System operacyjny
(ang. operating system lub OS), to zbiór procedur i programów pośredniczących między uruchamianymi aplikacjami a sprzętem. Podczas codziennej pracy komputera system operacyjny jest zawsze obecny , działa od chwili startu (chwilę po włączeniu komputera) do momentu zakończenia pracy.
Zadaniem systemu operacyjnego jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska, w którym użytkownik może wykonywać swoje programy w sposób wygodny i wydajny.
Nie podaje się jednoznacznej definicji systemu operacyjnego, w zamian operuje się cechami wyróżniającymi ten rodzaj oprogramowania. Są to m. in.:
1) duża złożoność (80 tys. jednostek funkcjonalności i więcej);
2) systemy operacyjne są sterowane przerwaniami (zdarzeniami);
3) system operacyjny rozpoczyna działanie jako pierwszy program w komputerze i nie zaprzestaje działania aż do wyłączenia komputera.
Przyjęto podział na trzy główne elementy budowy systemu operacyjnego:
jądro systemu wykonujące ww. zadania,
powłoka - specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym,
system plików - sposób zapisu struktury danych na nośniku.
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem rozróżniamy:
systemy tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych z linii poleceń komend (DOS)
systemy graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych okienek i symboli (ikon). Obsługa komputera polega na manipulowaniu, za pomocą kursora myszy lub klawiszami, symbolami które odpowiadają określonym zadaniom (Windows, MacOS i inne).
Z kolei pod względem architektury, systemy operacyjne dzielimy na:
monolityczne - o najprostszej strukturze i jednozadaniowe, czyli gdy system może jednocześnie wykonywać tylko jedno zadanie.
warstwowe - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych, system może już wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń (np. nadzorować proces drukowania w czasie edycji tekstu w programie).
Na rynku systemów operacyjnych dla komputerów PC konkurują ze sobą trzy architektury Windows 98/Millennium, Windows XP z technologią NT, oraz zyskujący coraz większą popularność Linux.
System operacyjny jest praktycznie niewidoczny, widzimy jedynie jego interfejs do komunikacji z użytkownikiem. Widoczny interfejs to tylko jeden z wielu elementów istotny, ale bynajmniej nie najważniejszy, np. uroda Windows przyczyniła się do popularyzacji tego systemu, ale w żaden sposób nie wpływa na stabilność systemu. Systemom operacyjnym komputerów stawia się wiele zadań, w zasadzie identycznych dla wszystkich. Sposób realizacji tych zadań, szybkość, a nierzadko nawet możliwość ich wykonania, zależą od architektury systemu. Również od architektury systemu zależy jego stabilność - cecha bardzo istotna w wielu zastosowaniach, a zawsze bardzo pożądana.
MS-DOS
jest jednym z najbardziej znanych, obok Microsoft Windows, systemów operacyjnych. Jego rozwój pokazuje, jak wyglądała ewolucja komputerów osobistych kiedy pojawiały się techniki tworzące dzisiejsze komputery. Nazwa MS-DOS, to skrót od Microsoft Disk Operating System, czyli Dyskowy System Operacyjny firmy Microsoft. System działa głównie w trybie tekstowym. Wszystkie polecenia wydaje się za pomocą klawiatury. Istnieją jednak nakładki, które pozwalają uniknąć żmudnego wpisywania komend.
DOS jest systemem jednozadaniowym, to znaczy w dowolnej chwili tylko jeden program może pracować pod jego kontrolą. System jednozadaniowy bywa nazywany również systemem jednoużytkownikowym (ang. single user-system), w związku z tym, że w jednej chwili może obsługiwać tylko jednego użytkownika. Zakres czynności wykonywanych przez system operacyjny DOS obejmuje:
1. Zarządzanie pamięcią operacyjną (przydzielenie pamięci zadaniu, zwolnienie pamięci).
2. Sterowanie pracą urządzeń zewnętrznych (obsługa klawiatury, wyświetlania na monitorze, obsługa odczytu i zapisu pamięci zewnętrznej, obsługa złącz szeregowych i równoległych).
