МІНІСТЭРСТВА АДУКАЦЫІ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ
Установа адукацыі “Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Францыска Скарыны”
Філалагічны фаультэт
кафедра беларускай мовы
Cierp, Kozacze, atamanem będziesz
(зборнік польскіх прыказак і прымавак)
для студэнтаў філалагічных спецыяльнасцей
і ўсіх аматараў польскай фразеалогіі
Гомель 2008
Складальнік:
Рыгор Уладзіміравіч Серыкаў, кандыдат філалагічных навук, дацэнт
Рэцэнзенты:
Ларыса Фролаўна Кахоўская, кандыдат філалагічных навук, дацэнт;
Леанід Пятровіч Кузьміч, кандыдат філалагічных навук, дацэнт
Рэкамендавана да друку навукова-метадычным саветам Установы адукацыі “Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Францыска Скарыны” 2008 года, пратакол №
Рэкамендуецца студэнтам філалагічных спецыяльнасцей (у тым ліку і студэнтам-завочнікам), а таксама ўсім аматарам польскай славеснасці для самастойнага азнаямлення і вывучэння.
© Установа адукацыі “Гомельскі дзяржаўны
універсітэт імя Францыска Скарыны”, 2008
***
Ani na wsi, ani w mieście nie trzeba wierzyć niewieście
Ані на вёсцы, ані ў горадзе не трэба верыць жанчыне
***
Ani sieje, ani orze, a wszystko mu się rodzi
Не сее, не арэ, а ўсё яму родзіццца
***
Apietyt rośnie w miarę jedzenia
Апетыт расце ў час яды
***
Baba babę całuje, a za oczy obgaduje
Баба бабу цалуе, а за вочы абгаворвае
***
Baba pijana — dupa sprzedana
≈ Баба п'яна - сумленне прадана
***
Baba z wozu, koniom lżej
Баба з возу - коням лягчэй
***
Babie wątroba gnije, gdy jej mąż nie bije
У бабы пячонка гніе, калі яе муж не б`е
***
Bać się trzeba trzcinie, gdy wiatr dąb wywinie
Баяцца трэба чароту, калі вецер дуб вырве
***
Baran wilkowi nie towarzysz
Баран воўку не таварыш
***
Bardziej boli od języka, niż od miecza
Больш баліць ад языка, чым ад меча
***
Bardziej boli zły sąsiad, niż rany
Больш баліць дрэнны сусед, чым раны
***
Bardziej dokuczy hańba jak kryminał
Больш дакучыць ганьба,чым крымінал
***
Bardziej katolicki niż sam papierz
Больш каталіцкі, чым сам папа
***
Bądź tylko owca, wilcy się znajdą
Будзь толькі авечка, — ваўкі знойдуцца
***
Beczkę, która dna nie ma, trudno napełnić
Бочку, якая дна не мае, цяжка напоўніць
***
Bez ciekawości nie ma mądrości
Без цікаўнасці няма мудрасці
***
Bez głowy żyć można, bez brzucha nie
Без галавы жыць можна, без жывата - не
***
Bez gnoju rola kiep, a przy gnoju daje chleb
Без гною ралля дрэнь, а з гноем дае хлеб
***
Bez gospodarza dom płacze, a przy gospodarzu skacze
Без гаспадара дом плача, пры гаспадару скача
***
Bez kary dziecko się nie wychowa
Без пакарання дзіця не выхоўваецца
***
Bez kary nie ma miary
Без кары няма меры
***
Bez łyżki zła sprawa, chociaż dobra potrawa
Без лыжкі дрэнь справа, хоць добрая страва
***
Bez ochoty niespore roboty
Без ахвоты няспорыя работы
***
Bez pieniędzy do miasta, bez soli do domu
Без грошай у горад - без солі дадому
***
Bez pracy długi dzień do wieczora
Без працы доўгі дзень да вечара
***
Bez równości nie ma przyjaźni
Без роўнасці няма сяброўства
***
Bez soli, bez chleba licha biesiada
Без солі, без хлеба ліхое застолле
***
Bez zazdrości nie ma miłości
Без зайздрасці няма кахання
***
Będzie i przed naszymi wrotami słońce
Будзе і перад нашымі варотамі сонца
***
Będzie pogoda, jak się nie poleje z nieba woda
Будзе пагода, як не пальецца з неба вада
***
Biada temu domowi, gdzie gdzie żona przewodzi mężowi
Бяда таму дому, дзе жонка камандуе мужам
***
Bieda dokuczy i rozumu nauczy
Бяда дакучыць і розуму навучыць
***
Bieda konno przyjeżdża, a pieszo odchodzi
Бяда конна прыязджае, а пешшу адыходзіць
***
Bieda nie po lesie, lecz po ludziach chodzi
Бяда не па лесе, але па людзях ходзіць
***
Bieda w zagrodzie, gdzie krowa wołu bodzie
Гора ў загоне, дзе карова вала бадае
***
Bieda z biedą jak się ożeni, to się urodzi nędza
Беднасць з беднасцю як ажэняцца, то народзіцца жабрацтва
***
Biedna to kraina, gdzie się chleb kończy, a kamień zaczyna
Бедная тая краіна, дзе хлеб канчаецца, а камень пачынаецца
***
Biedny tylko w dzieci bogaty
Бедны толькі дзецьмі багаты
***
Biednym ludziom złe po dwakroć lute
Бедным людзям дрэннае двойчы ліхое
***
Bliższa koszula ciała, niż kamizelka
Бліжэй кашуля да цела, чым камізэлька
***
Boga wzywaj, a ręki przykładaj
Бога клікай, а руку прыкладай
***
Bogactw przybywa, cnoty ubywa
Багаццяў прыбывае, а цноты ўбывае
***
Bogactwa tę własność mają, mądrego głupim działają
Багацці такую ўласцівасць маюць: з разумнага дурня ствараюць
***
Bogaty je, kiedy mu się chce, a ubogi, kiеdy może
Багаты есць, калі яму хочацца, а бедны - калі можа
***
Boję się nie ciwuna, lecz jego bizuna
Баюся не цівуна, а ягонага бізуна
***
Bóg umarł, pożycz nie żyje; kto nie ma pieniędzy, niech nie je, nie pije
Бог памёр, пазыч не жыве; хто не мае грошай, няхай не есць, не п`е
***
Bóg dał ręce, żeby brać
Бог даў рукі, каб браць
***
Bóg i liche kurczęta karmi
Бог і гадкіх куранят корміць
***
Bóg pomaga tym, co sobie sami pomagają
Бог дапамагае тым, што сабе самі дапамагаюць
***
Brat za brata nie odpowiada
Брат за брата не адказвае
***
Broda jak u proroka, a cnota jak u draba
Барада, як у прарока, а цнота, як у драба
***
Brylant potrzebuje odpowiedniej oprawy
Брыльянт патрабуе адпаведнай аправы
***
Brylant świeci i w popiele
Брыльянт свеціць і ў попеле
***
Brzuch nie może, ale oczy chcą
Жывот не можа, але вочы хочуць
***
Brzuch słowami się nie nakarmi
Жывот словамі не накорміцца
***
Brzuch tłusty, łeb pusty
Жывот тлусты, а галава пустая
***
By nie mróz na złe pokrzywy, byłby ten chwast wiecznie żywy
Каб не мароз на дрэнную крапіву, было б гэтае зелле вечна жывое
***
Bydło jadło, a potem się pokładło
Быдла паела, а потым захрапела
***
Byk niebezpieczny, ale pożyteczny
Бык небяспечны, але карысны
***
Był w kościele, gdzie szklankami dzwonią
Быў у касцёле, дзе шклянкамі звоняць
***
Było dwóch braci mądrych, a trzeci żonaty
Было двое братоў разумных, а трэці жанаты
***
Bywa i wielkie serce przy małym ciele
Бывае і вялікае сэрца ў малым целе
***
Bywał Janek u dworu, wie, jak w piecu palą
Бываў Янка ў двары, ведае, як у печы паляць
***
Chałupa bez płota, a baba bez chłopa, to jedno
Хаціна без плота, а баба без мужыка - гэта адное
***
Chcesz przyjaciela stracić, pożycz mu pieniędzy
Хочаш прыяцеля страціць - пазыч яму грошай
***
Chciał ojca rozgniewać - odmroził sobie uszy
Хацеў бацьку угнявіць - адмарозіў сабе вушы
***
Byk niebezpieczny, ale pożyteczny
Бык небяспечны, але карысны
***
Chleb w drodze nie ciąży
Хлеб у дарозе не цяжар
***
Chlebem i solą przyjaźń łowią i ludzi niewolą
Хлебам і соллю дружбу ловяць і людзей няволяць
***
Chłop mowny, a kot łowny z głodu nie umrą
Мужык балбатлівы і кот лаўлівы з голаду не памруць
***
Chociaż się kara powoli wlecze, zbrodnia przed nią nie uciecze
≈ Хаця пакаранне паволі цягнецца, злачынства ад яго не схаваецца
***
Choć czoło szerokie, ale mózgu mało
Хоць лоб шырокі, але мазгоў мала
***
Choć młyn miele, jednak mąki niewiele
Хоць млын меле, але мукі няшмат
***
Choć rozumu nie sprzedają, i chłopkowie rozum mają
Хоць розуму не прадаюць, а і мужычкí розум маюць
***
Choć świeci słońce, to bierz w drogę opończę
Хоць свеціць сонца, але бяры ў дарогу накрыўку
***
Choćby chłop był jak wrona, zawsze żonie obrona
Хаця б мужык быў як варона, заўсёды жонцы абарона
***
Choremu i od zdrowych potraw brzuch się nadmie
Хвораму і ад здаровых страў жывот надзьмецца
***
Choremu i złote łoże nie pomoże
Хвораму і залаты ложак не дапаможа
***
Choroba przybywa na koniu, a odchodzi piechotą
Хвароба прыбывае на кані, а адыходзіць пешшу
***
Chory, a do miski skory
Хворы, а да міскі скоры
***
Chory na śmierć, a zjadłby ze ćwierć
Хворы на смерць, а з'еў бы з чвэрць
***
Chwała z własnych ust śmierdzi
Пахвальба з уласных вуснаў смярдзіць
***
Ci chleb jedzą, co w domu nie siedzą
Тыя хлеб ядзяць, што ў доме не сядзяць
***
Cicha woda brzegi rwie
≈ У ціхім балоце чэрці вядуцца
***
Ciekawość to pierwszy stopień do piekła
Цікаўнасць - першая ступень да пекла
***
Cierp, Kozacze, atamanem będziesz
Цярпі, казак, атаманам будзеш
***
Cierpliwością i pracą ludzie się bogacą
Цярплівасцю і працай людзі багацеюць
***
Cnota i pokora nie ma miejsca u dwora
Цнота і пакора не мае месца ля двара
***
Co bardziej dokuczy, to rychlej nauczy
Што больш дакучыць, тое хутчэй навучыць
***
Co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr
Што было, а не ёсць, не пішацца ў рэестр
***
Co dąb, to nie brzoza; co wilk, to nie koza
Што дуб, то не бяроза; што воўк, то не каза
***
Co drogie, to miłe, co tanie, to zgniłe
Што дарагое, тое міла, што таннае, тое згніла
***
Co dziś opuścisz, jutro nie dogonisz
Што сёння упусціш, заўтра не дагоніш
***
Co głupiemu po rozumie, kiedy go użyć nie umie?
Што дурному розум, калі яго ужыць не умее?
