Ekonomika konsumpcji

Ekonomika konsumpcji- jest to zlepek dyscyplin naukowych, które dotyczą potrzeb ludzkich. Ekonomika konsumpcji korzysta z metod i sposobów wielu nauk ekonomii, nauk naturalnych i dyscyplin ekonomicznych:

• z ekonomii (makro i mikroekonomii) i łączy ją z tymi naukami przede wszystkim grupa metod badawczych, pojęć i sposobów poznawania rzeczywistości;

• z polityką ekonomiczną, polega na wykorzystaniu zasad planowania operatywnego i perspektywicznego oraz wykorzystywaniu wniosków z praktyki gospodarczej;

• ze statystyką i ekonometrią, polega na badaniu budżetów gospodarstw domowych, badaniu elastyczności i różnych innych metod ilościowych umożliwiających badanie spożycia;

• z ekonomiki handlu - wykorzystuje badanie rynku zarówno od strony popytu jak i podaży;

• techniki wykorzystywane do badań zachowań i preferencji nabywców.

Ekonomika konsumpcji korzysta również z szeregu nauk poza ekonomii a mianowicie:

• fizjologii i higieny żywienia

• towaroznawstwa

• socjologii

• psychologii

• antropologii.

Ekonomika k. jest dyscypliną naukową o społeczno - ekonomicznych uwarunkowaniach i zależnościach zachodzących w sferze spożycia oraz określających zakres (rozwój) potrzeb ludności i zachowania się konsumenta w społecznym procesie konsumpcji. Zajmuje się także wyznaczaniem społecznych celów funkcji spożycia oraz doborem środków do ich realizacji. (ksero-raport ONZ).

PODSTAWOWE KATEGORIE ZWIĄZANE Z KONSUMPCJĄ

1. Konsumpcja (spożycie) - jest to akt lub proces zaspakajania potrzeb ludzkich w rynku zużywania dóbr materialnych i usług.

2. Sfera spożywcza - jest to ogół aktów konsumpcji oraz czynników społeczno - ekonomicznych, które określają poziom, tempo oraz strukturę konsumpcji.

Sfera spożycia wymaga wyjaśnienia następujących terminów:

1. poziom życia - jest to stopień zaspokojenia potrzeb ludzkich, wynikających z konsumpcji dóbr materialnych i usług. Wyrazem tego jest poziom rozwoju gospodarczego, kulturalnego, socjalnego oraz politycznego danego społeczeństwa w porównaniu z innymi społeczeństwami. Poziom życia jest to kategoria syntezująca konsumpcję oraz potrzeby.

2. dobrobyt - jest to zasób przedsiębiorstw konsumpcji oraz środków pozostających do dyspozycji konsumenta. Inaczej jest para rzeczowo - finansowa konsumpcji (potocznie dobrobyt utożsamiany jest z bogactwem czy zamożnością).

3. warunki bytu (bytowe) jest to całokształt czynników determinujących konsumpcję oraz poziom życia społeczeństwa.

Warunki bytu determinowane są przez:

• elementy przyrodnicze: naturalne i sztuczne środowisko człowieka a w szczególności: klimat, ukształtowanie terenu, jakość i zagospodarowanie ziemi, infrastruktura techniczna;

• elementy ekonomiczne: czas i organizacja pracy, wielkość produkcji, podaż towarów, poziom dochodów i ich źródła, ceny, świadczenia społeczne, organizacje zakupu i sprzedaż;

• elementy polityczne: ustrój społeczno - polityczny, system politycznej organizacji państwa (sejm, senat, prezydent);

• elementy społeczno - humanistyczne: system wartości społeczeństwa, obyczaje, normy etyczne, poziom wykształcenia, poziom kultury, zasady awansu społecznego.

4. sposób życia: całokształt zachowań i czynności poprzez które społeczeństwo zaspokaja swoje potrzeby. Sposób życia pokazuje strukturę i formy zaspokajania potrzeb. Sposób życia i poziom życia są formami komplementarnymi i są pochodne od potrzeb (konsumpcji). Poziom życia przedstawia relacje głównie od strony ilościowej, natomiast sposób życia relacje od strony jakościowej.