3. Zarządzanie informacją zapisaną w pamięci zewnętrznej poprzez organizację systemu plików (tworzenie, zapisywanie, odczytywanie, kasowanie plików w hierarchicznej strukturze).
4. Komunikację z użytkownikiem i udostępnianie pozostałych elementów oprogramowania (podstawowego, narzędziowego, użytkowego).
5. Kontrolę poprawności pracy sprzętu i organizację w sytuacjach awaryjnych (brak urządzenia zewnętrznego, brak dostępu do urządzenia zewnętrznego, błąd w pamięci operacyjnej, błąd odczytu z klawiatury, błąd zapisu w pamięci zewnętrznej).
Windows
to ogólna nazwa jednego z najbardziej znanych systemów operacyjnych przeznaczonych na komputery klasy IBM PC. System ten, opracowany i systematycznie ulepszany przez amerykańską firmę komputerową Microsoft Corporation, na początku lat dziewięćdziesiątych, wykorzystując przejrzysty graficzny interfejs użytkownika (GUI), zrewolucjonizował sposób komunikacji przeciętnych użytkowników z komputerem. Jego kolejne wersje wykorzystując coraz to bardziej zaawansowane technologie, umożliwiają intuicyjną i prostą obsługę zaawansowanych aplikacji i kontrolę podłączonych do komputera urządzeń.
Rodzina systemów oparta na DOS
Microsoft Windows 1.0 - 1985
Microsoft Windows 2.0 - 1987
Microsoft Windows 3.x:
3.0 - 1990
3.1 - 1992, nazwa kodowa Janus
3.11 - 1993, nazwy kodowe Kato i Snowball
Microsoft Windows 95 - 1995, nazwa kodowa Chicago.
Microsoft Windows 98 (4.1) - 1998, nazwa kodowa Memphis
Microsoft Windows Me (4.9) - 2000, nazwa kodowa Georgia
Rodzina Microsoft Windows NT
Microsoft Windows NT 3.1 - 1993
Microsoft Windows NT 3.5 - 1994
Microsoft Windows NT 3.51 - 1995, nazwa kodowa Daytona
Microsoft Windows NT 4.0 - 1996
Microsoft Windows 2000 (NT 5.0), - 1999
Microsoft Windows XP (NT 5.1) - 2001, nazwa kodowa Whistler
Microsoft Windows Server 2003 (NT 5.2) - 2003
Microsoft Windows Media Center 2005 - 2005
Planowane nowe edycje systemu
Microsoft Windows Vista 2006 (NT 6.0) (nazwa kodowa: Longhorn)
Microsoft Windows Server 2007 Longhorn Server
Windows 3.xx
16-bitowe systemy Windows 3.1, Windows 3.11 i Windows for Workgroups - w rzeczywistości nie powinny być nazywane systemami operacyjnymi. Są jedynie nakładkami graficznymi na DOS, wykorzystującymi tę samą technologię dostępu do dysku co MS-DOS.
Windows 3.x jednak wykorzystuje rozszerzone możliwości procesora 386 i późniejszych w sposób, w jaki DOS nie potrafi. Windows potrafil wykorzystać unikatowe możliwości sprzętu zainstalowanego w komputerze, poprzez możliwość zainstalowania dedykowanych sterowników do konkretnej karty graficznej, dźwiękowej czy drukarki wykorzystujące wszystkie możliwości sprzętu.
Windows 95
Absolutnym hitem okazała się wypuszczona na rynek w 1995 r. wersja 4.0 systemu firmy Microsoft, nazywana początkowo Chicago, ale ogólnie znana jako Windows 95.
Wersja ta od momentu swojej premiery w sierpniu 1995 zyskała sobie olbrzymie grono użytkowników na całym świecie, stając się jednocześnie najczęściej wykorzystywanym systemem operacyjnym zarówno w zastosowaniach profesjonalnych jak i domowych. Windows 95 w odróżnieniu od swoich poprzedników jest już bowiem zdecydowanie bardziej rozbudowany i wszechstronny. Oferuje niespotykane wśród wcześniejszych wersji systemu możliwości integracji aplikacji ze sobą i systemem operacyjnym, 32-bitowe jądro systemu, mechanizmy sieciowe, otwartość na sieć Internet, 32-bitowe programy zarządzające pamięcią, praktycznie nieograniczone możliwości alokowania pamięci operacyjnej, stosowanie długich nazw plików (do 255 znaków), wielozadaniowość wywłaszczeniową, obsługę standardu Plug & Play oraz bardzo wygodny interfejs użytkownika.