***
Co jeden głupi zepsuje, tego tysiąc mądrych nie naprawi
Што адзін дурань сапсуе, таго тысяча разумных не паправяць
***
Co kogo boli, o tym mówić woli
Што ў каго баліць, той пра тое хоча й гаварыць
***
Co komu przystoi, niech się tym stroi
Што каму падыходзіць, няхай у тое апранаецца
***
Co masz zjeść dziś, zjedz jutro, co masz zrobić jutro, zrób dziś
Што хочаш з'есці сёння, з'еш заўтра, што хочаш зрабіць заўтра, зрабі сёння
***
Co na sercu u trzeźwego, to na języku u pijanego
Што на сэрцы у цвярозага, тое на языку у п'янага
***
Co po tytule, gdy pusto w szkatule
Што па тытуле, калі пуста ў шкатуле
***
Co się kupi tanie, psom się to dostanie
Што танна купляецца, сабакам тое дастанецца
***
Co się nie wróci, tego darmo żałować
Што не вернецца, таго дарма шкадаваць
***
Co się w pannie taiło, to po ślubie się wyjawi
Што ў дзеўцы таілася, тое пасля шлюбу праявіцца
***
Co tu gadać, jak nie ma o czym mówić
Што тут балбатаць, як няма пра што казаць
***
Co w głowie, to w mowie
Што ў галаве, тое ў мове
***
Co w roli, o to głowa nie boli
Што ў раллі, пра тое галава не баліць
***
Co wie Grześ, to i cała wieś
≈ Што ведае Зоська, тое і ўся вёска
***
Co wolno księciu, tego nie wolno prosięciu
≈ Што можна казаку, таго не можна парсюку
***
Co wolno wojewodzie, to nie tobie, smrodzie
Што можна ваяводзе, тое не табе, смуродзе
***
Co z gęby wyleci, tego czterema końmi nie dogonisz
Што з вуснаў вылеціць, таго чатырма коньмі не дагоніш
***
Co z wiatrem przyszło, to z wiatrem uleci
Што з ветрам прыйшло, тое з ветрам паляціць
***
Co z wozu upadło, to przepadło
Што з воза ўпала, тое прапала
***
Co za dużo to niezdrowo
Што замнога, тое нездарова
***
Co za zuch, szkoda tylko, że głupi
Што за зух, шкада толькі, што дурны
***
Co zapisane piórem, nie wyrąbie i toporem
Што запісана пяром, не вырубіць і тапаром
***
Co zaszkodziło, to nauczyło
Што зашкодзіла, тое навучыла
***
Cokolwiek czynisz, czyń mądrze, a patrz końca
Як што робіш - рабі разумна і ўяўляй вынік
***
Cudza bieda, ludziom śmiech
Чужая бяда - людзям смех
***
Cudza krzywda nikomu na dobre nie wyjdzie
Чужая крыўда нікому на добра не выйдзе
***
Cudzą pszenicę ogania, a jego wróble jedzą
Чужую пшаніцу абмахвае, а ягоную вераб'і ядуць
***
Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie
Чужое хвáліце, свайго не знаеце, самі не ведаеце, штó маеце
***
Cudze kraje chwalmy, a swoich się trzymajmy
Чужыя краіны хвальма, а сваіх трымаймася
***
Cudze ręce lekkie, ale nieużyteczne
Чужыя рукі лёгкія, але не ўжыткоўныя
***
Cudze widzi pod lasem, a swego nie widzi pod nosem
Чужое бачыць пад лесам, а свайго не бачыць пад носам
***
Cudzego nie gań, a swego nie chwal
Чужога не ганьбі, а свайго не хвалі
***
Cudzego nie ruszaj, i swego nie daj
Чужога не руш, і свайго не давай
***
Cudzemu koniowi i cudzej żonie nie trzeba dowierzać
Чужому каню і чужой жонцы не трэба давяраць
***
Cudzymi rękami dobrze kasztany z ognia wyjmować
Чужымі рукамі добра каштаны з агню вынімаць
***
Cygan w swojej wsi nie kradnie
Цыган у сваёй вёсцы не крадзе
***
Czapka na bakier, a łydki gołe
Шапка набок, а лыткі голыя
***
Czapka na głowie, a czapki szuka
Шапка на галаве, а шапкі шукае
***
Czapką, chlebem i solą ludzie ludzi niewolą
Шапкай, хлебам і соллю людзі людзей няволяць
***
Czas najlepszy lekarz
Час найлепшы доктар
***
Czas utracony nigdy się nie wróci
Час страчаны ніколі не вернецца
***
Czasem dłużej drzewa skrzypiącego, niżeli zdrowego
Часам даўжэй дрэва скрыпучага стае, чым здаровага
***
Czasem i mądry głupio sobie pocznie
Часам і разумны па-дурному сабе пачне
***
Czasem już jajko chce być mędrsze od kury
Часам ужо яйка хоча быць разумнейшае ад курыцы
***
Czego dobrocią nie zrobisz, tego złością nie wskórasz
Чаго дабром не зробіш, таго злосцю не даб'ешся
***
Czego głuchy nie dosłyszy, to zmyśli
Чаго глухі не дачуе, тое выдумае
***
Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał
Чаму Ясь не навучыцца, таго Ян не будзе ўмець
***
Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal
Чаго вочы не бачаць, таго сэрцу не шкада
***
Czego panowie nawarzą, tym się poddani poparzą
Чаго паны накіпяцяць, тым падданыя абпякуцца
***
Czego serce pełne, tym i usta płyną
Чым сэрца поўнае, тым вусны цякуць
***
Czego sierpień nie zwarzy, tego wrzesień nie upiecze
Чаго жнівень не зварыць, таго верасень не спячэ
***
Czego się młode nauczyły lata, tym i na starość będą
Чаму маладыя навучыліся гады, тым і на старасць будуць
***
Czego się nie najesz, tego nie naliżesz
Чаго не наясіся, таго не наліжашся
***
Czego się skorupka za młodu napije, tym na starość trąci
Чаго чарапок у маладосці нап'ецца, тым на старасці аддае
***
Czego sobie nie życzysz, tego bliźniemu nie czyń
Чаго сабе не жадаеш, таго бліжняму не рабі
***
Czego z młodu nawykniesz, tego na starość nie unikniesz
Да чаго з моладу прывыкнеш, таго ў старасці не ўнікнеш
***
Czerwiec temu się zieleni, kto do pracy się nie leni
Ліпень таму зеляніцца, хто да працы не ляніцца
***
Częste mycie skraca życie
Частае мыццё скарачае жыццё
***
Człek cłeku brat, a nie kat
Чалавек чалавеку брат, а не кат
***
Człek raz tylko żyje, to jego, co użyje
Чалавек раз толькі жыве, тое ягонае, што ужые
***
Częste mycie skraca życie
Частае мыццё скарачае жыццё
***
Człowiek całe życie się uczy, a durniem umiera
Чалавек цэлае жыццё вучыцца, а дурнем памiрае
***
Człowiek сzłowiekowi człowiekiem
Чалавек чалавеку чалавек
***
Człowiek dziś zdrów, jutro w rów
Чалавек сёння здароў, заўтра ў роў
***
Człowiek jak kot do miejsca się przyzwyczaja
Чалавек, як кот, да месца прывыкае
***
Człowiek nie świnia, wszystko zje
Чалавек не свіння, усё з'есць
***
Człowiek uczy się na błędach
Чалавек вучыцца на памылках
***
Człowiekowi do szczęścia niewiele potrzeba
Чалавеку для шчасця не многа патрэбна
***
Człowiekowi głowa, co koniowi nogi
Чалавеку галава, што каню ногі
***
Cztery gęsi, dwie niewieście narobiły jarmark w mieście
Чатыры гусі, дзве кабеты нарабілі базар у горадзе
***
Cztery lata z bydłem chodził, a jeszcze cielak
Чатыры гады з жывёлай хадзіў, а яшчэ цяля
***
Cztery myszy, cztery koty, dziewiąty pies do roboty
Чатыры мышы, чатыры каты, дзевяты сабака да працы
***
Czy mu dać, czy nie dać - czy wesela poczekać?
Ці яму даць, ці не даць - ці вяселля пачакаць?