5. jakość życia - jest to stopień satysfakcji społeczeństwa (jaki człowiek) z całokształtu swej egzystencji. Jest to suma odczuć istniejących warunków życia i jednocześnie ich ocena. Jest to kategoria syntezująca wszystkie poprzednio zdefiniowane pojęcia.

W zależności od marki (rodzaju), potrzeby rozpatruje się z różnych punktów widzenia::

• psychologia - akcentuje potrzeby jednostki ludzkiej;

• socjologia - akcentuje potrzeby zbiorowości;

• ekonomia - zajmuje się wielkością i dynamiką potrzeb w kontekście sposobów ich zaspokajania przez dobra i usługi w ujęciu mikro i makroekonomicznym.

Z definicji wynika, iż źródłem i determinantą potrzeb jest organizm człowieka, jego konstrukcja biologiczna i psychiczna oraz konwencje społeczne. Człowiek żyje bowiem w różnych nakładach społecznych: rodzina, środowisko pracy, grupa zawodowa, lokalna, naród, grupa studencka.

Określanie źródeł potrzeb jest podstawową bazą wyjściową do ich klasyfikacji. W polskiej literaturze najczęściej występuje klasyfikacja Oskara Langego, który je dzieli na:

• biologiczne

• społeczne.

J. Szczepańskiego, który dzieli je na:

• rzeczywiste (biologiczne wymogi organizmu)

• otoczkowe (wzbogacają potrzeby rzeczywiste, dodatkowe warunki)

• pozorne, których zaspokojenie jest szkodliwe dla zdrowia fizycznego i psychicznego, są wytworem snobizmu, złego gustu, frustracji, złego naśladownictwa. Mogą one z czasem przybrać postać nałogu, stając się potrzebami quasi biologicznymi lub quasi psychologicznymi.

W klasyfikacjach międzynarodowych (Instytut Badawczy ds. Rozwoju Społecznego ONZ) zaleca się podział na:

• potrzeby podstawowe

• potrzeby wyższego rzędu.

Wśród podstawowych:

• materialne: wyżywienie, mieszkalne, zdrowie;

• kulturalne: kształcenie, czas wolny i jego zagospodarowanie, zapewnienie bytu.

Wśród potrzeb wyższego rzędu:

• materialne: pozostałe po zaspokojeniu p. podstawowych, samochód, samolot itd.

• kulturalne: czytelnictwo, teatr, kino, zwiedzanie świata.

Potrzeby wyższego rzędu są wyrazem rozwoju ewolucyjnego. Potrzeby wyższe pojawiają się u człowieka od dnia urodzin (najpierw potrzeby fizyczne, bezpieczeństwa) aż do śmierci. Im wyższa potrzeba tym mniejsze znaczenie dla biologicznego przetrwania; może więc być zaspokojone zdecydowanie później. Zaspokajanie potrzeb wyższych prowadzi do większego szczęścia i bogatego życia wewnętrznego (pogody ducha).

Osoby i społeczeństwa, których potrzeby zarówno wyższe jak i niższe są zaspokajane w dostateczny sposób, przypisują większą wartość potrzebom wyższym.

ASPIRACJE SPOŁECZNE

Aspiracje ludzkie wyrażają pożądany styl i standard życia będący jednocześnie podstawą oceny rzeczywistego poziomu życia. Aspiracje są wynikiem naturalnym, wynikającym z właściwości człowieka, jego marzeń, indywidualnych hierarchii wartości i naśladownictwa określonych wzorów konsumpcji.

Natomiast aspiracje konsumpcji są to oczekiwania związane z zaspokajaniem potrzeb konsumenckich a istotną ich cechą jest wywoływanie alternatywnych działań gospodarstw domowych zmierzających do zwiększenia dochodów umożliwiających realizowanie tych aspiracji.