Windows 98
Ta wersja okienek oferuje między innymi zmodernizowany interfejs użytkownika charakteryzujący się integracją przeglądarki Internet Explorer z Eksploratorem Windows, nowy system pomocy online w formacie HTML, 32-bitowy FAT, narzędzia nadzorujące i diagnozujące system, aktywny pulpit, program wykonujący kopie zapasowe danych, wsparcie obsługi wielomonitorowej (usługa ta daje użytkownikowi możliwość przyłączenia do komputera jednocześnie dwóch monitorów co w pracy z niektórymi aplikacjami np. typu CAD daje znacząco większy komfort pracy), nowe biblioteki DirectX 5.0, obsługę technologii MMX.
System oferuje ponadto wsparcie programowe dla nowych technologii sprzętowych takich jak USB, AGP, IEEE 1394, ISDN czy DVD, obsługuje najnowsze akceleratory grafiki 3D oraz daje możliwość uaktualnień systemu bezpośrednio poprzez Internet. Windows 98 jest również bardziej przyjazny dla laptopów, gdyż uznaje niemal wszystkie typy urządzeń PC Card, porty podczerwone IrDA, stacje dokujące oraz specyfikacje zarządzania zasilaniem: APM i ACPI. Wprowadzono również obsługę urządzeń peryferyjnych systemu Device Bay.Windows 98 jest również nieco szybszy od swojego poprzednika ale i bardziej od niego wymagający, aby na nim efektownie pracować trzeba mieć przynajmniej Pentium 166 MHz i minimum 32 MB RAM-u. W czerwcu 1999 r. ukazała się druga, poprawiona edycja tej wersji systemu.
Windows 2000
Przede wszystkim Windows 2000 (inaczej W2k) to nie kolejna aktualizacja systemu Windows 95/98, Microsoft wyraźnie podkreśla, że jego najnowszy system operacyjny jest przeznaczony głównie dla użytkowników biznesowych. Jeśli komputera używasz częściej do pracy, W2K będzie dla ciebie najlepszym rozwiązaniem, twoje dane będą o wiele bardziej bezpieczne niż w Win'95/98. Otrzymasz rozbudowane narzędzia zarządzania systemem oraz potężną stabilność. Z W2K ucieszysz się jeszcze bardziej jeżeli używasz notebooka, - zarządzanie energią, obsługa portów USB, i podczerwieni, możliwość korzystania z folderów sieciowych nawet bez podłączenia do sieci. Nowy Windows ucieszy cię również jeżeli w firmie potrzebujesz Ośrodka WWW, FTP, dzięki dołączonemu serwerowi IIS szybko stworzysz własny serwer WWW. Inaczej wygląda sytuacja jeżeli twój pecet służy wyłącznie jako centrum rozrywki, w takim przypadku Windows 95/98 będzie stanowić najlepsze rozwiązanie. Choć Windows 2000 zawiera DirectX 7.0 to nie wszystkie gry w tym systemie ruszą, a zwłaszcza te, które bezpośrednio odwołują się do sprzętu (kart graficznych). Bowiem jedyną z zalet technologii NT (a W2K jest właśnie na niej oparty), jest to że wszystkie operacje muszą być przeprowadzane za pośrednictwem systemu operacyjnego.
Windows XP
Microsoft Windows XP, (nazwa robocza Whistler) to wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny Microsoft Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 pazdziernika 2001.
Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience, czyli doświadczenie, doznanie.
Nowy Windows XP miał zapewnić użytkownikom komputerów zarówno w domu jak i biurze nowe możliwości, a mają nimi być:
- Bogatsza komunikacja.
- Udostępnianie aplikacji oraz transmisja głosu i wideo w czasie rzeczywistym pozwalająca użytkownikom na efektywniejszą komunikację.
