Gospodarcze i społeczne aspekty rewolucji Meiji w Japonii
Okres Meidzi (absolutyzm oświecony) od 1868 został ogłoszony przez cesarza Mutsuhito, zaś przeprowadzony przez otoczenie cesarskie : -naczelnicy klanów (wrogowie szogunów)
-młodych samurajów, którzy chcieli odzyskać swoje znaczenie
Nastąpiła likwidacja systemu lennego i powstanie nowożytnego centralistycznego absolutyzmu
Przebieg:
1.Daimiowie -książęta feudalni przymusowo rezygnują z władzy nad księstwami
2.1871-lenna podzielone na prefektury (zarządzane przez prefektów, którzy bezpośrednio podlegają ministrowi spraw wewnętrznych) zostają dobrami państwowymi
Przeciwna zmianom niższa szlachta - samurajów. Bardziej przedsiębiorczy umieli się dostosować do nowych warunków - zajęli kierownicze stanowiska w wojsku(1872 rok:powszechna słuzba wojskowa), administracji państwowej i życiu gospodarczym. Znaczna część nie umiała jednak się przystosować. Liczne bunty - największy na pd Japonii w 1877 r. Stłumiony po 8 miesiącach(Gdy rząd pozbawił ostatecznie samurajów pensji wypłacanych jako rekompensata za utracone grunty, w kraju zawrzało i doszło do wybuchu rebeli w Satsumie w 1877 r. na której czele stanął niegdysiejszy przywódca sił cesarza z czasów restauracji Meiji, Saigo Takamori. Jako że obie strony dysponowały już zachodnim uzbrojeniem, rebelia była krwawa lecz przegrana rebeliantów którzy w sile 25000 ludzi stanęli przeciwko 60000 tysięcznym siłom Cesarza w bitwie pod Saratoyamą, w której to Saigo odniósł śmierć, sprawiła że proces restauracji został ocalony. - źródło wikipedia.pl :P ).
1872 - 73 - reforma rolna
-kataster
-utrwaliła osobista własność ziemi
-zniesiono powinności feudalne
-chłopi zamiast oddawać 0,5 plonu ryżu, płacił do kas podatek gruntowy
Po reformie podatek ten stanowił ok.80% dochodów skarbu państwa - chłop ponosił koszty przebudowy kraju. W razie nieurodzaju chłopi musieli zaciągać pożyczki. Wierzyciele odbierali im ziemie. Korzyści osiągnęli bogaci chłopi - zalegalizowali i utwierdzili swoje władanie ziemią. Ubodzy włościanie pozostawali na wsi lub pracowali w nowootwieranych fabrykach w miastach. Małe gospodarstwa - prace wykonywane ręczne, zatrudniano 1 lub wiecej robotników. Za małą opłata pracowali cały rok, poza wolnym w niektóre święta. Częśc stycznia mogli spędzać z rodziną. 1 luty do pracy ” powrót w ręce diabła”. Wszyscy chcieli przejść do fabryk gdyż przynosiło to większe zarobki.
Rozwój przemysłu:
-sprowadzanie rzeczoznawców zagranicznych
-rozbudowa floty
-rozwój przemysłu jest utrudniany przez brak surowców tj. węgla, żelaza, przemysł opiera się na importowanych surowcach, poza tym mała chłonność rynku wewnętrznego (robotnicy są ubodzy), a więc zagraniczne źródła surowców i zagraniczne rynki zbytu
Państwo pracowało nad rozwojem przemysłu. Zakładano fabryki, przędzalnie bawełny, na półwyspie Hokkaido budowano kopalnie węgla. Gdy przedsiębiorstwo zaczynało pracować rentownie sprzedawano je prywatnym kapitalistom(np. Mitsubisi) a za zarobione tak pieniądze otwierano nowe fabryki.
Szybko budowano drogi żelazne - 1872 rok, pierwsza kolej z Tokio do Jokohamy, 40 lat później siec kolejowa ma 10 tys. Km. Popierano żegluge.
Brakowało węgla i żelaza. Importowano je z zagranicy. Przemysł jednak, szczególnie bawełniarski miał duże osiągnięcia
-skrajny wyzysk pracowników, małe wynagrodzenia, długi (14h ) dzień pracy, darmowa niemal praca kobiet i dzieci. Fabrykanci wynajmowali dzieci od rodziców - > obniżenie kosztów produkcji.
Burżuazja szybko się bogaciła. Podstawowe koncerny familijne - zaibatsu.
1900 - na wystawie w Paryżu pokazano światu rozwój przemysłu japońskiego.
Rozwój japońskiej klasy robotniczej. Zaczęły się tworzyć związki zawodowe. Organizacje tworzone przez rzemieślników, którzy walczyli z wprowadzaniem maszyn do przemysłu - k. XIX w.
- nowy etap rozwoju związków zawodowych. Kierownicza rolę odegrał Sen Katajama wydał w 1897 pismo Świat Robotniczy. Zorganizował też Towarzystwo badania socjalizmu. W czasie wojny jap - ros ożywił się ruch robotniczy. Ostra walka z nacjonalizmem i militaryzmem prowadził tygodnik „Lud”
1906 pierwsza partia socjalistyczna (legalna)
11 II 1889 Japonia otrzymała konstytucje
14 III 1868 - cesarz zapowiada że system rządów ulegnie reformom.
1881 Ustanowienie komisji dla opracowania Konstytucji - Hirobumi Ito- najwybitniejszy członek odbył podróż po Europie i Ameryce w celu zapoznania się z ustrojami. Najodpowiedniejszy wydał się system Królestwa Pruskiego
- Konstytucja była tak opracowana, aby nie naruszyc władzy monarszej
-Cesarz miał najwyższe dowództwo wojskowe, prawo wypowiedzenia wojny i pokoju. Ministrowie byli przed nim odpowiedzialni.
- w Japonii cesarz to tenno - boski cesarz
- Parl to izba izba parów- najwyższa szlachta, bogata burżuazja
Izba posłów - z wyborów. Miała tylko prawo przyjmowania petycji, podawania cesarzowi, stawiania pytań rządowi i domagania się wyjaśnień, kontrola finansów.
- Cesarz prawo weta, mógł wydawać dekrety o mocy ustaw.
Ważną rolę ogrywała nieprzewidziana w Konstytucji Rada Starszych Mężów Genro(1889) - doradcy osobiści cesarza. Zapadały tam najważniejsze decyzje w sprawach wewnętrznych, zagranicznych - Hirobumi Ito i Oyama Iwao
Przemysł opierał się na zagranicznych surowcach, wciąż żywe były tendencje feudalne. Bieda i niska stopa życiowa. Potrzebne były źródła surowców i rynki zbytu - Chiny i Korea były słabe. Japonia była zainteresowana też Tajwanem i Sachalinem
1885 - Układ Japońsko chiński o Korei. Wprowadzał tam rodzaj Kondominium.