Właściwościami aspiracji konsumpcyjnych są:

1. zmienność w czasie

2. wzrastanie wraz z osiągnięciami (szczególnie dochodów)

3. kształtowane są zachowaniem jednostek, do których są one przynależne 9zachowaniem członków grupy do której należy jednostka)

4. określane, realistyczne.

Właściwościami aspiracji konsumpcyjnych są także:

1. zależność od skali potrzeb zaspokajanych w danym społeczeństwie i wzorców zewnętrznych

2. wyrastają wraz z zamożnością (biedni mają znacznie mniejsze aspiracje od bogatych) i nawet znaczny procent w przyrost dochodów nie zapewni dostępności bardziej atrakcyjnej konsumpcji (brak warunków konsumpcyjnych)

3. rosną wraz z wyższą dynamiką dochodów realnych

4. mogą być ukierunkowane i stymulowane długofalowym, cieszącym się społecznym zaufaniem programem rozwoju produkcji atrakcyjnych dóbr i usług konsumpcyjnych.

Klasyfikacja potrzeb wg Mastova

1. potrzeby fizjologiczne - 85%

2. potrzeby bezpieczeństwa - 70%

3. potrzeby przynależności i miłości - 50%

4. potrzeby szacunku i uznania - 40%

5. potrzeby samo urzeczywistnienia - 10%

PRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJU KONSUMPCJI

Są one elementem zbioru prawidłowości ekonomicznych związanych z paradygmatem gospodarowania a nie z gospodarką towarową i mechanizmem rynkowym. Prawidłowości te zostały odkryte i sformułowane w różnym czasie ok. 200 lat wstecz. Obecnie syntezy takich badań to głównie opracowania agent ONZ, klubu rzymskiego, korporacji bankowych i wielkich instytucji badawczych. Skomplikowane i wieloznaczność prawidłowości powoduje zaliczenie ich do trzech następujących grup:

1. przyczynowo - skutkowe

2. strukturalne

3. funkcjonalne.

Najogólniejsze warunki funkcjonowania konsumpcji są zapisane w prawidłowościach przyczynowo - skutkowych. Te prawidłowości przyczyniają się do występowania prawidłowości funkcjonalnej a na tle obu kształtuje się struktura konsumpcji.

Prawidłowości przyczynowo - skutkowe mają po pierwsze charakter ekonomiczny i odzwierciedlają uwarunkowania stwarzające możliwość zaspokajania potrzeb; po drugie są psychologiczne i opisują sytuacje decyzyjne konsumentów i są w dużym zakresie niezależne od innych uwarunkowań.

Cechy prawidłowości przyczynowo - skutkowej:

• prawidłowości dotyczące hierarchii potrzeb, która zależy od czynników gospodarczych, społecznych i moralnych;

• relacje między poziomem i strukturą konsumpcji a pracą; wydajniejsza praca powinna przynosić wzrost płac co pozwala na zrównoważonym rynku kupować towary i usługi oraz zaspokajać rozwijające się (nowe) potrzeby;

• poziom konsumpcji różnych grup ludności. Dobrze funkcjonujący rynek może zaspokoić potrzeby zarówno dobrze zarabiających czynnych zawodowo pracowników jak i emerytów, rencistów. Przerwana więź między wynagrodzeniem a opodatkowaniem pracownika na rzecz budżetu i wysokością świadczeń społecznych, może doprowadzić do złych skutków społecznych.

Oddziaływanie na poziom i strukturę konsumpcji określonych proporcji makroekonomicznych, czyli relacja między udziałem konsumpcji a udziałem akumulacji PKB (w Polsce ok. 12).