- Zwiększona mobilność.
- Jeszcze bardziej udoskonalona możliwość dostępu do informacji w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca przez użytkowników mobilnych.
- Lepsza pomoc i obsługa serwisowa. Użytkownicy będą mogli łatwo łączyć się z osobami i zasobami zapewniającymi pomoc, gdziekolwiek by jej potrzebowali.
- Proste wykonywanie fotografii cyfrowych i filmów wideo. Windows XP ułatwia tworzenie cyfrowych albumów pamiątkowych. ¦wietna muzyka i rozrywka. Windows XP zapewnia najlepsze możliwości wyszukiwania, pobierania, personalizacji i odtwarzania wysokiej jakości nagrań audio i wideo.
- Pozwala użytkownikom indywidualnym w prosty sposób udostępniać informacje, urządzenia i połączenia internetowe w domu.
- Jest Bardzo kompatybilny z każdym rodzajem sprzętu.
Windows Vista
Windows Vista (do 22 lipca 2005 znany był pod nazwą kodową Longhorn) to nowa edycja systemu Windows firmy Microsoft.
Będzie to następca systemu Windows XP.
Jego premiera planowana jest na maj 2006. Planowana nazwa docelowa to Microsoft Windows 2006, dla wersji z poprawkami błędów: Microsoft Windows 2006 R2. Jego premiera planowana jest na drugą połowę 2006. Nazywany jest także Windows 2006
UNIX
system operacyjny przeznaczony głównie dla komputerów pełniących rolę serwerów. Pomimo że powstał pod koniec lat 60. (1969), nadal jest jednym z częściej spotykanych w świecie systemów operacyjnych. Większość producentów superkomputerów dołącza do nich własną wersję tego systemu. Na bazie UNIX-a powstał też Linux, czyli system przeznaczony dla komputerów osobistych, choć jest on również z powodzeniem używany w komputerach świadczących różne usługi sieciowe.
Linux
Linux to stabilne i bezpieczne jądro systemu operacyjnego napisane przez fińskiego studenta Linusa Torvaldsa w 1991 roku. Informacje o systemie, opublikowane przez Torvaldsa na internetowej liście dyskusyjnej, spotkały się z dużym zainteresowaniem i wkrótce przy rozwoju systemu pracowała już grupa ludzi.
Znacznie przyspieszyło to jego rozwój - otrzymał on później nazwę "Linux". Im bardziej system ten stawał się popularny, tym więcej ludzi wspierało jego rozwój. Proces ten trwa do dziś, a liczbę użytkowników różnych dystrybucji Linuksa szacuje się obecnie na wiele milionów na całym świecie.
Skąd wziął się akurat pingwin w logo Linuksa? Historia ta jest dość zawiła, a zaczęła się w roku 1996, kiedy na liście dyskusyjnej poświęconej Linuksowi ogłoszono nieoficjalny konkurs, który przyciągnął spore grono ochotników. Prace były naprawdę różne. Często padały propozycje umieszczenia w logo zwierząt.
Rekiny, czy nawet orły miały symbolizować mocne strony systemu - szybkość, niezawodność czy nawet drapieżność. I choć oddawały świetnie naturę Linuksa, nie pasowały do jego autora. Wybór padł więc na niepozornego pingwinka. Swoją decyzję Linus opublikował w liście.
Torvalds kojarzy te zwierzątko z sympatyczną przytulaną. Nie jest tak silny by utrzymać Ziemię jak Atlas, ale świat dla niego to fantastyczne miejsce. Właśnie zjadł kilka ryb, a teraz siedzi i uśmiecha się. Jest zbyt najedzony by wstać.
Zaraz po wypowiedzi Linusa na liście dyskusyjnej pojawiła się informacja o nowym konkursie, tym razem na najlepszego pingwinka. Najlepsze nadesłane prace umieszczone są pod adresem www.cs.earlham.edu/~jeremiah/linux-pix/linux-logo.html .
