) podstawowy Kapitał akcyjny (SA) Kapitał udziałowy (z o.o. cash + aport) Fundusz udziałowy (spółdzielnia) Fundusz założycielski (przedsiębiorstwo państwowe) Należne lecz nie wniesione wkłady na poczet kapitału podstawowego Kapitał (fundusz) zapasowy - spółka (spółdzielnia - fundusz zasobowy, przeds państwowe - fundusz przedsiębiorstwa) Ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej Tworzony ustawowo Tworzony zgodnie ze statutem lub umową Z dopłat wspólników Inny Kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny (przeznaczenie - rozwój, pokrycie ewentualnych strat) Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowy Nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych Zysk Strata Wynik finansowy netto roku obrotowego Zysk Strata Odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego Rezerwy Rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych lub fizycznych Pozostałe rezerwy Zobowiązania długoterminowe Długoterminowe pożyczki, obligacje i inne papiery wartościowe Długoterminowe kredyty bankowe Pozostałe zobowiązania długoterminowe Zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne Zobowiązania krótkoterminowe Pożyczki, własne obligacje i papiery wartościowe Kredyty bankowe Zaliczki otrzymane na poczet dostaw Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania wekslowe Zobowiązania z tytułu podatków, ceł i ZUS-u Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń Zobowiązania wewnątrzzakładowe Pozostałe zobowiązania krótkoterminowe Fundusze Specjalne Fundusz Świadczeń Socjalnych (FŚS) Inne fundusze specjalne (nagrody, premie) Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów Przychody przyszłych okresów

Bilans jest elementem sprawozdawczości finansowej prezentujący składniki majątku w jego strukturze oraz źródła finansowania tych składników wraz z wypracowanym na koniec okresu obrachunkowego wynikiem finansowym.

Bibliografia:

• „Zasady prowadzenia rachunkowości w jednostkach gospodarczych” - Teresa Kiziukiewicz;

• „Zasady rachunkowości” - Grażyna Borowska;

• Internet;

PASYWA

Majątek obrotowy

AKTYWA

Majątek trwały

SUMA PASYWÓW

SUMA AKTYWÓW

---