• wpływ na konsumpcje

Prawidłowości funkcjonalne - występują one gdy określonym zmianom, uwarunkowaniom i czynnikom współżycia odpowiadają zmiany wielkości i struktury konsumpcji. Na czele tej grupy znajduje się PRAWO ENGLA ( wraz ze wzrostem dochodów maleje konsumpcja żywności oraz wraz ze wzrostem dochodów konsumpcji wydają mniej na dobra podstawowe). Pojawiają się wówczas fundusze swobodnej decyzji przeznaczone na dobra zaspakajające potrzeby dalszych rzędów. PRAWO MARSCHALA (popyt na dane dobro wzrasta wraz ze zniżką jego ceny a spada jeśli cena rośnie, przy czym stosunek między spadkiem ceny a wzrostem popytu nie jest stały). Nie działa ono wówczas kiedy ceny nie spełniają roli (rozdzielnictwo, reglamentacja, bony, astygmaty itp.). EFEKT RYGLA - sytuacja malejących dochodów realnych kiedy skłonność konsumentów do utrzymania przez pewien czas osiągniętego już poziomu i struktury konsumpcji występuje na stałe, pojawia się wówczas prawidłowość efektu prawidłowego i grup wzorcotwórczych w kształtowaniu popytu. Od tej prawidłowości zależy w dużym stopniu CYKL ŻYCIA PRODUKTU.

Prawidłowości strukturalne polegają na tym, że zdarzenia ekonomiczne występują łącznie tworząc stałe struktury reprezentowane w sferze współżycia. Powiązane są ze sobą w sposób systemowy. Oznacza to że jeśli integracja w reguły gospodarki zniekształca prawidłowości przyczynowo - skutkowe, to prawidłowości strukturalne występują również w ułomnej postaci.

Przykład prawidłowości strukturalnej:

1. proporcja między konsumpcją indywidualną, finansową z dochodów konsumenta a konsumpcja zbiorcza finansowa z budżetu państwa;

2. proporcja wydatków na dobra żywnościowe i nieżywnościowe;

3. proporcja polegająca na odpowiedniej konsumpcji dóbr i usług;

4. proporcja pomiędzy konsumpcją rynkową a konsumpcją naturalną.

Ogólne prawidłowości rozwoju konsumpcji wydatków w krajach gospodarczo rozwiniętych

1. stosunkowo szybkie zmniejszanie się wydatków na żywność w ogólnych wydatkach ludności;

2. malejący ciężar gatunkowy wydatków na odzież i obuwie;

3. stabilizacja wydatków na alkohol, zdrowie i higienę osobistą;

4. szybki wzrost wydatków na urządzenia utrzymania mieszkania, kulturę, oświatę, wypoczynek i turystykę.

Prawidłowości rozwoju spożycia żywności

1. faza - wzrost konsumpcji i eliminowanie niedostatku spożycia podstawowych artykułów żywnościowych

2. faza - zmniejszanie spożycia produktów mniej przydatnych na korzyść wzrostu konsumpcji artykułów żywnościowych bardziej wartościowych. Maleje spożycie przetworów zbożowych, rośnie spożycie mleka i chleba, tłuszcze zwierzęce są zastępowane tłuszczami roślinnymi.

3. faza - jakościowa; poprawa spożycia; jest to faza wyboru konsumpcyjnego, czyli realizacji własnych upodobań; łączy się ona ze spadkiem wydatków na żywność w ogólnych wydatkach konsumpcyjnych.

Prawidłowości spożycia artykułów nieżywnościowych i usług

1. faza - wzrost ilościowy zakupu odzieży i obuwia;

2. faza - popyt dynamiczny na artykuły wyposażenia mieszkań i inne trwałego użytku;

3. faza - wydatny wzrost wydatków realnych ;

4. faza rzeczywistego wyboru konsumpcyjnego.

ZMIENNE KSZTAŁTUJĄCE POTRZEBY, POPYT I SPOŻYCIE

1. Zmienne obiektywne:

1. ekonomiczne:

• dochody

• ceny

• wielkość podaży

2. poza ekonomiczne:

• wielkość w strukturach ludności

• przynależność do grupy zawodowej

• wykształcenie

• wiek

2. Zmienne subiektywne nawyki:

• motywy postępowania postawy ludzkiej.