Linux jest darmowym i co najważniejsze wolnym systemem. W każdej chwili można pobrać jego dowolną odmianę z Internetu. Płyty z nagranym na nie Linuksem można także sprzedawać! Pozwala na to licencja GNU GPL (General Public Licence) na jakiej jest oparty. Oznacza to, że dołączony jest jego kod źródłowy, który bez ograniczeń możemy zmieniać, poprawiać wedle naszego uznania, nie łamiąc tym samym prawa! To właśnie zasługa GPL, w której od samego początku chodziło o rozprzestrzenianie aplikacji wraz z kodem źródłowym.
Czym jest jądro? To wszystko: pliki, katalogi, które otwieramy, uruchamiane programy obsługiwane są przez jądro systemu. To one odpowiedzialne jest za przydzielenie odpowiedniej ilości pamięci, a późniejsze jej zwolnienie. Oczywiście to nie wszystkie zadania jądra - wykonuje one bardzo skomplikowane operacje, takie jak na przykład wysyłanie i odbieranie komunikatów od sprzętu.
Tak więc Linux to wyłącznie jądro. Ale praca z samym kernelem (z ang. jądro) nie przyniosłaby żadnego skutku i pożytku, gdyby nie oprogramowanie. To właśnie dostarcza nam dystrybucja.
Najbardziej znane dstrybucje Linuxa:
* Debian - http://www.debian.org/
* Fedora Core - http://fedora.redhat.com/
* Knoppix - http://www.knoppix.net/
* Mandriva Linux (dawniej Mandrake)- http://www.mandrivalinux.com/
* PLD Linux (polska) - http://www.pld-linux.org/
* Red Hat Linux - http://www.redhat.com/
* SuSE - http://www.suse.com/
* Ubuntu - http://www.ubuntulinux.org/
Przegląd najbardziej znanych dystrybucji
Obecnie w świecie Linuksa dostępnych jest ogromna ilość dystrybucji. Istnieją także mini dystrybucje - Linux na jednej bądź kilku dyskietkach!
Mandrake Linux
Dystrybucja jest tworzona przez firmę o tej samej nazwie. Mandrake powstał na podstawie bardzo znanego Red Hata (czytaj niżej). Charakterystyczną cechą dystrybucji jest niebywała prostota jej obsługi. Programiści z Mandrake tworząc ją ogromny nacisk położyli na udogodnienia płynące z prostoty obsługi. W tym celu napisano wiele programów wykonujących wiele czynności za użytkownika. Także pliki konfiguracyjne zostały zmienione tak, aby domyślne ustawienia systemu były jak najlepsze dla Ciebie.
Mandrake możemy pobrać z oficjalnych serwerów firmy: ftp.mandrake.com Informacje odnośnie instalacji znajdziesz także na stronie Mandrake: www.mandrakesoft.com
Dystrybucja posiada także wersję płatną, do której dołączone są dodatkowe programy komercyjne.
Red Hat
Red Hat tworzony jest przez amerykańską firmę Red Hat. Dystrybucja ta jest dziś najpopularniejszą odmianą Linuksa. Ceniona przez wielu zdobyła wysokie miejsce na podium rynku systemu. Poziom trudności oferowany przez system jest średni, dlatego też Red Hat kierowany jest do użytkowników, którzy mieli już styczność z systemem, ale i nowicjusze nie powinni mieć ogromnych problemów z jej opanowaniem. I choć dystrybucja często wybierana jest na serwery sieciowe, świetnie sprawuje się do użytku domowego.
Red Hat, podobnie jak Mandrake, posiada wersję komercyjną i tak jak w przypadku swojego "kolegi" - zawiera ona dodatkowe oprogramowanie napisane prze firmę.
Adres Red Hata: www.redhat.com i ftp.redhat.com
PLD
PLD to nasza dystrybucja. Tak, tak Polacy także tworzą Linuksa. PLD bazuje na Red Hacie. Rodacy jednak ogromny nacisk zrobili na bezpieczeństwo i stabilność systemu. Dużo czasu poświęcono także na implementację protokołu IP w wersji 6 znanej także pod nazwą next generation - następna generacja. Nasza dystrybucja to także największy Red Hat.
PLD cieszy się uznaniem wśród administratorów serwerów. Niektórzy mówią też, że choć bazuje na Red Hacie, to wyszedł po prostu od niego lepszy! Dystrybucja kierowana jest do zaawansowanych użytkowników.
