Rachunkowość - diagnozowanie stanu majątkowego, przebieg procesów zmieniających rzeczywistość.

Nie wszystkie firmy są zobligowane do prowadzenia rachunkowości.

Zdarzenie gospodarcze - są to fakty, zaszłości, występujące w procesie danej jednostki, powodujące zmiany ilościowe lub jakościowe w składnikach majątkowych lub źródłach ich pochodzenia (źródła finansowania):

• Zdarzenie wewnętrzne - dotyczy danej jednostki np. wydania do biura z magazynu papieru.

• Zdarzenie zewnętrzne - w zdarzeniu występują dwa podmioty np. zakup z zakładów papierniczych papieru do własnego biura.

Zdarzenie gospodarcze wymaga udokumentowania. Musi wystąpić dowód gospodarczy.

Operacja gospodarcza - każde udokumentowane zdarzenie i podlegające ewidencji.

Majątek - zasoby wykorzystywane do prowadzenia działalności.

Źródło finansowania - określa z czego następuje finansowanie.

Cechy charakterystyczne zdarzeń gospodarczych:

• Istnieje określony termin nastąpienia danego zdarzenia.

• Konieczne jest wyrażenie wartościowe danego zdarzenia.

• Dane zdarzenie gospodarcze rozpatruje się z punktu widzenia wpływu na majątek lub źródła finansowania danego konkretnego podmiotu.

• Zdarzenie powoduje co najmniej dwa skutki w wartości majątku, względnie w źródłach jego finansowania.

• To, co jest zdarzeniem gospodarczym musi być udokumentowane w danej jednostce.

Ewidencja - dokumentowanie pojedynczych operacji gospodarczych; ma za zadanie potwierdzenie zaistnienia zdarzenia.

Dowód księgowy (forma dokumentu księgowego) - dowód sporządzony na piśmie, stwierdzający wystąpienie danego zdarzenia gospodarczego zgodnie z jego faktycznym przebiegiem.

Dokumentacja księgowa - ogół dokumentów prowadzonych w danej firmie. Dokumenty to także te, które pozwalają zmienić błędny zapis, a także pozwalające na przeksięgowanie wcześniej zaksięgowanych materiałów. W księgach rachunkowych nie może być zapisu bez rachunku księgowego (dowodu księgowego). Dokumenty księgowe są podstawą zapisu
w księgach.

Dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:

1. Określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego.

2. Określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczych.

3. Opis operacji oraz jej wartości, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych.

4. Datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu.

5. Podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów.

6. Stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych (dekretacja) oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Dowód księgowy opiewający waluty obce powinien zawierać przeliczenie ich wartości na walutę polską według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie.

Dowody księgowe powinny być:

• Rzetelne - to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, która dokumentują.

• Kompletne - zawierające co najmniej dane określone ustawą.

• Wolne od błędów rachunkowych.

Niedopuszczalne jest dokonywanie w dowodach księgowych wymazywania i przeróbek.

Stwierdzone błędy w zapisach poprawia się:

1. Przez skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności błędnego zapisu oraz podpisanie poprawki i umieszczenia daty. Poprawki takie musza być dokonane jednocześnie we wszystkich księgach rachunkowych i nie mogą nastąpić po zamknięciu miesiąca lub

2. przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowych dowodu zawierającego korekty błędnych zapisów dokonywane tylko zapisami dodatnimi a nie ujemnymi.

Podział dokumentów ze względu na pochodzenie:

• Zewnętrzne - otrzymane od obcych jednostek; dotyczą dwóch podmiotów.

• Wewnętrzne - dotyczą operacji gospodarczych wyłącznie wewnątrz danej jednostki.

Podział dokumentów ze względu na charakter:

• Źródłowe - pierwotne; stanowią pierwsze pisemne potwierdzenie danego zdarzenia gospodarczego.

• Wtórne - podstawą ich wystawienia są zazwyczaj inne dokumenty.

Podział dokumentów ze względu na jednostkę wystawiającą:

• Dowody własne - faktura wystawiona przez zakład.

• Dowody obce - dostawane przez kupującego np. wyciąg bankowy.

Inwentaryzacja - określana jest jako zespół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu składników majątkowych pozostających w dyspozycji jednostki gospodarczej lub organizacyjnej oraz zobowiązań i kapitałów własnych tej jednostki.

Główny cel: doprowadzenie danych ksiąg rachunkowych do rzeczywistego stanu aktywów i pasywów dla zapewnienia rzetelności i wiarygodności zapisów w księgach rachunkowych.

Metody inwentaryzacji:

1. Spis z natury.

2. Metoda pośrednia uproszczona.

3. Metoda potwierdzenia sald.

4. Metoda weryfikacji.

Bilans majątkowy - wartościowe zestawienie zasobów finansowych pozostających w dyspozycji jednostki (aktywa) ze źródłami ich finansowania (pasywa) sporządzone w określonej formie i na określony dzień nazywany momentem bilansowym.