Informacje o tego typu potrzebach podaży i popytu uzyskuje się z badań rynku. Informacje takie uzyskujemy z materiałów pierwotnych, głównie metodą bezpośrednią oraz materiałów wtórnych - metodą pośrednią (bilanse przedsiębiorstwa, sprawozdawczość, analizy sprawozdawcze, dane GUS, dane instytucji badawczej). Przy wykorzystaniu tych metod stosujemy wszelkie techniki badawcze:

1. techniki bezpośrednie: wywiad osobisty, wywiad grupowy - obserwacja uczestników;

2. techniki pośrednie: ankieta prasowa, internetowa, panel.

RODZAJE INFORMACJI POTRZEBNYCH W PROCESIE KONSTRUKCJI I OCENIE NARZĘDZI W POLITYCE GOSPODARKI

W zakresie polityki gospodarczej informacje z dziedziny konsumpcji ważne są przede wszystkim z punktu widzenia konstrukcji narzędzi. Natomiast w zakresie społecznym informacje konsumpcji istotne są do oceny i weryfikacji funkcyjnych narzędzi.

GOSPODARCZE	SPOŁECZNE
badanie konsumpcji w ujęciu przedmiotowym	badanie konsumpcji w ujęciu przedmiotowym
1. minimum socjalne i minimum egzystencji	1. wieloletnie trendy na tle trendów rozwoju gospodarki
2. normy spożycia w dziedzinach, w których funkcjonują np.; fizjologiczne normy żywienia	2. struktura wydatków na tle struktury wydatków ludności w krajach rozwiniętych
3. ocena sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych	3. siła nabywcza średniej płacy na tle siły nabywczej średniej płacy w krajach rozwiniętych.
***	4. syntetyczne mierniki konsumpcji zbiorowej
badanie konsumpcji w ujęciu podmiotowym	B. badanie konsumpcji w ujęciu podmiotowym
4. budżety gospodarstw domowych	***
5. konsumpcja w gospodarstwach dom. Wg cyklu życia rodziny (2-osobowa, 3-osobowa, emerytalne)	5. konsumpcja wg wielkości gospod. dom.; średnio 3-5 osób
***	6. konsumpcja wg struktury zawodowej
c.d. GOSPODARCZE	c.d. SPOŁECZNE
badanie konsumpcji w ujęciu przestrzennym	badanie konsumpcji w ujęciu przestrzennym
6. regiony konsumpcji	***
***	7. regiony wg poziomu cywilizowanego
D. przewidywanie konsumpcji	D. przewidywanie konsumpcji
7. prognostyczne modele struktury konsumpcji	***
***	8. międzynarodowe badania porównawcze konsumpcji

ŹRÓDŁA INFORMACJI ILOŚCIOWEJ

1. Statystyka rynkowa:

1. statystyka dostaw towarów przeznaczonych na zaopatrzenie ludności w ujęciu wartościowym,

2. statystyka spożycia niektórych ważniejszych artykułów konsumpcyjnych w ujęciu ilościowym,

3. statystyka sprzedaży detalicznej towarów,

4. statystyka zapasów towarów konsumpcji w obrocie towarowym,

5. statystyka obrotów ogółem.

2. Statystyka dochodów ludności:

1. bilans dochodów i wydatków pieniężnych ludności,

2. statystyka oszczędności pieniężnych ludności,

3. statystyka płac,

4. statystyka skupu płodów rolnych,

5. statystyka produktu krajowego brutto PKB.

3. Statystyka demograficzna.

4. Analiza ekonomiki rejonu:

1. problematyka gospodarcza i socjalno - bytowa,

2. problematyka osadnicza,

3. kierunki rozwoju rejonu, program dochodów i wydatków ludności.