O projekcie PLD poczytamy pod www.pld-linux.org
SuSE
SuSE to dzieło naszych sąsiadów - Niemców. Prostota obsługi i wsparcie techniczne czyni go silną pozycją. To, za co jednak SuSE posiada duże grono zwolenników, to instalator i konfigurator Yast charakteryzujący się łatwością obsługi oraz funkcjonalnością.Oczywiście po szczegóły możemy sięgnąć do strony oficjalnej, skąd także pobierzemy SuSE lub kupimy jego rozbudowane wydanie: www.suse.com
Knoppix
Knoppix jest butowalnym Linuksem. Oznacza to, że system uruchamia się z płyty CD, po uprzednim butowaniu z niej. Jest ciekawym rozwiązaniem, kiedy chcemy najpierw "zobaczyć na żywo" jak wygląda Linux. Knoppix bazuje na Debianie (czytaj niżej). Dystrybucja rozprowadzana jest na jednej płytce. Najnowsza wersja 3.2 zawiera uaktualnione pakiety. Knoppix, pomimo faktu, że jest butowalny, można go zainstalować na dysku twardym.
Debian
Tym czym Debian różni się znacząco od innych dystrybucji, jest fakt, że nie stoi za nim żadna firma - tworzy go grono programistów z całego świata, w tym także Polacy! Ciesząca może być informacja, że Debian to największa dystrybucja - posiada prawie 9000 pakietów umieszczonych na 7CD + 1 dodatkowej (sytuacja w wersji stabilnej 3.0). Debian idealnie spisuje się na serwerach, a to za sprawą jego dużej stabilności., będącej wynikiem długotrwałego i szczegółowego sprawdzania każdego pakietu. Kolejnym plusem dystrybucji jest jej dostępność na wiele platform, dzięki czemu Debiana możemy uruchomić nawet na Amigach!
Dodatkowo dystrybucja znakomicie nadaje się do użytku domowego. I choć przeznaczona jest dla systemowych bywalców, docenią ją nawet osoby raczkujące w Linuksie - 8710 pakietów sprawi, że do codziennej pracy wykorzystamy oprogramowanie z CD, bez konieczności pobierania pakietów z sieci.
Debian znajduje się pod: www.debian.org
Mac OS
Mac OS to system operacyjny dla komputerów Macintosh firmy Apple. Był to pierwszy ogólnodostępny system operacyjny wyposażony w graficzny interfejs użytkownika (GUI). Wcześniejsze komputery Apple pracowały w oparciu o interfejs znakowy. Idea graficznego interfejsu została zaczerpnięta przez inżynierów Apple z laboratoriów firmy Xerox w Palo Alto, gdzie w 1973 roku stworzono Alto pierwszy komputer z graficznym interfejsem.
Pierwsza wersja systemu weszła do użytku publicznego w 1984 wraz z modelem Macintosh - reklamowana przy pomocy klipu nawiązującego do literatury Georga Orwella. Upowszechnione przez nią takie standardy graficznego interfejsu jak okna, rozwijalne menu, kursor myszy, kosz na niepotrzebne pliki stały się od tej pory podstawą współczesnych systemów operacyjnych.
Mimo że interfejs Mac OS był bardzo intuicyjny i wygodny, sam system cierpiał na wiele poważnych bolączek, jak np. brak wielozadaniowości z wywłaszczeniem czy w pełni bezpiecznej pamięci. Apple przez wiele lat starało się rozwiązać te kłopoty na bazie kodu Mac OS. Starania te nie przyniosły zadowalającego rezultatu. Nigdy nie zostały ukończone projekty Copland oraz Rhapsody, która była próbą połączenia uniksowego jądra z macintoshowym interfejsem użytkownika.
Po powrocie do Apple jednego z założycieli firmy Steva Jobsa i wchłonięciu jego firmy NeXT rozpoczęto prace nad nowym systemem. Prowadzono je w oparciu o doświadczenia z Rhapsody oraz NextStep, rewolucyjnego systemu operacyjnego stworzonego w ramach NeXT. W międzyczasie doskonalono Mac OS, aby nie utracić pozycji rynkowej. Jego ostatnia wersja była oznaczona numerem 9.