***
Czyj chleb jesz, temu kadź
Чый хлеб ясі, таму хлусі
***
Czyja kieszeń większa, tego sprawa mniejsza
Чыя кішеня большая, таго справа меншая
***
Czym chata bogata, tym gościowi rada
Чым хата багата, тым гасцю рада
***
Czystość to zdrowie, mówi przysłowie
Чысціня - то здроўе, кажа выслоўе
***
Czytanie i pisanie za majątek stanie
Чытанне і пісанне за маёмасць стане
***
Daj krowie w żłobie, to ona da tobie
Дай карове ў яслях, то яна дасць і табе
***
Dał się dla kompanii Cygan powiesić
За кампанію і цыган павесіўся
***
Darowanemu koniowi w zęby się nie patrzy
Падараванаму каню ў зубы не глядзяць
***
Deszcz ranny i płacz panny - oba krótkotrwałe
Дождж ранні і плач панны - абодва кароткачасовыя
***
Dla leniucha zawsze święto
Для ляніўца заўсёды свята
***
Dla przyjaciela nowego nie opuszczaj starego
Дзеля новага прыяцеля не кідай старога
***
Dla szklanki i dziewczyny nie rachuje się godziny
Для шклянкі і дзяўчыны не лічаць гадзіны
***
Dlaczego rak chodzi wspak? - Bo i jego ojciec chodził tak
Чаму рак ходзіць назад? - Бо і ягоны бацька хадзіў так
***
Dlatego dzwon głośny, że wewnątrz próżny
Таму звон гучны, што ўнутры пусты
***
Dług kamieniem na sercu leży
Доўг каменем на сэрцы ляжыць
***
Dłużnik wesoło bierze, smutno oddaje
Даўжнік весела бярэ, сумна аддае
***
Do cudzej żony diabeł łyżkę miodu przykłada
Да чужой жонкі д'ябал лыжку мёду дадае
***
Dobra gospodyni z wody mleko uczyni
Добрая гаспадыня з вады малако зробіць
***
Dobra wieść, kiedy niosą jeść
Добрыя весці, калі нясуць есці
***
Dobra żona jest dar boży, ona szczęście w domu mnoży
Добрая жонка - дар божы, яна шчасце ў доме множыць
***
Dobre dziatki to skarb matki
Добрыя дзеткі - гэта скарб маткі
***
Dobre się szybko zapomni, a złe długo pamięta
Добрае быстра забываецца, а зло доўга помніцца
***
Dobre słowo mało kosztuje, a pomaga wiele
Добрае слова мала каштуе, а дапамагае шмат
***
Dobre słychać daleko, a złe jeszcze dalej
Добрае чуваць далёка, а злое яшчэ далей
***
Dobrocią więcej wskórasz niż złością
Дабратой больш даб'ешся, чым злосцю
***
Dobry żołnierz kulom się nie kłania
Добры салдат кулям не кланяецца
***
Doma jak chcesz, u ludzi jak przystoi
Дома як хочаш, а ў людзей, як належыць
***
Drugich prowadzimy, a sami błądzimy
Другіх вучым, а самі блудзім
***
Drzewa zawadzały, że lasu nie widział
Дрэвы перашкаджалі, што лесу не бачыў
***
Drzewko póki młode naginać trzeba, bo się potem naginać nie da
Дрэўка маладое гнуць трэба, бо потым сагнуць не дасца
***
Drzewo, które skrzypi, dłużej w lesie stoi
Дрэва, якое рыпіць, даўжэй ў лесе стаіць
***
Dwa razy daje, kto prędko daje
Два разы дае, хто хутка дае
***
Dwie wrony za jedną nogę trudno złapać
Дзвюх варон за адну нагу цяжка злавіць
***
Dzieci i ryby głosu nie mają
Дзеці і рыба голасу не маюць
***
Dzieci są jednym bogactwem biedaków
Дзеці - адзінае багацце беднякоў
***
Dziesięć razy mierz, a raz utnij
Дзесяць разоў мерай, а раз адрэж
***
Dziś człowiek żyje, a jutro gnije
Сёння чалавек жыве, заўтра гніе
***
Dziwnie się wszystko plecie na tym bożym świecie
Дзіўна ўсё пляцецца на гэтым божым свеце
***
Gadaj z głuchym — w łeb obuchem
Гавары з глухім - у лоб абухом
***
Gdy bieda wchodzi drzwiami, miłość oknem wylatuje
Калі бяда ўваходзіць дзвярамі, каханне праз акно вылятае
***
Gdy co masz mówić, ugryź się w język
Калі што хочаш сказаць - прыкусі язык
***
Gdy dzieweczka, to ją czesz, a gdy większa, to ją strzeż,
jak dorośnie, zapłać komu, by ją zabrał z domu
Калі дзяўчынка, то расчэсвай, як падрасце, то сцеражы, як вырасце -
заплаці каму, каб забраў яе з дому
***
Gdy idziesz zabijać muchę, nie zabieraj ze sobą armaty
Калі ідзеш забіваць муху, не бяры з сабой гармату
***
Gdy jesteś w cudzym domu, nie zawadzajże nikomu
Калі знаходзішся ў чужым доме, не перашкаджай нікому
***
Gdy pieniędzy wiele, wokoło przyjaciele
Калі грошай шмат, то сябрамі багат
***
Gdy pogłaszczesz konia worem, on ci pójdzie krokiem sporym
Калі пагладзіш каня мяшком, ён і пойдзе трушком
***
Gdy rodzina żyje w zgodzie, to jej bieda nie dobodzie
Як сям'я жыве ў згодзе, то ёй бяда не пашкодзіць
***
Gdy się człowiek śpieszy, to się diabeł cieszy
Калі чалавек спяшаецца, то д'ябал цешыцца
***
Gdy szukasz rady, strzeż się zdrady
Калі шукаеш рады, сцеражыся здрады
***
Gdyby, ach gdyby na wierzbie rosły grzyby
Каб ды кабы ды на вярбе раслі грыбы
***
Gdyby babcia miała wąsy, toby była dziadkiem
Калі б бабка мела вусы, то была бы дзедкам
***
Gdybym wiedział, że upadnę, tobym się położył
Калі б ведаў, што ўпаду, то тады б паклаўся
***
Gdzie cię radzi widzą, tam rzadko bywaj, a gdzie nieradzi, tam nigdy
Дзе цябе рады бачыць, там рэдка бывай, а дзе не рады, - там ніколі
***
Gdzie dla dwóch nagotują, tam się trzeci pożywi
Дзе для двух нагатуюць, там і трэці паесць
***
Gdzie dużo szumu, mało rozumu
Дзе многа шуму, мала розуму
***
Gdzie dwóch, tam rada; gdzie trzech, tam zdrada
Дзе двое, там рада, дзе трое, там здрада
***
Gdie dziatki, tam smród, gdzie pszczoły, tam miód
Дзе дзеткі, там смурод, дзе пчолы, там мёд
***
Gdzie głupia rada, gotowa zdrada
Дзе бесталковая рада, там гатовая здрада
***
Gdzie jedno, to ledwo, gdzie czworo, to sporo
Дзе адзін, там ледзь-ледзь, дзе чацвёра, там спора
***
Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść
Дзе кухарак шэсць, там няма што есць
***
Gdzie mąż stary, żona młoda, każe czepiec, słucha broda
Дзе муж стары, а жонка малада, загадвае чапец, а служыць барада
***
Gdzie niezgoda, tam pewna szkoda
Дзе нязгода, там пэўная шкода
***
Gdzie ogon rządzi, tam głowa błądzi
Дзе хвост кіруе, там галава блазнуе
***
Gdzie pana kochają, tam i jego pieska głaszczą
Дзе гаспадара кахаюць, там і ягонага сабаку песцяць
***
Gdzie pieniądze mówią, tam wszystko milczy
Дзе грошы гавораць, там усё маўчыць
***
Gdzie się swoje psy kąsają,niech się cudze nie mieszają
Дзе свае сабакі кусаюць, няхай чужыя не перашкаджаюць
***
Gdzie słońce świeci, tam cień być musi
Дзе сонца свеціць, там цень быць мусіць
***
Gdzie wielu dowódców, tam bitwa przegrana
Дзе многа атаманаў, там бітва прайграна
***
Gdzie wielu panów, tam rządu mało
Дзе паноў многа, там парадку мала
***
Gdzie wszyscy winni, tam nie ma winnego
Дзе ўсе вінаватыя, там няма вінаватага
***
Gdzie zła żona, tam piekło w domu
Дзе дрэнная жонка, там пекла ў доме
***
Gdzieś ty był, jak inni rośli
Дзе ты быў, як іншыя раслі
***
Głodnego bajkami nie nakarmisz
Галоднага байкамі не накорміш
***
Głupi kiedy milczy, za mądrego ujdzie
Дурань, калі маўчыць, разумным здаецца
***
Głupi sam się ze skóry łupi
Дурань сам са скуры лупіцца
***
Glupi wszystko kupi
Дурань усё купіць
***
Gorąco, aż się zęby pocą
Горача, аж зубы пацеюць
***
Gospodyni wesoła, gdy ma gości dokoła
Гаспадыня вясёла, як мае гасцей вакола
***
Gościom dwa razy radzi: gdy ich witają i gdy ich żegnają
Гасцям два разы радыя: калі іх сустракаюць і калі праваджаюць
***
Gust kobiet, pogody jesienne - wszystko to odmienne
Густ жанчын, асенняе надвор'е - усё зменлівае
***
I czarna krowa białe mleko daje
І чорная карова белае малако дае
***
I mądry głupi, gdy go nędza złupi
І разумны дурны, калі яго нястача дастане
***
I na równej drodze kark skręcić można
І на роўнай дарозе карак скруціць можна
***
I najlepsza potrawa się przeje
І найлепшая страва прыесца
***
I w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu
≈ І ў Парыжы не зробяць з канькоў лыжы
***
Idąc za mąż płacze panna oczyma, a śmieje się w sercu
Плача дзеўка вачмі, замуж ідучы, а смяецца сэрцам
***
Idź z głupim na raki, on ci żab nalapie
Ідзі з дурнем у ракі, ён табе жаб наловіць
***
Ile kto ma cierpliwości, tyle ma mądrości
Колькі хто мае цярпення, столькі мае розуму
***
Ile wina w brzuchu, tyle mocy w duchu
Колькі віна ў бруху, столькі моцы ў духу
***
Ile wina w głowie, tyle prawdy w słowie
Колькі віна ў галаве, столькі праўды ў слове
***
Im dalej w las, tym więcej drzew
Чым далей у лес, тым болей дрэў
***
Indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb ucięli
≈ Індык думаў пра нядзелю, а ў суботу яго з'елі
***
Ja do zgody, jak ryba do wody
Я да згоды, як рыба да вады
***
Ja pan, ty pan, a kto będzie świnie pasł?
Я пан, ты пан, а хто будзе свіней пасці?
***
Jacy panowie, tacy poddani
Якія паны, такія і падданыя
***
Jak amen w pacierzu
Як “амінь” у малітве
***
Jak Bóg da, a partia pozwoli
Як Бог дасць, а партыя дазволіць
***
Jak dają, to bierz, jak biją, to uciekaj
Як даюць, то бяры, як б'юць, то ўцякай
***
Jak dasz dzieciom wolę, sam wleziesz w niewolę
Як дасі дзецям волю, сам улезеш у няволю
***
Jak dasz koniowi jeść, tak cię będzie wieźć
Як дасі каню есці, так ён будзе цябе везці
***
Jak głowa siwieje, to serce szaleje
Як галава сівее, то сэрца шалее
***
Jak gospodarz gościnny, to i ściany się rozszerzają
Калі гаспадар гасцінны, то і сцены расшыраюцца
***
Jak kto dba, tak też ma
Як хто дбае, так і мае
***
Jak kto zasługuje, tak się go traktuje
Як хто заслугоўвае, так да яго і ставяцца
***
Jak masz bobra, to sprawa dobra
Як маеш бабра, то справа добрая
***
Jak się nie ma, co się lubi, to się lubi, co się ma
Як няма таго, што любіш, то любіш тое, што маеш
***
Jak się w gromadzie pracuje, bólu się w pępie nie czuje
Як у грамадзе працуеш, то болю ў жываце не чуеш
***
Jak się wprzągłeś do wozu, to ciągnij
≈ Узяўся за гуж - не кажы, што не дуж
***
Jak skowronek zaświergoli, myślą chłopi o roli