Zasady sporządzania bilansu:

1. Zasada równowagi - suma aktywów musi być równa sumie pasywów.

2. Zasada prawdziwości - bilans musi być prawdziwy; wszystkie informacje zawarte w bilansie muszą mieć odzwierciedlenie w rzeczywistości.

3. Zasada klarowności i jasności - poszczególne zasoby są wykazywane w określony sposób.

4. Zasada ciągłości bilansowej - bilans kończący jeden okres obrotowy jest jednocześnie bilansem otwierającym rok następujący bezpośrednio po nim.

Wpływ operacji na bilans majątkowy. Operacje:

1. Bilansowe - dotyczą zmian wartościowych w aktywach lub pasywach,

2. Wynikowe - bezpośrednio powodują zmianę wyniku finansowego; zmieniają się poziomy przychodów, kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych.

Konto księgowe - jest to urządzenie ewidencyjne, które służy do klasyfikacji księgowej ewidencji oraz kontroli stanu składników majątkowych i źródeł ich finansowania.

Konto - jest to dwustronna tabela (rachunek) stosowana zarówno w rachunkowości, jak i innych naukach ekonomicznych do rejestracji, planowania i bilansowania przeciwstawnie skierowanych strumieni, tj. przychodów (zwiększeń) lub rozchodów (zmniejszeń) odpowiednio sklasyfikowanych obiektów majątkowych, ale także kosztów i efektów (przychodów) finansowych danego podmiotu w pewnym okresie. [Brzezin]

Zasada podwójnego zapisu zdarzeń gospodarczych (ewidencji) - zgodnie z tą zasadą każda operacja powinna być ujęta co najmniej na dwóch kontach; po dwóch przeciwstawnych stronach tych kont; w tej samej kwocie (równość na stronie Wn jednego konta i na stronie Ma drugiego konta).

Otwieranie konta:

• Oznaczamy nazwę i podajemy symbol konta,

• Wpisujemy stan początkowy, np. na podstawie bilansu otwarcia,

• Księgujemy występujące operacje, na podstawie prawidłowego dowodu księgowego.

Zapis księgowy na koncie powinien zawierać, co najmniej:

• Datę dokonania operacji gospodarczej,

• Określenie rodzaju i nr identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji,

• Zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,

• Kwotę i datę zapisu,

• Oznaczenie kont, których dotyczy.

W skład ksiąg rachunkowych wchodzą:

• Dziennik,

• Księga główna (konta syntetyczne),

• Księga pomocnicza (konta analityczne),

• Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont księgi pomocniczej,

• Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Zakładowy plan kont powinien zawierać co najmniej:

• Wykaz kont księgi głównej,

• Przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń,

• Zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej.

Środki pieniężne:

• Pieniądze,

• Jednostki rozrachunkowe- na rachunku bankowym lub w kasie,

• Czeki, weksle obce (płatne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia),

• Metale szlachetne (jeśli nie są zaliczane do zapasu materiałów rzeczowych składników).

Formy rozliczeń pieniężnych:

• Gotówkowe - bezpośrednia wpłata do kasy środków pieniężnych, a także przy użyciu czeku gotówkowego, również kart płatniczych.

• Bezgotówkowe - przelew bankowy, czeki rozrachunkowe, akredytywa, rozliczenia przy użyciu weksli, rozliczenia planowe, okresowe rozliczenia saldami, karty płatnicze.

Podatnik (podmiot podatku) - podmiotami podatku od wartości dodanej są osoby fizyczne oraz prawne, wykonujące we własnym imieniu i na własny rachunek czynności polegające na sprzedaży towarów i usług.

Przedmiot podatku - jest nim obrót z tytułu sprzedaży towarów i usług, ich użycie przez przedsiębiorcę na cele własne oraz przywóz towarów i usług (import). Eksport towarów i usług jest z reguły zwolniony od podatku.

Podstawa podatku - stanowi ją obrót z tytułu sprzedaży towarów i usług pomniejszony o kwotę podatku.

Podatek należny - podatek obliczony od wartości sprzedanych dóbr i usług, który sprzedawca zobowiązany jest odprowadzić do urzędu skarbowego.

Podatek należny VAT = wartość sprzedaży netto
stawka podatku VAT / 100

Podatek naliczony - podatek wykazany w fakturach VAT od dostawców i w dokumentach odpraw celnych (SAD), który nabywca materiałów, towarów i usług zapłacił przy ich nabywaniu.

Podstawowymi cechami podatku VAT są:

• Powszechność jego stosowania,

• Wielofazowość,

• Opodatkowanie obrotu netto,

• Potrącalność podatku.

Karta wynagrodzeń pracownika powinna zawierać oprócz danych pracownika:

• Wynagrodzenie brutto,

• Koszty uzyskania przychodów,

• Wynagrodzenie netto w danym miesiącu,

• Razem wynagrodzenia netto od początku roku,

• Potrącone składki na ubezpieczenie emerytalne / rentowe,

• Składki na ubezpieczenie zdrowotne,

• Zaliczki na podatek dochodowy,

• Inne potrącenia,

• Kwotę do wypłaty,

• Podpis pracownika i datę.

---