W 2000 roku wprowadzono Mac OS X - tj. Mac OS numer 10 stworzony w oparciu o całkiem nowe rozwiązania systemowe. Zasadniczym zmianom uległ także interfejs użytkownika. Kolejne pełne wersje systemu są od tej pory numerowane cyframi podrzędnymi:
* Mac OS X 10.0
* Mac OS X 10.2, nazwa kodowa: Jaguar
* Mac OS X 10.3, nazwa kodowa: Panther
* Mac OS X 10.4, nazwa kodowa: Tiger (połowa 2005)
Mac OS X powstał w oparciu o mikrojądro Mach oraz usługi i narzędzia zaczerpnięte z projektów NetBSD oraz FreeBSD. Jego podstawą jest opracowany w Apple Computer system operacyjny Darwin. Graficzny interfejs użytkownika nosi nazwę Aqua i jest własnym rozwiązaniem opracowanym przez Apple z wykorzystaniem doświadczeń i wzorów z poprzednich systemów tej firmy. Apple udostępnia także własną wersję X Window System.
Tworząc Mac OS X wykorzystano doświadczenia z nieukończonego systemu Rhapsody oraz rewolucyjnego NeXTStep firmy NeXT założonej przez Steva Jobsa a przejętej przez Apple Computer, gdy ten powrócił do jego zarządu.
Podobnie jak poprzednie systemy Apple, Mac OS X niesie wiele innowacji i w wielu dziedzinach kształtuje współczesną ewolucję oraz modę graficznych systemów operacyjnych.
Firma Dell wyraziła już chęć instalowania Mac OS X na produkowanych przez siebie komputerach, ale Apple nie przewiduje licencjonowania systemu na inny niż produkowany przez siebie sprzęt. Apple nie będzie powstrzymywało użytkowników przed instalacją systemu Windows na Macintoshach opartych na nowych procesorach (podobnie jak obecnie nie powstrzymuje przed instalacją Linuksa), ale odmawia udzielania wsparcia technicznego w takiej systuacji.
OS/2
(ang. Operating System/2) to system operacyjny stworzony przez firmy IBM i Microsoft, później rozwijany wyłącznie przez IBM. Nazwa oznacza, że system był przygotowywany dla drugiej generacji komputerów osobistych IBM - PS/2.
Pierwsza wersja systemu operacynego OS/2 oznaczona jako 1.0 została wydana w grudniu 1987 roku. Był to wtedy system wyłącznie tekstowy, ale posiadający już bogate API zapewniające kontrolę grafiki i obsługę myszy komputerowej. Interfejs graficzny wprowadzono wraz z wydaniem w listopadzie roku 1988 wersji 1.1.
W roku 1990 współpraca firm Microsoft i IBM nad OS/2 rozluźniła się. Rosnąca popularność systemu operacyjnego Windows skłoniła Microsoft do skupienia uwagi na własnym systemie. Doprowadziło to do podziału prac nad OS/2 - IBM miał zająć się wydaniem wersji 2.0, podczas gdy Microsoft miał skupić się nad wersją 3.0 znaną jako NT OS/2. Ostatecznie współpraca obu firm nad OS/2 została zerwana, zaś wersję 3.0 Microsoft wydał jako Windows NT.
Wydana samodzielnie przez IBM w roku 1992 wersja 2.0 systemu OS/2 zawierała nowy interfejs graficzny oraz 32 bitowe API. Prawdziwym 32 bitowym system był jednak dopiero OS/2 w wersji Warp 3 wydanej w roku 1994. Wprowadzał on ponadto lepszą obsługę multimediów czy sieci Internet.
IBM zapowiedział, że wycofa OS/2 ze sprzedaży 23 grudnia 2005 roku, a 31 grudnia 2006 roku zakończy wsparcie dla tego systemu. Zwolennicy systemu starają się jednak bronić OS/2 poprzez zbieranie podpisów pod petycją o uwolnienie całości bądź części jego kodu źródłowego.