Як жаўранак заспявае, мужыкі аб раллі ўспамінаюць
***
Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz
Як сабе пасцелеш, так і выспішся
***
Jak w gromadzie, to sporzej, jak samemu, to gorzej
Як у грамадзе, то весялей, а аднаму нудна
***
Jak wilk komarowi pomoże, to i komar konia zmoże
Як воўк камару дапаможа, то і камар каня пераможа
***
Jak za dużo będziesz wiedział, to się szybko zestarzejesz
Як замнога будзеш ведаць, то хутка пастарэеш
***
Jaka spowiedź, takie rozgrzeszenie
Якая споведзь, такое і дараванне
***
Jaką bronią wojujesz, od takiej zginiesz
Якой зброяй ваюеш, ад такой загінеш
***
Jaką miarką mierzysz, taką ci odmierzą
Якой меркай мераеш, такой і табе адмераюць
***
Jaką taką ojczyznę wolą ludzie niż wyborną gościnę
Мілей людзям хоць якая бацькаўшчына, чым прыгожая гасцёўня
***
Jakbyś mi to z ust wyjął
≈ Нібы думкі мае прачытаў
Jaki bochen, taka skórka, jaka matka, taka córka
Які бохан, такая скарынка, якая матка, такая дачка
***
Jaki do jedzenia, taki i do roboty
Які да ежы, такі і да працы
***
Jaki piernik, taka dziurka; jaka matka, taka córka
Які пернік, такая дзірка, якая матка, такая дачка
***
Jaki wół, taka i skóra, jaka mać, taka i córa
Які вол, такая скура, якая матка, такая дачка
***
Jakie częstowanie, takie dziękowanie
Які пачастунак, такая і падзяка
***
Jakie drzewo,taki klin; jaki ojciec, taki syn
Якое дрэва, такі клін; які бацька, такі сын
***
Jakie odzienie, takie uczczenie
Якое адзенне, такое ўшанаванне
***
Jakie ziarno sieją, taki plon będą zbierali
≈ Што пасееш, тое пажнеш
***
Jakim cię widzą, takim cię piszą
Якім цябе бачаць, такім пішуць
***
Jako ogień bywa z wodą, tak i stary z żoną młodą
Як агонь бывае з вадой, так і стары з жонкаю маладой
***
Jeden o baranie, drugi o dzbanie
Адзін аб баране, другі ад збане
***
Jeden świat, ale nie jedni ludzie
Свет адзін, але не роўныя людзі
***
Jeden traci, drugi się bogaci
Адзін траціць, другі багацее
***
Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego
Адзін за ўсіх, усе за аднаго
***
Jedna jaskółka nie czyni lata, nie czyni miasta jedna chata
Адна ластаўка не робіць лета, не робіць горада адна хата
***
Jedną ręką daje, a dwiema odbiera
Адной рукой дае, а дзвюма адбірае
***
Jedną ręką nie zwiążesz węzła
Адной рукой вузла не завяжаш
***
Jednej matki niejednaki dziatki
Адной маткі неаднолькавыя дзіцяткі
***
Jednemu do śmiechu, drugiemu do zdechu
≈ Аднаму смех, другому гора
***
Jednemu samo się leje, a drugiemu kapać nie chce
Аднаму само льецца, а другому капаць не хоча
***
Jedno zdrowie, a tysiączne choroby
Адно здароўе, а тысячы хвароб
***
Jednym pociskiem dwa wróble zabić
Адным стрэлам двух вера'ёў забіць
***
Jednym uchem słucha, a drugim wypuszcza
≈ У адно вуха ўваходзіць, а другім выходзіць
***
Jest to cnota nad cnotami trzymać język za zębami
Гэта цнота з цнотаў: трымаць язык за зубамі
***
Jeszcze niedźwiedź w lesie, a już skórę targują
Яшчэ мядзведзь у лесе, а ўжо скурай гандлююць
***
Jeszcze przykładu nie było, żeby jaje kurę uczyło
Яшчэ прыкладу не было, каб яйка курыцу вучыла
***
Jeszcze się ten nie urodził, który by wszystkim dogodził
Яшчэ той не нарадзіўся, які б усім дагадзіў
***
Jeszcze skóra na baranie, a już kuśnierz pije za nią
Яшчэ скура на баране, а кушнер п'е за яе
***
Jeszcze uczciwą pracą nikt się majątku nie dorobił
Сумленнай працай яшчэ ніхто багацця не зарабіў
***
Język bardziej niż żelazo rani
Язык больш, чым жалеза, раніць
***
Kaszel nie choroba, koza nie chudoba
Кашаль не хвароба, каза не жывёла
***
Kawalerowi wszędzie źle, a żonatemu tylko w domu
Халасцяку ўсюды дрэнна, а жанатаму толькі дома
***
Każda Dorota ma swoje kłopota
Кожная Дарота мае свае клопаты
***
Każda gospodyni, kiedy pełno w skrzyni
Кожная гаспадыня, калі поўная скрыня
***
Każda Kasia trafi na swego Jasia
Кожная Кася трапіць на свайго Яся
***
Każda potwora znajdzie swego amatora
≈ Кожная недарэка знойдзе свайго чалавека
***
Każda Teresa ma swoje interesa
Кожная Тэрэза мае свае інтарэсы
***
Każda wieś ma swą przypowieść
Кожная вёска мае сваю прыпавесць
***
Każdego twarz pokazuje, jakim się wewnątrz znajduje
Твар кожнага паказвае, што ўнутры знаходзіцца
***
Każdy głupi ma swój rozum
Кожны дурань мае свій розум
***
Każdy jest kowalem swego losu
Кожны каваль свайго лёсу
***
Każdy kupiec swój towar chwali
Кожны купец свій тавар хваліць
***
Każdy młynarz na swoje koło wodę prowadzi
Кожны мельнік на сваё кола ваду кіруе
***
Każdy pan na swoich śmieciach
Кожны пан на сваім сметніку
***
Każdy pijak robi nijak
Кожны піяк робіць ніяк
***
Każdy się drapie, gdzie go swędzi
Кожны чэша, дзе яму свярбіць
***
Kącik ciasny, ale własny
Куток цесны, але свой
***
Kędzierzawa głowa, wichrowate myśli
Кучарава галава, кручаныя думкі
***
Kiedy chęci dobre, to i droga krótka
Калі намеры добрыя, то і дарога кароткая
***
Kiedy ginąć, to od dobrej kuli, a kiedy spaść z konia, to z dobrego
Калі гінуць, то ад добрай кулі, а калі зканя упасць, то з добрага
***
Kiedy komu dobrze, to chce jeszcze lepiej
Калі каму добра, то хоча яшчэ лепш
***
Kiedy kwitnie bób, to największy głód; a kiedy mak, to już nie tak
Калі квітнее боб, то вялікі голад, а калі мак, то ўжо не так
***
Kiedy mokre role, nie chodź z pługiem w pole
Калі мокрыя раллі, не йдзі з плугам у палі
***
Kiedy w brzuchu pusto, w głowie groch z kapustą
Калі ў жываце пуста, у галаве гарох з капустай
***
Kiedy wlazłeś między wrony, musisz krakać jak i one
Калі ўлез да варон, мусіш каркаць, як яны
***
Kiedyś wziął się za popręgi, nie powiadaj, żeś nietęgi
Калі ўзяўся за гуж, не кажы, што не дуж
***
Kiep ten żołnierz, co nie chce być generałem
Дрэнь той салдат, што не хоча быць генералам
***
Kłamca i złodziej jedną drogą chodzą
Ілгун і злодзей адной дарогай ходзяць
***
Kłamstwo przeminie, prawda nie zginie
Абман праміне, праўда не згіне
***
Kłopot z pieniędzmi, ale gorszy bez nich
Клопат з грашамі, але горшы без іх
***
Kłos, co buja wysoko, bywa próżny
Колас, што высока вырас, бывае пусты
***
Kobieta ma tyle lat, na ile wygląda, a mężczyzna - na ile się czuje
Жанчына мае столькі год, на колькі выглядае, а мужчына - на колькі сябе чуе
***
Kobieta ma włos długi, a rozum krótki
У жанчыны волас доўгі, а розум кароткі
***
Kobiety płaczą przed ślubem, a mężczyźni po ślubie
Жанчыны плачуць перад шлюбам, а мужчыны пасля
***
Kochajmy się jak bracia, rachujmy się jak Żydzi
Любімся, як браты, лічымся, як жыды
***
Kogo bieda dusi, ten wszystko musi
Каго бяда душыць, той ўсё мусіць
***
Kogo Pan Bóg stworzy, głodem nie umorzy
Каго Бог створыць, голадам не ўморыць
***
Kogut na swoich śmieciach śmielszy
Певень на сваім сметніку смялейшы
***
Kolczyk w uchu, a pustki w brzuchu
Калечка ў вуху, ды пуста ў бруху
***
Komu bieda dokuczy, ten się modlić nauczy
Каму бяда дакучыць, таго маліцца навучыць
***
Komu Bóg da dzieci, da i na dzieci
Каму Бог дасць дзяцей, дасць і на дзяцей
***
Komu co się dostanie, bierz
Каму што дастанецца, бяры
***
Komu czego brakuje, drogo to kosztuje
Каму чаго бракуе, дорага тое каштуе
***
Komu się nie leni, temu się zieleni
Хто не ляніцца, таму зеляніцца
***
Komu się szczęści, to mu i wilk woły popasie
Каму шанцуе, таму і воўк валоў пасе
***
Komu wiele dano, od tego wiele żądać będą
Каму многае дадзена, ад таго многа жадаць будуць
***
Koniec języka za przewodnika
Канец языка за правадніка
***
Koń ma cztery nogi i też się potknie
Конь мае чатыры нагі, а спатыкнецца
***
Korona z głowy nie spadnie
Карона з галавы не ўпадзе
***
Korzeń nauki gorzki, lecz owoc słodki
Корань навукі горкі, але плён салодкі
***
Kot niełowny, chłop niemowny - często głodny
Кот нялоўны, мужык нямоўны - часта галодны
***
Koza z woza, koniom lżej
Каза з воза - каням лягчэй
***
Kozła strzeż się z przodu, konia z tyłu, a złego człowieka z każdej strony
Казла сцеражыся з пераду, каня - ззаду, а дрэннага чалавека - з кожнага боку
***
Krawiec tak kraje, jak mu sukna staje
Кравец так кроіць, як яму сукна стае
***
Krew nie woda, przelać szkoda
Кроў не вада, праліваць шкада
***
Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje
Карова, якая многа мычыць, мала малака дае
***
Królowie wielkie oczy i długie ręce mają
Каралі вялікія вочы і доўгія рукі маюць
***
Kruk krukowi oka nie wykole
Воран ворану вока не выдзеўбе
***
Krzywda ludzka bokiem wyłazi
Крыўда людзкая бокам вылазіць
***
Krzywdy nie ma, kto cierpi, co zasłużył
Крыўды не мае, хто церпіць па заслугах
***
Ksiądz dwa razy kazania nie mówi
Ксёндз два разы пропаведзі не кажа
***
Ksiądz i niewiasta z jednego ciasta
Ксёндз і жанчына з аднаго цеста
***
Kto bije, bywa też i bity
Хто б'е, бывае таксама і біты
***
Kto burzę sieje, pioruny zbiera
Хто буру сее, перуны збірае
***
Kto bywa na koniu, ten bywa i pod koniem
Хто бывае на кані, бывае і пад канём
***
Kto chce dać, musi pierwiej mieć
Хто хоча даць, павінен спачатку мець
***
Kto chce jechać, musi smarować
Хто хоча ехаць, мусіць змазваць
***
Kto chce krowę doić, powinien ją paść
Хто хоча карову даіць, мусіць яе пасці
***
Kto chce psa uderzyć, ten zawsze kij znajdzie
Хто хоча сабаку ўдарыць, заўсёды кій знойдзе
***
Kto chce ryby jeść, musi się zmoczyć
Хто хоча рыбу есць, павінен намачыцца
***
Kto chce świecić, musi się spalać
Хто хоча свяціць, павінен згараць
***
Kto chce wszystkiego, nic nie dostaje
Хто хоча ўсяго, нічога не атрымае
***
Kto chce z wilkami przestawać, musi wyć jak one