POMIAR ELEMENTÓW ZWIĄZANYCH Z PODSTAWOWYMI KATEGORIAMI EKONOMIKI KONSUMPCJI

MIERNIKI

1. ILOŚCIOWE (w jednostkach naturalnych)

2. WARTOŚCIOWE (w większym stopniu zintegrowane w pieniądzu)

3. BEZPOŚREDNIE (wielkość spożycia na jedną osobę, jedno gospod. dom.)

4. SYMPTOMATYCZNE (charakteryzujące najistotniejsze warunki, w których kształtuje się spożycie np.; liczba sklepów na 1 tys. mieszkańców)

MIERNIKI ILOŚCIOWE mają szerokie zastosowanie przy bezpośrednim spożyciu. Przydatne szczególnie dla ujęć szczegółowych spożycia w różnych przekrojach. Słabą stroną tych mierników jest brak odzwierciedlenia jakości dóbr.

Występują różne kryteria podziału mierników:

Wg dyscypliny naukowej:

• Statystyczne

• Ekonometryczne

• Matematyczne

• Fizjologiczne

Wg kryteriów cech spożycia - wielkość spożycia.

Wg kryterium stosowanej miary:

• Przeliczeniowa

• Struktury

• Wzorcowe

• Normatywne

• Komparatywne

• Agregatowe

• Współzależności

MIERNIKI PRZESTRZENNE służą głównie do oceny poziomu i struktury spożycia żywności. Są to indywidualne mierniki przeliczeniowe artykułów żywnościowych na składniki pokarmowe. To jest:

• gramy białka

• gramy tłuszczu

• gramy węglowodanów

• miligramy witamin

• miligramy soli mineralnych

• wartości energetyczne (kalorie).

Podstawą ustalania w/w mierników są tablice wartości odżywczych spożywanych produktów, w których podana jest wartość energetyczna i pokarmowa w 100 gramach produktów.

MIERNIKI WERYFIKACJI służą do określenia poprawności przeliczeń składników pokarmowych na wartość energetyczną.

K = 4B + 9T + 4W gdzie:

K - ogólna wartość energetyczna

B- liczba gramów białka

T - liczba gramów tłuszczu

W -liczba gramów węglowodanów

MIERNIKI SUBSTYTUCJI umożliwiają zastąpienie jednego artykułu żywnościowego przyjętego za jeden lub sto innym artykułem. Miernik ten za pomocą wskaźnika procentowego oznacza procent zamiany produktu podstawowego na inny

np.: 100g mąki = 1235g pieczywa

100g mleka = 10g sera żółtego

MIERNIKI PROPORCJI odnoszą się do wartości pokarmowej spożywanych produktów. Dotyczą one:

1. proporcji białka zwierzęcego do białka roślinnego

2. tłuszczu roślinnego do zwierzęcego

3. węglowodanów uzyskiwanych z przetworów zbożowych do cukru

4. wapnia do fosforu.

MIERNIKI STRUKTURY określają udział poszczególnych grup dóbr i usług w konsumpcji ogółem:

1. udział spożycia żywności w konsumpcji ogólnej,

2. udział usług w konsumpcji ogólnej.

MIERNIKI WZORCOWE:

1. fizjologiczne normy spożycia żywności,

2. racjonalne normy spożycia dóbr żywnościowych,

3. minimum socjalne - określa poziom dochodów rodzin lub osób samotnych, który umożliwia zaspokojenie normalnych niektórych potrzeb biologicznych, kulturalnych i społecznych

4. minimum egzystencji - sumy dóbr i usług niezbędnych do utrzymania człowieka przy życiu, na pokrycie potrzeb życiowych.

MIERNIKI KOMPARATYWNE tzw. koszyk minimum socjalnego; dobra i usługi po możliwie najniższych cenach i obejmujące wydatki na żywność, obuwie, mieszkanie i jego podstawowe wyposażenie, wypoczynek, kulturę, higienę o ochronę zdrowia, transport i łączność podstawową.

