TERMOREGULACJA

•          wymiana ciepła pomiędzy środowiskiem, a otoczeniem

•           kontrola nerwowa bilansu cieplnego

•           adaptacja ustroju do podwyższonej lub obniżonej temperatury

•           zaburzenia mechanizmów termoregulacji

 

 

Kontrola nerwowa termoregulacji

 

Regulacja temperatury ciała

 

1. Podwzgórze - przednia część zawiera ośrodek termostatyczny (termostat biologiczny) i związana jest z regulacją procesów utraty ciepła i zmniejszania jego produkcji (pocenie, rozszerzanie naczyń skóry), natomiast tylna część podwzgórza łączy się z reakcjami odruchowymi na zimno, a więc z zachowaniem ciepła i ze wzrostem jego produkcji (drżenie mięśniowe i skurcz naczyń skórnych)

 

Podwzgórzowe ośrodki termoregulacji otrzymują impulsację z:

       Termoreceptorów mózgu, zwłaszcza podwzgórza i ośrodków rdzeniowych „rejestrujacych” temperaturę krwi tętniczej

       Termoreceptorów skórnych reagujących na zmiany temperatury otoczenia

       Termoreceptorów aktywującego układu siatkowatego (RAS)

       Termoreceptorów obecnych w mięśniach, górnych drogach oddechowych, ścianach naczyń żylnych i niektórych odcinkach przewodu pokarmowego

 

2. Rdzeń przedłużony - obecne tu (podobnie jak w podwzgórzu) neurony termowrażliwe - teromdetektory, mogą reagować na zmiany temperatury lokalnej oraz na informację o zmianie temperatury innych okolic ciała, położonych poza ośrodkowym układem nerwowym

 

 

Reakcja organizmu na:
GORĄCO (podwyższenie temperatury krwi)	ZIMNO (obniżenie temperatury krwi)
•           rozszerzenie naczyń krwionośnych (zwiększenie skórnego przepływu krwi) •           wzmożone wydzielanie potu •           przyśpieszenie akcji serca i oddychania •           pobudzenie ośrodka hamującego drżenie mięśniowe w śródmózgowiu	uruchomienie termogenezy drżeniowej  pobudzenie układu współczulnego i uwalnianie noradrenaliny przyspieszającej metabolizm mięśni i tkanki tłuszczowej  pobudzenie rdzenia nadnerczy i uwalnianie amin katecholowych (adrenalina) wzmagających metabolizm tkanki tłuszczowej i węglowodanów  wzrost uwalniania hormonów tarczycy przyspieszających metabolizm podstawowy  pobudzenie ośrodka naczynio-skurczowego, skurcz naczyń skórnych i zmniejszenie utraty ciepła poprzez ograniczenie przepływu skórnego  u noworodków - uruchomienie procesu termogenezy bezdrżeniowej (uzyskiwanie energii z brunatnej tkanki tłuszczowej

 

Zaburzenia mechanizmów termoregulacji

 

 

HIPOTERMIA - obniżenie temperatury ciała poniżej 35°C, wystąpić może przy dłużej trwającym narażeniu na zimno, zwłaszcza w środowisku wodnym, ze względu na 25-krotnie większe przewodnictwo cieplne wody niż powietrza. Hipotermia powoduje:

•          Upośledzenie pracy układu krążenia (zmniejszenie objętości wyrzutowej serca i zwiększenie oporu obwodowego)

•          Upośledzenie pracy układu oddechowego

•          Zaburzenia świadomości

•          Uszkodzenie nerek i wątroby

•          Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

  

HIPERTERMIA - temperatura wewnętrzna może osiągnąć poziom 40,0 - 41 °C, występuje w wyniku zbyt długiego przebywania w gorącym otoczeniu (zwłaszcza o dużej wilgotności) lub nadmiernego nagromadzenia ciepła w ustroju podczas wysiłku.

Hipertermia powoduje:

•          Osłabienie

•          Omdlenia

•          Bóle głowy

•          Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (wymioty)

 

UDAR CIEPLNY - najgroźniejszy etap rozwoju hipertermii, wywoływany zbyt dużym obciążeniem układu krążenia. Bezpośrednią konsekwencją takiej sytuacji jest:

•          zakwaszenie organizmu,

•          niedotlenienie mózgu,

•          powstawanie skrzepów wewnątrznaczyniowych,

•          śmierć komórek wielu narządów (w tym mózgu),

•          śmierć

 

GORĄCZKA - jest to stan podwyższonej temperatury wewnętrznej (przy sprawnie działających mechanizmach termoregulacji), który jest często, ale nie zawsze, częścią składową reakcji obronnych organizmu na infekcje bakteryjne lub wirusowe, a także na inne czynniki patogenne.

 

PIROGEN EGZOGENNY

(grzyby, bakterie, wirusy, rozpad komórek nowotworowych)

 

 

KOMÓRKI UKŁADU LIMFOIDALNEGO

(leukocyty, a zwłaszcza monocyty i makrofagii)

 

 

PIROGEN ENDOGENNY (cytokininy)

 

 

PODWZGÓRZE

(podniesienie wartości „set-pointu”, podniesienie temperatury ciała poprzez zahamowanie utraty ciepła)

 

---