Хто хоча з ваўкамі жыць, мусіць па-воўчы выць
***
Kto cudzego nie szanuje, ten i swojego nie ma
Хто чужога не шануе, той і свайго не мае
***
Kto często przysięga, mało dotrzymuje
Хто часта прысягае, мала слова трымае
***
Kto czyj chleb je, tego piosenkę śpiewa
Хто чый хлеб есць, таго і песню спявае
***
Kto długo gnije, ten krótko żyje
Хто доўга спіць, таму мала жыць
***
Kto dobrze zaczął, jakby połowę zrobił
Хто добра пачаў, нібы палову зрабіў
***
Kto doje, dopije, ten w rozum nie tyje
Хто даесць, дап'е, той у розум не расце
***
Kto drogi skraca, ten do domu nie wraca
Хто дарогі скарачае, той дома не бывае
***
Kto drugiemu dół kopie, sam weń wpadnie
Хто другому ямку капае, сам туды трапляе
***
Kto dużo grozi, mało szkodzi
Хто шмат грозіць, мала шкодзіць
***
Kto dużo liczy, mało dziedziczy
Хтомнога лічыць, мала атрымлівае
***
Kto dwa zające goni, żadnego nie złapie
Хто два зайцы гоніць, ніводнага не зловіць
***
Kto głupi, w Paryżu sobie rozumu nie kupi
Хто дурны, у Парыжы сабе розуму не купіць
***
Kto gra w karty, ten ma łeb obdarty
Хто іграе ў карты, у таго лоб абдзёрты
***
Kto kaszy nawarzył, ten ją jeść powinien
Хто кашы наварыў, той яе есці павінен
***
Kto kogo łaje, niech sam przykład daje
Хто каго лае, няхай сам праклад дае
***
Kto kogo miłuje, wad jego nie czuje
Хто каго кахае, недахопаў яго не заўважае
***
Kto latem pracuje, zimą głodu nie poczuje
Хто летам працуе, зімой голаду не чуе
***
Kto lepiej nasmaruje, ten jedzie sporzej
Хто лепш падмажа, той паедзе хутчэй
***
Kto ma dobytek, ten ma i ubytek
Хто мае прыбытак, мае і ўбытак
***
Kto ma księdza w rodzie, temu bieda nie dobodzie
Хто мае ксяндза ў родзе, таму бяда не зашкодзіць
***
Kto ma owce i pszczoły, ten gospodarz wesoły
У каго авечкі і пчолы, той гаспадар вясёлы
***
Kto ma pszczoły i klacze, ten na biedę nigdy nie płacze
Хто мае пчолы і клячу, той пра бяду не плача
***
Kto na cudzym koniu jedzie, to i w pół drogi musi zejść
Хто на чужым кані едзе, то і на паўдарозе мусіць злезці
***
Kto na dwóch stołkach siada, ten na ziemię spada
Хто на двух стулах сядзіць, той на зямлю зляціць
***
Kto nie doje, nie dopije, ten mądrze i długo żyje
Хто не даесць, не дап'е, той разумна і доўга жыве
***
Kto nie ma w głowie, musi mieć w nogach
Хто не мае ў галаве, мусіць мець у нагах
***
Kto pierwszy, ten lepszy
Хто першы, той лепшы
***
Kto pole gnoi, biedy się nie boi
Хто поле ўгноіць, бяды не баіцца
***
Kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi
Хто позна прыходзіць, сам сабе шкодзіць
***
Kto pracuje, ten żyje, kto próżnuje, ten gnije
Хто працуе, той жыве, хто лянуецца - гніе
***
Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje
Хто рана ўстае, таму Бог дае
***
Kto raz skłamie, temu drugi raz nie wierzą
Хто раз схлусіць, таму другі раз не вераць
***
Kto raz ukradnie, tego zawsze za złodzieja mają
Хто раз украдзе, таго заўсёды злодзеем лічаць
***
Kto ręczy, ten jęczy
Хто ручаецца, той каецца
***
Kto sam kłamie, drugiemu nie wierzy
Хто сам хлусіць, другому не верыць
***
Kto sam smoli, to każdego czarnym widzi
Хто сам смоліцца, кожнага чорным бачыць
***
Kto siedzi w glinie, ten nigdy nie zginie
Хто сядзіць у гліне, той ніколі не загіне
***
Kto sieje góry i doły, ma pełne stodoły
Хто сее горы і долы, мае поўныя стадолы
***
Kto sieje wiatr, ten burzę zbiera
Хто сее вецер, той буру збірае
***
Kto się cielęciem urodził, wołem umrzeć musi
Хто цяляткам нарадзіўся, валом паміраць мусіць
***
Kto się czubi, ten się lubi
Хто каго чубіць, той таго любіць
***
Kto się nie leni, robi złoto z kamieni
Хто не лянуеца, робіць золата з камення
***
Kto się prędko bogaci, czasem dobrze przypłaci
Хто хутка багацее, часам добра прыплаціць
***
Kto się wilka boi, niech do lasu nie chodzi
Хто ваўка баіцца, няхай да лесу не ходзіць
***
Kto tył podaje, tego gonią
Хто спіну падстаўляе, таго гоняць
***
Kto w czas sieje, to się śmieje; a kto sieje późno, to ma różno
Хто ў час сее, той смяецца, а хто сее позна, мае розна
***
Kto w lecie nie zbiera, w zimie głodem przymiera
Хто летам не збірае, зімой з голаду памірае
***
Kto wiele mówi, ten mało czyni
Хто многа гаворыць, той мала робіць
***
Kto wiele rzeczy razem zaczyna, żadnej dobrze nie zrobi
Хто многа рэчаў адразу пачынае, ніводнай добра не зробіць
***
Kto wiele szumi, niewiele umie
Хто многа шуміць, нямнога ўмее
***
Kto wysoko lata, ten nisko spada
Хто высока лятае, той нізка спадае
***
Kto za młodu skacze, ten na starość płacze
Хто ў маладосці скача, той у старасці плача
***
Kto za wiele dowodzi, niczego nie dowodzi
Хто замнога даказвае, нічога не даказвае
***
Kto źle rozkazuje, niedługo panuje
Хто дрэнна кіруе, нядоўга пануе
***
Kucharz głodny nie chodzi
Кухар галодны не ходзіць
***
Kupiłbym wieś, ale pieniądze gdzieś
≈ Купіў бы вёску, але грошай трошку
***
Kurwa kurwie łba nie urwie
≈ Курва курве вачэй не вырве
***
Kwiecień - plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata
Красавік - пераплета, бо сплятае і зіму, і лета
***
Lekko sobie szacujemy, czego darmo dostajemy
Лёгка тое распыляем, што задарма здабываем
***
Leniwy dwa razy robi
Лянівы два разы робіць
***
Leniwy i w domu zmarznie
Лянівы і дома замерзне
***
Lepiej być pierwszym w mieścinie jak ostatnim w Rzymie
Лепш быць першым у гміне, чым апошнім у Рыме
***
Lepiej dojrzeć samemu, niż wierzyć drugiemu
Лепш убачыць самому, чым верыць другому
***
Lepiej, gdy komu ludzie zazdroszczą, jak gdy go żałują
Лепш, калі людзі зайздросцяць, чым калі шкадуюць
***
Lepiej, gdy zbywa, niż gdy brakuje
Лепш, калі лішняе, чым калі не хапае
***
Lepiej mało a dobrze niż wiele, a źle
Лепш мала, але добра, чым многа і дрэнна
***
Lepiej urodzić się szczęśliwym niż rozumnym
Лепш нарадзіцца шчаслівым, чым разумным
***
Lepiej z mądrym zgubić, niż z głupim znaleźć
Лепш з разумным згубіць, чым з дурнем знайсці
***
Lepsza mucha żywa niż lew zdechły
Лепш жывая муха, чым здохлы леў
***
Lepsza słomiana zgoda, niż złoty proces
Лепш саламяная згода, чым залаты працэс
***
Lepsza wolność chuda niż niewola hojna
Лепш свобода голая, чым няволя шчодрая
***
Lepsza żelazna wolność niż złote kajdany
Лепш жалезная вольнасць, чым залатыя кайданы
***
Lepsze jedno dziś niż dwoje jutro
Лепш адное сёння, чым двое заўтра
***
Lepszy funt szczęścia, niż cetnar rozumu
Лепшы фунт шчасця, чым цэнтнер розуму
***
Lepszy własny chleb, niż pożyczona bułka
Лепш уласны хлеб, чым пазычаная булка
***
Lepszy wróbel w ręku, niż cietrzew na sęku
Лепш верабей у руцэ, чым цецярук на суку
***
Lepszy zając w miechu od niedźwiedzia w puszczy
Лепшы заяц у мяшку, чым мядзведзь у пушчы
***
Lepszy żelazny pokój niż złota wojna
Лепш жалезны мір, чым залатая вайна
***
Lepszy żywot słomiany, niż jedwabna śmierć
Лепш саламянае жыццё, чым шоўкавая смерць
***
Lezie do pokoju, a nogi w gnoju
Лезе да пакою, а ногі ў гною
***
Losy ludzkie różnymi drogami chodzą
Лёсы людзкія рознымі дарогамі ходзяць
***
Ludzi jak maku, a roboty ani znaku
Людзей як маку, а працы ані знаку
***
Ludzi moc, a człowieka nie widać
Людзей цьма, а чалавека не відаць
***
Ludzi się radź, a swój rozum miej
Людзей слухай, а свой розум мей
***
Ludzie z igły zrobią widły
≈ Людзі з іголкі зробяць ёлкі
***
Łatwiej sto zegarów niż dziesięć bab zgodzić
Лягчэй сто гадзіннікаў, чым дзесяць баб, пагадзіць
***
Łatwiej wór pcheł upilnować niż jedną dziewczynę
Лягчэй мех блох упільнаваць, чым адну дзяўчыну
***
Ładna, żeby ją do wody wpuścił, toby się raki zlękły
Прыгожая, што каб яе ў ваду пусціў, то ракі б спужаліся
***
Łagodne słowa, pewna namowa
Ласкавыя словы - пэўная дамоўленасць
***
Łatwiej przebaczyć, niż zapomnieć
Лягчэй дараваць, чым забыць
***
Łatwiej zgodzić stu chłopów niż trzy baby
Лягчэй памірыць сто мужыкоў, чым тры бабы
***
Łatwo być hojnym z cudzego
Лёгка быць шчодрым з чужога
***
Ma tyle cnót, co stara baba zębów
Мае столькі цнотаў, што старая баба зубоў
***
Mała iskierka wielkie pożogi wznieca
Малая іскра вялікія пажары распальвае
***
Mała jest mysz, a broni się też
Малая мыш і тая бароніцца
***
Mała pchła, a mocno potrafi dokuczyć
Малая блыха, а моцна можа дакучыць
***
Małe dzieci - mały kłopot, duże dzieci - duży kłopot
Малыя дзеці - малы клопат, вялікія дзеці - вялікі клопат
***
Małe dzieci nie dają spać, duże dzieci nie dają żyć
Малыя дзеці не даюць спаць, вялікія дзеці не даюць жыць
***
Małych złodziei wieszają, a wielkim się kłaniają
Малых злодзеяў вешаюць, а вялікім кланяюцца
***
Mądrej głowie dość dwie słowie
Разумнай галаве хопіць двух слоў
***
Mądrej głowy włosy się nie trzymają
За разумную галаву валасы не трымаюцца
***
Mądrość przychodzi z laty, acz nie każdy jest mądrym brodaty
Мудрасць прыходзіць з гадамі, і не ўсе мудрацы з барадамі
***
Mądry głupiemu zawsze ustępuje
Разумны дурню заўсёды ўступае
***
Mądry Polak po szkodzie
Разумны паляк па шкодзе
***
Mądry się bogaci, gdy głupi traci
Разумны багацее, калі дурань губляе
***
Mąż bez żony ma się gorzej od wrony
Муж без жоны маецца горш ад вароны
***
Mąż głową, a żona szyją: szyja głową kręci według swej chęci
Муж - галава, а жонка - шыя: шыя круціць галавой, як хоча
***
Mężczyzna powinien być tylko troszkę ładniejszy od diabła, a panna tylko trochę brzydsza od anioła
Мужчына павінен быць трошкі прыгажэйшы за д'ябла, а дзяўчына трошкі горшая за анёла
***
Miej serce i patrz w serce
Мей сэрца і глядзі ў сэрца
