Konspekt z przedmiotu Programowanie strukturalne

Temat: Pętla WHILE.

Prowadzący: inż. Marek Pudełko

Klasa I SP, specjalność technik Informatyk

Lekcja odbyła się 21.10.2004

Czas zajęć: 2 x 45 minut.

Cele dydaktyczne:

• Nauczenie się konstruowania poprawnej pętli WHILE w języku Pascal.

Cele operacyjne:

Po zajęciach słuchacze powinni umieć:

• Konstruować poprawną pętlę WHILE w języku Pascal

• Modyfikować odpowiednio pętlę WHILE, by osiągnąć zamierzony efekt.

Środki dydaktyczne: komputer, tablica, karteczki z przykładowym programem.

Metody: pogadanka, praca z komputerem, praca samodzielna, dyskusja.

Formy: praca z zespołem klasowym, praca indywidualna słuchacza

Przebieg lekcji:

1) Część wstępna:

• powitanie

• sprawdzenie listy obecności

2) Lekcja właściwa:

• Przypomnienie wiadomości. Co to jest pętla?

Pętla to struktura języka programowania, która pozwala na cykliczne wykonanie wiele razy tej samej (lub podobnej) operacji.

Pętla operuje na takich samych operacjach, danych, strukturach, obiektach czy procedurach.

• Przykład. Unaocznienie potrzeby zastosowania pętli WHILE.

Pętla FOR służy do wykonania jakiegoś polecenia pewną ilość razy. Czasem jednak potrzeba nam, by pętla wykonywała się ze względu na jakiś warunek, a nie pewną ilość razy.

Dlatego należy zastosować pętlę WHILE. Wykonuje ona jakieś polecenia dopóki warunek jest spełniony.

Ma ona postać:

While (i < 1000) do

AX:=BX;

WHILE - DO jest instrukcją pętli z kontrolowanym WEJŚCIEM. Jej działanie polega na obliczeniu wartości warunku i dopiero wtedy wykonaniu instrukcji lub ciągu instrukcji.

Warunek jest sprawdzany na początku wykonania serii instrukcji występujących po DO i zawierających się pomiędzy BEGIN i END; - zwróć uwagę że END jest zakończony średnikiem.

Warunek zwraca wartość logiczną to znaczy

• Jest spełniony - prawdę

• Nie jest spełniony - fałsz.

Seria instrukcji będzie wykonywana dopóki warunek jest spełniony. Jak widać jak długo będą wykonywane instrukcje jest uzależnione od sterowania warunkiem pętli w tych że instrukcjach.

Składnia pętli WHILE.

WHILE warunek	DOPÓKI warunek jest spełniony
DO BEGIN	WYKONUJ
instrukcja 1; instrukcja 2; .... instrukcja n; END	instrukcja 1; instrukcja 2; .... instrukcja n; KONIEC

• Informacja. Ogólna zasada działania pętli. Schemat blokowy i opis słowny.

PĘTLA WHILE

1. Start -uruchomienie programu

2. inicjalizacja wstępna zmiennych - licznik:=1, n:=10

3. wczytaj n - program wczytuje n

4. Iicznik ≤ n - postawienie warunku

1. Nie - niespełnienie warunku (licznik ≤ n) zatrzymanie programu

2. Tak - spełnienie warunku (licznik >n) dalsza praca programu

5. Wykonanie przewidzianej operacji.

6. Operacja zwiększania licznika o 1 (INKREMENTACJA)

7. Powrót do sprawdzenia warunku, dwie możliwości

1. NIE - zakończenie pracy programu

2. TAK - kontynuowanie procesu, aż do niespełnienia warunku

• Prezentacja. Przedstawienie schematu programu pętla WHILE.

program petla_while;

var i,j,k:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy pętli');

while (i <= 10) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

readln;

end.

• Ćwiczenie. Pisanie programu przez uczniów.

• Praca z nauczycielem. Poprawa błędów powstałych przy kompilacji. Zaznaczenie pewnych fragmentów kodu przy pomocy klamer komentujących {,}.

• Praca z tablicą. Wypisanie podstawowych kroków i fragmentów kodu tworzonych przez uczniów.

• Praca samodzielna ucznia. Zmiana programu - wpisanie innych danych.

while (i < k) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

Uczniowie zmieniają wartość i i k. Obserwują jak się zmienia efekt działania programu.

Liczb dodatnie, ujemne, zmiana znaku liczby.

Dodawanie możliwości wczytywania zmiennej i z klawiatury jak k.

• Ćwiczenie. Jak zrobić pętlę liczącą w dół? Jak wyświetlić liczby od największej do najmniejszej? Uczniowie próbują znaleźć rozwiązanie korzystając z poprzednich ćwiczeń.

Wskazówka: W jaki sposób wyświetlają się liczby ujemne? A w jaki te ze zmienionym znakiem?

• Ćwiczenie. Napisanie programu, któryby umozliwiał wczytanie kilku liczb i obliczenie ich sumy.

Program Suma_kilku_liczb;

var I:Integer;

Suma:Real;

X:Real

Begin

I:=1; {Nadanie wartości początkowej I - licznik}

Suma=0; {Nadanie wartości początkowej Suma}

WHILE I<=6 do

write ('podaj liczbę x=')

Readln(x);

Suma:=Suma+X;

Writeln (' suma=',Suma:6:2);

I:=I+1; {W tym miejscu sterujemy pętla przez}

END; {Zwiększanie licznika I}

Writeln (' końcowa suma=',Suma:6:2);

Readln;

end.

• Ćwiczenie. Napisanie programu wypisującego na ekranie tabliczkę mnożenia.

• Dyskusja. Porównanie efektów działania programów.

• Zadanie domowe. Narysowanie schematu blokowego programu z pętlą dekrementacyjną.

3) Zajęcia końcowe:

1. powtórzenie materiału z lekcji:

• Podstawowe problemy napotkane przy pisaniu programu.

• Definicja pętli FOR w języku Pascal.

• Interesujące rozwiązania.

2. ocena pracy słuchaczy.

program petla_while;

var i,j,k:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli WHILE');

while (i<=10) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

readln;

end.

program petla_while;

var i,j,k:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli WHILE'');

while (i<=10) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

readln;

end.

program petla_while;

var i,j,k:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli WHILE'');

while (i<=10) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

readln;

end.

program petla_while;

var i,j,k:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli WHILE'');

while (i<=10) do

begin

writeln (i);

i:=i+1;

end;

readln;

end.

5

START

licznik := 1

n := 10

licznik := licznik +1

Wczytaj n

Wykonanie określonej operacji

STOP

licznik ≤n

NIE

TAK

---