RACJONALNE BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH

MIERNIKI AGREGATOWE charakteryzują w sposób syntetyczny poziom spożycia a mianowicie:

1. średnią wielkość konsumpcji dóbr i usług na osobę w wartościach pieniężnych

2. spożycie żywności średnio na osobę w wartościach energetycznych.

MIERNIKI DYNAMIKI:

1. wskaźniki dynamiki (przy podstawie stałej i podstawie zmiennej

2. wskaźniki wzrostu - o ile wzrasta konsumpcja określonych artykułów w stosunku do innych artykułów w procentach).

MIERNIKI WSPÓŁZALEŻNOŚCI:

1. współczynniki korelacji

2. współczynniki dochodowej, cenowej i krzyżowej elastyczności spożycia ( informuje o ile procent nie zmieni się spożycie, gdy zmienna objaśniająca wzrośnie lub spadnie o 1%; obrazuje siły reakcji konsumpcji na dwóch zmiennych objaśniających

3. współczynnik krańcowej skłonności do konsumpcji - jest to stosunek wydatków konsumpcyjnych do przyrostu dochodów.

4. Współczynnik krańcowych skłonności do oszczędzania - jest to stosunek oszczędności indywidualnych do przyrostu dochodów.

Normy fizjologiczne spożycia żywności po raz pierwszy w Polsce zostały opracowane w 1950r. i są uaktualniane. Normy te opracowano dla 18 grup ludności i zróżnicowane są w zależności od wieku, płci, rodzaju i intensywności pracy. Wyrażone są w kaloriach oraz najważniejszych składnikach pokarmowych i stanowią podstawowy element tabel dietetycznych. Dla każdej z 18 grup ludności opracowano 4 poziomy teoretycznego zapotrzebowania na żywność:

1. wyżywienie ledwo co dostateczne o stosunkowo niskim koszcie (w rzeczywistości pomijane w rozważaniach ekonomicznych),

2. wyżywienie dostateczne o umiarkowanym koszcie (minimum socjalne),

3. wyżywienie pełnowartościowe o średniowysokim koszcie (zadowalające),

4. wyżywienie pełnowartościowe - optymalne biologicznie (pożądane).

Tabele także składają się z norm zapotrzebowania w poszczególne składniki pokarmowe i zestawów racji żywnościowych dla różnych poziomów ekonomicznych (BCD). Za pomocą takich tabel określa się racjonalność spożycia.

PORÓWNANIE MIĘDZYNARODOWE

Proces naśladownictwa wzorców konsumpcji, demonstrowany przez kraje przodujące, jest podstawą procedury badawczej. Jej celem jest wnioskowanie zjawisk w sferze konsumpcji na podstawie analogii krajów wysoko rozwiniętych. Międzynarodowe porównania istotne są w fazie diagnozy i prognozy konsumpcji. Wiedza o tych prawidłowościach daje możliwość praktycznego wykorzystana. Są one podstawą informacji dla przedsiębiorstw działających na rynku krajowym, zagranicznym i są źródłem informacji o wzorcach konsumpcji.

METODY MIĘDZYNARODOWYCH PORÓWNAŃ POZIOMU ŻYCIA LUDNOŚCI

1. Porównanie wartości kalorycznych artykułów żywnościowych przyznanych na 1 mieszkańca. Metoda dość zawodna, bowiem jest stosunkowo wysokie spożycie kalorii a poziom rozwoju gospodarki i poziom życia bardzo niski.

2. Porównanie przemysłu krajów bardzo rozwiniętych na 1 mieszkańca w różnych krajach, wyrażonego w ustalonej walucie wg kursu giełdowego.

3. Uwzględnienie w pomiarze poziomu stanu życia, stanu wyposażenia w artykuły trwałego majątku oraz poziomu usług mających istotny wpływ na kształtowanie się stopy życiowej społeczeństwa.

METODA GENEWSKA

Klasyfikacja różnych potrzeb przy wyodrębnieniu potrzeb podstawowych i wyższego rzędu, określa stopień zaspokojenia potrzeby zmiennikami ilościowymi i jakościowymi.

---