***
Miele językiem jak cielę ogonem
Меле языком, як цяля хвастом
***
Między słowem a uczynkiem góra jest pośrodku
Паміж словам і справай гара пасярод
***
Między ślepymi jednooki królem
Паміж сляпымі аднавокі - кароль
***
Miękko ściele, lecz twardo spać
Мякка сцеле, ды цвёрда спаць
***
Miłe blizny dla ojczyzny
Мілыя раны для бацькаўшчыны
***
Miło brać, a ciężko dać
Міла браць, а цяжка даць
***
Miło u ludzi, najmilej w domu
Міла ў людзей, а дома наймілей
***
Miłość jak ospa - każdy ją przejść musi
Каханне, як воспа: кожны яе прайсці мусіць
***
Miłość o rozum nie pyta
Каханне пра розум не пытае
***
Miłość potrafi ogłupić najmądrzejszego
Каханне можа адурыць найразумнейшага
***
Miłość z bojaźnią nie stoi, nie miłuje, kto się boi
Каханне з бояззю не ўстаіцца, не кахаецца той, хто баіцца
***
Młodości doświadczenia, a starości sił brakuje
Маладосці вопыту, а старасці сіл не хапае
***
Młodość ma swoje prawa
Маладосць мае свае правы
***
Młodość musi się wyszumieć
Маладосць павінна адшумець
***
Młody staremu nie wierzy
Малады старому не верыць
***
Młodym będąc, pamiętaj, że starym będziesz
Маладым памятай, што старым будзеш
***
Młyn życia miele i na smutek, i na wesele
Млын жыцця меле і на смутак, і на вяселле
***
Mniej szkodzi ten, co jawnie szkodzi
Менш шкодзіць той, хто яўна шкодзіць
***
Modli się pod figurą, a ma diabła za skórą
Моліцца пад фігурай, а мае д'ябла за скурай
***
Modli się ze skruchą, a ma diabła za pazuchą
Моліцца і каецца, а д'ябал за пазухай трымаецца
***
Mokry deszczu się nie boi
Мокры дажджу не баіцца
***
Morza łyżką nie przelewaj w dołek
Мора лыжкай у дол не перальеш
***
Morze przepłynął, na brzegu utonął
Мора пераплыў, на беразе патануў
***
Mowa jest srebrem, a milczenie złotem
Мова - срэбра, а маўчанне - золата
***
Mowa - wiatr, a pismo grunt
Мова - вецер, пісьмо - грунт
***
Mów, co chcesz, tylko ręce przy sobie trzymaj
Гавары, што хочаш, толькі рукі пры сабе трымай
***
Murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść
Маўр забіў сваё, маўр можа ісці
***
Musi, to na Rusi, a u nas w Polsce jak kto chce
Мусі гэта на Русі, а ў нас, у Польшчы, як хто хоча
***
My rządzim światem, a nami kobiety
Мы кіруем светам, а намі - кабеты
***
Myszy tam bywają, gdzie zboże mają
Мышы там бываюць, дзе збожжа маюць
***
Myśl długo, czyń prędko
Думай доўга, рабі хутка
***
Myśli za górami, a śmierć za plecami
Думкі за гарамі, а смерць за плячамі
***
Na babski upór nie ma lekarstwa
На бабскую ўпартасць няма лекаў
***
Na bezludziu i pop człowiek
На бязлюддзі і поп чалавек
***
Na cudze patrzeć oczy bolą
На чужое глядзець - вочы баляць
***
Na cudzych skrzydłach niedaleko zalecisz
На чужых крыллях недалёка заляціш
***
Na dobrego strzelca zwierzyna sama idzie
На добрага стралка звер сам ідзе
***
Na drugiego przymówka, a na się ni słówka
На другога мова, а на сябе ні слова
***
Na dwoje babka wróżyła: albo umrze, albo będzie żyła
Надвае бабка варажыла: або памрэ, або будзе жыва
***
Na jednym miejscu i kamień mchem porasta
На адным месцы і камень мохам абрастае
***
Na języku miód, a w sercu lód
На языку мёд, а ў сэрцы лёд
***
Na naukę nigdy nie jest za późno
Вучыцца ніколі не позна
***
Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok
На Новы год прыбывае дзень на барані скок
***
Na pochyłe drzewo i kozy skaczą
На пахіленае дрэва і козы скачуць
***
Na prawdę świadka nie trzeba
На праўду сведкі не трэба
***
Na ryby i raki to chodzą próżniaki
У рыбу і ракі ходзяць лайдакі
***
Na świecie jak w łaźni - im wyżej, tym goręcej
На свеце, як у лазні - чым вышэй, тым гарачэй
***
Na tego, co kradnie, zawsze kara spadnie
На таго, хто крадзе, заўсёды кáра ўпадзе
***
Na to jest prawo, aby było lewo
На тое ёсць права, каб было лева
***
Na to szczupak jest, żeby karaś nie drzemał
На тое шчупак, каб карась не драмаў
***
Na twarde drzewo twardej siekiery potrzeba
На цвёрдае дрэва цвёрдай сякеры трэба
***
Na wojnie jak to na wojnie
На вайне, як на вайне
***
Najciemniej jest pod latarnią
Цямней за ўсё пад ліхтаром
***
Najgorszy to pies, co milczkiem kąsa
Горшы той сабака, што моўчкі кусае
***
Najlepiej pachnie, kto niczym nie pachnie
Найлепш пахне, хто нічым не пахне
***
Najpierw pomyśl dobrze, głowo, nim wymówisz słowo
Перш падумай добра, галава, перад тым, як слова сказаш
***
Najprędziej błądzi, kto prędko sądzi
Хутчэй блудзіць, хто хутка судзіць
***
Największy mędrec zgłupieje, jak ze trzy dni nic nie je
Найвялікшы мудрэц здурэе, як тры дні не паесць
***
Ni aksamit, ni atłasy nie dodadzą ci okrasy
Ні аксаміт, ні атласы не дабавяць табе прыкрасы
***
Nic kobiety nie przeprze, skoro się uprze
Нішто кабету не перапрэ, як яна упрэцца
***
Nic po tytule, gdy pusto w szkatule
Тытул нішто, як няма ў скрыні
***
Nic tam w smak nie bywa, gdzie się bez towarzystwa zażywa
Нішто там у смак не бывае, дзе без таварыша хтось спажывае
***
Nie bądź łasy na cudze frykasy
Не будзь ласы на чужыя каўбасы
***
Nie będziesz dbał, nie będziesz miał
Не будзеш дбаць - не будзеш мець
***
Nie biegasz — nie masz; nie szukasz — nie znajdziesz
Не бегаеш - не маеш, не шукаеш - не знойдзеш
***
Nie ciesz się, bratku, z cudzego przypadku
Не цешся, братку, з чужога выпадку
***
Nie czas modlitwie po przegranej bitwie
Не час малітве па прайгранай бітве
***
Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy
Не час шкадаваць руж, калі гараць лясы
***
Nie czyń drugiemu, co tobie niemiło
Не рабі другому, чаго сабе не жадаеш
***
Nie dbaj nic o skarbów wiele, gdy masz wierne przyjaciele
Не дбай пра скарбы, калі маеш верных сяброў
***
Nie dla psa kiełbasa, nie dla kota sadło
Не для сабакі каўбаса, не для катá сала
***
Nie dla tego miód, kto się boi pszczół
Не для таго мёд, хто баіцца пчол
***
Nie dokuczaj pszczole, bo żądłem ukole
Не дакучай пчале, бо жалам уколе
***
Nie każdy kąsa, co wąsami trząsa
Не кожны кусае, хто вусамі патрасае
***
Nie kładź palca między drzwi
Не кладзі палец паміж дзвярамі
***
Nie kładź źle, żebyś złodzieja nie przyprowadził do grzechu
Не кладзі дрэнна, каб злодзея ў грэх не ўцягнуць
***
Nie kupuj majętności, kupuj sąsiada
Не купляй маёнтку, купляй суседа
***
Nie licz kurcząt, póki się nie wyhodują
Не лічы куранят, пакуль не вырастуць
***
Nie łokciem się człowieka mierzy
Не локцем чалавека мераюць
***
Nie ma chleba bez ości, nie ma ryby bez kości
Няма хлеба без асцей, няма рыбы без касцей
***
Nie ma gorszego tyrana, kiedy się chłop dostanie na pana
Няма горшага тырана, чым мужык, які стаў панам
***
Nie ma rodu bez wyrodu
Няма роду без вырадка
***
Nie ma ryby bez ości, a człowieka bez złości
Няма рыбы без косці, а чалавека без злосці
***
Nie masz nic tak mocnego, czego by złoto nie zwojowało
Няма нічога моцнага, чаго б золата не перамагло
***
Nie masz plotkom lekarstwa, tylko milczenie
На плёткі няма лекаў, толькі маўчанне
***
Nie miejsce człowieka, ale człowiek miejsce zdobi
Не месца чалавека, а чалавек месца аздабляе
***
Nie można piłować gałęzi, na której się siedzi
Нельга пілаваць галіны, на якой сядзіш
***
Nie na to człowiek żyje, aby jadł, ale na to je, aby żył
Не для таго чалавек жыве, каб еў, але есць, каб жыць
***
Nie należy gwoździ przybijać zegarkiem
Нельга цвікі прыбіваць гадзіннікам
***
Nie pamięta wół, jak cielęciem był
Не памятае вол, як цяляткам быў
***
Nie pchaj rzeki, sama płynie
Не піхай раку, сама цячэ
***
Nie po drzewie przygoda chodzi, a po ludziach
Не па дрэве прыгода ходзіць, а па людзях
***
Nie pomoże blansz i róż, kiedy panna stara już
≈ Не паможа крэм і ванна, калі ўжо старая панна
***
Nie pomoże mydło ani malowidło, ani bystra woda, kiedy zła uroda
≈ Не памогуць памада, вада і мыла, калі прыгажосць ужо сплыла
***
Nie pożyczaj, zły to zwyczaj: nie oddają, jeszcze łają
≈ Дрэнны звычай - пазычыць: не аддаюць, а яшчэ б'юць
***
Nie przebieraj, panno, żebyś nie przebrała, żebyś za kanarka wróbla nie dostała
Не перабірай, дзеўка, каб не перабраць: каб замест канарэйкі вераб'я не атрымаць
***
Nie radź się starego, ale bywałego
Райся не са старым, а з бывалым
***
Nie rusz cudzego, a pilnuj swego
Не чапай чужога, а пільнуй сваё
***
Nie samym chlebem człowiek żyje
Не адзіным хлебам чалавек жыве
***
Nie samym miodem życie poi
Не адным мёдам жыццё поіць
***
Nie sądź, nie będziesz sądzony
Не судзі, не будзеш судзімы
***
Nie szukaj, czegoś nie położył
Не шукай, чаго не паклаў
***
Nie śmiej się, dziadku, z cudzego upadku
Не смейся, дзедку, з чужой бедкі
***
Nie trzeba wszystkich jednym łokciem mierzyć
Нельга усіх адным локцем мераць
***
Nie trzeba z góry popychać, samo się toczy
Не трэба з гары піхаць, само коціцца
***
Nie twych to ząbków kostka
Не тваіх зубоў то костка
***
Nie ucz księdza pacierza
Не вучы ксяндза малітве
***
Nie ucz ojca, jak się dzieci robi
Не вучы бацьку дзяцей рабіць
***
Nie ucz ryby pływać
Не вучы рыбу плаваць
***
Nie w domu, lecz na wojnie lwem być trzeba
Не дома, а на вайне львом трэба быць
***
Nie wierz niewieście, choć ma lat dwieście
Не вер жанчыне, хоць гадоў мае дзвесце
***
Nie wtykaj nosa do cudzego prosa
Не сунь носа ў чужое проса
***
Nie wszystko możemy, co chcemy
Не ўсё можам, што хочам
***
Nie wszystko prawda, co ludzie mówią
Не ўсё праўда, што людзі кажуць
***
Nie wszystko się dobrze kończy, co się dobrze zaczyna
Не ўсё добра канчаецца, што добра пачынаецца
***
Nie wszystko złoto, co się świeci
Не ўсё золата, што блішчыць
***
Nie wtykaj nosa, gdzieś nie dał grosza
Не сунь носа, дзе не даў гроша
***
Nie z cukruś, to się nie roztopisz
Не з цукру, не растанеш
***
Nie za to biją, że ukradł, ale że źle schował
Не за тое б'юць, што украў, але што дрэнна схаваў
***
Nie zawracaj Wisły kijem
Не павернеш Віслу кіем
***
Nie zobaczysz tego jak ucha swojego
Не ўбачыш гэтага, як вуха свайго
***
Niech cię chwalą cudze, a nie własne usta
Няхай цябе хваляць чужыя, а не ўласныя вусны
***
Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba
Няхай будзе воля неба, з ёю нам згаджацца трэба
***
Niedźwiedź łapę tylko ssie, a całą zimę syt bywa
Мядзведзь толькі лапу ссе, а ўсю зіму сыты бывае
***
Niespora praca, gdy licha płaca
Няспорая праца, калі плата ліхая
***
Nigdy nie jest tak źle, aby nie mogło być gorzej
Ніколі не дрэнна настолькі, каб не магло быць горш
***
Nim przebędziesz wody, pierwiej zwiedź jej brody
Перш чым лезці да вады, даведайся пра брады
***
Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka
Насіў воўк колькі разоў, панеслі і ваўка
***
Nowina: kot spadł z komina
Навіна: кот упаў з каміна
***
Obce kraje znajmy, ale swój kochajmy
Чужыя краіны знаем, а свой кахаем
***
Obiecanka cacanka, a głupiemu radość
Абяцанка цацанка, а дурню радасць
***
Oczom strach, a ręce robią
Вочы баяцца, а рукі робяць
***
Od cudzej złej doli serduszko nie boli
Ад чужой дрэннай долі сэрцайка не баліць
***
Od wina głupieje dziewczyna
Ад віна дурнее дзяўчына
***
Od wódki rozum krótki
Ад водкі розум кароткі
***
Oszczędnością i pracą ludzie się bogacą
Ашчаднасцю і працай людзі багацеюць
***
Ożenienie za wczesne często bywa bolesne
Ранняя жаніцьба часта бывае балючай
***
Ożenił się stary z młodą, ucierał jej gębę brodą
Ажаніўся стары з маладой, выціраў ёй губы барадой
***
Paluszek i główka to szkolna wymówka
Пальчык і галоўка - школьная адгаворка
***
Pamiętaj rozchodzie, żyć z przychodem w zgodzie
Памятай, расходзе, жыць з прыходам у згодзе
***
Pan Bóg nie rychliwy, ale sprawiedliwy
Пан Бог не хуткі, але справядлівы
***
Pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki
Печаныя галубкі не ляцяць самі да губы
***
Pieniądze są okrągłe, toczą się
Грошы круглыя, коцяцца
***
Pies szczeka, karawana idzie dalej
Сабака брэша, а караван ідзе
***
Pies tym lepszy, im gorszy
Сабака тым лепшы, чым горшы
***
Pijak podobny do zwierza: ni roboty, ni pacierza
П'яніца падобны да звера: ні працы, ні малітвы
***
Plotka wyleci wróblem, a wraca wołem
Плётка вылеці вераб'ём, а вяртаецца волам
***
Podróż nie tuczy, lecz rozumu uczy
Вандроўка не насычае, але розуму навучае
***
Pojechał po śledzie, więcej nie przyjedzie
Паехаў па следзе, больш не прыедзе
***
Polak, Węgier - dwa bratanki i do szabli, i do szklanki
Паляк і венгр - два братанкі і да шаблі, і да шклянкі
***
Pomiędzy drzwi i małżeństwo palca nie wsadzaj
Паміж дзвярамі і супругамі палец не сунь
***
Posłuszeństwo - żołnierskie nabożeństwo
Паслушэнства - салдацкае набажэнства
***
Posłuszne dziatki to skarb matki
Паслухмяныя дзеткі - гэта скарб маці
***
Poważna figura, a w łokciu dziura
Салідная фігура, а ў локці дзірка
***
Powiedz głuchemu, nie powie drugiemu
Скажы глухому - не раскажа другому
***
Powiedyziałbym coś, ale słucha ktoś
І сказаў бы штосьці, ды слухае хтосьці
***
Poznać po słowie, co kto ma w głowie
Пазнаць па словах, што маеце ў галовах
***
Pożyczasz rękami, odbierasz nogami
Пазычаеш рукамі, забіраеш нагамі
***
Póki świat światem, nie będzie Niemiec Polakowi bratem
Пакуль свет светам, не будзе немец паляку братам
***
Póki w mieszku twym co czują, póty wszyscy cię szanują
Пакуль у мяху тваім штосьці чуюць, патуль цябе ўсе шануюць
***
Póty dzban wodę nosi, póki się ucho nie urwie
Датуль збан ваду носіць, пакуль вуха не адарвецца
***
Póty służą przyjaciele, póki worek jako cielę
Патуль служаць прыяцелі, пакуль мяшок, як цяля
***
Praca tuczy, bieda uczy
Праца насычае , бяда навучае
***
Praca z ochotą przemienia słomę w złoto
Праца з ахвотай робіць з саломы золата
***
Prawda górą lata jak orzeł
Праўда ўверсе лятае, як арол
***
Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Праўда, як алей бывае: заўсёды наверх выплывае
***
Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie
Сапраўдных сяброў пазнаём у бядзе
***
Przed złotym worem każde drzwi otworem
Перад залатым мяшком дзверы адчынены
***
Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Праўда, як алей бывае: заўсёды наверх выплывае
***
Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie
Сапраўдных сяброў пазнаём у бядзе
***
Przybierz i pień, to będzie jak jasny dzień
Прыбяры і пень, то будзе, як ясны дзень
***
Przyjaciela zawsze trzeba każdemu jak wody, chleba
Сябра заўсёды кожнаму трэба, як вады, як хлеба
***
Przyjdziesz, kurko, na moje podwórko
Прыйдзеш, кураня, на мой дворык
***
Przypomniała sobie babka, kiedy młodą była
Успомніла бабка, як дзеўкай была
***
Przysłowie to stare: we wszystkim mieć miarę
Прымаўка старая гэта: ва ўсім мера трэба
***
Przyszła kryska na Matyska
Прыйшоў канец і Матыску
***
Punktualność jest grzecznością królów
Дакладнасць - ветлівасць каралёў
***
Pusta beczka głośniej dzwoni
Пустая бочка гучней звоніць
***
Puść się na morze, a nauczysz się modlić
Ідзі ў мора, ды навучышся маліцца
***
Rada by dusza do raju, ale grzechy nie puszczają
Рада б душа да раю, ды грахі не пускаюць
***
Radź się drugiego, a trzymaj się zdania swego
Райся з іншымі, а трымайся сваёй думкі
***
Rośnie w ciało, a w głowie mało
Расце ў цела, а ў галаве мала
***
Rozum z latami nie zawsze idzie w parze
Розум з гадамі не заўсёды ў пары ідзе
***
Ryb pięcioro, a zupy jezioro
≈ Рыбы ні блізка, а юшкі цэлая міска
***
Rzadko kulka tchórza minie
Рэдкая куля баязліўца міне
***
Rzuć za siebie, znajdziesz przed sobą
Кінь за сябе, знойдзеш перад сабою
***
Saper tylko raz się myli
Сапёр толькі раз памыляецца
***
Są gusta i gusteczka: jednemu podoba się matka, drugiemu córeczka
Густы ёсць розныя: аднаму даспадобы маці, а другому дачушка
***
Sąd skwapliwy rzadko sprawiedliwy
Суд скваплівы рэдка справядлівы
***
Siedem lat wojował, szabli nie wyjmował
Сем гадоў ваяваў - шаблі не вынімаў
***
Siedź cicho, kiedy śpi licho
Сядзі ціха, калі спіць ліха
***
Siej doły i góry, bo nie wiesz, jaki rok który
Сей долы і горы, бо не ведаеш, які год каторы
***
Słowo jak wróbel: wypuść, to go nie złapiesz
Слова, як верабей: выпусці - не зловіш
***
Słuchaj uchem, a nie brzuchem
Слухай вухам, а не брухам
***
Spracował się, jak kot na piecu
Спарцаваўся, як кот на печы
***
Starość sama nie przychodzi, kupę z sobą chorób wodzi
Старасць адна не прыходзіць, кучу хвароб з сабой водзіць
***
Stary z młodą - ogień z wodą
Стары з маладой - агонь з вадой
***
Straconego czasu i w sto koni nie dogoni
Згубленага часу у сто коней не дагоніш
***
Strzeż się niezgody, unikniesz szkody
Сцеражыся нязгоды, унікнеш шкоды
***
Strzeż się psa, co milczkiem kąsa
Асцерагайся сабакі, што моўчкі кусае
***
Suchy kwiecień, mokry maj — będzie żyto jako gaj
Сухі красавік, мокры май - будзе жыта, як гай
***
Sumienie zębów nie ma, ale zagryźć może
Сумленне зубоў не мае, але загрызці можа
***
Świat się nie zawali
Свет не рухне
***
Swoja chatka jak rodzona matka
Свая хатка, як родная матка
***
Swoja siermiężka nieciężka
Свая сярмяжка не цяжка
***
Szanuj doły i mosty, będziesz miał kark prosty
Шануй долы і масты, будзеш мець карак прамы
***
Szanuj sam siebie, a będą szanować inni ciebie
Шануй самога сябе, і будуць шанаваць іншыя цябе
***
Szanuj zdrowie należycie, bo jak umrzesz, stracisz życie
Шануй здароўе як мае быць, бо як памрэш, то перастанеш жыць
***
Szczupak dwa razy tej samej przynęty nie bierze
Шчупак два разы той самай прынады не бярэ
***
Szkoda gadać, kiedy nie ma o czym mówić
Дарэмна балбатаць, калі няма аб чым казаць
***
Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie
Шляхціц на агародзе роўны ваяводзе
***
Szydłem barszczu nie jedzą
Шылам боршчу не ядзяць
***
Szydło zawsze z worka wyjdzie
Шыла заўсёды з меха выйдзе
***
Śmieje się głupi, że go nikt nie kupi
Смяецца дурань, што ніхто яго не купіць
***
Śmierci żaden się nie wywierci
Ад смерці ніхто не выкруціцца
***
Śmierć i żona od Boga przeznaczona
Смерць і жонка ад Бога прызначаны
***
Śmierć nie przebiera i młodych zabiera
Смерць не перабірае і маладых забірае
***
Tacy, co się chawalą, mało zwykle czynią
Тыя, што сябе хваляць, звычайна мала робяць
***
Tak się ciebie boję aż ledwo stoję
Так цябе баюся, што ледзве стаю
***
Ten pan zdaniem moim, kto przestał na swoim
Той пан, па-мойму, хто зрабіў па-свойму
***
Ten się nie myli, kto nic nie robi
Той не памыляецца, хто нічога не робіць
***
Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni
Той смяецца, хто смяецца апошні
***
To nie sztuka zabić kruka
Гэта не штука - забіць крука
***
Trafił swoj na swego
Трапіў свой на свайго
***
Trudna zgoda z mężem starym żona młoda
Згода цяжкáя з мужам старым жонка маладая
***
Trudna zgoda z ogniem woda
Цяжка згадзіцца агню з вадзіцай
***
Trzeba rano wstać, żeby babę oszukać
Трэба рана ўстаць, каб бабу ашукаць
***
Trzech groszy byś za niego nie dał, a on by cię trzy razy kupił i sprzedał
Трох грошай за яго б не даў, а ён бы цябе тры разы купіў і прадаў
***
Trzech na jednego nie czeka
Трое аднаго не чакаюць
***
Trzymać kobietę za słowo, a piskorza za ogon na jedno wychodzi.
Трымаць жанчыну за слова, а карася за хвост - то адное
***
Twardy kozioł do dojenia
Упарты казёл да даення
***
Tyle w tym prawdy, co brudu za paznokciem
Столькі ў гэтым праўды, што гразі за пазногцем
***
Tylko krowa nie zmienia poglądów
Толькі карова не змяняе поглядаў
***
U próżniaka zawsze święto
У лайдака заўсёды свята
***
U skąpego zawsze po obiedzie
У скупога заўсёды пасля абеду
***
U swej matki warkoczyk gładki
У сваёй маткі касá гладка
***
Ubierz świnię w złoto, ona wlezie w błoto
Апрані свінню ў золата, а яна ў балота ўлезе
***
Ubóstwu mało co brak, łakomstwu wszystkiego
Беднасці мала чаго не хапае, раскошы - усяго
***
Ucho jedno daj skarżącemu, drugie chowaj obwinionemu
Адно вуха дай пацярпеўшаму, другое захавай для абвінавачанага
***
Uczeń bez dwójki jak żołnierz bez karabinu
Вучань без двойкі, як салдат без вінтоўкі
***
Ulitował się kruk nad żabą, jak jej oczy wydziobał
Злітаваўся воран над жабай, як ёй вочы выдзеўбаў
***
Używaj świata, póki służą lata
Карыстайся светам, пакуль служаць леты
***
W bajce bywa połowa prawdy
У казцы бывае палова праўды
***
W bardzo tłustym ciele nauki niewiele
У вельмі тлустым целе навукі нямнога
***
W jedno ucho wchodzi, a drugim wychodzi
У адно вуха ўваходзіць, а другім выходзіць
***
W każdej bajce jest prawda na dnie
У кожнай байцы праўда на дне
***
W pięknym ciele cnoty niewiele
У прыгожым целе цноты нямнога
***
W starym ciele diabeł miele
У старым целе д'ябал меле
***
W zgodzie i jedności pełno radości
У згодзе і адзінстве поўна радасці
***
Wesoły, choć goły, choć głupi, ale zdrów
Вясёлы, хоць голы, хоць дурань, але здаровы
***
Wiedzą sąsiedzi, jak kto siedzi
≈ Ведаюць суседзі, хто куды едзе
***
Wielcy złodzieje małych wieszają
Вялікія злодзеі малых вешаюць
***
Welkie rzeki cicho płyną
Вялікія рэкі ціха цякуць
***
Więcej gość za godzinę w cudzym domu ujrzy niż gospodarz za rok
≈ Свежае вока бачыць далёка
***
Wielka dusza w małym ciele
Вялікая душа ў малым целе
***
Wilka nogi karmią
Ваўка ногі кормяць
***
Wiosna jest to pora roku, gdy się czujesz żwawszy w kroku
≈ У веснавую пару жвавей бяжыш угару
***
Własnego cienia nie przeskoczysz
Уласнага ценю не пераскочыш
***
Wodę warzyć, woda będzie
Ваду варыць - вада будзе
***
Wojsko hetmanem stoi
Войска гетманам стаіць
***
Wolnoć Tomku w swoim domku
Вольна Томку ў сваім домку
***
Wołu bierze się za rogi, człowieka za słowo
Вала бяруць за рогі, чалавека за слова
***
Wstawaj rano, a będzie ci dano
Уставай рана, і будзе табе дана
***
Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej
Усюды добра, але дома найлепш
***
Wszyscy patrzą ale nie każdy widzi
Усе глядзяць, але не кожны бачць
***
Wszyscy za jednego, jeden za wszyskich
Усе за аднаго, адзін за ўсіх
***
Wszystkich się radź, a jednego słuchaj
З усімі райся, а аднаго слухай
***
Wszystko dobre, ale w miarę
Усё добра, але ў меру
***
Wszystko dobre, co się dobrze kończy
Усё добра, што добра канчаецца
***
Wszystko się dziwnie plecie na tym bożym świecie
Дзіўна ўсё пляцецца ў гэтым свеце божым
***
Wszystko można, byle z ostrożna
Усё можна, але асцярожна
***
Wtedy na grzyby chodzą, kiedy się rodzą
Тады ў грыбы ходзяць, калі яны ўзыходзяць
***
Wybrał się na dzika, zastrzelił królika
Пайшоў на дзіка, застрэліў кроліка
***
Wygraj w polu, a wygrasz w sądzie
Выйграй у полі - выйграеш у судзе
***
Wyjątki potwierdzają regułę
Выключэнні пацвярджаюць правіла
***
Wysoki do nieda, a głupi jak trzeba
Высокі да неба, а дурны, як трэба
***
Wysokie drzewa najprędzej wiatr łamie
Высокія дрэвы вецер хутчэй ламае
***
Wyżej nosa gębę nosi
Вышэй носа губу носіць
***
Wzdłuż strumyka dojdziesz do źródła
Уздоўж ручая дойдзеш да крыніцы
***
Z babą jest źle, ale bez baby jeszcze gorzej
З бабай дрэнна, але без бабы яшчэ горш
***
Z chłopca wyrósł, a do chłopa nie dorósł
З хлопца вырас, а да мужыка не дарос
***
Z cudzego konia u śród błota zsiadaj
З чужога каня і сярод балота злазь
***
Z czym w kolebkę, z tym w mogiłkę
З чым у калыску, з тым у магілку
***
Z dużej chmury mały deszcz
З вялікай хмары малы дождж
***
Z dzieła poznaje się mistrza
Па справе майстра пазнаюць
***
Z jakim prezestajesz, takim się stajesz
З кім павядзешся, ад таго набярэшся
***
Z każdym pięknie, z nikim szczerze
З кожным прыгожа, ні з кім шчыра
***
Z kłótni dwóch korzysta trzeci
Двое б'юцца, трэці карыстаецца
***
Z kobietami wielka bieda, lecz bez kobiet żyć się nie da
З жанчынамі вялікая бяда, а без іх жыць нельга
***
Z młodym stara - śmieszna para
З маладым старая - смешная пáра
***
Z nieprawego nabytku nie ma pożytku
З няправага набытку няма пажытку
***
Z ubioru cię sądzą, z rozumu poważają
Па адзенні аб табе мяркуюць, па розуме шануюць
***
Z wiatrami zle nowiny na wyścigi chodzą
З ветрамі дрэнныя навіны навыперадкі ходзяць
***
Z wierzchu złoto, w środku błoto
Зверху золата, а ўнутры гразь
***
Z żartami jak z solą, nie przesadz, bo bolą
З жартамі, як з соллю: залішнія будуць боллю
***
Za jednego bitego dwóch nie bitych dają
За аднаго бітага двух нябітых даюць
***
Za „dziękuję” nic się nie kupuje
За “дзякую” нічога не купіш
***
Za króla Olbrachta wyginęła szlachta
Пры каралі Альбрахце прыйшла пагібель шляхце
***
Za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa
Як быў кароль Сас, еш, пі і паслабляй пас
***
Za moje myto jeszcze mnie obito
За маю плату мяне яшчэ і б'юць
***
Za mundurem panny sznurem
За мундзірам дзеўкі вірам
***
Zakazane owoce smakują najlepiej
Забаронены яблык смакуе найбольш
***
Zakochać się łatwo, odkochać się trudniej
Закахацца лёгка, адкахацца цяжка
***
Zamienił stryjek siekierkę na kijek
≈ Памяняў дзядзька сякерку на цацку
***
Zamknij gębę, bo ci wrona wleci
Закрый рот, бо варона ўляціць
***
Zapomniał wół, jak cielęciem był
Забыўся вол, як цяляткам быў
***
Zawsze tego się chce, czego nie można
Заўсёды таго хочацца, чаго нельга
***
Zdrowemu i pierogi nie zaszkodzą
Здароваму і пельмені не пашкодзяць
***
Zdrowie to największy majątek
Здароўе - найвялікшы скарб
***
Zdrowy jak ryba
Здаровы, як рыба
***
Zemsta jest rozkoszą bogów
Помста - раскоша багоў
***
Ziarnko do ziarnka, a zbierze się miarka
Зернейка да зернейка - набярэцца мерка
***
Ziemia mać, ale trzeba jej rady dać
Зямля - маці, але трэба ёй рады даці
***
Zgoda buduje, niezgoda rujnuje
Згода будуе, нязгода руйнуе
***
Zjesz beczkę soli, nim poznasz, co mię boli
З'еш бочку солі, перш чым адчуеш мае болі
***
Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma
Злавіў казак татарына, а татарын за чуб трымае
***
Złej tanecznicy zawadza i rąbek w spódnicy
Дрэннай танцорцы перашкаджае рубец у спадніцы
***
Złemu rzemieślnikowi każde naczynie złe
Дрэннаму майстру любая прылада дрэнь
***
Złodziej na złodzieju jedzie i złodziejem pogania
Злодзей на злодзеі едзе і злодзеем паганяе
***
Złodziej w swojej wsi nie kradnie
Злодзей у сваёй вёсцы не крадзе
***
Złoto i w popiele się świeci
Золата і ў попеле свеціць
***
Złoty orzeł wszędzie doleci, złoty klucz wszystkie bramy otworzy
Залаты арол усюды даляціць, залаты ключ усе вароты адкрые
***
Zły to ptak, co własne gniazdo kala
Дрэнь тая птушка, што сваё гняздо паскудзіць
***
Znać po twarzy, co się w głowie warzy
≈ Бачна па твары, хто што ў галаве варыць
***
Znać z sierści zwierza, z mowy człowieka
Ведаюць па поўсці звера, а чалавека па мове
***
Znaleźć się między młotem a kowadłem
Аказацца паміж молатам і кавадлам
***
Zręczny człowiek, jak kot, zawsze na nogi upadnie
Спрытны чалавек, як кот, заўсёды на ногі ўпадзе
***
Zuch, choć z kijem do much
Зух, што хоць з кіем да мух
***
Zwycięzców się nie sądzi
Пераможцаў не судзяць
***
Źle tam, gdzie myszy bratają się z kotami
Там дрэнна, дзе мышы з катамі сябруюць
***
Żeby, aby, to byłyby żaby
Каб ды áбы, то былі б жабы
***
Żeby cię smażono w smole, nie powiadaj, co się dzieje w szkole
Калі б цябе і ў смале палілі, не кажы, што ў школе рабілі
***
Żona bez dzieci jak bez ryby sieci
Жонка без дзяцей, што сеці без рыбы
***
Żona ładna zawsze zdradna
Жонка прыгожая заўсёды здрадлівая
***
Żonę jak ubrane, trzeba brać na miarę
Жонку, як адзенне, па размеры выбіраць трэба
***
Życie jest tylko podróżą
Жыццё - гэта толькі падарожжа
***
Życie różne, grób jeden
Жыццё рознае, магіла адна
***
Żyć się żyje, ale co to za życie
Жыць - жывецца, але што гэта за жыццё